ZABURZENIA ODŻYWIANIA
U NAJMA
ODSZYCH
Aleksandra Ziółkowska
Studenckie Koło Naukowe Psychiatrii Dzieci i Młodzieży
Opiekun Koła: dr Artur Wiśniewski
Kierownik Kliniki: prof. dr hab.n.med. Tomasz Wolańczyk
Podział
¨ð klasyfikacje diagnostyczne:
żð ICD-10:
" F 98.2 Zaburzenie odżywiania w niemowlęctwie i dzieciństwie
" F 98.3 Pica
żð DSM V - Feeding and Eating disorders: pica, rumination
disorder, avoidant/restrictive food intake disorder
żð DC:0-3R
600. Feeding Behaviour Disorder
" 601. Feeding Disorder of State Regulation
" 602. Feeding Disorder of Caregiver-Infant Reciprocity
" 603. Infantile Anorexia
" 604. Sensory Food Aversions
" 605. Feeding Disorder Associated with Concurent Madical Condition
" 606. Feeding Disorder Associated with Insults to the Gastrointestinal Tract
Podział
¨ð PodziaÅ‚ dokonany przez badaczy amerykaÅ„skich (I.
Chatoor):
żð zaburzenia wynikajÄ…ce z zaburzeÅ„ regulacji rytmów
biologicznych
żð zaburzenia wynikajÄ…ce z zaburzeÅ„ relacji opiekun-dziecko
żð jadÅ‚owstrÄ™t niemowlÄ™cy
żð pourazowe zaburzenia w odżywianiu
żð selektywne odżywianie siÄ™
żð pica
Zaburzenie odżywiania w niemowlęctwie
i dzieciństwie (F 98.2)
¨ð Kryteria diagnostyczne wg ICD-10:
utrwalona niemożność właściwego jedzenia lub uporczywe ruminacje, lub
zwracanie pokarmów
dziecko nie przybywa na wadze, traci masę ciała lub przejawia pewne
inne problemy zdrowotne co najmniej przez miesiÄ…c (biorÄ…c pod uwagÄ™
częstość występowania przemijających trudności w jedzeniu, do
niektórych celów badawczych można wybrać minimalny okres trwania
obejmujÄ…cy 3 miesiÄ…ce);
początek zaburzeń przed 6 rokiem życia;
dziecko nie przejawia żadnego innego zaburzenia psychicznego ani
zaburzenia zachowania według klasyfikacji ICD 10 (poza upośledzeniem
umysłowym, F 70-79);
brak potwierdzenia choroby organicznej wystarczającej do wyjaśnienia
niejedzenia
Różnicowanie
¨ð pica
¨ð jadÅ‚owstrÄ™t psychiczny
¨ð bulimia
¨ð zaburzenia organiczne
¨ð trudnoÅ›ci karmienia czy niewÅ‚aÅ›ciwe podawanie pokarmu
¨ð przyjmowanie pokarmu od innych osób niż opiekunowie
¨ð Epidemiologia:
żð maÅ‚e iloÅ›ci, wybiórcze spożywanie pokarmów lub nieodpowiednie
nawyki - 15-35% niemowląt i małych dzieci
żð poważniejsze (odmowa jedzenia, wymioty, sÅ‚aby przyrost masy
ciała)  1-2%
¨ð Etiologia:
żð czynniki psychogenne (zaburzenia relacji dziecka z matkÄ… lub
rodzicami, nieodpowiednia stymulacja)
żð nieprawidÅ‚owoÅ›ci anatomiczne lub funkcjonalne
żð współwystÄ™powanie problemów psychosocjalnych u rodziców
Zaburzenia odżywiania wynikające
z zaburzeń regulacji rytmów
(snu, czuwania, karmienia i wydalania)
¨ð mogÄ… dotyczyć wczeÅ›niaków i niemowlÄ…t z wadami
układu pokarmowego, z chorobami układów krwionośnego
czy oddechowego, drażliwych, nadmiernie sennych.
Problemy w opiece zaburzajÄ… interakcje matka-dziecko
prowadząc do  błędnego koła .
¨ð powikÅ‚ania: zaburzenia wzrastania i upoÅ›ledzenie stanu
odżywienia
Zaburzenia wynikające z zaburzeń relacji
opiekun-dziecko
(karłowatość psychosocjalna/wynikająca z deprywacji, deprywacja
matczyna/psychosocjalna, nieorganiczne zaburzenie rozwoju, dwarfizm)
¨ð poczÄ…tek w wieku 2 do 8 miesiÄ™cy
¨ð odrzucenie, zaniedbanie, agresja wobec dziecka
¨ð częściej w rodzinach patologicznych oraz u dzieci matek
z zaburzeniami psychicznymi
¨ð sÅ‚aby apetyt, opóz
nienie rozwoju fizycznego, społecznego
i emocjonalnego - mogą przeminąć po przywróceniu
prawidłowej opieki
Jadłowstręt niemowlęcy
(odmowa przyjmowania pożywienia w wieku niemowlęcym)
¨ð poczÄ…tek czÄ™sto w okresie separacji, zmiany sposobu
karmienia
¨ð wiÄ™ksze zainteresowanie Å›wiatem lub odmowa jedzenia jako
manifest odrębności
¨ð lÄ™kowa reakcja matki Ä…ð przymusowe karmienie Ä…ð  bÅ‚Ä™dne koÅ‚o
¨ð powikÅ‚ania: zaburzenia odczuwania gÅ‚odu i sytoÅ›ci Ä…ð
podtrzymywanie zaburzeÅ„ jedzenia Ä…ð zaburzenia wzrastania
Pourazowe zaburzenia w odżywianiu
¨ð lÄ™k, powstaÅ‚y w nastÄ™pstwie nieprzyjemnych doÅ›wiadczeÅ„
w obrębie jamy ustnej
¨ð czÄ™sto towarzyszÄ… lÄ™ki w nocy i w ciÄ…gu dnia
¨ð pÅ‚acz, zaciskanie ust, wyginanie siÄ™, odmawianie
spożywania jedzenia o danej konsystencji, podanego w
określonej formie lub ogólnie jakiegokolwiek pokarmu
¨ð powikÅ‚ania: problemy ze ssaniem, żuciem i poÅ‚ykaniem,
niedożywienie
Selektywne odżywianie się
(awersja/fobia przed jedzeniem, awersja do jedzenia
wynikająca ze zmysłów, "sensoryczna niechęć do jedzenia")
¨ð poczÄ…tek w okresie rozszerzania diety
¨ð czÄ™sto u dzieci autystycznych; może być zwiÄ…zane
z zaburzeniami dotyku, smaku i węchu
¨ð odmawianie spożywania produktów o okreÅ›lonym zapachu,
smaku lub konsystencji
¨ð powikÅ‚ania: niedobory żywieniowe, zaburzenia motoryki
jamy ustnej, wady zgryzu i opóz
nienie mowy, ograniczenie
kontaktów z innymi, fobia społeczna
Pica
¨ð Kryteria diagnostyczne wg ICD-10:
żð utrwalone lub powtarzajÄ…ce siÄ™ co najmniej dwukrotnie w tygodniu
zjadanie substancji niejadalnych;
żð czas trwania zaburzenia wynosi co najmniej 1 miesiÄ…c;
żð dziecko nie przejawia żadnych innych zaburzeÅ„ psychicznych ani
zaburzeń zachowania według klasyfikacji ICD 10 (innych niż
upośledzenie umysłowe, F 70-79);
żð wiek kalendarzowy i wiek umysÅ‚owy dziecka wynoszÄ… co najmniej
2 lata;
żð zachowanie zwiÄ…zane z jedzeniem nie jest częściÄ… praktyki uznanej
kulturowo.
Pica
¨ð Epidemiologia:
żð dotyczy ok. 25-33% maÅ‚ych dzieci
żð czÄ™sto wÅ›ród dzieci z niepeÅ‚nosprawnoÅ›ciÄ… intelektualnÄ… lub
całościowymi zaburzeniami rozwojowymi
¨ð Etiologia:
żð czynniki psychologiczne (deprywacja emocjonalna, ubóstwo,
chaos w rodzinie)
żð niedobory pokarmowe
¨ð PowikÅ‚ania: niedożywienie, zatrucie, niedrożność przewodu
pokarmowego, zakażenie
Leczenie
¨ð psychoedukacja
¨ð terapia rodzinna
¨ð terapia indywidualna
¨ð techniki behawioralne
¨ð leczenie powikÅ‚aÅ„
Dziękuję
Bibliografia:
1. Namysłowska I., Psychiatria Dzieci i Młodzieży, PZWL Warszawa 2004, str. 158-163
2. Gabriela Jagielska, Zaburzenia odżywiania u niemowląt i małych dzieci. Przegląd Lekarski, 2009, 66(1-2); 110-113
3. Bilikiewicz A., Psychiatria tom II, Elsevier Urban&Partner, Wrocław 2011, str. 628-629
4. Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych. Rewizja dziesiąta, Uniwersyteckie
Wydawnictwo Medyczne "Vesalius", Instytut Psychiatrii i Neurologii, Kraków-Warszawa 2000
5. Diagnostic and statistical manual of mental disorders fifth edition, American Psychiatric Association, 2013
6. Introducing DC:0-3R, ZERO TO THREE 2005, tabela
7. B. Kerzner, Trudności w karmieniu małych dzieci. Medycyna Praktyczna; Pediatria, 2010, 4 (70); 38 - 46 i 58