Anna Skowron FiU 2016
Etyka w biznesie
Dr Renata PÅ‚oska
Literatura
·ð M. Rybak  Etyka menedżera. SpoÅ‚eczna odpowiedzialność przedsiÄ™biorstwa.
Zaliczenie
·ð Test  pytania otwarte i zamkniÄ™te. Lista to dodatkowe punkty. Zaliczenie 03.06 godz. 9.15 (ostatni wykÅ‚ad)
Geneza i pojęcie etyki
Etyka
Ethos  [prawy] charakter (grec.)
·ð Nauka o moralnoÅ›ci zajmujÄ…ca siÄ™ opisem, analizÄ… i wyjaÅ›nianiem rzeczywiÅ›cie istniejÄ…cej moralnoÅ›ci (etyka
opisowa) oraz ustalaniem dyrektyw moralnego postępowania (etyka normatywna)
Moralność
Normy moralne  zasady/wzorce zachowania
·ð Nakazy/zakazy/powinnoÅ›ci
·ð Statystyczne/kulturowe
Oceny moralne  opinie: akceptacja/dezaprobata osób, czynów i postaw.
Sankcje moralne  środki represyjne
·ð Retrybutywizm/prewencja/restytucja
Wzorce postępowania  wzorce osobowe
Które regulują stosunki między jednostkami, między jednostką a grupą oraz między grupami
Sokrates Platon Arystoteles
Ojciec etyki Dualistyczna natura świata: Cnoty potrzebne do kształtowania
ZÅ‚o skutkiem braku wiedzy ·ð Idee prawego charakteru:
·ð Dianoetyczne (intelektualne)
·ð Rzeczywistość materialna
 rozum teoretyczny
Miejsce  spotkania świata idei i
Å›wiata materialnego  dusza: ·ð Etyczne  rozum praktyczny
·ð Dusza rozumna  mÄ…drość
Zasada złotego środka
·ð Dusza popÄ™dliwa  mÄ™stwo
·ð Dusza pożądliwa -
umiarkowanie
Systemy etyczne wg z
ródła norm moralnych
·ð Etyka heteronomiczna  normy i wartoÅ›ci pochodzÄ… z zewnÄ…trz
·ð Etyka autonomiczna  z
ródła reguł moralnych są w człowieku
1
Anna Skowron FiU 2016
Wielkie religie świata
üð Judaizm
üð Buddyzm
üð Hinduizm
üð Islam
üð ChrzeÅ›cijaÅ„stwo
o Św. Augustyn  zło jako wybrakowane dobro,  kochaj i rób co chcesz
o Św. Tomasz z Akwinu  równowaga między tym, co duchowe i tym co cielesne, rozum i wiara
Immanuel Kant
·ð Uzasadnienia sÅ‚usznoÅ›ci czynów czÅ‚owiek powinien szukać w sobie
·ð Imperatyw kategoryczny  postÄ™puj wedle zasady, co do której mógÅ‚byÅ› jednoczeÅ›nie chcieć, aby staÅ‚a siÄ™
prawem powszechnym
·ð Poczucie obowiÄ…zku, a nie strach przed konsekwencjami
Egzystencjalizm
(Soren Kierkegaard, Martin Heidegger, Jean-Paul Sartre)
·ð Indywidualne losy jednostki ludzkiej, wolnej ( skazanej na wolność ) i odpowiedzialnej
·ð Poczucie  lÄ™ku i beznadziei istnienia
Sposoby definiowania moralności
·ð Absolutyzm etyczny  dobro ma charakter niezmienny, obowiÄ…zuje zawsze i wszÄ™dzie
·ð Relatywizm etyczny  wszystkie wartoÅ›ci majÄ… charakter wzglÄ™dny
Fryderyk Nietzsche
·ð WartoÅ›ci sÄ… wzglÄ™dne
·ð Dwa rodzaje moralnoÅ›ci
o Ludzi słabych (niewolników)  użyteczność
o Ludzie silni (panowie)  godność, dzielność i rozwój
Systemy etyczne wg sposobu uzasadniania sądów i dokonywania wyborów moralnych
Konsekwencjonalizm Deontologizm
·ð Istocie naszej moralnoÅ›ci decydujÄ… skutki naszych dziaÅ‚aÅ„ ·ð Istocie naszej moralnoÅ›ci decyduje nasze poczucie
·ð Ograniczony/uniwersalny obowiÄ…zku podjÄ™cia okreÅ›lonych dziaÅ‚aÅ„
·ð Mieszany/czysty
Utylitaryzm
·ð Jeremy Bentham
o Utylitaryzm hedoniczny
o Brak różnic jakościowych między przyjemnościami
o Wymiary przyjemności: intensywność, czas trwania, pewność, bliskość, płodność, czystość i zasięg.
·ð John Stuart Mill
o Przyjemności są zróżnicowane jakościowo (godne i niegodne człowieka)
Myślenie etyczne to normy, sumienie, czynniki psychiczne, prawo, uwarunkowania społeczne, wiedza,
interesy/korzyści, systemy wartości.
2
Anna Skowron FiU 2016
Współczesna etyka biznesu
·ð Etap 1 (1870-1960)
o 1891  papież Leon XIII  Rerum novarum
o 1926  E.Lord  The fundamentals of Business Ethics (USA)
·ð Etap 2 (lata 60. XX wieku)
·ð Etap 3 (lata 70. XX wieku)
·ð Etap 4 (I-sza poÅ‚owa lat 80. XX wieku)
·ð Etap 5 (od poÅ‚owy lat 80. do dzisiaj)
Etyka biznesu w różnych kręgach geograficzno-kulturowych
·ð PodejÅ›cie amerykaÅ„skie
·ð PodejÅ›cie europejskie
·ð PodejÅ›cie azjatyckie
Moralność a działalność gospodarcza
·ð Biznes jest amoralny
·ð Biznes jest niemoralny
·ð W biznesie jest miejsce na moralność:
o Wystarczy etyka ogólna  teoria unitarystyczna
o Potrzebna jest etyka biznesu  teoria integracyjna
Etyka biznesu
Nauka o moralności zajmująca się opisem, analizą i wyjaśnianiem rzeczywiście istniejącej moralności oraz ustalaniem
dyrektyw moralnego postępowania w świecie biznesu.
Poziomy etyki biznesu
·ð Mikro - ludzie
·ð Mezo  organizacje
·ð Makro  gospodarka narodowa
·ð Globalny  gospodarka Å›wiatowa
Pełna wiązka praw własności  prawo do:
·ð Posiadania
·ð Używania
·ð Korzystania z pożytków (efektów)
·ð Wykluczenia osób trzecich z korzystania
·ð Przeniesienie praw na inne osoby
·ð Zniszczenia, przeobrażania, zmiany
Własność prywatna w poglądach wybranych myślicieli
Zwolennicy własności prywatnej Przeciwnicy własności prywatnej Akceptujący własność prywatną
Arystoteles Platon Åšw. Augustyn
John Locke Jean Jacques Rosseau Åšw. Tomasz z Akwinu
Adam Smith Pierre Joseph Proudhon
John Rawls Karol Marks
3
Anna Skowron FiU 2016
8.04.2016
Wolność gospodarowania
·ð Swoboda podejmowania dziaÅ‚alnoÅ›ci gospodarcze, wolna od integracji paÅ„stwa
·ð Możliwość dokonywania osobistych wyborów, nieograniczona zdolność jednostki do podejmowania i
prowadzenia działań gospodarczych oraz ochrony własności prywatnej
·ð WiÄ…zka swobód dotyczÄ…ca:
o Podejmowania działalności gospodarczej
o Organizacji działalności gospodarczej
o Samodzielności w wykonywaniu działalności
Ograniczenia wolności gospodarczej
·ð DotyczÄ…ce podejmowania dziaÅ‚alnoÅ›ci
o Koncesji
o Zezwolenia
o Korporacje zawodowe
·ð DotyczÄ…ce obrotu handlowego
·ð DotyczÄ…ce lokalizacji dziaÅ‚alnoÅ›ci
·ð DotyczÄ…ce poziomu cen
·ð DotyczÄ…ce promowania oferty
Odpowiedzialność
Gotowość do odpowiadania przed sobą lub innymi, czyli do ponoszenia konsekwencji podjętych działań celowych lub
przypadkowych
Nadzór nad przedsiębiorstwem  ujęcie wąskie  nadzór właścicielski
·ð Nadzór sprawowany przez wspólników/akcjonariuszy nad zarzÄ…dzaniem spółkÄ…
·ð Cel: ochrona interesów wÅ‚aÅ›cicieli (maksymalizacja zysku/wartoÅ›ci rynkowej spółki)
Konflikt agencyjny
·ð  Wertykalny  miÄ™dzy interesami menedżerów a interesami akcjonariuszy
·ð  Horyzontalny  miÄ™dzy interesami różnych grup akcjonariuszy
Mechanizmy nadzoru nad przedsiębiorstwem
Zewnętrzne Wewnętrzne
- Regulacje prawne - Struktura własności
- Rynek: produktów, kapitałowy, długów, fuzji i przejęć, - Statut/umowa spółki
talentów menedżerskich - Aktywność akcjonariuszy/udziałowców
- Ratingi - Rada nadzorcza (dyrektorów)
- Systemy motywacyjne
- Audyt
- Kodeks dobrych praktyk
Nadzór nad przedsiębiorstwem  ujęcie szerokie  nadzór korporacyjny
·ð Nadzór nad zarzÄ…dzaniem spółkÄ… sprawowany jest w imieniu wszystkich interesariuszy
·ð Cel: ochrona interesów wszystkich grup interesu (maksymalizacja wartoÅ›ci dla wszystkich interesariuszy)
·ð PodejÅ›cie:
o Zasadnicze  wszyscy interesariusze są równorzędni
o Kompromisowe  podstawowe znaczenie interesariuszy przy uwzględnieniu innych interesariuszy
4
Anna Skowron FiU 2016
Interesariusze
Wszystkie jednostki i grupy, które mogą wpływać na działania lub znajdują się pod wpływem działań zmierzających do
realizacji celów organizacji (R. Freeman).
Interesariusze  obszar występowania
Wewnętrzni Zewnętrzni
- pracownicy i menedżerowie - klienci, dostawcy, kooperanci, konkurenci,
inwestorzy, właściciele, kredytodawcy, instytucje
państwowe/samorządowe, media, organizacje
społeczne/gospodarcze, społeczność lokalna
Interesariusze  rola w przedsiębiorstwie
StanowiÄ…ce Kontraktowi Kontekstowi
- właściciele, inwestorzy, - klienci, dostawcy, kooperanci, - społeczność lokalna, media,
pracownicy, menedżerowie kredytodawcy, konkurenci instytucja rządowa/samorządowa,
organizacje społeczne/gospodarcze
Interesariusze  ranga
Pierwszoplanowi Drugoplanowi
- właściciele, inwestorzy, klienci, dostawcy, - społeczność lokalna, media, instytucje
kooperanci, kredytodawcy, konkurenci, pracownicy, rzÄ…dowe/samorzÄ…dowe, organizacje
menedżerowie społeczne/gospodarcze
Problemy zwiÄ…zane z nadzorem w imieniu interesariuszy
·ð NieumiejÄ™tność okreÅ›lania oczekiwaÅ„ przez samych interesariuszy
·ð Liczba, różnorodność, czasem wewnÄ™trzna sprzeczność oczekiwaÅ„ interesariuszy
·ð WykluczajÄ…ce siÄ™ oczekiwania różnych interesariuszy
·ð Konieczność tworzenia hierarchii interesariuszy i ich oczekiwaÅ„
·ð Zmienność oczekiwaÅ„ interesariuszy
Klasyfikacja interesariuszy ze względu na posiadane przez nich atrybuty
Atrybuty
Kategoria interesariusza
pilność/
władza/ siła legitymizacja
pierwszeństwo
drzemiÄ…cy X
ukryci (utajnieni) dyskretni X
żądający X
dominujÄ…cy X X
oczekujący zależni X X
niebezpieczni X X
zupełni (definitywni) X X X
Elementy efektywnego nadzoru korporacyjnego (społecznego)
·ð WÅ‚Ä…czenie do organów nadzoru osoby majÄ…cych wiedzÄ™/doÅ›wiadczenie w zakresie spoÅ‚ecznej
odpowiedzialności biznesu
·ð Wskazanie konkretnej osoby lub stworzenie komitetu odpowiedzialnego za dziaÅ‚ania firmy w obszarze etyki i
odpowiedzialności firmy
·ð Stosunkowa duża czÄ™stotliwość spotkaÅ„ poÅ›wiÄ™cona problemom relacji z interesariuszami
·ð Analizowanie zakresu znaczenia konkretnych interesariuszy dla dziaÅ‚aÅ„ przedsiÄ™biorstwa
5
Anna Skowron FiU 2016
22.04.2016
Oszustwa i nadużycia gospodarcze
Oszustwo (nadużycie) gospodarcze
Rozmyślne działanie, podejmowane w celu zapewnienia sobie nieuczciwych lub bezprawnych korzyści. Klasyfikacja
oszustw/nadużyć  stopień wykrywalności:
·ð Wykryte, które byÅ‚y przedmiotem postÄ™powania karnego,
·ð Wykryte, które nie byÅ‚y Å›cigane przez prawo,
·ð Niewykryte
Korupcja
Wykorzystywanie (nadużywanie) piastowanych stanowisk w celu uzyskania korzyści osobistych. Wyróżniamy korupcję
czynnÄ… i biernÄ…. Kategorie korupcji:
·ð Przekupstwo,
·ð Wymuszenie,
·ð Nielegalne dowody wdziÄ™cznoÅ›ci,
·ð Konflikt interesów
Nepotyzm
Nadużycie zajmowanego stanowiska przez faworyzowanie, protegowanie krewnych czy znajomych np. przy
zatrudnieniu, awansowaniu itp.
Sprzeniewierzenie
Kradzież i każda inna forma nadużywania aktywów organizacji (firmy) dla osobistych korzyści. Rodzaje
sprzeniewierzenia:
·ð Nieuczciwe wypÅ‚aty,
·ð Przechwytywanie,
·ð Kradzież,
·ð Nadużycie (pożyczenie)
Cyberslacking/cyberlenistwo
Wykorzystywanie Internetu w godzinach pracy w celach prywatnych. Negatywne skutki:
·ð Spadek produktywnoÅ›ci pracowników,
·ð NadszarpniÄ™ty wizerunek firmy,
·ð Przeciążanie sieci,
·ð Wirusy,
·ð NiezadawalajÄ…ce wyniki finansowe
Fałszowanie sprawozdań finansowych
Celowe, świadome dokonywanie manipulacji służących zniekształceniu obrazu rzeczywistości gospodarczej w
pożądanym przez dokonującego tych działań kierunku.
Przestępstwa przetargowe
·ð Oszustwo przetargowe (zwiÄ…zane z przedkÅ‚adanÄ…/rozpowszechnionÄ… informacjÄ…),
·ð Udaremnienie lub utrudnianie przetargu publicznego,
·ð Zmowy przetargowe
6
Anna Skowron FiU 2016
Pranie brudnych pieniędzy
Wszelkiego rodzaju operacje mające zazwyczaj na celu wprowadzenie do legalnego obrotu wartości majątkowych,
które pochodzą z nielegalnych z
ródeł. Rodzaje pieniędzy ze względu na ich  czystość :
·ð Czyste,
·ð Szare  pochodzÄ…ce z szarej strefy,
·ð Brudne
Jednostki zobowiązane do zgłaszania transakcji podejrzanych
·ð Instytucje kredytowe i finansowe: banki, SKOKi, fundusze inwestycyjne, zakÅ‚ady ubezpieczeniowe,
przedsiębiorstwa leasingowe i inne,
·ð Zawody prawnicze,
·ð Biegli rewidenci i doradcy podatkowi,
·ð Organizacje non-profit,
·ð PoÅ›rednicy w obrocie wartoÅ›ciami majÄ…tkowymi: domy aukcyjne, kantory, lombardy, komisy, poÅ›rednicy w
obrocie nieruchomościami itp.,
·ð Poczta Polska S.A.
Przestępstwa na rynku kapitałowym
Działania zmierzające do sztucznego zmieniania kursu papieru wartościowego, bądz
nielegalne wykorzystywanie
informacji:
·ð Zatajanie informacji,
·ð Podawanie informacji nieprawdziwych,
·ð Insider trading  wykorzystywanie informacji poufnych dla wÅ‚asnych korzyÅ›ci (celem kupna lub sprzedaży akcji
danej spółki)
o Informacje negatywne,
o Informacje pozytywne
Ograniczenie oszustw gospodarczych
Chińskie mury
Organizacyjne i techniczne bariery wewnątrz firmy (np. banku), nie pozwalające na swobodny przepływ informacji.
Whistleblowing (demaskacja pracownicza)
Ujawnienie dokonane przez członka organizacji (byłego lub obecnego) dotyczące nielegalnych, niemoralnych lub
bezprawnych praktyk dokonywanych w przedsiębiorstwie. Wyróżnia się demaskację pracowniczą wewnętrzną i
zewnętrzną.
Etyczny wymiar relacji z pracownikami
Obowiązki pracodawców wobec pracowników
·ð Równe traktowanie w pracy,
·ð Godziwe wynagrodzenie,
·ð Umożliwienie dziaÅ‚alnoÅ›ci zwiÄ…zkowej,
·ð Godziwe warunki pracy (czas pracy, prawo do wypoczynku, bezpieczeÅ„stwo pracy, odpowiednie warunki
socjalne, jakość pracy - atmosfera)
7
Anna Skowron FiU 2016
Dyskryminacja
Nierówne, niesprawiedliwe, gorsze traktowanie kogoś z przyczyn, które są od niego niezależne (jeśli takiego
traktowania nie można usprawiedliwić). Nie stanowi dyskryminacji:
·ð Niezatrudnienie pracownika z uwagi na uzasadnione rodzaje pracy wymagania,
·ð Różnicowanie sytuacji prawnej pracownika ze wzglÄ™du na ochronÄ™ rodzicielstwa, wiek lub niepeÅ‚nosprawność
Rodzaje dyskryminacji:
·ð BezpoÅ›rednia  sytuacja, gdy ktoÅ› jest traktowany mniej korzystnie, niż inna osoba znajdujÄ…ca siÄ™ w podobnej
sytuacji z powodu określonych swoich cech,
·ð PoÅ›rednia  przepis, kryterium lub praktyka, które z pozoru sÄ… neutralne, w rzeczywistoÅ›ci jednak stawiajÄ…
osoby o określonych cechach w szczególnie niekorzystnej sytuacji
Dyskryminacja pozytywna
Środki podjęte czasowo, służące uprzywilejowaniu pewnych grup społecznych w celu wyrównania ich sytuacji i
przeciwdziałania faktycznej dyskryminacji, której bez zastosowania tych środków by doświadczały.
Dyskryminacja wtórna  dyskryminacja grup/osób poprzednio niedyskryminowanych.
06.05.2016
Obszary dyskryminacji kobiet na rynku pracy
·ð Segregacja pozioma
·ð Segregacja pionowa
o  szklane sufity  trudniej awansować z  niewidzialnych przyczyn
o  ruchome schody  szybciej awansują mężczyz
ni
·ð Stereotypy pÅ‚ci
·ð Różnice w wynagrodzeniach
·ð NieodpÅ‚atna praca kobiet
·ð TrudnoÅ›ci w godzeniu życia zawodowego z prywatnym
Molestowanie seksualne
Każde nieakceptowane zachowanie o charakterze seksualnym lub odnoszące się do płci pracownika, którego celem
lub skutkiem jest naruszenie godności lub poniżenie albo upokorzenie pracownika.
·ð Fizyczne
·ð Werbalne
·ð Pozawerbalne
Godziwe wynagrodzenie pracowników
·ð PÅ‚aca proporcjonalna do wyników pracy
·ð PÅ‚aca wystarcza dla zaspokojenia potrzeb pracowników i ich rodzin
Strajk
·ð Forma protestu (pasywna lub aktywna)
·ð Wybrane formy strajku aktywnego
o Japoński
o WÅ‚oski
8
Anna Skowron FiU 2016
Problemy czasu pracy i wypoczynku
·ð Przekroczenie norm czasu pracy
·ð Nadużycie w ewidencjonowaniu czasu pracy
·ð A
amanie prawa do przerw w pracy
·ð A
amanie prawa do wypoczynku
o Zakłócanie urlopu
o Fikcyjne urlopy
Bezpieczeństwo pracy
·ð Zapewnienie odpowiedniego wyposażenia (w tym ochronnego)
·ð Zapewnienie odpowiedniego stanu stanowisk roboczych
·ð Przeszkolenia pracowników w zakresie bhp
·ð Informowanie o rzeczywistym ryzyku pracy
·ð Nieunikanie odpowiedzialnoÅ›ci za wypadki
Karoshi  zjawisko nagłej śmierci w wyniku przepracowania i stresu.
Karajisatsu  samobójstwo spowodowane przepracowaniem i stresem związanym z pracą.
Mobbing
Działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na uporczywym
i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u pracownika zaniżoną ocenę przydatności
zawodowej. Ma na celu poniżenie, ośmieszenie i wyeliminowanie z zespołu współpracowników.
·ð Pionowy (odgórny, oddolny)
·ð Poziomy
Obowiązki przedsiębiorców
Obowiązki przedsiębiorców
Zakaz praktyk ograniczających Nakaz zgłoszenia zamiaru koncentracji Zakaz praktyk naruszających
konkurencję zbiorowe interesy konsumentów
Zakaż Zakaz nadużywania
porozumień pozycji dominującej
ograniczajÄ…cych
konkurencjÄ™
Koncentracje
Fuzje i połączenia. Można nie uzyskać zgody na nie.
Klauzule niedozwolone (abuzywne)
Zapis w umowie (zdanie, postanowienie, paragraf), który jednocześnie spełnia 3 warunki:
·ð Nie byÅ‚ uzgodniony indywidualnie z konsumentem
·ð Jest sprzeczny z dobrymi obyczajami
·ð Rażąco narusza interesy konsumenta
9
Anna Skowron FiU 2016
Nieetyczne taktyki negocjacyjne
·ð Prezenty w celu  zmiÄ™kczenia stanowiska drugiej osoby
·ð Używanie  szpiegów , kradzież dokumentów dla uzyskania informacji o zamierzeniach strony przeciwnej
·ð Stosowanie elektronicznego podglÄ…du i podsÅ‚uchu
·ð Podważanie wiarygodnoÅ›ci negocjatora w oczach czÅ‚onka zarzÄ…du jego firmy, np. poprzez pomówienie
·ð Dyskredytacja oponenta
·ð Nieprzyjazne warunki negocjacji
Nieprawda w procesie negocjacyjnym
Niepełne ujawnienie pozycji, blef, falsyfikacja, oszustwo, selektywne ujawnienie
Pozycja konsumenta na rynku
·ð Konsument jako suweren biznesu
·ð Konsumenta jako wasal biznesu
Prawa konsumenta
Zaspokojenie podstawowych potrzeb bezpieczeństwa, rzetelnej informacji, wyboru, bycia wysłuchanym, pozytywnego
załatwienia uzasadnionych reklamacji, edukacji konsumenckiej, życia w zdrowym środowisku.
Piggyback trading  jechać na cudzym grzbiecie
Naśladowanie (głównie przez maklera/brokera) zachowań odnoszącego sukcesy klienta bez narażania innych na straty
bezpośrednie.
Prawa konsumenta, jako uczestnika badań marketingowych
·ð Prawo do wyboru (odmowy uczestnictwa w badaniach  niezależnie od jego etapu)
·ð Prawo do bycia informowanym o przedmiocie/celu badaÅ„
·ð Prawo do bezpieczeÅ„stwa w trakcie badania
o Unikanie problemów wnikających w sferę prywatności
·ð Anonimowość
·ð Informacje o formie rejestrowania odpowiedzi
Nieuczciwa reklama
·ð Sprzeczna z przepisami prawa, dobrymi obyczajami
·ð WprowadzajÄ…ca w bÅ‚Ä…d
·ð OdwoÅ‚ujÄ…ca siÄ™ do uczuć klientów
·ð PodszywajÄ…ca siÄ™ pod wypowiedz
neutralnÄ…
·ð IngerujÄ…ca w sferÄ™ prywatnoÅ›ci
Greenwashing
Stosowanie wprowadzających w błąd/kłamliwych przekazów marketingowych (wykorzystujących modę na
proekologiczne produkty/usługi), aby poprawić wizerunek firmy/zarobić na naiwności i dobrej woli konsumentów.
·ð Ukryte koszty alternatywne
·ð Brak zwiÄ…zku
·ð Brak dowodów
·ð Brak precyzji
·ð Mniejsze zÅ‚o
·ð BiaÅ‚e kÅ‚amstwo
10
Anna Skowron FiU 2016
Odpowiedzialny konsument
W swoich decyzjach zakupowych bierze pod uwagę szeroko rozumiane kwestie społeczne i ekologiczne. Jest gotowy
dokonywać wyborów możliwie najkorzystniejszych, z punktu widzenia społeczeństwa i środowiska (nawet, jeżeli
oznacza to konieczność ponoszenia dodatkowego wysiłku czy wydatku). Jednym z przejawów odpowiedzialnej
konsumpcji jest jej ograniczanie.
Bojkot konsumencki
Świadome i celowe, a także często zmasowane działanie polegające na unikaniu kupowania produktów i usług, których
proces powstawania lub producent budzą zastrzeżenia natury estetycznej.
Formy społecznego zaangażowania przedsiębiorstwa
Marketing społecznie zaangażowany
Budowanie między przedsiębiorstwem a organizacją społeczną partnerstwa, które musi przynosić obustronnie
wymierne korzyści finansowe.
Sponsoring
Umowa partnerska, w której sponsor przekazuje podmiotowi sponsorowanemu środki konieczne do realizacji jego
celów, w zamian za wykorzystanie tkwiącego w nim potencjału komercyjnego, który umożliwia promocję wizerunku
przedsiębiorstwa, jego marek czy produktów.
Filantropia
Dobroczynność. Działalność osób, bądz
instytucji, polegajÄ…ca na bezinteresownym udzielaniu pomocy finansowej lub
materialnej potrzebujÄ…cym.
Fundacja korporacyjna
Odrębny podmiot ustanowiony przez firmę i przez nią finansowany, którego celem jest realizacja działań społecznie
użytecznych.
Wolontariat pracowniczy
Dobrowolne i świadome angażowanie się pracowników biznesu na rzecz lokalnych środowisk potrzebujących pomocy.
Odbywa siÄ™ przy akceptacji i wsparciu pracodawcy.
Podstawowe typy etyki środowiskowej
·ð Antropocentryczna  Å›rodowisko musimy chronić dla naszego dobra, ponieważ inaczej czÅ‚owiek zniknie.
Najważniejszy jest człowiek i jego dobro.
·ð Patocentryczna  oprócz czÅ‚owieka, ujmuje siÄ™ wszystkie istoty, które odczuwajÄ… ból  np. mocno
wyeksponowane sÄ… prawa zwierzÄ…t.
·ð Biocentryczna  dostrzega wartość wszystkiego co żywe, szerzej od powyższego  np. chroni siÄ™ lasy i gatunki
roślin.
Holistyczna  ochronie powinien podlegać cały świat ożywiony i nie ożywiony
Ekologiczny ślad (Ecological footprint)
Powierzchnia terenu niezbędnego do zaspokojenia potrzeb życiowych osoby, społeczności, populacji, miasta, procesu
przemysłowego, instytucji itp.
Rozwój zrównoważony
Gospodarowanie dopuszczalne ekologicznie, pożądanie społecznie i uzasadnione ekonomicznie. Sprzyja realizacji idei
sprawiedliwości wewnątrzpokoleniowej i międzypokoleniowej.
11
Anna Skowron FiU 2016
Polityka społeczna
Publiczna deklaracja i zobowiązanie przedsiębiorstwa do podejmowania określonych działań na rzecz interesariuszy.
Kodeks etyczny
Zbiór podstawowych wartości i opartych na nich zasad i standardów postępowania i zachowania określonych
grup/osób (np. pracowników w przedsiębiorstwie).
Podręcznik standardów
Zawiera sytuacyjną charakterystykę operacji wykonywanych w przedsiębiorstwie oraz procedury podejmowania
decyzji. Przedstawia typowe dylematy etyczne oraz analizę prowadzącą do ich przezwyciężania. Dokument zazwyczaj
nie jest publikowany.
Szkolenia etyczne
·ð Szkolenia ogólne
·ð Szkolenia specjalistyczne (dedykowane)
Monitorowanie przestrzegania norm
·ð Audyt etyczny,
·ð Audyt spoÅ‚eczny,
·ð Audyt ekologiczny
Informowanie o działaniach przedsiębiorstwa
·ð Raporty finansowe
·ð Raporty finansowe i ekologiczne
·ð Raporty finansowej, ekologiczne i spoÅ‚eczne
·ð Raporty zintegrowane  dane finansowe i pozafinansowe
o Idea zrównoważonego rozwoju
o Koncepcja ESG
Społecznie odpowiedzialne inwestowanie (SRI  Socially Responsible Investing)
Połączenie celów finansowych inwestora z jego troską o kwestie dotyczące społeczeństwa, środowiska naturalnego,
aspekty etyczne oraz Å‚ad korporacyjny. Poziomy SRI:
·ð Selekcja negatywna,
·ð Selekcja pozytywna,
·ð Aktywne zaangażowanie we wdrażanie standardów odpowiedzialnoÅ›ci spoÅ‚ecznej w przedsiÄ™wziÄ™ciach, w
które przedsiębiorstwo zainwestowało, bądz
zamierza zainwestować
Punkty odniesienia dla etycznej oceny decyzji
·ð Normy uniwersalne
·ð Wybrane testy etyczne:
o Zdrowego rozsÄ…dku,
o Publicznego ujawnienia decyzji/działania,
o Wentylacji,
o Oczyszczenia/weryfikacji pomysłu.
12