1. Co to jest operacja / zabieg?

Operacja część procesu technologicznego wykonywana na jednym stanowisku roboczym przez pracownika na jednym przedmiocie bez przerwy na inną pracę. Zabieg to część operacji wykonywana za pomocą tych samych narzędzi, przy niezmienionych parametrach obróbki, zamocowania i pozycji.

2. Wymień co najmniej trzy rodzaje obróbki.

Obróbka zgrubna, kształtująca, wykańczająca, bardzo dokładna.

3. Jaka zasada obowiązuje w procesie technologicznym odnośnie poszczególnych rodzajów obróbki?

Cechy początkowe materiału wejściowego do procesu muszą uzyskać jakieś cechy końcowe różne od cech początkowych. Obowiązuje zasada stosowania poszczególnych rodzajów obróbki w oddzielnych operacjach.

4. Podaj niezbędne dane wejściowe do projektowania procesu technologicznego.

Dokumentacja konstrukcyjna: rys. złożeniowy wyrobu, rys. złożeniowe zespołów i podzespołów, rys. wykonawcze części, warunki techniczne, dokumentacja techniczno-ruchowa, dokumentacja uzupełniająca. Współczesne projektowanie: projektowanie współbieżne (CAD, CAD/CAM), just in time, szybkie prototypowanie. Program produkcyjny: produkcja jednostkowa, małoseryjna, seryjna, wieloseryjna, masowa. Środki produkcji.

5. Scharakteryzuj produkcję jednostkową i masową.

Jednostkowa charakteryzuje się wykonaniem pojedynczych przedmiotów lub niewielką ich liczbą. Do produkcji jednostkowej stosuje się narzędzia ogólnostosowane.

Masowa charakteryzuje się dużą liczbą wyrobów produkowanych przez dłuższy czas w sposób ciągły. Do produkcji masowej bardzo często stosuje się narzędzia specjalne lub przynajmniej specjalizowane.

6. Co oznacza JIT (just in time).

JIT to system organizacji dostaw wszelkich elementów w przedsiębiorstwie (materiały, części zamienne, podzespoły, półfabrykaty) ściśle wg. zgłoszonego przez odbiorcę zapotrzebowania bezpośrednio na stanowisko pracy. Taki system dostaw dokładnie zsynchronizowany w czasie z harmonogramem procesu wytwórczego (z pominięciem magazynów) pozwala na obniżenie kosztów oraz nakładów kapitałowych w wyniku znacznego ograniczenia powierzchni magazynowych oraz zmniejszenia środków obrotowych zamrożonych pod postacią zapasów.

7. Co to są środki produkcji?

Są to środki, przy których planowany wyrób ma być produkowany. Na przykład czy produkcja ma się odbywać na istniejących obrabiarkach, czy też mają być zainstalowane nowe obrabiarki.

8. Z czego składa się dokumentacja techniczna.

Z karty technologicznej, karty instrukcyjnej (instrukcji obróbki), karty kalkulacyjnej (czasy, koszty), spisu pomocy warsztatowej.

9. Co zawiera karta technologiczna/instrukcyjna?

Karta technologiczna zawiera spis operacji, wyszczególnienie wydziału i stanowiska, spis pomocy warsztatowych (oprzyrządowanie), czas pomocniczy i jednostkowy. Karta instrukcji

zawiera rys. i opis przebiegu operacji, stanowisko robocze, liczba i kolejność zabiegów, warunki obróbki, niezbędne pomoce (uchwyty, oprawki, narzędzia, sprawdziany).

10. Co to jest instrukcja uzbrojenia obrabiarki?

Sporządza się ją dla obrabiarek, które stanowią, dużą trudność uzbrojenia (np. automaty i półautomaty tokarskie, tokarki wielonożowe, centra obróbkowe). Stanowi uzupełnienie instrukcji obrabiarki i jest przeznaczona dla osoby, która uzbraja obrabiarkę.

11. Co to jest półfabrykat?

Niewykończony przedmiot pracy, z którego przez dalszą obróbkę wykonuje się daną część.

12. Wymień co najmniej 4 półfabrykaty.

Materiały hutnicze, odlewy, odkuwki, spawane, wykroje i półfabrykaty z obróbki plastycznej na zimno, tworzywa sztuczne, spiekane proszki metali.

13. Podaj kilka przykładów materiałów hutniczych.

Pręty walcowane 8-250mm, pręty walcowane płaskie o szerokości 12-150mm i grubości 5-60mm, pręty walcowane kwadratowe 8-180mm. (Stal zawartość węgla do 2%. Surówki i żeliwa zawartość węgla 2-4,3%. Miedź (brąz, mosiądz). Aluminium.)

14. Wymień co najmniej 3 sposoby odlewania.

Odlewanie ręczne i maszynowe w formach piaskowych, metodą odśrodkową, pod ciśnieniem, kokilowe, metodą traconego wosku.

15. Co to są odkuwki swobodne/matrycowe?

Odkuwki swobodne to półwyrób lub wyrób metalowy otrzymywany przez kucie swobodne bez użycia matryc. Odkuwki matrycowe są wykonywane przy użyciu narzędzi kuźniczych w postaci 2 bloków z wykrojami odpowiadającymi kształtom odkuwanych w nich przedmiotów.

16. Podaj co najmniej 3 sposoby wykonywania półfabrykatów metodą obróbki plastycznej na zimno.

Tłoczenie, ciągnienie, prasowanie, wyoblanie i wyciskanie.

17. Co oznacza przecinanie bezodpadowe?

Wykonujemy przy użyciu nożyc (w przyrządach na prasach) lub przecinania udarowego (nie ma wiórów).

18. Czym charakteryzuje się proces technologiczny?

Charakteryzuje się koncentracją obróbki. Cechuje go także nieciągłość produkcji, stopniowe nadawanie kształtu, dokładność wykonania oraz właściwości poszczególnych powierzchni.

19. Co to jest koncentracja technologiczna/organizacyjna?

Koncentracja technologiczna jest to jednoczesna obróbka kilku powierzchni (wykorzystanie automatu tokarskiego, obrabiarek numerycznych).

Koncentracja organizacyjna to uproszczenie prac związanych z organizacją produkcji bez zmiany procesu.

20. Co to jest baza?

Element przedmiotu obrabianego, punkt, linia, powierzchnia względem której określa się położenie innego przedmiotu (elementu).

21. Co to jest baza właściwa /zastępcza?

Baza produkcyjna, która pokrywa się z bazą konstrukcyjną nazywa się właściwą, a te które nie pokrywają się zastępczymi.

22. Co to jest ustalanie?

Jest to nadanie przedmiotowi obrabianemu położenia mającego wpływ na dalszy wynik obróbki.

23. Co to jest ustawienie?

Jest to ustalenie i odebranie kolejnego stopnia swobody jednoznacznie określającego położenie przedmiotu obrabianego.

24. Co to jest zamocowanie?

Jest to unieruchomienie w ustalonym położeniu przedmiotu siłami zapewniającymi niezmienność jego położenia podczas operacji.

25. Podaj zasadę doboru baz do pierwszej operacji.

Powinna to być powierzchnia równa, czysta, najdokładniejsza (możliwie duża), która nie zostanie obrobiona do końca operacji.

26. Co to jest norma czasu?

Jest to technicznie uzasadniony czas niezbędny do wykonania określonego zakresu prac w danych warunkach technologiczno-organizacyjnych zakładu.

27. Co to jest czas przygotowawczo–zakończeniowy?

Przeznaczony jest na takie czynności jak: zapoznanie się z dokumentacją zadania roboczego, pobranie niezbędnych narzędzi i pomocy z magazynu, pobranie materiału z magazynu lub z sąsiedniego stanowiska, uzbrojenie narzędzi, rozbrojeniu maszyny i oddanie pobranych narzędzi. Występuje on raz na całe zadanie robocze.

28.Co to jest czas jednostkowy?

Jest czasem niezbędnym do wykonania jednej sztuki wyrobu. Jest sumą czasu wykonania i czasu uzupełniającego określonego w normie czasu t (tj=tw +tu)

29.Co to jest naddatek obróbkowy?

Określa grubość warstwy usuwanej podczas obróbki.

30.Podaj podział naddatku obróbkowego.

Naddatki całkowite i operacyjne [naddatki jednostronne (niesymetryczne) i dwustronne (symetryczne).

31. Co to jest naddatek jednostronny/dwustronny?

Jednostronny na jedną stronę (niesymetryczny) g=Ta+Rza+Wa+Sa+ez.

Dwustronny na dwie strony (symetryczny) 2g=Ta+2(Rza+Wa)+2(Sa+/-ez); Ta- wartość tolerancji wymiaru dla poprzedniej operacji, Rza- średnia wysokość chropowatości dla poprzedniego zabiegu, Wa- głębokość wadliwej warstwy materiału dla poprzedniej operacji, Sa- wypadkowa położenia przestrzenie wzajemnie związanych pow. dla poprzedniego zabiegu, ez- błąd ustalenia i zamocowania.

32. Co to jest wskaźnik wzrostu dokładności?

Ko=Tpf7T Tpf- wartość tolerancji półfabrykatu, T- wartość tolerancji gotowej części.

33. Wymień najczęściej stosowane 3 metody wyżarzania.

Odprężające, zmiękczające, stabilizujące.

34. Co to jest ulepszanie cieplne?

Hartowanie oraz następujące po nim średnie lub wysokie odpuszczanie.

35. Podaj przykład materiału (stali) do ulepszania cieplnego.

25,30,40,45,450,50,55,60,65.

36. Co to jest hartowanie i odpuszczanie?

Harowanie polega na nagrzaniu stali do odpowiedniej temperatury zależnej od rodzaju materiału, wygrzaniu stali w tej temperaturze i szybkim jej chłodzeniu. Celem hartowania jest uzyskanie stali o większej twardości. Hartowanie powiązane jest z odpuszczaniem, którego celem zmniejszenie jest kruchości i poprawienie ciągliwości kosztem zmniejszenia twardości oraz usunięcia naprężeń własnych.

37. Wymień znane Ci zabezpieczenia przed nawęglaniem.

Miedziowanie, pasty ochronne i usunięcie warstwy węglowej.

38. Co to jest nawęglanie/azotonawęglanie i azotowanie.

Nawęglanie polega na wzbogaceniu powierzchniowej warstwy przedmiotu w węgiel 0,5-2mm (w proszkach lub gazach w temp. 880-950C). Azotonawęglanie (cyjanowanie) nasycenie pow. jednocześnie węglem i azotem (gaz ziemny, propan, butan)+ amoniak w temp. 820-860C. Azotowanie polega na nasyceniu azotem warstwy powierzchniowej przedmiotu (amoniak temp. 500-560C).

39. Podaj przykład materiału (stali) do nawęglania.

Stale węglowe, niskostopowe. Chromowo-niklowa 12HN3 (12%C, 3%niklu, 2%chromu) np.

sworznie tłokowe.

40. Czym różnią się materiały do ulepszania cieplnego i nawęglania?

Do nawęglania stosuje się stale nisko węglowe (poniżej 0,25%C) stopowe zawierające pierwiastki takie jak mangan, chrom, wanad, nikiel. Ma to na celu zwiększenie twardości powierzchni elementów i ich odporności na ścieranie przy zachowaniu ciągliwego rdzenia.

Stal do ulepszania cieplnego (powyżej 0,3%C) i bardzo mało dodatków stopowych. Stal tą otrzymujemy przez hartowanie i wysokie odpuszczanie w celu otrzymania jak najlepszych własności mechanicznych przy zachowaniu możliwości obróbki skrawaniem (30-32 HRC).

Przedmioty wykonane z takiego materiału nie poddaje się już innym obróbkom cieplnym.

41. Na jakich maszynach prowadzi się operację wykonania nakiełków w prod.

seryjnej?

Nakiełczarkach, frezarko-nakiełczarki.

42. Scharakteryzuj obróbkę zgrubną części klasy wał.

Prowadzi się ją na tokarkach uniwersalnych, produkcyjnych, wielonarzędziowych, kopiarkach, automatach i półautomatach tokarskich wzdłuż oraz na centrach tokarskich.

Celem jest zapewnienie równomiernego naddatku na dalsza obróbkę.

Duża głębokość skrawania, możliwy największy posuw, prędkość skrawania w odniesieniu do rodzaju narzędzia i mocy tokarskich Ra=10-40 mikrometrów, 14 klasa dokładności.

43. W jaki sposób najczęściej ustala się i mocuje części klasy wał wielostopniowy w obróbce seryjnej.

Uchwyt tokarski trójszczękowy samocentrujący, uchwyt trójszczękowy + kieł, w kłach z zabierakiem.

44. Scharakteryzuj szlifowanie kłowe z posuwem poprzecznym/wzdłużnym.

Szlifowanie sposobem wzdłużnym. Występuje zmiana ugięcia wału wzdłuż osi i obwodowe zużycie ściernicy. Uzyskanie wysokiej dokładności geometrycznej jest możliwe

przy malej głębokości szlifowania i małym posuwie (szlifowanie wielokrotne). W produkcji seryjnej należy stosować oddzielne operacje. Jedynie szlifierki CNC pozwalają na obróbkę w jednej operacji. Szlifowanie z posuwem poprzecznym stosowane do powierzchni krótkich, szerokości ściernicy > od długości powierzchni szlifowanej.

45. Scharakteryzuj szlifowanie bezkłowe.

Polega ona na szlifowaniu przedmiotu bez ustalenia w kłach. Zaleta to mniejsze koszty (od kłowych), obróbka bardziej wydajna, niema potrzeby wykonywania nakiełków, stosowania zabieraka, prosta obsługa. Wada to niezadowalająca dokładność (błędy okrągłości i walcowatości).

46. Podaj zasadę doboru ściernicy szlifierskiej.

Do materiału twardego dobieramy miękką ściernicę, do materiału miękkiego ściernicę twardą A poza tym: kształt ściernicy, gat. mat., wielkość ziarna, spoiwo, twardość ściernicy, struktura ściernicy.

47. Co to jest szlifowanie wysokowydajne (szybkościowe).

W tym szlifowaniu stosowane są ściernice z regularnego azotku boru i diamentu. Prędkość skrawania 80-280 m/s, wydajność porównywalna do toczenia.

48. Podaj co najmniej 3 sposoby toczenia powierzchni stożkowych.

Toczenie przez skręcenie suportu, nożem kształtowym, przestawienie osi konika.

49. W jaki sposób najczęściej wykonuje się rowki pod wpust na powierzchniach walcowych wałów.

Najczęściej wykonuje się frezem do rowków na frezarce pionowej lub frezem tarczowym na frezarce poziomej. 9 klasa dokładności.

50. Podaj najczęściej stosowaną metodę obróbki wielowypustów.

Obróbka skrawaniem: frezowanie obwiedniowe frezami tarczowymi i tarczowymi kształtowymi na frezarce poziomej. Obróbka wykańczająca: szlifowanie powierzchni walcowej na szlifierce do wał, powierzchni wewnętrznej na szlifierkach do wielowypustów.

Obróbka plastyczna: walcowanie profilowo-mimośrodowo, walcowanie na walcarkach planetarnych, walcowanie dwiema przeciwbieżnymi szczękami, dłutowanie.

51. Podaj co najmniej 4 metody obróbki gwintów.

Nacinanie gwintów na tokarce, wiertarce, gwinciarce; nacinanie głowicami gwinciarskimi, nacinanie nożem tokarskim na tokarce, frezowanie (tylko gwinty o dużych średnicach); wygniatanie.

52. Kiedy i dlaczego stosujemy operację poprawiania nakiełków?

Poprawianie nakiełków prowadzimy zawsze po obróbkach cieplnych. Nakiełki po nawęglaniu i hartowaniu mogą być zabrudzone, a ponadto mogły powstać trwale odkształcenia, które będą powodowały błędy ustalenia.

53. Dlaczego w procesie technologicznym wału wprowadza się operację prostowania?

Wprowadza się w celu uzyskania jak najmniejszego bicia oraz aby nakiełki zostały wykonane współosiowo.

54. Wymień sposoby obróbki zgrubnej otworów.

Rozwiercanie zgrubne, wytaczanie zgrubne, pogłębianie, nawiercanie.

55. Wymień sposoby obróbki wykańczającej otworów.

Rozwiercanie, wytaczanie, szlifowanie, przeciąganie.

56. W jaki sposób obrabia się rowki wpustowe i wielowypusty w otworach.

Wykonuje się tylko na drodze obróbki skrawaniem. Dłutowanie na dłutownicy (jednostkowa) oraz przez przeciąganie (produkcja seryjna).

57. Co to jest honowanie i do jakiego rodzaju obróbki je zaliczamy?

Honowanie inaczej gładzenie, zwane również osełkowaniem jest sposobem luki powierzchniowej stosowanej przeważnie do otworów dla poprawienia ich dokładności i gładkości oraz stanu warstwy wierzchniej.

58. Podaj zasadę wyboru bazy do pierwszej operacji w obróbce korpusów.

Powierzchnia powinna być czysta i równa, Najdokładniejsza (możliwie dusza) i taka która nie zostanie obrobiona.

59. Wymień najczęściej stosowane półfabrykaty części korpusowych.

Odlewy żeliwne i stalowe, odkuwki spawane.

60. Co to jest trasowanie i kiedy stosuje się trasowanie?

Wyznaczanie odległości od pewnej umownie przyjętej bazy w celu dokładnego wykonania np. otworu, wycięcia bądź uzyskania odpowiedniego wymiaru długościowego. Stosujemy je w przypadku gdy nie posiadamy wzorca.

61. Co oznacza technologiczność konstrukcji dla korpusów.

To właściwości konstrukcji zapewniające uzyskanie przy określonej wielkości produkcji wymaganych własności użytkowych wyrobu, przy najmniejszych kosztach jego wytworzenia.

62 Wymień najczęściej stosowane operacje obróbki powierzchni korpusów.

Szlifowanie, struganie, frezowanie, skrobanie.

63. Dlaczego w obróbce korpusów dzielonych stosuje się operację kołkowania?

Aby wykonane otwory w podstawie górnej były współosiowe z dolną i aby stanowiły jedną całość a także w celu zabezpieczenia przed przesunięciem.

64. Wymień najczęściej stosowane metody obróbki wykańczającej powierzchni korpusów.

Szlifowanie, skrobanie.

65. Na jakich obrabiarkach prowadzi się najczęściej obróbkę otworów w korpusach?

Wiertarko-frezarkach, na centrach obróbkowych, w liniach obróbkowych oraz na obrabiarkach zespołowych.

66. Kiedy i dlaczego prowadzi się operację skrobania?

Jest to obróbka bardzo dokładna, stosuje się ją w celu zwiększenia nośności powierzchni i uzyskania bardzo małej chropowatości. Stosowane przy montażu maszyn ciężkich i przy produkcji jednostkowej (0,0 1 -0,005mm).