Europejska Polityka społeczna
HISTORIA POMOCY CZA
OWIEKOWI
świat Anno Domini 2010: (Wszystkie modele odnoszą się bezpośrednio
bÄ…dz
pośrednio do rozważań o charakterze społeczno- ekonomicznym )
1) Kapitalizm klasyczny- neoliberalny(USA) (USA  50 mln nie ma ubezpieczeń. Punktem
odniesienia / wzorcem jest Europa i jej rozwiÄ…zania socjalne)
2) Kapitalizm populistyczny (Brazylia) (prezydent Brazylii  Lula dzięki bonom socjalnym dla
ubogich, programy edukacyjne, tworzenie miejsc pracy zaczął zmieniać realia Brazylii,
zmienia się na mocarstwo lokalne, Lula dzięki temu wygrał wybory)
3) Kapitalizm autorytarny (Chiny) (Chińczycy inwestują w społeczeństwo nie tylko w
gospodarkę, uczą się od Europy zasad mechanizmu funkcjonowania społeczeństwa ostatnie 30
lat  większy rozwój społeczny niż rozwój zachodu przez 200 lat, ok. 2050 roku- 300 mln
emerytów w Chinach)
4) Kapitalizm europejskiego  welfare state (welfare state  państwo dobrobytu)
" Kojarzy się z bezpieczeństwem socjalnym europejczyków  to nas wyróżnia od reszty
świata
" Polityka społeczna pojawiła się w XIX wieku  wg Nowiaka- ma ona charakter
ponadczasowy , uniwersalny- podstawowa teza
Uniwersalny charakter:
" Działania które z punktu widzenia dzisiejszej definicji polityki społecznej są zaliczane do
przedsięwzięć będących przedmiotem tej polityki, towarzyszyły ludziom od zarania
dziejów- jest to bezpieczeństwo związane z charakterem słabości socjalnych.
" Decydujące SA słabości o charakterze wrodzonym: dzieciństwo, choroba,
niepełnosprawność, śmierć, utrata z
ródeł utrzymania, legitymizm + instytucje  istniały
zawsze
Największa kara kiedyś  Europa- banicja  nie można było liczyć na żadną pomoc
Åšmierć  zasilaki pogrzebowe, rodzinne Ä…ð renta rodzinna
NFZ  przestał finansować pielęgniarki środowiskowe, 30 tys. osób zostanie bez opieki
Rzecznik NFZ nie chce sfinansować kilku miejsc dla dzieci w hospicjum, NFZ uważa że
nic siÄ™ nie staÅ‚o Ä…ð jedne spoÅ‚eczeÅ„stwa to legitymizujÄ… (Polska) inne nie
Wprowadzenie do polityki społecznej :
1) Od momentu pojawienia się człowieka jako istoty rozumnej / jednostki rozumnej
prowadzącej żywot stadny, powstałą instytucją działającą w przypadku słabości
socjalnej była rodzina
2) Równolegle wspierały się inne instytucje związane z funkcjonowaniem ludzkiej
wspólnoty
3) Zawsze dział. W ofierze socjal. dotyczącej relacji jednostka  rodzina- instytucja
4) O tym czy te relacje były sile, obopólnie korzystne decydował prąd myślowy-
ideologia, stopień dominacji kościoła, funkcjonowanie instytucji państwa i
samopomocy
5) Człowiek jako istota rozumna wspierał inne jednostki, które sobie nie radziły- dla
dobra wspólnoty
6) Rozwój instytucjonalny  najważniejsza instytucja  panstwo oraz doktrynalnego
podejścia do roli jednostki
7) Różne formy rozwoju społeczeństwa towarzyszyły różnorodne instytucje
y
ródłem polityki społecznej były i są kwestie socjalne (społeczne), które należy
rozumieć jako zjawiska negatywne, utrudniają normalne funkcjonowanie jednostkom
i grupom społecznym.
Europa jest wyjątkowa ale zróżnicowana.
Od Prometeusza do Chrystusa&
Starożytna Grecja:
1) Idea socjalna od powstania miast-państwa, hierarchizują się stosunki społeczne w podziale
pracy
2) Ludzie polis- tworzyli więzi wspólnie rozwiązując problemy
3) Miasto i otaczające je osiedla  tworzyły swoistą całość
4) Różnicowanie wolności na miejską i wiejską, biednych i bogatych, utrzymywanie się z
rolnictwa, handlu, usług, służąc w armii
5) Agresje, wojny jednoczyły i dostarczały problemów, eliminowano słabych, niszczono więzi
rodzinne
6) Grecy czerpali z mitu o Prometeuszu, pierwszy filantrop, w oparciu o te naukę działali. Mit
obejmował odniesienie się do wszystkich ludzi, łamał rozdziały społeczne, wszyscy na równi.
Istotny wątek wiedzy, wątek intelektualny w micie, dzięki wiedzy człowiek wznosi się ponad
zwierzęta, intelektualizm, arystokratyzm- rozum najwyżej, uczenie myślenia- najcenniejsza
forma działalności .
Mit- 3 kwestia- myśl bezgranicznego poświęceni, łącznie ze złożeniem ofiary samego siebie
USA- 1,5 mld dziennie na same rozbrojenia
7) Filantropów wspierali i propagowali filozofowie
Arystoteles- równość, wspierać, filantropia jest czymś dobrym, równe pochodzenie
Platon- 3 formy filantropii
*pozdrowienie, uściśniecie ręki
*gdy spieszy się z pomocą każdemu nieszczęśliwemu
* gdy się lubi urządzać przyjęcia
Uczta- forma dzielenia się bogactwem, zapraszano służbę, biednych itp.,
Rzym  państwem opiekuńczym  pierwowzór:
- podstawą było niewolnictwo
-aprobował zwyczajowe formy pomocy (święta odwoływały się do pomocy)
-instytucja klienteli- musiał codziennie witać patrycjusza, towarzyszył im w orszakach, w zamian
mieli wsparcie pieniężne, zaproszenia na uczty
- państwo opiekuńcze
* cesarz Nerwa  świadczenia alimentacji
* frumentacja  rozdawnictwo zboża- pomoc dla plebsu, 20% na subsydia zbożowe, wykupywali
biedni po niższej cenie państwowa (właściciele ziemscy mieli taki obowiązek) pomoc zapomogi dla
biednych rodziców na dzieci (dziewczynki do 15 chłopcy do 18)
- lud otrzymywał okazjonalne dary w przypadku ważniejszych wydarzeń rozrzucano wśród ludu złote
monety
- podobny charakter miały igrzyska
- termy i akwedukty służyły obywatelom
Judeo  chrześcijaństwo
Nie byłoby chrześcijaństwa bez judaizmu
Å»ydzi Ä…ð solidarność spoÅ‚eczna, wiÄ™z
duchowa Å‚Ä…czona z czynnikiem materialnym
" Pomoc innym  duchowy obowiązek wobec Boga, pomoc drugiemu nawet własnym
kosztem oraz dostarczenie im środków, z których mogliby żyć
" ObowiÄ…zek pomocy i rozliczania wobec Boga a nie opinii publicznej
" Jałmużna  wszelkie formy, pieniężna, rzeczowa, jako instytucja pomocy, pomaga
wszystkim
" Dziesięcina- rolnicy owa dziesiątą część oddzielają dla kapłanów, biednych. Zboże, bydło
żywność
" Pożyczka- pomoc aby rozwinąć społecznie użyteczną aktywność (tym prawem objęci są
wszyscy ludzie nie tylko Żydzi)
Celem jałmużny jest ulżenie niedoli a nie zachęcanie do nieróbstwa, bezczynności
"  Będziesz miłował bliz
niego swego jak siebie samego
Wczesne chrześcijaństwo:
*religia uciskanych
*Jezus z Nazaretu
* idea socjalna była bardzo ??????????????????????????
* odwoływano się do pytań społeczno-historycznych
* chrześcijaństwo jako nowy prometeizm
*Zasada miłości bliz
niego
* pierwsi chrześcijanie żyli w większych społecznościach, nie izolowali się, szerzyli ewangelię
*nadali pomocy wartość
*niegodne wyznawców Jezusa były zawody kupca, wojaka, handlowca
*nakaz dobroczynności  dzielenia się jadłem, wsparcie pieniężne
*nie przekraczali ustawodawstwa rzymskiego
*pierwotna formą była gmina zwana również kościołem, podstawowym elementem była rodzina
*gmina kierował biskup (odpowiednik rabina), pomocnicy  diakoni gmina obejmowała:
-wdowy, dzieci, starzy, chorzy, przebywajÄ…cy w uwiezieniach, rodziny wielodzietne, bezdomni
pozbawieni pracy, wzięci w niewolę
Na świadczenia łożyli wszyscy którzy, cokolwiek mieli w nadmiarze
1) Opieka społeczna miała przemyślany i planowy charakter
2) III w Era Powszechnego Kościoła Chrystusowego- nie było już komun chrześcijańskich
3) Chrześcijaństwo zmuszano do legitymizacji wiedzy- zdobyło wiedzę, sprzymierzając się z
państwem straciło swą postępowość społeczną
4) IV w  pojawia się filozofia chrześcijańska
5) Św. Augustyn  konieczność znoszenia krzywdy, szkód, w imię przyszłej szczęśliwości,
nierówność wynikiem grzechu pierworodnego, niwelować zło wynikające z nierówności 
miłosierdzie- poddać się i zaakceptować sytuacje
6) Średniowiecze (V-XIV w) idea Europy zrodziła się z woli przeciwstawienia się swiatu
muzułmańskiemu, Karol Wielki
7) Podstawowy środek produkcji  ziemie  stanowiła własność feudała
8) Kościół przestał posiadać monopol na ludzkie szczęście  pojawiły się organizacje
charytatywne
9) Wyprawy Krzyżowe  krzyżowcy chcieli odzyskać grób Chrystusa i tworzyli nowe
społeczeństwo wyzwolone z więzów feudalnych, krucjaty to idee wspólnoty i braterstwa
chrześcijańskiego, stanowiły masowe ruchy migracyjne wywoływały opustoszenie, grabież i
śmierć
10) Ciężar opieki nad ubogim leżał na Kościele, fundusze na ten cel pochodziły z dziesięciny.
Osoby świeckie zakładały przytułki, szpitale, schroniska
11) Nauka św. Tomasza z Akwinu, za potrzebujących uznawano zagubionych, słabych
niepiśmiennych, opuszczonych, uciemiężonych, przestępców, obdartych, więz
niów, głodnych
12) Åšw. Franciszek Ä…ð idea braterstwa miÄ™dzyludzkiego, wskazywaÅ‚ metodÄ™ okazywania
miłosierdzia, by poświecić się Bogu wyrzec się bogactwa i zrównać z najniższym poziomem
13) Św. Tomasz  twórca nadziei na opiekuńcze społeczeństwo, krytykował feudalizm,
zróżnicowanie społeczne wynika z natury, po raz pierwszy dostrzega człowieczeństwo samo
w sobie, tzn na ziemi, nie w niebie, nie tylko sfera duchowna ale także i cielesna
14) Zakony- maluczkich Kościoła, życie wspólnotowe jako wyraz życia religijnego, św. Bazylii
stworzył zgromadzenie eremitów (bazylianów), reguła zobowiązująca do pracy, modlitwy,
dobroczynności, powierzył ich opiece założony przez siebie szpital w Cezarei
15) Św. Antoni  jego zakon opiekował się zarażonymi
16) Kościół jako instytucja ograniczająca się do inicjowania dobroczynności niż jej świadczenia
17) Pojawił się 3 zakon- świeccy / bracia świeccy. XIII w- zakony żebracze --? Dominikanie,
franciszkanie&
18) Zakony rycerskie, typ rycerzy mnichów
19) Rozwój miast niezwiązanych z kościołem, skupiały banitów zapożyczały wiele rozwiązań
instytucjonalnych od zakonów, wzorowanie na reguÅ‚ach i zasadach zakonnychÄ…ð XII-XIII w
oparte na przysiędze braterstwa i równości
20) Bractwa świeckie  działalność dobroczynna, utrzymywały szpitale i przytułki
Początki nowożytności, humanizm i humaniści
" Reformacja- wyzwolenie Europy z więzów Kościoła rzymskiego
" Pojawiają się zakony ascetyczne, nauczające i poświęcające się niesieniu pomocy
" Okres kryzysu, Kościół zwalczał go poprzez edukacje, urszulanki, jezuici, możliwość
edukacji ubogich, by przyciągnąć ich do kościoła
"  drugi świat  powyżej oficjalnej powłoki, struktury obejmował w większości miasta,
1/3 mieszkańców, mieli swoje społeczne obyczaje, struktury, wytwarzali własną kulturę,
prawo, hierarchiÄ™
" Protestantyzm  inny sposób postrzegania na problemy ludzkie z perspektywy drugiego
świata
" Bunt reformacyjny  zmiany o charakterze społecznym, kierunek radykalnej zmiany
Kościoła (Zach.)
" Ruch protestancki był destruktywowany w stosunku do potocznego porządku Europy
" Odżyła idea predestynacji- Bóg jednych przeznacza do królestwa niebieskiego a innych
skazuje na potępienie
" Asceza miała wspierać cnotę, rygoryzm moralny prowadził do stworzenia reguł, świat
człowieka stawał się światem modlitwy i pracy
3 elementy zaliczenia
Wykłady
Lektura  Konsumpcjonizm i nowi wiedzy Baumann
Własna praca (sami wybieramy temat zw np. z rynkiem pracy status kobiet i mężczyzn,
niepełnosprawność, wykluczenie społeczne, itp)
Równość statusu kobiet i mężczyzn (Francja, Rumunia, Szwajcaria)Ä…ð analiza czym to siÄ™
różni od syt Polski, jaki ma wpływ odnośnie instyt. UE
8-10 str, potem podział na grupy merytoryczne
Przełom reformacji:
" W tym sensie protestantyzm odchodził od idei Caritasu i humanitaryzmu, niepowodzenia
innych mogły być świadectwem ich niechrześcijańskiego życia, żyjący w ubóstwie byli
świadectwem, że Bóg o nich zapomniał. Wytworzenie i życie w cnocie miało poprawić
los ludzki. Dobrobyt wspólnoty wiązała się z pracą i pobożnym życiem, bogactwo-
Å›wiadectwo przychylnoÅ›ci bożej Ä…ðinspiracje dla zmian ogólnego dobrobytu
" Bóg decyduje i wyznacza nam ziemskie role
" Burzenie świata chrześcijańskiego było związane z budowaniem swojego 
protestanckiego
" Odrzucili sakramenty, święta, byt europejczyków był coraz wyższy  tak uważali
protestanci- reformowali kościoły, tworząc nowy ład społeczny chcieli wprowadzić
zreformowane zasady życia chrześcijańskiego
" Książęta i magistraty niemieckie odbierały kościołowi majątki i likwidowali zakony
" Protestantyzm walczy z występkiem, prowadził bardziej racjonalne i systematyczne życie/
działanie
" Świat katolicki nie analizował zbyt szczegółowo problemów  drugiego świata , pojawiły
się okazjonalnie ordynacje królewskie czyli też zarządzania władz miejskich
" XV w- Amsterdam- powstaje Dom Poprawy  (dla żebraków, złoczyńców, prostytutek)
instytucja majÄ…ca charakter wychowawczy, przyuczenie do zawodu i przygotowanie do
pracy, uczono pisania, czytania, rachowania. Wychowanie moralne pod wpływem pastora.
Podobne domy zakładały miasta niemieckie
" Domy pracy przymusowej  Wielka Brytania, forma pomocy niesiona w określonych
budynkach będących miejscem pracy ??????ludzi żadnych do podjęcia tej pracy.
Utrzymywanie ze składek parafian, hrabstw&
1601- domy pracy przymusowej  sformalizowana przez panstwo forma pomocy
wewnętrznej- dla uczciwych biednych
Pomoc zewnętrzna miała dotyczyć ludzi prawdziwe niezdolnych do pracy, kulawych,
bezsilnych i ślepych, także dzieci
Pomoc wewnętrzna oferowana była dla ludzi zdolnych do pracy
Domy pomocy  miały Stanowic przejście od charytatywnej pomocy, chybionej od
pomocy mającej dać samemu człowiekowi możliwości wyjścia z nędzy
Epoka racjonalizmu  oświecenie (1650-1789)
" XVII w.  kończy polemikę z przeszłością, stare słowo  natura nabiera nowego
znaczenia, ulega zeświedzczeniu, nabierając nowej formy
" Hobbes i jego państwo opiekuńcze
" Na wzór protestantyzmu w katolicyzmie też powstają nowe instytucje
" Manufaktury scentralizowane forma polityki społecznej i początki kapitalizmu, właściwie
manufaktury stanowiły zakłady produkcyjne związane z przytułkami, szpitalami dla
umysłowo chorych, zatrudniały złoczyńców i ludzi stanowiące z
ródło zagrożenia,
człowieka traktowano tak aby najwięcej go wykorzystać
" Manufaktury były z
ródłem dochodu monarchii oraz narzędziem polityki społecznej
majÄ…cej na celu wykorzystanie luz
nego lub przestępczego elementu. Stanowiły przejaw
świadomego działania państwa na rzecz walki z ludz
mi marginesu
" Rewolucja francuska i wielki przełom / eksperyment dokonał się rekami ubogich, plebsu
Paryża i okolic, połączenie idealizmu oświecenia z dążeniem ludu by zrealizować
marzenie ziemskie, uwłaszczyła się nomenklatura, najbardziej skorzystała klasa średnia
(mieszczanie i bogaci chłopi) a nie ubodzy
" XIX w. Europa b. zurbanizowana, lokalne maja coraz mniej do powiedzenia, często się
rozpadają, XIX w. budowano liczne przytułki dla weteranów, szpitale dla umysłowo
chorych, domy poprawcze, wiezienia, kolonie, szkółki, sprzyjał temu wzrost gospodarczy.
Koniec rodziny wielopokoleniowej, powstajÄ… nowe zawody
" Fenomen miast  sektor komunalny, publiczna infrastruktura, policja, ulice, wodociÄ…gi,
oświetlenie, parki, szpitale , poprawa higieny
" Zmienia się struktura rodziny i sytuacja kobiet- maja podwójne i potrójne role uczestnika
procesu gospodarowaniaÄ…ð zwiÄ…zane z tym zmiany instytucjonalne (zajmowanie siÄ™
dziećmi)
" Szereg kwestii robotniczych, warunków pracy, czas,miejsce, zdrowie, konsekwencje
zwiÄ…zane z pracÄ…, wyzysk kobiet i dzieci, to rodzi patologie- alkoholizm, prostytucja,
zorganizowana przestępczość, przemoc w rodzinie, problemem staje się nieuregulowana
migracja, powoduje przeludnienie miast, włóczęgostwo, żebractwo, bezdomność,
bezrobocie, nędzę
" XIX w.  rozwój oświaty, na której opiera się demokracja, wprow. powszechnie,
podstawowe wykształcenie, równolegle powstaje szkolnictwo wyspecjalizowane- wyższe
" 1891 rok- encyklika Rerum Novarum, poświecone kwestii robotniczej, wychodzi się
naprzeciw postulatom reform społ.-gosp.
" Europa  aktywne ruchy zwiÄ…zkowe, zwiÄ…zki zawodowe, zwiÄ…zki pacyfistyczne,
chrześcijańskie-> upolitycznienie
" XIX-XX w.- burzliwy rozwój nauki i wzrost społecznej roli państwa
" Liberalizm- z jednej strony daje ludziom wolność a z drugiej strony skazuje ludzi na te
wolność (klasyczny liberalizm, podstawą kapitalizmu były cztery zasady: wolność
jednostki, prywatna, bogacenia się elastyczność ról życiowych)
XIX wieczne idee socjalne:
" Racjonalistyczny- jako ogólna wizja społeczeństwa, realizował swój rozwój w warunkach
powszechnej równości jako wiodąca doktrynalna wartość, nie ma celu integrowania
społeczeństwa. Racjonalizm utopijny, anarchizm, marksizm i reformizm, socjalizm
gminny
" Socjalizm utopijny- wiodąca idea to świadome i wolne uczestnictwo jednostki, poprzez to
uczestnictwo możliwa była realizacja wizji społeczeństwa różnych obywateli, pracujących
w oparciu o własność wspólnotową, przeciwni rewolucji, optowali za droga perswazji,
poparcia szukali wśród zamożnych i wpływowych, odwoływali się do ich poczucia
sprawiedliwości i zamożności
" Dziśąð sprawdziÅ‚ siÄ™ w Izraelu (kibuce)- socjalizm utopijny
" Anarchizm- może być traktowany jako przejaw żywiołowego protestu przeciw
wyzyskowi i krzywdzie, ich zdaniem nieograniczona wolność jednostki hamowana jest
przez państwo, postulowali łączenie się jednostek
" Marksizm- byt kształtuje świadomość, ich zdaniem własność (chroniona przez państwo)
prywatna wytworzyła klasy społeczne. Zasadnicze różnice pomiedzy klasami polegały
na ich stosunku do własności
" Rewizjonizm i reformizm  zwolennicy umiaru w walce o słuszne prawa proletariatu,
ewolucyjnie wyzwolić klasę robotniczą poprzez społeczne reformy- norma współżycia
klas społecznych
" Socjalizm gminny- gmina jest podstawowym oddolnym podmiotem działań społecznych,
najlepiej sprzyjajÄ…cym integracji socjalnej
Wykł. 2010-04-08
Doktryna socjalna Kościoła Katolickiego
-powstała w XIX wieku w wyniku bezpośredniej konfrontacji Ewangelii i jej wymogów etycznych z
problemami społecznymi zrodzonymi przez industrializację. W świecie industrialnym narastał konflikt
między kapitałem a światem pracy,
Wiek XX urzeczywistnieniem dążeń socjalnych minionych epok
- zmiany polityczne takie jak Rewolucja Paz
dziernikowa z 1917 roku, zakończenie I wojny światowej
w 1919 roku i zwiÄ…zany z tym traktat Wersalski z czerwca 1919 roku
- prymitywnie rozwijany ustrój równości socjalnej (Rosja Radziecka) konkurował z rozpadającym się
kapitalizmem w formie gospodarki monopolistycznej, towarzyszyły temu zaostrzające się problemy
socjalne, zwłaszcza bezrobocie. Po I wojnie nastąpił wzrost nastrojów rewolucyjnych w świecie
(Niemcy, Austria, Węgry, Polska). Ostatecznie świat podzielił się na komunistyczna Rosję i resztę
państw.
-początki XX wieku naznaczone były hasłami obrony interesów chłopów i robotników,
równouprawnienia kobiet, nacjonalizacją niektórych gałęzi przemysłu. W Europie wprowadzono
ustawodawstwo społeczne w zakresie m. In. Ochrony chorych, pomocy biednym, obowiązku nauki,
ubezpieczeń itp.
-II wojna światowa  konferencja jałtańska
Po wojnie poszukiwania rozwiązań alternatywnych dla ustroju totalitarnego zaowocowała silnym
akcentowaniem praw człowieka
- pierwsze 10- lecia po wojnie charakteryzujÄ…ce siÄ™ wyzem demograficznym i cudem gospodarczym
(związane z rozwojem technologicznym). Koniunktura sprzyjała poprawie warunków życia ludności.
Powojenne konstytucje przyznawały obywatelom prawa polityczne i społeczne, rozwijał się
egalitaryzm życia codziennego.
- rozpoczęły się procesy integracyjne zarówno na zachodzie i wschodzie. Rewolucja obyczajowa lat
60- tych zmieniała rzeczywistość społeczną  pozamałżeński seks, nieślubne dzieci, homoseksualizm,
rozwody, nieformalne związki ujrzały światło dzienne. Doprowadziło to do kryzysu małżeństwa,
rodziny, miłości
-kryzys lat 70- tych i ukształtowanie społeczeństw postkonsumpcyjnych zmusiły Europę Zachodnią do
podniesienia postulatu polityki społecznej z polityka gospodarczą (1972 rok, okres kryzysu
naftowego) Mitterand i Delours wprowadzili w latach 80- tych XX wieku idee socjalne do polityki
wspólnotowej.
XX wiek- idee socjalne okresu powojennego
- Lenin W. I. (1870-1924) marksizm w praktyce
- Lenin wprowadził odmianę marksizmu- leninizm. Nastawiony był na praktykę ( sytuował ja przed
poznaniem ). Uważał, że praktyka jest tak samo z
ródłem poznania jak i jest jego celem. Wszystko we
wszechświecie zmaga się  siły przyrody i klasy społeczne. Życie społeczne charakteryzuje walka i
zmaganie się przeciwieństw.
-Lenin wprowadził w życie idee ustroju sprawiedliwości klasowej z dominującą rola klasy
robotniczej. Ustrój sprawiedliwości społecznej miał być praktycznym urzeczywistnieniem idei
komunizmu, rywalizujÄ…cym ze sprzecznym kapitalizmem.
Keynes interwencjonizm państwowy
- krytykował XIX wieczną koncepcję państwa  nocnego stróża . Cechuje je tendencja do niepełnego
zatrudnienia i niepełnego wykorzystania siły roboczej i kapitału.
Pius XI  Kościół odnawiajacy
- encyklika  O odnowie ustroju spoÅ‚ecznego  punktem wyjÅ›cia byÅ‚a teza Ä…ð choć życie gospodarcze
i moralność rządzą się swoimi prawami to jednocześnie oddziaływają na siebie i nie dadzą się
rozdzielić  . dlatego problem własności z etycznego punktu widzenia ma podwójny charakter, z jednej
strony własność służy jednostce &
Relacja kapitaÅ‚- praca Ä…ð powinni bazować na zasadzie dobra wspólnego  współdziaÅ‚ania. Trzeba
uwłaszczyć pracowników i dać im sprawiedliwe godziny pracy pod warunkiem iż pozwala na to stan
przedsiębiorstwa.
-powinna dominować zasada pomocniczości  pierwszeństwo inicjatywy oddolnej i uzupełniający
charakter interwencji państwa
Jan Paweł II orędownik dowartościowania pracy ludzkiej
-wiodącą ideą socjalna Kościoła nauczającego jest obecnie stwierdzenie, iż praca ludzka stanowi klucz
do rozwiązania kwestii społecznej. Istniejąca kwestia społeczna oznacza potrzebę zbiorowego i
indywidualnego zaangażowania na rzecz sprawiedliwości i pokoju. Jan Paweł II uważał iż istnieje
zagrożenie porządku wartości w istniejących systemach pracy w których człowiek traktowany jest jak
towar lub siła robocza. Towarzyszy temu powstanie solidarności zbiorowej, będącej słuszną reakcją na
degradacje człowieka jako podmiotu pracy
W swoich encyklikach papież porusz problem dystansu miedzy bogata Północą a biednym Południem.
Niedorozwój charakteryzuje się kryzysem mieszkaniowym, bezrobociem, zadłużeniem, zbrojeniami
handlem bronią, krytykuje on również cywilizację konsumpcji z charakterystycznym dla niej kultem
posiadania pracy. Tymczasem rozwój to nie tylko wymiar ekonomiczny, ale i duchowy. Rzeczywisty
rozwój oznacza poszanowanie i realizacje praw człowieka.
Podsumowanie
Jak widać na podstawie przedstawionych powyżej przykładów od Prometeusza do Jana Pawła II idee
socjalne towarzyszyły cywilizacji europejskiej od tysiącleci. Często brzmiały one jak utopie, nie
spotykające warunków do realizacji, stanowiły jednak przyczynek lub konkretny bodziec do
możliwych w danym okresie rozwiązań instytucjonalnych. Dopiero wiek XX z jego konsekwencjami
o charakterze społecznym, ekonomicznym i kulturowym, stworzył realne warunki do wielu
programów i postulatów socjalnych.
NOWY TEMAT  MODELE POLITYKI SPOA
ECZNEJ (UJECIE PRAKTYCZNE)
Modele są odzwierciedleniem stanów/ sytuacji idealnych. Ich powtarzalność jest zależna od kryteriów
decydujących o kwalifikacji do poszczególnych typów  idealnych .
Reformy BISMARCKA (manifestem z 17 listopada 1881 roku cesarz Wilhelm I ogłosił  przyjście z
pomocą warstwom robotniczym przez państwo za jedno z najdonioślejszych zadań każdego
społeczeństwa )
- rok 1883 zapoczątkował w Niemczech serie ustaw społecznych  USTAWA O PRZYMUSOWYM
UBEZPIECZENIU NA WYPADEK CHOROBY ROBOTNIKA przyznająca świadczenia lecznicze,
które polegały na pomocy w pokryciu kosztów leczenia pracownika (bez rodziny) i zasiłki pieniężne
częściowo rekompensujące utracone zarobki. Nawiązywała ona do uprzednio organizowanych
robotniczych kas chorych, jednak oparta była na przymusie finansowania świadczeń.
1884 powołano USTAW
DOTYCZ
C
UBEZPIECZENIA W PRZYPADKU WYPADKU PRZY
PRACY, zapewniającą prawo do leczenia i renty w razie niezdolności do pracy wywołanej
wypadkiem. Ubezpieczenie to było formą organizacji pracodawców, których obarczono opłacaniem
składki i powierzono im profilaktykę w zakresie stanu bezpieczeństwa i higieny pracy, w zamian za
całkowite zwolnienie z odpowiedzialności odszkodowawczej na zasadach prawa cywilnego.
Świadczenia obejmowały renty w zryczałtowanych wysokościach i koszty leczenia.
W 1889 roku została wydana USTAWA O UBEZPIECZENIU EMERYTALNO-RENTOWYM
przewidująca zabezpieczenie w przypadku inwalidztwa i starości. Przyznawała ona robotnikom oraz
nisko zarabiającym pracownikom umysłowym (od 1899 roku także pracownikom zatrudnionym w
rolnictwie ) prawo do emerytury po ukończeniu 70 lat życia i po 30 latach opłacania składek oraz
rentę w razie inwalidztwa z innych przyczyn niż wypadek przy pracy.
Składka na ubezpieczenie obciążono w równych częściach pracowników zainteresowanych
świadczeniami oraz pracodawców. Jednocześnie zostały przewidziane znaczne dopłaty z budżetu
państwa - jako udział za zwolnienie organów publicznych z obciążeń na opiekę społeczną. Ustawa ta
(emerytalno-rentowa) nie miała większego praktycznego znaczenia, gdyż z uwagi na ówczesną
długość życia robotników, świadczenia emerytalne były dla większości nieosiągalne.
Bismarck&
W lipcu 1911 roku wydano USTAW
KODYFIKUJACA PRAWO UBEZPIECZENIA
SPOLECZNEGO pod nazwÄ… Ordynacji Ubezpieczeniowej Rzeszy. Zakres ubezpieczenia
chorobowego rozszerzony została o zwrot kosztów leczenia członków rodziny pracownika.
Ubezpieczenia emerytalno-rentowe objęły pracowników umysłowych, wprowadzono także renty
wdowie i sieroce w razie śmierci ubezpieczonego żywiciela. System ten pomijał funkcjonariuszy
państwowych, którzy z odrębnego prawa do uposażenia w razie choroby oraz odrębnych uprawnień
emerytalnych.
Popularność rozwiązań ubezpieczeniowych była taka duża, że w 1901 roku większość regionu
posiadało przynajmniej jedno ubezpieczenie (chorobowe, wypadkowe, emerytalne), a do wybuchu I
wojny światowej wszystkie posiadały programy chroniące przed tymi ryzykami
Nie były to programy równoznaczne z powszechnym obowiązkiem ubezpieczeniowym, cały proces w
odniesieniu do Europy Zachodniej zamknął się dopiero w 1946 roku gry Szwajcaria wprowadziła
system ubezpieczeń emerytalnych.
Jak widać zmiany idące w kierunku zabezpieczenia do najważniejszych ryzyk socjalnych były w już
okresie międzywojennym bardziej pewnym trendem, kierunkiem działań niż konwergencją
zmierzająca jednoznacznie w kierunku rozwiązań Bismarcka.
[Ä…ð Niemcy  paÅ„stwo totalne- przygotowane na każdÄ… ewentualność, kobiety zastÄ…piÅ‚y mężczyzn 
wszystko sprawnie funkcjonowało]
Wielka Brytania patrząc na Niemcy już w 1942 roku podejmowała kwestie społeczne (fenomenem W.
Brytanii była ustanowiona tam publiczna służba zdrowia ), patrz poniżej
Plan Beveridge a ( Full Employment In a Free Society  a Report- 1942)
" Był kompleksową analizą sytuacji socjalnej, zawarł obszerne wnioski dotyczące systemu
ubezpieczeń oraz sposobu jego ulepszenia oraz zwalczania w okresie powojennym
zjawiska bezrobocia
" Raport wymieniał pięć głównych problemów stojących na drodze rozwoju, były nimi w
Ówczesnych czasach ubóstwo, choroby, niewiedza, bezdomność/ nędza oraz bezczynność
wszystkie one powinny być adresowane do zinstytucjonalizowanej polityki społecznej
" Ubóstwo miało być likwidowane poprzez rozszerzenie zakresu ubezpieczeń społecznych,
zarówno pod względem osobowym (powszechność, rodzajów ryzyka objętych
ubezpieczeniem (pełność), wielość świadczeń oraz przedłużenie okresu ich wpłat.
" Problem chorób powinien zostać rozwiązany poprzez wprowadzenie powszechnej
ogólnodostępnej, narodowej służby zdrowia, regulującej podstawowe problemy
zdrowotne mieszkańców.
" Powszechny dostęp do edukacji miał uporać się z problemem niewiedzy (dostępność
polega na możliwości skorzystania ze sposobności a nie na otrzymaniu  gotowej porcji )
" Kwestie bezczynności rozumianej jak bezrobocie miały zostać rozwiązane za pomocą
polityki rynku pracy zmierzającej do pełnego zatrudnienia
" Kwestie bezdomności i nędzy bytowej miały być rozwikłane za pomocą odpowiedniej
polityki mieszkaniowej
[Ä…ð 5 olbrzymów stojÄ…cych na drodze postÄ™pu]
Bismarck zajmował się robotnikiem (ubezpieczenia) a Beveridge wszystkimi
(zabezpieczenia społeczne- obejmujące wszystko)
Bismarck Beveridge
Warunki -przyklady Europa - Francja Europa - Dania
Kryterium dostępu Składka/ członkowstwo Prawo/ obywatelstwo
Podłoże ideologiczne konserwatyzm socjaldemokracja
Sposób finansowania składki podatki
Sposób wyodrębniania Funkcjonowanie na rynku Legalne zamieszkanie
pracy
Definiowanie  welfare state
Asa Briggs (1961):  Państwo dobrobytu to takie państwo gdzie zorganizowana władza,
posługując się środkami politycznymi i administracyjnymi, stara się długofalowo
korygować działania sił rynkowych przynajmniej na trzy sposoby:
1) Po pierwsze, gwarantując jednostkom i rodzinom dochody minimalne niezależne od
wartości rynkowej posiadanych przez nie zasobów.
2) Po drugie, zapewniajÄ…c jednostkom i rodzinom ochronÄ™ socjalnÄ… w trudnych
sytuacjach (choroba, starość, bezrobocie) i w ten sposób redukując niepewność i
zapobiegając załamaniom.
3) Po trzecie, zabiegając o to, aby każdy obywatel, niezależnie od statusu i
przynależności społecznej, mógł korzystać z usług socjalnych najwyższej jakości.
[Duńczycy państwo dobrobytu rozpiętość podatkowa 38%-68% ]
(skończyć schemat)
Welfare state&
Ginsburg w swojej pracy  Division of welfare podkreśla trzy ideologiczne elementy,
charakterystyczne dla państw skandynawskich/ nordyckich, występujące w modelu
socjaldemokratycznym. SÄ… nim:
Wspólny dom- hasło to oznacza równość, troskę, współpracę i pomoc;
Solidaryzm- oznaczający wyznaczenie poziomu nierówności oraz zakresu walki o dobra; ( w oparciu
o jak najwyższe standardy)
Zaangażowanie w realizację Keynes owskiej polityki społeczno-ekonomicznej (akceptowanie cały
czas silnego zaangażowania państwa, społeczeństwa- jeżeli chodzi o gospodarkę np. Niemcy W.
Brytania- posiadają surowce, które jednak powoli się wyczerpują)
Modele&
" Próbując odpowiedzieć na pytanie dotyczące modeli polityki społecznej możemy odwołać się
do wypracowanych w świecie nauki modeli teoretycznych.
" Należy jednakże mieć na uwadze, iż mają one charakter idealny. Nie spotkany w czystej
formie, ponieważ materia społeczna, której te modele dotyczą jest wypadkową wielu
czynników o charakterze wewnętrznym i zewnętrznym.
" Modele polityki społecznej jako typy idealne, odwołują się do określonych wartości,
przedstawiają także sposoby ich realizacji.
" SÄ… w nich prezentowane takie problemy, jak :
-redystrybucja dochodu narodowego;
-interwencjonizm państwowy w wolną gre sił rynkowych,
-państwowe gwarancje zabezpieczenia społecznego,
-dostępność i zasięg systemu itp.
" Modele prezentują zatem możliwość wyboru polityki społecznej. Są one alternatywne poprzez
preferowanie jednych wartości i przynajmniej częściową rezygnację z innych.
" Prezentują one dylematy wyboru w polityce społecznej  ułatwiają w ten sposób
podejmowanie decyzji praktycznych i przygotowanie rozwiązań optymalnych.
" Richard Titmuss wprowadził podział państw na trzy charakterystyczne modele / reżimy
polityki społecznej:
-model rezydualny,
-motywacyjny (model niemiecki, Bismarcka)
-instytucjonalno-redystrybucyjny (państwo dobrobytu).
" Każdy z modeli ma odniesienie do innych systemów wartości, są to:
-wolność jednostki,
-sprawiedliwość dystrybutywna oparta na kryterium zasług,
-równość społeczna.
" Gosta Esping- Andersena ( Trzy światy kapitalistycznego dobrobytu 1990 )
" W swoich badaniach stosuje on specyficzne katalogi wskaz
ników umożliwiających ocenę
stopnia deko modyfikacjÄ…, czyli gwarantowanego przez zaspokojenie podstawowych potrzeb
obywateli niezależnie od rynku, stopnia stratyfikacji społecznej świadczeniobiorców
" W innych swoich pracach potwierdza on, iż  państwa dobrobytu zawsze kierowały się
solidaryzmem w zakresie kreowania równości i solidarności międzyludzkiej.
Modele Gosta Esping- Andersena:
" Model liberalny (rezydualny)  jest on charakterystyczny dla takich państw jak Stany
Zjednoczone, Kanada, Wielka Brytania, Australia i Nowa Zelandia. Åšwiadczenia
gwarantowane sÄ… jedynie w wymiarze minimalnym dla najbardziej potrzebujÄ…cych, nie
mogących zapewnić sobie pomocy poprzez uczestniczenie w grze rynkowej. Rozwiązania z
nim związane opierały się, aż do kryzysu lat 70 tych (okres kryzysu paliwowego), na
limitowanej pomocy, klasycznie liberalnej gospodarce kreujÄ…cej nowe miejsca pracy.
(z perspektywy Europy stworzył typologie pod koniec lat 80 tych i ciągle ją modyfikował)
" Model socjaldemokratyczny (egalitarny)- charakterystyczny dla Norwegii, Szwecji,
Finlandii i Danii. Gwarantuje on pełne świadczenia dla wszystkich obywateli, jako części ich
praw obywatelskich. Szczególny rozwój służby zdrowia i sektora usług socjalnych następował
w latach 70tych i 80tych XX wieku, co owocowało zwiększeniem udziału kobiet w rynku
pracy. Dopiero ograniczenia z zakresu finansów publicznych lat 90tych, rozpoczęły etap
zmian organizacyjno-finansowych w obrębie tego modelu.
" Model chrześcijańsko-demokratyczny- funkcjonujący w takich państwach jak : Niemcy,
Holandia, Austria, Belgia, Francja, Włochy oraz południowa Europa. W tym wypadku
świadczenia SA adekwatne do zarobków, bazujące na funduszach ubezpieczeniowych,
tradycyjny, chrześcijański model rodziny,  zmusza kobiety do pozostania w domu, co
powoduje konieczność wysokich zarobków mężczyzn oraz świadczeń wspierających rodzinę.
" Francis Castles : (niekompletny slajd)
" Zachodnioeuropejskie państwa bezpieczeństwa socjalnego- charakteryzuje je relatywnie
wysoki- powyżej 50% poziom wydatków przeznaczanych na rekompensatę dochodów oraz
niespełna 40% na problemy zwalczania ubóstwa i ochronę zdrowia,
" Anglojęzyczne państwa łagodzące ubóstwo- w tej grupie wydatki oscylują wokół 50 %,
niskie nakłady maja miejsce w obrębie(???) państwowego
" Skandynawskie państwa wysokich usług socjalnych- w tej grupie państw wydatki bazowe
oraz rekompensujące (???) wysoki, równolegle wydatki państwowe są na poziomie 1(???)
Modele Svena Bislev a i Henniga Hansena (2006):
" Katolicka polityka socjalna  oparta na indywidualnej odpowiedzialności w strukturze
rodzinnej oraz pomocy dla ubogich,. Szczególnie podkreśla paternalistyczne wzory rodzinne,
oszczędności i odpowiedzialność, a także stopień zorganizowania.
" Korporacyjna polityka społeczna- ubezpieczenia społeczne jako część relacji miedzy
pracownikiem a pracodawcą, dostosowane SA do potrzeb i tradycji każdego sektora: zadania
i popierana przez państwo w interesie przestrzegania porządku pracowniczych relacji;
finansowana ze składek pracowników i pracodawców.
" Liberalna polityka społeczna- uniwersalne, obowiązkowe ubezpieczenia społeczne
chroniące pracodawców i publiczny portfel przed żądaniami  sfrustrowanych ludzi . Niska,
płaska stopa korzyści motywuje do poszukiwania pracy.
" Socjaldemokratyczna polityka społeczna  uniwersalna, prewencyjna, chroniąca standardy
bytowe oraz pracownicze prawa. Bardziej zwraca uwagę na usługi, pomoc aniżeli na korzyści.
Główne cele polityki społecznej XXI wieku
1) Cel społecznej ochrony- zabezpieczenie przed biedą oraz zagwarantowanie stabilności
socjalnej i skupianie się na standardzie życia oraz minimalnej protekcji dla najuboższych
2) Cel rozwoju  promowanie ekonomicznego i społecznego rozwoju rodzin i gospodarstw
domowych, wzmożonej aktywności obywateli zarówno w pracy jak i w życiu społecznym
i sprawach obywatelskich.
3) Cel makroekonomiczny  stabilność fiskalna, oszczędności, inwestycje, funkcjonowanie
rynków ubezpieczeń oraz wzrost gospodarczy.
Organizacje ponadnarodowe  w powojennej historii Europy mamy do czynienia z
kilkoma podst. Grupami:
1) Organizacja globalna  MOP (Międzynarodowa Organizacja Pracy)
2) Organizacja ogólnoeuropejska  Rada Europy
3) Organizacja integracyjna- UE
4) Organizacje integracyjne zamkniÄ™te  Rada Nordycka Ä…ð Nordycka Rada Ministrów
MOP (1919rok)
1) Międzynarodowa Konferencja Pracy- zgromadzenie ogólne
2) Rada Administracyjna  rada wykonawcza
3) Międzynarodowe Biuro Pracy
4) Dyrektor Generalny
MOP
" Podstawowym zadaniem była poprawa warunków życia i pracy poprzez ustanowienie wszech
stronnego kodeksu praw i praktyki
" Założyciele uznali że standardy wspólnie ustalone będą realistyczne
Międzynarodowy Kodeks Pracy
" 188 konwencji i 199 zaleceń (2009  7621 ratyfikacji)
" 89 konwencji ratyfikowała Polska, obowiązuje 36
" Konwencje SA instrumentem prawnym, wielostronna umową międzynarodową, regulującą
prawne aspekty administracji
" CECHA  treść każdej konwencji  uzgodniona
" Nie podlega ratyfikacji SYSTEM KONTROLI MOP
" Komitet ekspertów ds. Stos Konw. Zaleceń (prawnicy) formułowanie uwag na całkowicie
niezależnej podstawie
" Komitet Stos. Konw. I Zaleceń  obrady jawne, dyskusyjne na podstawie sprawozdania
komitetu (brakuje słowa - sprawdzić)
Rada Europy (1949 rok )
" Jako pierwsza tworzyła standardy polityki społecznej na kontynencie
" Wzorzec dla innych części globu
" Zaangażowanie rady poszczególnych państw europejskich w realizację
" Doszło do powstania kilku istotnych konstrukcji prawnych
Konstrukcje prawne Rady :
" Europejska Konwencja Praw Człowieka (1950 , PL - 1993)
" Europejska Konwencja Pomocy Społecznej i Medycznej (1953)
" Europejska Karta Społ. (1961) (1997)
" Europejki Kodeks Zabezpieczeń Społecznych (1964)
" Europejska Konwencja o statusie prawnym pracowników migrujących (1977)
" Europejska Konwencja o zabezpieczeniu społecznym (1972)
Karata społeczna formułuje cele społeczne, zatrudnienia, prawa związkowe ochrona pracowników,
osób niepełnosprawnych, migrujących, określa iż każdy ma prawo do zarobienia na życie w
swobodnie wybranym zawodzie, prawo do zrzeszania, sprawiedliwego wynagrodzenia za pracÄ™,
zagwarantowanie (spr. słowo ) warunków pracy, szczególna ochrona kobiet (macierzyństwo)
bezpłatna opieka medyczna, szczególne traktowanie osób niepełnosprawnych, ochrona osób
zwalnianych z pracy, porusza problem ludzi starych, prawo do mieszkania
EKZS  sprecyzowanie prawa które powinny mieścić się w minimalnym systemie zabezpieczeń
społecznych państwa  strony konwencji zobowiązały się do zapewnienia obywatelom opieki
lekarskiej, zasiłków chorobowych, dla osób bezrobotnych, emerytur, rent inwalidzkich, rent z tytulu
wypadku przy pracy, zaświadczeń macierzyńskich, zaświadczeń rodzinnych, rent rodzinnych,
wyraz
nie określa jakie podmioty mogą korzystać z tych praw i jaki jest zakres tego stosunku (Pl nie)
EK o zabezpieczeniach społecznych- dostosowano wcześniej przyjęty kodeks do realiów, część
(rozmazany tekst -znalez
ć)
EK o st. Pr. Pr. I migr.  bardzo silnie wpływała na sytuację prawna pracowników, dotyczyła zasad,
warunków rekrutacji do pracy, regulowała prawo wyjazdu i wjazdu pracowników i ich rodzin,
odnosiła się do prawa zrzeszania się w związki zawodowe, poruszała problem edukacji zawodowej,
równe traktowanie jeśli chodzi o dostęp do edukacji, regulowała prawo do wwozu zarobków i
oszczędności.
Rada Nordycka(1952) (przedstawicielstwo parlamentów państw nordyckich) & NR Ministrów (1971)
(przekłada język współpracy na konkretne działania międzyresortowe)
Współpraca Nordycka
Początki w okresie międzywojennym
" 1907 doszło do pierwszego spotkania konsultacyjnego przedstawicieli instytucji
ubezpieczeniowych  Nordyckie Spotkanie Ubezpieczeń Wypadkowych
" 1923 dochodziło do podobnych spotkań w ramach Nordyckich Spotkań Ubezpieczeń
Chorobowych
" 1930 Nordyckie Spotkania Ubezpieczeń Inwalidzkich,
" Ich nadrzędnym celem była wymiana doświadczeń oraz dyskusja na temat ewentualnych
rozwiązań sprzyjających unifikacji prawno- organizacyjnych w tych sektorach
" 1935 doszło do połączenia dotychczasowych przedsięwzięć i zapoczątkowania wspólnych
prac- Nordyckich Spotkań Ubezpieczeń Społecznych, odbywających się cyklicznie co 4 lata
Okres po II wojnie światowej
" Podczas pierwszego, powojennego spotkania Ministrów Spraw Socjalnych (11.09.1945r.)
zdecydowano o podpisaniu Konwencji w sprawie wspólnego rynku pracy krajów nordyckich,
" 1946 powstaje Nordycki Komitet Polityki Społecznej,
" Od 1947 roku odbywajÄ… siÄ™ coroczne Nordyckie Konferencje ds. Higieny Pracy
" Od roku 1951 Konferencje ds. Medycyny Pracy (co trzy lata)
" Od 1963 działa Nordycka Rada ds. Psychologii Pracy zajmująca się psychologicznym
aspektem miejsca pracy,
" 1973 rok powołano Nordycki Komitet Wysokich Urzędników ds. Środowiska Pracy mający
taki sam status jak Nordycki Komitet Polityki Społecznej
" Szwedzi zdecydowali się na otwarcie swoich rynków pracy na państwa okupowane
(Norwegia, Finlandia, Dania) ze wszystkimi konsekwencjami społecznymi. Obywatele
wymienionych państw mieli takie same prawa jak Szwedzi
Okres powojenny
" 15 września 1955 roku przyjęto konwencję o zabezpieczeniu społecznym,
" Konwencja regulowała tak istotne kwestie społeczne, jak emerytury, świadczenia w przypadku
inwalidztwa, ubezpieczenia chorobowe, odszkodowania za wypadki przy pracy, zasiłki na
wypadek bezrobocia, dodatki rodzinne, pomoc społeczną państwa. Sam dokument nie
narzucał krajom go sygnującym, szczegółowych rozwiązań legislacyjnych dotyczących
realizacji założeń konwencji. Przyjęto w nim, w formie oświadczenia iż obywatele krajów
nordyckich powinni mieć taki sam status w dziedzinie praw socjalnych, niezależnie od kraju
obywatelstwa.
" Traktat z Helsinek (1962) w jego artykule 15, który zakładał, iż obywatele krajów nordyckich
powinni mieć takie same prawo do świadczeń społecznych, niezależnie od tego, czy są
obywatelami danego kraju, czy też maja obywatelstwo innego kraju nordyckiego
" Nordycka Konwencja o Zabezpieczeniach Społecznych z roku 1977 dostosowała rozwiązania
prawne do realiów  welfare state
Podstawy polityki społecznej UE
Organizacje ponadnarodowe
W powojennej historii Europy, mamy do czynienia z kilkoma podstawowymi organizacjami
ponadnarodowymi zajmującymi się szeroko rozumianą polityka społeczną.
Politykę społeczną rozumie się przede wszystkim jako działalność podmiotów UE, państw
członkowskich, samorządów oraz organizacji pozarządowych, skierowanych na:
- poprawę warunków pracy i życia obywateli UE,
-asekuracje przed ryzykami życiowymi,
Wyrównywanie szans życiowych grup społecznych ekonomicznie i socjalnie najsłabszych przez
zwalczanie socjalnej izolacji.
Finalnymi celami polityki społecznej jest tworzenie poczucia bezpieczeństwa i podwyższenie
materialnej wolności przez gwarancje równych szans dla wszystkich w zakresie zarobkowania i
systemu zabezpieczenia społecznego. Cele europejskiej polityki socjalnej odniosła się do trzech
obszarów:
-polepszenie warunków życia, pracy i kształcenia,
-prawo do zatrudnienia i prawo do wykształcenia (wykształcenie silnie związane z rynkiem pracy,
potrzeba elastyczności  umiejętności dostosowania się do ryku pracy ),
-stworzenie systemu zabezpieczenia społecznego.
FAZY ROZWOJU
" W poszczególnych etapach najnowszej historii Wspólnoty, polityka społeczna przechodziła
różne fazy, gdyż zmieniały się zainteresowania polityków i zmiany koniunktury gospodarczej,
jak i sama UE
Faza I 1950-1971
" W pierwszej fazie funkcjonowania wspólnotowej  szóstki panowała stagnacja społeczno-
gospodarcza, a w latach 60 tych trzykrotnie wzrosło bezrobocie (z 346 tys. w 1960 roku do
1252 tys. w 1970). Zdecydowany ruch nastąpił 18 paz
dziernika 1961 roku, gdy powstała
przygotowana przez Radę Europy- Europejska Karta Socjalna, która określała socjalno-
polityczne standardy i przyszły rozwój aktywności państw członkowskich.
" Lata sześćdziesiąte przyniosły niewiele ustaleń Rady EWG związanych z rynkiem pracy i
ubezpieczeniami społecznymi
" Natomiast 14 czerwca 1971 roku Rada wydała Rozporządzenie nr 1408/71 w sprawie
stosowania systemów zabezpieczenia społecznego dla pracowników, osób samodzielnie
zarobkujących oraz członków ich rodzin, zmieniających miejsce pobytu w granicach
Wspólnoty
" Postęp w tym czasie postrzegano głównie przez wolną konkurencję na wspólnym rynku, a
nadrzędnym celem stała się harmonizacja narodowych polityk socjalnych i systemów
zabezpieczenia społecznego
Faza II 1972-1992
" Do drugiej fazy europejskiej polityki socjalnej przygotowano się poprzez spotkanie szefów
państw i rządów 1-2 grudnia 1969 roku w Hadze, gdzie podjęto decyzję o umocnieniu
współpracy socjopolitycznej.
" W 1972 roku na spotkaniu szefów państw i rządów w Paryżu pierwszy raz wypowiedziano
tezę o równości polityki społecznej z polityką gospodarczą.
" Mimo że, w 1974 roku Komisja Europejska przedłożyła program socjalny, to efektywność
polityki społecznej w tym czasie była znikoma.
" Lata 80te, dzięki zmianie nastrojów politycznych w krajach zachodnioeuropejskich,
przyniosły pomyślną realizację kolejnych inicjatyw ustawodawczych. Żywe były jednak
obawy państw członkowskich, że postęp w dziedzinie BHP może obniżyć ich
konkurencyjność na rynku międzynarodowym.
" Ważną sprawa stało się podpisanie i ogłoszenie Jednolitego Aktu Europejskiego z 1986 roku,
który zawierał także problematykę społeczną. Kolejnym istotnym akcentem było uchwalenie
w 1989 roku przez Radę Europejską Karty Podstawowych Praw Socjalnych Pracobiorców w
krajach Wspólnoty.
Faza III 1993 -1997
"  Unia socjalna jako cel nabrała nowego znaczenia po Traktacie z Maastricht, kiedy wyraz
nie
rozszerzono zakres aktywności socjalnej w Unii Europejskiej
" Kolejny etap charakteryzują wysiłki zmierzające do formułowania polityki na drodze
konsultacji miedzy partnerami socjalnymi
" Główne elementy to harmonizacja warunków pracy i życia, ochrona w miejscu pracy oraz
organizacja równego systemu finansowego w całej Europie.
" Lata 1993 i 1994 to okres powstania tzw. Ksiąg (zielonej i Białej) i nowych wyzwań dla
europejskiej polityki społecznej.
" Zielona Księga zawierała listę 65 szczegółowych pytań dotyczących dalszego rozwoju
socjalnego, a druga pt  Rozwój, konkurencyjność i zatrudnienie zawierała propozycje
rozwiązań zasygnalizowanych wcześniej problemów.
Biała Księga najważniejsze działania na przyszłość ujmowała w dziesięciu hasłach
programowych, były to :
1) Tworzenie nowych miejsc pracy
2) Inwestowanie w zasoby ludzkie
3) Wspieranie wysokich standardów w zakresie warunków pracy, wspomagajacych
konkurencyjność Europy
4) Stworzenie wspólnego europejskiego rynku pracy, na którym eliminowany byłby  eksport
bezrobocia i tzw. Turystyka socjalna
5) Równość szans kobiet i mężczyzn
6)  aktywne społeczeństwo dla wszystkich poprzez politykę i ochronę socjalną
7) Zwalczanie wykluczenia społecznego i dyskryminacji
8) Aktywna polityka ochrony zdrowia, partnerstwo i dialog między związkami zawodowymi,
organizacjami pracodawców i organizacjami pozarządowymi
9) Rola wspólnotowej polityki społecznej we współpracy międzynarodowej
10) Efektywne stosowanie wspólnotowego prawa socjalnego