EKG  analiza wektorowa
Dr hab. n. med. Piotr Białasiewicz
EKG
żð tanie, ogólnie dostÄ™pne, wszechstronne, nieinwazyjne
żð przedstawia zapis sumy potencjałów elektrycznych
(w przestrzeni i czasie) komórek m. sercowego
przewiedzionych na powierzchnię skóry
żð stÄ…d ograniczenia:
czułości  sygnał z niektórych części miokardium może
być zbyt słaby i  niewidoczny w zapisie
swoistości  wielkość chwilowego wektora EKG może
wynikać z nasilenia sygnału w jednym kierunku, lub
osłabienia w kierunku przeciwnym
prawidłowe serce każdego człowieka 
założenia:
żð jednolita budowa anatomiczna i poÅ‚ożenie w klatce
piersiowej  zbliżone położenie osi anatomicznej serca
żð uporzÄ…dkowane przewodzenie fali depolaryzacji dziÄ™ki
układowi bodz
coprzewodzącemu zbliżone położenie
osi elektrycznej serca
1
abecadło
QRS
QRS
QR
QS
RS
QRSr s
czego nie widać
węzeł SA
węzeł AV
pęczek Hisa
odnogi
włókna Purkinjego
repolaryzacja przedsionków
EKG = 12 woltomierzy
2
jeden z 12 woltomierzy
przesuw papieru
odprowadzenia kończynowe  płaszczyzna czołowa
odprowadzenia kończynowe  płaszczyzna czołowa
trójkąt Einthovena koło osi
3
odprowadzenia przedsercowe 
płaszczyzna poprzeczna
Rs
rS
progresja załamka R
wszystkie płaszczyzny
strzałkowa czołowa
poprzeczna
płaszczyzna poprzeczna (i strzałkowa)
odprowadzenia przednie
V1, 2, 3 i 4
4
płaszczyzna czołowa (i poprzeczna)
aVL
odprowadzenia boczne
I
V5 i 6
płaszczyzna czołowa
III
II
aVF
odprowadzenia dolne
wektory sił
rzut prostopadły
5
chwilowy wektor osi elektrycznej  rysuje załamek P
depolaryzacja przedsionków  80ms
chwilowy wektor osi elektrycznej  rysuje zespół QRS
depolaryzacja przegrody  220ms
chwilowy wektor osi elektrycznej  rysuje zespół QRS
depolaryzacja koniuszka  230ms
6
chwilowy wektor osi elektrycznej  rysuje zespół QRS
zakończona depolaryzacja prawej komory
depolaryzacja lewej komory  230ms
chwilowy wektor osi elektrycznej  rysuje zespół QRS
koniec depolaryzacji lewej komory  250ms
chwilowy wektor osi elektrycznej  rysuje odcinek ST
koniec depolaryzacji komór  350ms
7
chwilowy wektor osi elektrycznej  rysuje załamek T
repolaryzacja komór  450ms
chwilowy wektor osi elektrycznej  rysuje odcinek TP
zakończona repolaryzacja komór  600ms
chwilowy wektor osi elektrycznej  rysuje
zespół QRS
- -
- +
dipol zanika
+ -
dipol pojawia siÄ™
+ +
8
zadanie - wyznaczyć średnią oś
elektrycznÄ… serca
żð jest to uÅ›redniony wektor elektryczny w obrÄ™bie
zespołu QRS (depolaryzacja komór)
żð zazwyczaj nie jest to żaden z wektorów chwilowych
żð jedyny przypadek, kiedy wektor chwilowy pokrywa siÄ™
z wektorem średnim - średnia oś elektryczna serca
pokrywa się z odprowadzeniem EKG, w którym
morfologia QRS to R (brak Q i S)
żð można wyznaczyć Å›rednie osie elektryczne dla
każdego załamka (P i T)
żð przepis  sumujemy zaÅ‚amki w obrÄ™bie QRS
EKG
średni wektor osi serca w płaszczyz
nie
czołowej
aVR
I
suma QRS= 7 suma QRS= 2
+
R= 3
R= 10
Q= -0 S= -1
+
aVF
Q= 0 S= -3
I aVF
9
normogram
-90°
aVR -150°
aVL -30°
+180° I 0°
II +60°
III +120°
aVF + 90°
oÅ› serca
I
I
aVF
aVF lewogram
ekstremalny
prawogram /
lewogram
0° I
normogram
prawogram
I
I
aVF
aVF
+90° AVF
średni wektor osi serca w płaszczyz
nie
poprzecznej  dekstro- i sinistro-gyria
dekstrogyria
V5  6 izoelektryczne
sinistrogyria
V2 - izoelektryczne
V6
+
suma QRS= -7 suma QRS= 10
R= 1
R= 9
V3 - izoelektryczne
V1
Q= 0 S= -8 S= -2 +
Q= 0
V1 V6
10
y
n
z
c
i
g
o
l
o
t
a
p
m
a
r
g
o
w
m
a
e
r
g
o
l
w
e
l
y
n
z
c
i
g
o
l
n
o
t
o
a
r
p
m
m
o
a
r
m
g
g
a
r
o
r
a
w
m
g
a
r
o
p
w
a
r
p
średni wektor osi serca w płaszczyz
nie
strzałkowej (nie wyznaczamy)
suma QRS= -7
R= 1
przód
tył
Q= 0 S= -8
V1
V1
+
suma QRS= 2
R= 3
+
aVF
Q= -0 S= -1
aVF
E- lewo / dół / tył
A  lewo / dół / przód
oÅ› anatomiczna(A) nie pokrywa siÄ™ z osiÄ… elektrycznÄ… (E)
kiedy oÅ› QRS siÄ™ zmienia ?
żð przerost lewej / prawej komory
żð pobudzenie komór z ogniska poniżej
rozwidlenia pęczka Hisa
żð blok odnogi lub wiÄ…zki
żð prÄ…d uszkodzenia  patologiczne ognisko
(niedokrwienie), które nie repolaryzuje
11
przerost prawej komory
przerost prawej komory
QRS ok. 210° (izoelektryczny w III)
aVL
QRS < 0.12s
I
V1  R
V6 - S
aVF
przerost lewej komory
12
przerost lewej komory
aVL QRS od -30 do -60° (izoelektryczny w II)
QRS < 0.12s
I
V1  S
V6 - R
SV1 + R(V5 lub V6) > 35 mm
aVF
prÄ…d uszkodzenia
zawał ściany przedniej (bocznej)
 STEMI V1 - 4
13
zawał ściany przedniej (bocznej)
- STEMI
lewa komora  widok z boku lewa komora  widok z przodu
lewa komora  widok z góry
wektor prostopadły
do płaszczyzny czołowej
-niewidoczny w odpr.
kończynowych strefa zawału
strefa zawału
strefa zawału
i bocznych (V5 i 6)
V1
punkt J wyznacza liniÄ™ izoelektrycznÄ…
V3
J
prÄ…d uszkodzenia
prÄ…d uszkodzenia
zawał ściany przedniej - ewolucja
- STEMI
patologiczne Q
zawał ściany przedniej - ewolucja
- STEMI
patologiczne Q
ujemne T
14
geneza patologicznego Q
i ujemnego T w zawale STEMI
lewa komora  widok z góry
V6
blizna pozawałowa
 dziura elektryczna
patologiczne Q
ujemne T
zawał ściany bocznej  STEMI
I, aVL, V4 - 6
zawał ściany bocznej
- STEMI
lewa komora  widok z boku lewa komora  widok z przodu
lewa komora  widok z góry
wektor prostopadły
do płaszczyzny strzałkowej
-niewidoczny w odpr.
kończynowych dolnych
i przednich (V1  2) strefa zawału
strefa zawału
punk J wyznacza liniÄ™ izoelektrycznÄ…
V3
V6
J
prÄ…d uszkodzenia
prÄ…d uszkodzenia
15
zawał ściany dolnej  STEMI
II, III, aVF
zawał ściany dolnej - STEMI
lewa komora  widok z boku
lewa komora  widok z przodu
aVF
wektor prostopadły
do płaszczyzny poprzecznej
V1
-niewidoczny w odpr.
strefa zawału
kończynowych bocznych
i przedsercowych (V1  6)
strefa zawału
III
aVF
J
prÄ…d uszkodzenia
prÄ…d uszkodzenia
punk J wyznacza liniÄ™ izoelektrycznÄ…
zawał ściany dolnej i tylnej - STEMI
16
zawał ściany dolnej i tylnej - STEMI
lewa komora  widok z boku
lewa komora  widok z przodu
lewa komora  widok z góry
aVF
wektor prostopadły
do odpr.
V1
bocznych: kończynowych
i przedsercowych (V4  6)
strefa zawału
strefa zawału
J
V1
aVF
prÄ…d uszkodzenia
prÄ…d uszkodzenia
punk J wyznacza liniÄ™ izoelektrycznÄ…
STEMI vs NSTEMI ( podwsierdziowy)
+
+ +
+ + + +
+
+
+
+ +
+
+ +
+ +
+
+
+
-
+ - +
-
- -- --
+ - +
- - - - -
- - -
+ +
+ +
prÄ…d uszkodzenia
uniesienie ST
prÄ…d uszkodzenia
obniżenie ST
STEMI vs NSTEMI ( podwsierdziowy)
UWAGA  błąd w  Harrisonie
+
+ +
+ + + +
X X
- --
+ - +
-
-
-
-X +
+
X
X
X
prąd uszkodzenia obniżenie ST
prÄ…d uszkodzenia uniesienie ST
17
przerost (przeciążęnie) przedsionków
norma
+
+
I
pp
lp
+
+
pp
V1
- +
lp +
prawy p  p pulmonale
lewy p  p mitrale
pp lp
I
pp lp
I
pp
V1
V1
pp
lp
lp
zaburzenia elektrolitowe
- hiperkaliemia (>5 mEq/L)
wysokie i wÄ…skie T
zanik P
wydłużenie QRS
sinusoidalny zapis
asystole
zaburzenia elektrolitowe
- hipokaliemia (< 3.5 mEq/L)
wydłużenie QT
ujemne T przechodzi w U
18
zaburzenia elektrolitowe
- hiperkalcemia vs hipokalcemia
skrócenie QT (ST) wydłużenie QT (ST)
19