Czas pracy niepełnosprawnych ID99

Czas pracy niepełnosprawnych jest uregulowany inaczej niż pracowników pełnosprawnych.

Z oczywistych względów bywa krótszy. Jaki czas pracy obowiązuje pracowników, którzy

mają ustalony stopień niepełnosprawności?

Kwestie dotyczące czasu pracy i innych uprawnień osób niepełnosprawnych reguluje art. 15

i następne ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz

zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. Nr 123, poz. 776 ze zm.). W zakresie

uregulowanym tą ustawą do pracowników niepełnosprawnych nie mają zastosowania

przepisy Kodeksu pracy.

Zgodnie z powołaną ustawą czas pracy jest zróżnicowany ze względu na stopień

niepełnosprawności i wynosi on dla osoby niepełnosprawnej:

• zaliczonej do lekkiego stopnia niepełnosprawności do 8 godzin na dobę i 40 godzin

tygodniowo,

• zaliczonej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności do 7 godzin na

dobę i 35 godzin tygodniowo. Należy zwrócić uwagę na to, że norma tygodniowa została

określona jako norma sztywna, nieprzekraczalna, a nie jako przeciętna na tydzień w

przyjętym okresie rozliczeniowym. Obniżone normy czasu pracy według powyższych zasad

obowiązują od dnia następującego po przedstawieniu pracodawcy orzeczenia o

niepełnosprawności.

Norm tych nie stosuje się jednak:

• do osób niepełnosprawnych zatrudnionych przy pilnowaniu,

• w przypadku gdy na wniosek osoby niepełnosprawnej lekarz przeprowadzający badania

profilaktyczne pracowników lub w razie jego braku lekarz sprawujący opiekę nad tą osobą

wyrazi na to zgodę.

W ramach dobowej normy czasu pracy osoba niepełnosprawna ma prawo do przerwy w pracy

na gimnastykę usprawniającą lub wypoczynek w wymiarze 30 minut, wliczanej do czasu

pracy. W tygodniach, w których przypada święto określone odrębnymi przepisami, norma ta

ulega stosownemu zmniejszeniu w myśl art. 138 § 1 k.p. (święto nie przypadające w niedzielę

podlega odliczeniu od normy czasu pracy w okresie rozliczeniowym).

Na fundusz czasu pracy osoby zaliczonej do znacznego lub umiarkowanego stopnia

niepełnosprawności mają wpływ uprawnienia do:

• dodatkowego urlopu wypoczynkowego w wymiarze 10 dni roboczych w roku

kalendarzowym. Nabycie prawa do pierwszego urlopu dodatkowego następuje po

przepracowaniu roku po dniu zaliczenia tej osoby do znacznego lub umiarkowanego stopnia

niepełnosprawności. Urlop dodatkowy nie przysługuje osobie uprawnionej do urlopu

wypoczynkowego w wymiarze przekraczającym 26 dni roboczych lub do co najmniej 10-

dniowego urlopu dodatkowego na podstawie odrębnych przepisów. W przypadku

wykorzystania przez osobę o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności

dodatkowego urlopu wypoczynkowego pracodawca może udzielić jej zwolnienia z

zachowaniem prawa do wynagrodzenia za czas stanowiący różnicę pomiędzy liczbą dni

roboczych w czasie trwania turnusu a liczbą dni roboczych wykorzystanego dodatkowego

urlopu wypoczynkowego (zob. też § 2 ust. 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki

Socjalnej z 24 kwietnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania zwolnień od pracy

osobom o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności w celu uczestniczenia w

turnusie rehabilitacyjnym (Dz.U. Nr 55, poz. 356);

• zwolnienia od pracy w wymiarze do 21 dni roboczych w celu uczestniczenia w turnusie

rehabilitacyjnym, nie częściej niż raz w roku,

• zwolnienia w celu wykonania badań specjalistycznych, zabiegów leczniczych lub

usprawniających, a także uzyskania zaopatrzenia ortopedycznego lub jego naprawy, jeżeli

czynności te nie mogą być wykonane poza godzinami pracy. Czy pracownikowi

niepełnosprawnemu przysługuje prawo nie tylko do 15-minutowej przerwy wynikającej z

Kodeksu pracy, lecz również do 30-minutowej przerwy określonej w ustawie o rehabilitacji

zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych?

Powołana ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób

niepełnosprawnych w rozdziale 4 w sposób szczególny reguluje m.in. niektóre kwestie

dotyczące czasu pracy. Uregulowania te stosuje się zamiast powszechnie obowiązujących

przepisów i z tego względu pracownikowi mającemu ustalony stopień niepełnosprawności

przysługuje tylko jedna korzystniejsza (30-minutowa) przerwa w pracy wliczana do czasu

pracy. Jest ona korzystniejsza nie tylko ze względu na jej wymiar, lecz również dlatego, że

przysługuje pracownikowi mającemu ustalony stopień niepełnosprawności niezależnie od

dobowego wymiaru zatrudnienia.

Czy normy czasu pracy określone ustawą o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz

zatrudnianiu osób niepełnosprawnych stosuje się wyłącznie do pracowników zatrudnionych w

zakładach pracy chronionej?

Przepisy powołanej ustawy nie różnicują w zależności od rodzaju zakładu pracy stosowania

zawartych w niej przepisów o czasie pracy. Stosuje się je w odniesieniu do pracowników

niepełnosprawnych legitymujących się orzeczeniem o stopniu niepełnosprawności

zatrudnionych zarówno w zakładach pracy chronionej, jak i innych zakładach. W odniesieniu

do osób niepełnosprawnych stosowanie przepisów o czasie pracy zawartych w wymienionej

ustawie nie jest obligatoryjne. Przepisów tych nie stosuje się, gdy na wniosek zatrudnionej

osoby niepełnosprawnej lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne pracowników lub w

razie jego braku lekarz sprawujący opiekę nad tą osobą wyrazi na to zgodę.

Organizuję zakładową służbę ochrony mienia. Jaki wymiar czasu pracy obowiązuje

pracowników tej służby legitymujących się orzeczeniami o umiarkowanym stopniu

niepełnosprawności?

Zgodnie z art. 15 i następnym ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz

zatrudnianiu osób niepełnosprawnych czas pracy osoby niepełnosprawnej nie może

przekraczać 8 godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo, a jeżeli jest ona zaliczona do

znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności – 7 godzin na dobę i 35 godzin

tygodniowo. Ponadto osoba niepełnosprawna nie może być zatrudniona w porze nocnej i w

godzinach nadliczbowych. Stosowanie tych unormowań ustawodawca wyłączył w

odniesieniu do pracowników zatrudnionych przy pilnowaniu (art. 16 ust. 1 pkt 1 powołanej

ustawy). Wskutek tego wyłączenia, wymiar i rozkład czasu pracy pracowników służby

ochrony mienia niezależnie od tego, czy pracownikami tej służby są osoby pełnosprawne, czy

niepełnosprawne ustala się według zasad określonych przepisami działu szóstego Kodeksu

pracy.

Zamierzam zatrudnić w niepełnym wymiarze czasu pracy osobę zaliczoną do umiarkowanego

stopnia niepełnosprawności. Jak ustalić wymiar czasu pracy odpowiadający 3/4 etatu?

Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób

niepełnosprawnych normalny czas pracy pracownika zaliczonego do umiarkowanego stopnia

niepełnosprawności nie może przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo.

Zatrudnieniu w wymiarze 3/4 normalnego czasu pracy po przeliczeniu odpowiada wymiar 5

godzin i 15 minut na dobę i 26 godzin i 15 minut na tydzień. Ustalając rozkład czasu pracy,

należy mieć na uwadze niedopuszczalność przekroczenia 7-godzinnej dobowej normy czasu

pracy.

Zatrudniam osobę o widocznym niedowładzie kończyn dolnych. Czy pracownik ten ze

względu na znacznie ograniczoną sprawność fizyczną ma prawo do skróconego czasu pracy?

Nawet oczywiste symptomy niepełnosprawności nie uprawniają pracownika do skróconego

czasu pracy.

Zgodnie z art. 15 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób

niepełnosprawnych czas pracy pracowników niepełnosprawnych podlega zróżnicowaniu w

zależności od orzeczonego stopnia niepełnosprawności, jednak osoba niepełnosprawna, która

chce skorzystać z uprawnień określonych wymienioną ustawą, powinna uzyskać orzeczenie o

stopniu niepełnosprawności i przedstawić je pracodawcy. Pracownikowi niepełnosprawnemu

skrócony czas pracy przysługuje od dnia następującego po przedstawieniu pracodawcy

orzeczenia o niepełnosprawności.

Pracownik wynagradzany według stawki godzinowej dostarczył orzeczenie o stopniu

niepełnosprawności (umiarkowany stopień niepełnosprawności). Lekarz orzecznik wydający

orzeczenie pouczył pracownika, że przysługuje mu skróconyczas pracy do 7 godzin na dobę i

35 godzin na tydzień z zachowaniem dotychczasowego wynagrodzenia. Jak mam wyliczać

należne, nie pomniejszone, wynagrodzenie, skoro w każdym miesiącu jest inna liczba godzin

do przepracowania?

Zgodnie z art. 18 ust. 1 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób

niepełnosprawnych stosowanie obniżonych norm czasu pracy (w odniesieniu do osób

niepełnosprawnych) nie powoduje obniżenia wysokości wynagrodzenia wypłacanego w stałej

miesięcznej wysokości.

Przy przejściu na skrócone normy czasu pracy stawki wynagrodzenia zasadniczego,

odpowiadające osobistemu zaszeregowaniu lub zaszeregowaniu wykonywa- nej pracy,

ulegają podwyższeniu w stosunku, w jakim pozostaje dotychczasowy wymiar czasu pracy do

skróconej normy czasu pracy. Stawka godzinowa pracownika, którego tygodniowa norma

czasu pracy uległa obniżeniu z przecięt- nie 42 godzin na tydzień w przyjętym okresie

rozliczeniowym do 35 godzin na tydzień, będzie wymagała podwyższenia o wskaźnik

1,2 = (42 godz. : 35 godz.).