AKADEMIA EKONOMICZNA W POZNANIU
ANALIZA, ANALIZA EKONOMICZNA, ANALIZA FINANSOWA
Analiza jest to metoda polegająca na rozłożeniu danej całości na jej elementy składowe i badaniu każdego z
nich z osobna (Nowa encyklopedia powszechna PWN)
Rozbiór może mieć charakter:
- fizyczny (analiza manipulacyjna)
- abstrakcyjny, myślowy (analiza myślowa)
Analiza:
- strukturalna  poznanie elementów składowych całości, ustalenie relacji i powiązań występujących
pomiędzy elementami strukturalnymi oraz pomiędzy poszczególnymi elementami a całością
- przyczynowo-skutkowa  poznanie mechanizmów funkcjonowania badanej całości, zmian jakie w
niej zachodzą, identyfikacji czynników oddziaływujących na tę całość oraz siły i kierunku natężenia
wpływu poszczególnych czynników na stwierdzone zmiany
4
ANALIZA FINANSOWA
AKADEMIA EKONOMICZNA W POZNANIU
Analiza ekonomiczna (analiza działalności gospodarczej przedsiębiorstwa) jako:
- metoda badawcza - polega na wykrywaniu struktury zjawisk i procesów występujących w działalności
gospodarczej przedsiębiorstwa, ustalaniu wewnętrznych oraz zewnętrznych związków przyczynowych,
ustalaniu wielkości i przyczyn odchyleń stanów rzeczywistych od postulowanych, a także na
projektowaniu działań korekcyjnych, zmierzających do ekonomicznie racjonalnego ukształtowania
stanu zjawisk i przebiegu procesów
- funkcja zarządzania  obejmuje przygotowanie informacji analitycznych, a następnie ich
wykorzystanie w procesie decyzyjnym
- dyscyplina naukowa  zajmuje się opracowywaniem metod identyfikacji i określania treści
(mechanizmu, kierunku, siły) powiązań między zjawiskami ekonomicznymi, doskonaleniem metod
stosowanych dotychczas i adaptacją na potrzeby badań strukturalnych i przyczynowych metod
skonstruowanych przez inne dyscypliny naukowe (matematykę, statystykę, ekonometrię)
Potrzeba analizy czynników zewnętrznych wynika z następujących przesłanek:
- otoczenie jest z
ródłem zasileń przedsiębiorstwa i odbiorcą rezultatów jego pracy
- wyniki finansowe przedsiębiorstwa są w dużym stopniu zdeterminowane przez otoczenie
- relacje przedsiębiorstwa z otoczeniem są pierwotne względem procesów i zależności wewnętrznych
- potrzeba oceny osiągnięć przedsiębiorstwa na tle otoczenia
5
ANALIZA FINANSOWA
AKADEMIA EKONOMICZNA W POZNANIU
Najważniejsze atrybuty współczesnej analizy finansowej to:
- odchodzenie od opisów konstatujących postrzegane stany i zdarzenia występujące w przedsiębiorstwie,
a przechodzenie do ocen wartościujących i wyjaśniających, stąd tak ważne miejsce zajmuje ocena
efektywności
- formułowanie wniosków nie tylko na podstawie danych liczbowych zawartych w sprawozdaniach
finansowych, lecz także na podstawie opisów jakościowych, dotyczących np. rynku
- odchodzenie od zasad statycznego ujmowania zjawisk do analizowania ich w ujęciu dynamicznym, ze
szczególnym uwzględnieniem perspektyw rozwoju przedsiębiorstwa
- rozpatrywanie osiągnięć przedsiębiorstwa na tle otoczenia
Analizę ekonomiczną przedsiębiorstwa dzieli się na:
- analizę techniczno-ekonomiczną, koncentrującą się na rzeczowej stronie działalności podmiotu,
posługuje się ona głównie wskaz
nikami ilościowymi i osobowymi, a jedynie uzupełniająco są one
wzbogacane ujęciami finansowymi
- analizę finansową, przedstawiającą stan majątkowo-kapitałowy, wyniki finansowe i ogólną sytuację
finansową przedsiębiorstwa w wyrażeniu pieniężnym
6
ANALIZA FINANSOWA
AKADEMIA EKONOMICZNA W POZNANIU
Analiza ekonomiczna
Analiza techniczno-ekonomiczna Analiza finansowa
Analiza produkcji Analiza przychodów
Analiza zatrudnienia i wydajności pracy Analiza kosztów
Analiza środków trwałych Analiza sytuacji majątkowej
Analiza gospodarki materiałowej Analiza sytuacji finansowej
Analiza postępu technicznego Analiza efektywności gospodarowania
Analiza wyniku finansowego
Analiza rentowności
Analiza wzrostu i pozycji finansowej przedsiębiorstwa
Analiza przepływów pieniężnych
7
ANALIZA FINANSOWA
AKADEMIA EKONOMICZNA W POZNANIU
Zakres analizy finansowej
Przedmiotowy Czasowy Przestrzenny Podmiotowy
przychody przeszła działalność rozwiązania przedsiębiorstwo
systemowe jako całość
koszty działalność bieżąca
uwarunkowania samodzielne
wynik finansowy przyszła działalność
rynkowe jednostki
efektywność
wewnętrzne
konkurenci
przedsiębiorstwa
płynność finansowa
pozycja
majątek
przedsiębiorstwa
przedsiębiorstwa
na rynku
8
ANALIZA FINANSOWA
AKADEMIA EKONOMICZNA W POZNANIU
Rodzaje analizy finansowej ze względu na:
1. Sporządzającego, przeznaczenie badań:
- analiza wewnętrzna
- analiza zewnętrzna
2. Czas objęty analizą:
- analiza retrospektywna (ex post)
- analiza bieżąca, operatywna
- analiza prospektywna, antycypacyjna (ex ante), w tym taktyczna (średniookresowa) i strategiczna
(długookresowa)
3. Przyjętej metody badań:
- analiza funkcjonalna  obiektem analizy są te zjawiska ekonomiczne, które znajdują się w obszarze
odpowiedzialności danego stanowiska pracy
- analiza kompleksowa, systemowa  obejmuje całość zjawisk zachodzących w przedsiębiorstwie
wraz z wzajemnymi powiązaniami
- analiza decyzyjna  zespół działań ukierunkowany na dostarczenie informacji potrzebnych do
podjęcia określonej decyzji
9
ANALIZA FINANSOWA
AKADEMIA EKONOMICZNA W POZNANIU
4. Zakres przedmiotowy:
- analiza całościowa
- analiza odcinkowa
5. Stopień szczegółowości badań:
- analiza ogólna
- analiza szczegółowa
6. Formę prowadzenia badań:
- analiza wskaz
nikowa
- analiza rozliczeniowa, umożliwia identyfikację czynników kształtujących badane zjawiska
7. Zakres przestrzenny:
- analiza pojedynczego przedsiębiorstwa
- analiza międzyzakładowa
10
ANALIZA FINANSOWA
AKADEMIA EKONOMICZNA W POZNANIU
Rodzaje metod wykorzystywanych w analizie finansowej
1. Metody ogólne:
a) metoda indukcji  od szczegółu do ogółu, od czynników do wyników, od przyczyn do skutków
b) metoda dedukcji
c) metoda redukcji, weryfikacji  synteza wstępna, analiza, synteza końcowa
2. Metody szczegółowe:
a) metody analizy jakościowej, zwane też opisowymi
b) metody analizy ilościowej:
- metody deterministyczne, ukazujące podstawowe zależności funkcyjne pomiędzy badanymi
zjawiskami:
metoda podstawień łańcuchowych (metoda różnicowania, odchyłkowa)
metoda reszty
metoda różnic cząstkowych
metoda podstawień krzyżowych
metoda funkcyjna
metoda logarytmiczna
11
ANALIZA FINANSOWA
AKADEMIA EKONOMICZNA W POZNANIU
- metody stochastyczne, uwzględniają nie tylko wpływ głównych czynników, ale także czynników
losowych, w metodach tych liczba czynników i postać zależności nie są z góry określone
metody statystyczne
metody ekonometryczne
metody dyskryminacyjne
Metody wykorzystywane przez analizę finansową można dodatkowo podzielić na metody porównań i
metody analizy przyczynowej (metody deterministyczne, stochastyczne). Zastosowanie tych pierwszych
wynika z trudności oceny zjawisk gospodarczych tylko na podstawie samego ich pomiaru. Same porównania
są jednak niewystarczające do wyjaśnienia przyczyn zmian, konieczne jest więc uzupełnienie badań o
metody analizy przyczynowej.
Przykład
Na podstawie poniższych dokonać analizy przyczynowej kształtowania się wartości przychodów w roku
2003 w porównaniu do ich poziomu z roku 2002.
Wyszczególnienie 2002 r. 2003 r.
Ilość sprzedanych wyrobów 80 000 szt. 90 000 szt.
Cena jednostkowa 2,5 zł 3,0 zł
12
ANALIZA FINANSOWA
AKADEMIA EKONOMICZNA W POZNANIU
PORÓWNYWALNOŚĆ DANYCH
Porównywalności ograniczona jest celem poznawczym. Sama możliwość dokonania porównania nie
oznacza, że jest one celowe  tzn. że zawiera odpowiednią wartość poznawczą.
W analizie finansowej chodzi najczęściej o porównywalność względną a nie absolutną. Oznacza to, że
elementy, które w całości nie są porównywalne, mogą być jednocześnie oceniane pod jakimś ściśle
określonym względem.
Porównywalności sprowadza się do problemu znalezienia wspólnej wielkości będącej podstawą
porównania. Do najczęściej stosowanych podstaw odniesienia zalicza się:
- wielkości planowane
- wskaz
niki rzeczywiste z lat poprzednich
- wielkości osiągane w przedsiębiorstwach konkurencyjnych, przodujących
- średnie wielkości branżowe
- wielkości wzorcowe, normy
14
ANALIZA FINANSOWA
AKADEMIA EKONOMICZNA W POZNANIU
Czynniki ograniczające porównywalność danych:
- metodologiczne  zmiana dotychczasowego zakresu wskaz
ników gospodarczych, sposobów ich
liczenia lub zasad ewidencji
- finansowe  zmiany cen (inflacja), taryf, oprocentowania kredytów, stawek amortyzacyjnych, płac,
opodatkowania itp.
- rzeczowe  różnice powstałe w porównywanych wyrobach na skutek stałego doskonalenia procesu
produkcji, zmian konstrukcyjnych i technologicznych
- organizacyjne  zmiany organizacyjne spowodowane przekazaniem, likwidacją, przejęciem, podziałem
lub połączeniem przedsiębiorstw, zakładów itp.
Porównania w czasie polegają na ocenie zmian wskaz
ników okresu badanego w stosunku do danych z
okresów poprzednich (indeksy dynamiki  o zmiennej podstawie i stałej) lub wielkości przyjętych na okres
przyszły, tj. wskaz
ników planu (odchylenia bezwzględne, względne). Porównania w czasie powinny
obejmować przynajmniej trzy odcinki czasowe.
Porównania w przestrzeni można podzielić na wewnętrzne, pomiędzy zakładami wchodzącymi w skład
przedsiębiorstwa, i zewnętrzne, oparte na danych innych podmiotów. Dokonując porównań przestrzennych
należy pamiętać o zapewnieniu:
- formalnej porównywalności materiału liczbowego  ustaleniu, stopnia jednolitości stosowanej
polityki rachunkowości w porównywanych podmiotach
- merytorycznej porównywalności przedmiotu porównań, polegającej na właściwym doborze
przedsiębiorstw, stosowanych metod
15
ANALIZA FINANSOWA
AKADEMIA EKONOMICZNA W POZNANIU
Niekiedy za podstawę porównań wykorzystuje się również układy następstwa szeregowego  wzorcowe
układy nierówności wskaz
ników ekonomicznych, np.
WDR < WDM < WDS < WDZ
gdzie:
WDR  wskaz
nik dynamiki liczby pracowników (zatrudnienia)
WDM  wskaz
nik dynamiki majątku
WDS  wskaz
nik dynamiki sprzedaży
WDZ  wskaz
nik dynamiki zysku na sprzedaży
16
ANALIZA FINANSOWA