UNIWERSYTET ÅšL
SKI W KETOWICECH
I PRACOWNIA FIZYCZNA
Ć W I C Z E N I E NR 3
WYZNACZANIE G
STOÅšCI ZA POMOC

PlKNOMETRU
ZAGADNIENIA DO KOLOKWIUM WST
PNEGO
- znajomość pojęć: gęstość ciała, ciężar właściwy;
- temperaturowa zależność gęstości,
- budowa wagi laboratoryjnej i analitycznej (z tłumieniem),
- cechy wagi czułość, rzetelność; zasady pomiaru masy za pomocą wagi,
- prawo Archimedesa, poprawki na siłę wyporu powietrza,
- piknometr  budowa i zasady pomiaru,
- umiejętność wyprowadzenia wzorów (używanych w ćwiczeniu) na obliczenie gęstości
cieczy i ciał stałych.
APARATURA
- waga analityczna, komplet odważników, suszarka,
- piknometr, naczynia z wodÄ… destylowanÄ… i badanymi cieczami,
- badane ciała stałe,
- termometr.
1
WZORY, SCHEMATY
Obliczanie gęstości ciała stałego:
Wiedząc że objętość ciała stałego zanurzanego do piknometru wypełnionego wodą jest równa
objętości wylanej cieczy, otrzymujemy:
m m+m1-m2
=
(3.1)
Ást Á1
stÄ…d
m
Ást = Å"Á1
(3.1a)
m + m1 - m2
gdzie:
m - masa badanego ciała
m1 - masa piknometru wypełnionego wodą destylowaną
m2 - masa piknometru wypełnionego badanym ciałem i
wodÄ… destylowanÄ…
Obliczanie gęstości badanej cieczy:
Ponieważ objętość wody i badanej cieczy kolejno wypełniającej piknometr jest taka sama to:
m1-m0 m3-m0
=
(3.2)
Á1 Ác
m3 - m0
Ác = Å"Á1
m1 - m0 (3.2a)
gdzie:
m0 - masa piknometru pustego
m1 - masa piknometru wypełnionego wodą destylowaną
m3 - masa piknometru wypełnionego badaną cieczą
Á1 - gÄ™stość wody destylowanej w temperaturze otoczenia
2
WYKONANIE ĆWICZENIA
1. Zapoznać się z instrukcją obsługi wagi analitycznej WA-21
2. Sprawdzić czy piknometr jest suchy, ewentualnie wysuszyć go. Wyznaczyć masę suchego
piknometru - m0 .
3. Napełnić piknometr wodą destylowaną i zakorkować go. Osuszyć dokładnie zewnętrzne
ścianki. Wyznaczyć masę piknometru z wodą destylowaną  masa m1.
4. Zważyć osuszone kawałki mierzonego ciała stałego - masa m.
5. Wsypać kawałki ciała stałego do piknometru i zakorkować go. Po wypłynięciu nadmiaru
cieczy dokładnie osuszyć zewnętrzne ścianki piknometru i zmierzyć jego masę wraz z
zawartością - masa m2 . Usunąć kawałki ciała stałego z piknometru.
6. Powtórzyć czynności z pkt.(3 i 4 ) dla następnych ciał stałych wskazanych przez
prowadzÄ…cego.
7. Opróżnić piknometr. Starannie wysuszyć wnętrze. Napełnić piknometr badaną cieczą i
zważyć - masa m3 .
8. Badaną ciecz wylać do naczynia, Piknometr starannie wymyć i wysuszyć,
9. Dokonać czynności z pkt. (6 i 7) dla następnych cieczy wskazanych przez asystenta.
10. Odczytać temperaturę otoczenia.
OPRACOWANIE WYNIKÓW
1. Odczytać z tablic gÄ™stość Á1 wody destylowanej w temperaturze otoczenia. Ocenić
wielkość poprawek do wyznaczonych mas wynikających z uwzględnienia sił wyporu
powietrza (redukcja ważenia do próżni).
2. Obliczyć gęstość ciała stałego korzystając ze wzoru (3.1a).Obliczyć niepewność
pomiarowÄ… "Ást (pojedynczego pomiaru). Porównać otrzymany wynik Ást Ä… "Ást z
wartością tablicową.
3. Powtórzyć czynności z pkt. (2) dla następnych ciał stałych.
4. Obliczyć gÄ™stość badanej cieczy Ác wg wzoru ( 3 .2a). Obliczyć niepewność pomiarowÄ…
/"Á2 /. Porównać otrzymany wynik Ác Ä… "Ác z wartoÅ›ciÄ… tablicowÄ….
5. Powtórzyć czynności z pkt. (4) dla następnych cieczy.
LITERATURA
1. H. Szydłowski "PRACOWNIA FIZYCZNA", PWN Warszawa
2. Dryński "ĆWICZENIA LABORATORYJNE Z FIZYKI" PWN Warszawa
3
waga laboratoryjna
suszarka
badana ciecz
piknometr
badane ciała
stałe
komplet odważników
termometr
4