ZABURZENIA ODŻYWIANIA
Kategorie diagnostyczne (ICD-10)
" Jadłowstręt psychiczny (Anorexia nervosa) F50.1 i Jadłowstręt
psychiczny atypowy F50.2
" Żarłocznośd psychiczna (Bulimia nervosa) F50.2 i Żarłocznośd
psychiczna atypowa F50.3
" Przejadanie siÄ™ zwiÄ…zane z innymi czynnikami psychologicznymi
(obżarstwo) F50.4
 Inne kategorie zaburzeo odżywiania:
" Bulimareksja
" Binge eating
Jadłowstręt psychiczny
(Kaplan & Sadock, 2001)
Anoreksja - Rozumienie psychodynamiczne (Gabbard, 2009 str: 321)
"  najważniejszym kryterium diagnostycznym anoreksji
psychicznej jest fanatyczne dążenie do szczupłej
sylwetki wynikające z przytłaczającego lęku przed
otyłością
" Pacjentki żywią głębokie przekonanie, że są całkowicie
bezsilne i nieskuteczne , brakuje im poczucia autonomii
" Są to często  grzeczne dziewczynki spełniające
oczekiwania rodziców, które w okresie dojrzewania
robiÄ… siÄ™ uparte i negatywnie nastawione
" W rodzinach można obserwowad brak granic
międzypokoleniowych i osobistych. Rodzice często
szukajÄ… emocjonalnego wsparcia u pacjentki.
Podsumowanie psychodynamicznego
rozumienia anoreksji (Gabbrad, 2009)
Jawne zachowania pacjentki sÄ…:
1. desperacką próbą uzyskania statusu kogoś wyjątkowego i jedynego w swoim
rodzaju;
2. atakiem na fałszywe poczucie self kształtowane przez oczekiwania rodziców;
3. aktem umocnienia rodzÄ…cego siÄ™ prawdziwego self;
4. atakiem na wrogi introjekt matki, postrzegany jako tożsamy z ciałem;
5. rodzajem obrony przed chciwością i pożądaniem;
6. próbą przerzucenia uczud chciwości i bezradności na innych;
7. próbą obrony przez zablokowanie wstępu nieprzetworzonym projekcjom
rodziców;
8. coraz głośniejszym wołaniem o pomoc, które ma sprawid, że zaabsorbowani
sobą rodzice wreszcie zwrócą uwagę na cierpienie dziecka;
9. w niektórych przypadkach obronną dysocjacją, w procesie której powstają
odrębne stany self, co ma pomóc w regulowaniu silnych afektów.
Anoreksja (Jakubczyk, 2001. str. 52)
 Wydaje się, że anoreksja nie jest jednolitą jednostką
chorobowÄ…, rozciÄ…ga siÄ™ ona na pewnym kontinuum opartym
na strukturze osobowości, na jednym kraocu mamy do
czynienia z neurotyczną strukturą osobowości, na którą
nakłada się etioepigeneza socjokulturowa oraz funkcje w
systemie rodzinnym, w środku skali mamy do czynienia z
pograniczną strukturą osobowości, a na drugim kraocu
przypadki z psychotycznym Jądrem" osobowości, w którym
czynniki socjokulturowe majÄ… mniejsze znaczenie, czynniki
rodzinne natomiast są bardzo zróżnicowane, a byd może
pewnÄ… rolÄ™ odgrywajÄ… czynniki biologiczne, np. genetyczne
(zwiÄ…zek ze schizofreniÄ… lub chorobami afektywnymi).
Model Hilde Bruch (1973, 1978, 1982, 1987)
sygnały inicjowane przez
Rozpaczliwe próby
dziecko nie spotykajÄ… siÄ™
Matka wychowuje zyskania podziwu i
z reakcjami Dziecko przeżywa siebie
dziecko zgodnie ze potwierdzenia wartości
potwierdzającymi ich jako przedłużenie matki,
swoimi, a nie jego jako osób wyjątkowych,
słusznośd, wtedy nie a nie z
ródło odrębnej
potrzebami mających niezwykłe
może się w nim autonomii
przymioty
rozwinÄ…d zdrowe
poczucie self.
Anoreksja i bulimia jako dramatyczne wysiłki w celu odzyskania znaczenia,
samooceny, ekspresji własnej osobowości. Są rodzajem rebelii, próby uzyskania
prawdziwego ja i odrzuceniem struktury ja fałszywego.
anoreksja cd.
ð BÅ‚Ä™dne postrzeganie obrazu swojego ciaÅ‚a
ð MyÅ›lenie w kategoriach  wszystko albo nic
ð MyÅ›lenie magiczne
ð MyÅ›li i rytuaÅ‚y obsesyjno-kompulsyjne  (np.: obawa przed otyÅ‚oÅ›ciÄ…
występuje w formie natrętnej myśli powodującej narzucenie sobie
niskiego limitu masy ciała)
ð Niska masa ciaÅ‚a - unikanie pokarmów
ð Zaburzenia hormonalne (JeÅ›li poczÄ…tek miaÅ‚ miejsce przed okresem
pokwitania  zjawiska związane z tym okresem są opóz
nione lub
zahamowane)
ð MogÄ… wystÄ…pid stany depresyjne, natrÄ™ctwa
ð Nadmierna zawartoÅ›d acetonu w moczu
ð Anemia, bladoÅ›d
ð Omdlenia
ð Zawroty gÅ‚owy
Części programu leczenia (A
ask, 2003; str. 19)
1. stworzenie terapeutycznego przymierza;
2. dostarczenie informacji i edukację rodziców oraz innych członków
rodziny;
3. angażowanie rodziców w proces leczenia i zachęcenie ich do brania
odpowiedzialności;
4. rozważenie konieczności hospitalizacji i ewentualną hospitalizację;
5. obliczenie odpowiedniego przyrostu masy ciała;
6. pracÄ™ z rodzinÄ… lub poradnictwo rodzinne;
7. rozważenie spraw związanych ze szkołą
8. przywrócenie prawidłowych nawyków jedzeniowych;
9. terapiÄ™ kognitywno-behawioralnÄ…
10. terapiÄ™ psychodynamicznÄ…
11. pracÄ™ w grupie;
12. fizykoterapiÄ™ i gimnastykÄ™;
13. farmakoterapiÄ™.
wskazówki techniczne (Gabbrad, 2009)
" Unikać przesadnego zaangażowania w zmianę zachowao
zwiÄ…zanych z jedzeniem.  To, co my nazywamy objawami, one
nazywajÄ… zbawieniem . W odbiorze pacjentki typowa dla anoreksji
samodyscyplina jest w pewnym sensie osiągnięciem.
" Unikać interpretacji w początkowej fazie terapii. Pacjentka
odbierze interpretacje jako powtórzenie tego, co do tej pory działo
się w jej życiu. Ktoś inny mówi jej, co tak naprawdę czuje, a jej
świadome doznania są umniejszane i unieważniane.
" Uważnie śledzić proces przeciwprzeniesienia. Pacjentka angażuje
rodziców w proces, w którym ciągle starają się jej pomóc, lecz
bezustannie ponoszą porażki.
" Analizować zniekształcenia poznawcze. Błędną percepcję
rozmiarów ciała i nielogiczne przekonania poznawcze należy
przeanalizowad wspólnie z pacjentką, nie oceniając ich
Skutecznośd interwencji
"  Vitousek i Gray (2005) doszły do wniosku, że
żadna z form psychoterapii nie wykazuje
przewagi nad innymi metodami w pracy z
dorosłymi pacjentkami z rozpoznaniem
anoreksji. Zauważyły też, że w przypadku
anoreksji, zaburzenia niezwykle opornego w
leczeniu, żaden typ interwencji - ani
farmakoterapia, ani psychoterapia - nie
wykazuje szczególnej skuteczności. (Za:
Gabbrad, 2009)
Zaburzenia jedzenia
" Przynajmniej 40-50% wszystkich pacjentek z rozpoznaniem anoreksji
psychicznej cierpi również na bulimię (Garfinkel i in. 1980; Hali i in. 1984;
Hsu i in. 1979)
" anoreksja częściej ustępuje bulimii, natomiast schemat przeciwny
występuje znacznie rzadziej (Hsu 1991)
Bulimia
 Bulimia nie jest chorobą. Nie jest też zwykłym
nawykiem. Bulimia ma charakter niejednorodny i
podobnie jak zapalenie płuc może wynikad z wielu
przyczyn. Z moich doświadczeo wynika, że warto
konceptualizowad bulimiÄ™ w kategoriach nawyku
bÄ…dz
wzorca behawioralnego zakorzenionego w
osobowości, która z kolei jest zakorzeniona w
biologii. Wszystkie wymienione czynniki
zakorzenione są w kulturze, w której przypadki
bulimii zdają się mnożyd w rosnącym tempie
(Yager, 1984 za: Gabbrad, 2009 str 328).
Żarłocznośd psychiczna
(Kaplan & Sadock, 2001)
Czynniki psychodynamiczne odgrywajÄ… istotnÄ… rolÄ™ w
rozwoju bulimii psychicznej (Gabbrad,2009)
" czynniki rodzinne i środowiskowe (problemy
rodzicielskie, doświadczenia przemocy fizycznej i
seksualnej)
" zakłócenia w dialogu emocjonalnym między
pacjentkami a ich rodzicami
" konflikt między sprzecznymi aspektami self
" doświadczenia pogwałcenia granic oraz naruszenia
prywatności
" doświadczanie trudności z oddzieleniem, zarówno u
rodziców, jak i u pacjentek
" w systemie rodziny panuje silna potrzeba, aby wszyscy
członkowie postrzegali siebie jako  całkowicie dobrych"
Leczenie (Gabbard, 2009)
" bulimia może stanowid zagrożenie dla życia (np. zaburzenia
równowagi elektrolitowej)
" najważniejszą zasadą w leczeniu bulimii psychicznej jest
dostosowywanie planu leczenia do indywidualnych potrzeb
pacjentki
" Specyficzne przeniesienie i przeciwprzeniesienie (np.: pragnienie
szybkiego wyleczenia pacjentki)
" najpopularniejszÄ… formÄ… psychoterapii w leczeniu bulimii jest
terapia poznawczo-behawioralna; wskazaniem do terapii
psychodynamicznej w leczeniu bulimii jest brak reakcji pacjenta na
ograniczone w czasie metody poznawczo-behawioralne i
psychoedukacjÄ™
" w połączeniu z wybranymi metodami leczenia należy zastosowad
jakąś strategię kontroli objawów.
" psychoterapia grupowa jest efektywna (np. Oesterheld i in. 1987)
BA

DNE
KOA
O
OBJAWÓW I
MYÅšLI
Bulimia program
terapii
M. Cooper i in.
2000
średnie wartości BMI (w kg/wzrost w m2).
Kobiety Mężczyz
ni
Norma 21 23
Anoreksja d" 17,5 d" 18
Otyłośd
25 29,9
umiarkowana
Otyłośd znaczna 30 39,9
Otyłośd
>40 >40
patologiczna
Otyłośd
" z
ródło wstydu, odrzucenia i braku akceptacji
" zwiÄ…zek z depresjÄ… (reakcja na sytuacje
stresowe)
" Utrudnione funkcjonowanie w różnych sferach
(np.: sytuacjach intymnych)
" Znaczenie czynników genetycznych,
psychologicznych i społecznych