Kształcenie ruchowe  ćwiczenia (12.03.12r.) Waloski Dawid F4
Transfer w uczeniu siÄ™ ruchu:
Edukację i reedukację umiejętności ruchowych można rozpatrywać w trzech kategoriach doświadczeń:
·ð Poznawczych
·ð Emocjonalnych
·ð Psychomotorycznych
Niemal całe zachowanie człowieka (w tym i ruchowe) jest mniej lub bardziej zdeterminowanie uczeniem się
·ð Współczesna wiedza pozawala, przypuszczać ,ze ten proces jest szczególnym przypadkiem transferu, który
można zdefiniować w układzie retrospekcyjnym , jak to uczyniła Budohoska lub prospekcyjnym, jak go opisał
Galloway
Øð Budohoska okreÅ›la transfer jako przeniesienie siÄ™ wprawy z uprzednio opanowanej czynnoÅ›ci na
uczenie się nowego materiału
Øð Galloway definiuje transfer jako wpÅ‚yw procesu uczenia siÄ™ zachodzÄ…cego aktualnie na przyszÅ‚y
proces uczenia się oraz na nasza zdolność przechowywania w pamięci tego , czego uczymy się
obecnie i czego uczyliśmy się wcześniej
Rodzaje transferu:
Badacze zajmujący się transferem wyróżniają dwa podstawowe rodzaje transferu:
Øð Specyficzny (pionowy):
- uprzednie doświadczenie bezpośrednio wpływa na to ,czego dana osoba uczy się teraz lub czego
będzie się uczyła w przyszłości
Øð Niespecyficzny (poziomy lub ogólny):
- Odnosi się do ogólnych czynników decydujący o przebiegu uczenia się . To  uczenie się uczenia się ,
a także transfer zasad, sposobów rozwiązania zadań oraz nastawień
W dydaktyce ogólnej są zasady wskazujące na to , jak należy organizować proces nauczania, uczenia się ,a było
szybkie, dokładne i trwałe
W nauczaniu należy:
·ð Przechodzić od tego, co bliższe, do tego, co dalsze (zasada przystÄ™pnoÅ›ci, stopniowania trudnoÅ›ci)
·ð Przechodzić od tego, co jest Å‚atwiejsze, do tego ci trudniejsze
·ð Przechodzić od tego , co jest uczniom znane do tego, co nowe i nieznane
W procesie edukacji i reedukacji ruchowej transfer należy planować ,ale też może on zachodzić przypadkowo. Dobra
znajomość tego zjawiska jest podstawą przygotowanie zawodowego każdego fizjoterapeuty. W nauczaniu
nastawionym na transfer szczególnie ważne jest , aby był on pozytywny i planowany.
Transfer pozytywny przyspiesza proces uczenia się i nauczania, natomiast planowany zachodzi w wyniki świadomego
działania fizjoterapeuty skierowanego na logiczny cel. Każdy nauczyciel ruchu powinien więc umieć wykorzystać
prawa i teorii uczenia się do wywołanie zjawiska transferu w procesie dydaktyczno- wychowawczym
1
Kształcenie ruchowe  ćwiczenia (12.03.12r.) Waloski Dawid F4
Do najważniejszych czynników wpływających na proces uczenia się nauczanie w edukacji fizycznej należą:
·ð PodobieÅ„stwo materiałów - poprzedniego i nauczanego aktualnie
Ustalenie podobieństwa materiałów nie jest proste. Może być ono nowiem oceniane według różnych kryteriów:
podobieństwa formalnego, funkcjonalnego, podobieństwa znaczeń lub podobieństwa ze względu na pozycję
nauczanego elementu w łańcuchu aktów ruchowych
·ð StopieÅ„ opanowania materiaÅ‚u (poprzedniego i aktualnie nauczanego)
Dla ustalenie coeny podobieństwa materiałów można wyróżnić bodz
ce i skojarzone z nimi reakcjÄ™:
o W pierwym przypadku (A) oczekuje siÄ™ takiejn samej raakjci na zmienisjÄ…ce siÄ™ bodz
ce
o W drugim przypadku (B) bodziec pozosstaje tan sam , a zdecydowanie zmienia siÄ™ reakcja
·ð
·ð StopieÅ„ trudnoÅ›ci materiaÅ‚u (poprzedniego i aktualnie nauczanego)
·ð Różnorodność zadaÅ„ poprzedzajÄ…cych zadanie aktualnie rozwiÄ…zywane
·ð Czas dzielÄ…cy materiaÅ‚y poprzednie i nauczane aktualnie
·ð Konstrukcja programu nauczania ( szczególnie dotyczy to nauczania programowanego)
·ð Nauczanie grupowe lub indywidualne
·ð Poziom inteligencji i temperament
·ð Motywacja
Wielkość transferu zależy od podobieństwa bodz
ców, ale zależność ta zmienia się pod wpływem wyuczenia się
materiału początkowego. Im poziom opanowanie czynności początkowych (bodz
ce) będzie wyższy, tym transfery
pozytywny i negatywny będą większe.
S.t.m. i aktualnie nauczanego wpływa na transfer uczeni się. Wiedza na ten temat jest jednak niepełna, a wyniki
prowadzonych badań niezgodne.
Mimo to wielu autorów twierdzi, ze uczenie się zadania trudniejszego po uprzednim wyuczeniu się zadania łatwego
jest skuteczniejsze niż uczenie się najpierw zadania trudniejszego, a następnie łatwego
---
Kolejnym czynnikiem wpływającym na wielkość transferu uczeni się jest różnorodność zadań poprzedzających
zadanie aktualnie rozwiÄ…zywane
Okazuje się bowiem, że czynnik ten istotnie warunkuje uczenie się kolejnych czynności ruchowych. Uczeń, który
poznał wiele ruchów , który ma wysoką sprawność ruchową, znacznie łatwiej i szybciej opanuje kolejne umiejętności
ruchowe, może ten które prezentuj słabą sprawność ruchową. Należy przypuszczać, że duży w tym udział ma
zjawisko generalizacji, czuli uogólnienia cząstkowej wiedzy i przenoszenia jej na nowe umiejętności
Następnym czynnikiem mającym wpływ na wielkość transferu uczenia się jest długość przerwy miedzy czynnością
poprzedzająca a aktualnie opanowywaną. Dotychczasowe badania wskazują na to, że wpływ transferu nie zmienia
się w miarę upływu czasu
Stwierdzenie to odnosi siÄ™ przede wszystkim do transferu niespecyficznego  poziomego (transfer zasad)
Wśród innych ważnych czynników wyróżnia się też konstrukcję programu i sposób organizacji zajęć
O wielkość transferu decyduje poziom inteligencji oraz określone cechy temperamentu jednostki
Większy pozytywny transfer wykazuję osoby o wysokiej inteligencji
2
Kształcenie ruchowe  ćwiczenia (12.03.12r.) Waloski Dawid F4
Na wielkość transferu wpływa również poziom i sposób motywowania pacjenta, które zalezą miedzy innymi od
trudności zadania ruchowego
Reasumując należy stwierdzić ,ze transfer odgrywa ważna rolę w procesie dydaktycznym, także w uczeniu się i
nauczani czynności ruchowych, dlatego wiedza o tym zjawisku powinna być jednym z podstawowych elementów
przygotowanie warsztatowego fizjoterapeuty stosujÄ…cego &
Fizjologiczna interpretacja transferu motorycznego:
o Współczesne badania z zakresu neurobiologii i neurobiochemii weryfikują dotychczasową interpretację
transferu rozumianego jako wpływ ( przenoszenie) posiadanych umiejętności w oparciu o ośrodkowy
kierunek przepływu informacji czyli od mózgu do mięśni
o Przenoszenie określonych informacji niezależnie od tego, czy w stanie świadomości czy podświadomości
pacjenta, jest dokonywane na drodze sprzężenia zwrotnego z równoczesną ich modulacją na różnych
poziomów
o W interpretacji fizjologicznej zawężanie transferu motorycznego, jedynie do wpływu na funkcję
statokinematyczne narządy ruchu z pominięciem równoczesnego wpływu na inne narządy czy układy ( np.
krążenia, czy oddechowy), które także determinują efekty nauczania i uczenia się , jest nie do przyjęcia.
o Stąd powstałą propozycja interpretacji transferu motorycznego jako reakcji na organizm na drodze sprzężeń
zwrotnych, warunkującą kodowanie o odtwarzanie określonych czynności motorycznych
o Oznacza to że transfer jest rozumiany jako proces wpływający na cały organizm i w znacznym stopniu
determinujÄ…cy proces uczenia siÄ™
o (schemat)
Jak było widać na schemacie ,na każdym poziomie obiegu informacji ujawnia się zwrotnie sprzężenie , tak w
pozytywnym jak i negatywnym wymiarze, w połączeniu z ośrodkami ruchowymi kory mózgowej (świadomość) ,
podkorza oraz układem wegetatywnym
o Modulacja i zwrotny obieg informacji zachodzi w receptorach nerwowych komórkowych i
wewnątrzkomórkowych, dzięki właściwościom jej blokowania, wzmacniania bąz osłabiania zarówno na
drodze przekazu dośrodkowego jaki i odśrodkowego
o Podczas nauczania pacjenta czynności motorycznych transfer jest sprawcą przemodelowania łącznie z
ośrodkami korowymi, łańcucha obiegu informacji, w którym receptory błonowe dzięki możliwości zapisu
pamięciowego odgrywają zasadnicza rolę, Zwrotnie sprzężony transfer  zamazuje stare zapisy i koduje
nowe
o Proces przemodelowania zapisów pamięciowych i kodowania nowych to okres pamięci nietrwałej.
o Pamięć długotrwała to ustabilizowane wpływy transferu na modulację obiegu informacji na drodze
aferentnej i eferentnej, o niewielkiej skali zmienności, która prawie nie występuje w wysoce
zautomatyzowanych czynnościach ruchowych (stereotyp dynamiczny)W takich sytuacjach mogą wystąpić u
pacjenta trudności ze zdobywaniem umiejętności motorycznych , a czasem nawet niemożliwość ich
nauczenia się np. u robotników pracujących przy taśmie
Fizjologiczne podłoże wpływu na uczenie się w stanach świadomej kontroli tego procesu lub na drodze
mechanicznego powtarzani obrazu pokazywanego przez rehabilitanta:
o Świadomy proces uczenia się pozwala bardzo precyzyjnie korygować błędy i wzmacnia motywacje, a
jednocześnie utrudnia fizjologiczny wpływ transferu na sprzężenie zwrotne związane z synchronizacją
wielonarządową przez. No. Świadomą korektę wentylacji płuc, statyki i dynamiki ciała, wzmożone
pobudzenie układu synaptycznego itp.
3
Kształcenie ruchowe  ćwiczenia (12.03.12r.) Waloski Dawid F4
Fizjologiczne podłoże tych reakcji wiąże się z odmiennym przekazem informacji z obszaru koty kojarzeniowej i
ruchowej (rysunek)
Przykładanie znacznej uwagi do wykonywania ruchów precyzyjnych powoduje, że informacja wykonawcza biegnie
głównie drogami piramidowymi do rdzenia kręgowego i dalej do mięśni z pominięciem jąder postawy mózgu,
móżdżku, ośrodków pnia mózgu i układu wegetatywnego
W sytuacji świadomego uczenia się ruchu, transfer jest zawężony do ekspozycji nauczanych ruchów z ograniczeniem
wpływu na synchronizację z innymi układami.
W miarę ograniczania świadomej kontroli wykonawczej wpływ transferu jest poszerzany na inne układy, co jednak w
sumie wydłuża czas nauczania i kodowania
Podsumowanie:
Transfer motoryczny w interpretacji fizjologicznej jest odpowiedzialny za kodowane (pamięć) i odtwarzanie czynności
motorycznych , przebieg i modulację (modyfikację) informacji na różnych piętrach jej obiegu oraz synchronizacje
funkcji poszczególnych układów tak podczas uczenia się nowych ruchów, jak ich odtwarzania
Pozytywne lub negatywne wpływy transferu motorycznego sa warunkowane wieloukładowymi reakcjami , a nie tylko
reakcjami układu ruchu. Poznane fizjologicznej interpretacji transferu motorycznego wyznacza potrzebę
przygotowanie fizjoterapeutów do diagnozowanie efektów edukacji i reedukacji ruchowej również na podstawie
wiedzy fizjologicznej.
4