1
CEL OCENY RYZYKA
Celem oceny ryzyka zawodowego stwarzanego przez czynnik (czynniki) chemiczny jest dobranie i podjęcie odpowiednich do ryzyka działań i
środków: ochronnych, zapobiegawczych i monitorujących.
W rozporządzeniu Ministra Zdrowia z 30 grudnia 2004 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy
czynników chemicznych (Dz.U. z 2005 r Nr 11, poz. 86 oraz z 2008 r Nr 203, poz.1275) ryzyko zawodowe stwarzane przez czynnik chemiczny
zdefiniowane zostało jako prawdopodobieństwo (możliwość) wystąpienia potencjalnej szkody zdrowotnej w warunkach stosowania czynnika
chemicznego lub narażenia na czynnik chemiczny w miejscu pracy.
W ocenie ryzyka zawodowego należy uwzględnić:
" niebezpieczne właściwości poszczególnych czynników chemicznych,
" otrzymane od dostawców informacje dotyczące zagrożenia poszczególnymi czynnikami chemicznymi oraz zaleceniami ich bezpiecznego
stosowania, w szczególności zawarte w kartach charakterystyki substancji chemicznych niebezpiecznych,
" rodzaj, poziom i czas trwania narażenia,
" wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń w środowisku pracy,
" efekty działań zapobiegawczych,
" warunki pracy przy procesach produkcyjnych z zastosowaniem substancji chemicznych.
Oceniając ryzyko zawodowe związane z narażeniem na niebezpieczne czynniki chemiczne należy wziąć również pod uwagę czynniki wpływające na
prawdopodobieństwo doznania szkody przez pracowników:
" ilość stosowanej substancji,
" sposób stosowania substancji wpływający na skalę jej uwalniania,
" ekspozycję pracowników na zagrożenie, możliwość minimalizowania obecności pracowników w strefie narażenia,
" skuteczność środków ochrony zbiorowej,
" skuteczność środków ochrony indywidualnej,
" możliwość ograniczenia skutków narażenia poprzez sprawny system udzielania pierwszej pomocy,
Do oceny ryzyka zawodowego należy wykorzystać informacje dotyczące:
" lokalizacji stanowiska pracy i/lub realizowanych na nim zadań,
" osób, pracujących na stanowisku, ze szczególnym uwzględnieniem tych osób, dla których przyjmuje się inne szczególne kryteria, takich jak
np. kobiety w ciąży  w zakładzie nie zatrudnia się w chwili obecnej pracowników młodocianych i osób niepełnosprawnych,
" stosowanych środków pracy, materiałów i wykonywanych operacji technologicznych,
" wykonywanych czynności oraz sposobu i czasu ich wykonywania przez pracujące na stanowisku osoby.
 2
UPROSZCZONE METODY OCENY ZAGROŻENIA ZWI
ZANEGO Z NARAŻENIEM NA DZIAA
ANIE NIEBEZPIECZNYCH ŚRODKÓW CHEMICZNYCH
Metodologia została opracowana w Health & Safety Executive (Organ Wykonawczy ds. BHP) w celu oceny zagrożenia związanego z narażeniem na
działanie niebezpiecznych środków chemicznych; nosi nazwę podstaw kontroli substancji niebezpiecznych dla zdrowia (COSSH Essentials).
Pełny opis metody (COSHH Essentials. Health and Safety Executive, 2003) dostępny jest pod adresem http://www.coshh-essentials.org.uk
Metody uproszczone mogą być stosowane przede wszystkim w małych i średnich przedsiębiorstwach, do przeprowadzania wstępnej oceny zagrożenia i
określania potrzeby wprowadzenia środków i działań korygujących.
I OCENA RYZYKA ZWI
ZANEGO Z NARAŻENIEM INHALACYJNYM (PRZEZ DROGI ODDECHOWE).
Metodę stosuje się do określania środków i działań korygujących odpowiednio do czynności podlegających ocenie, a nie do szczegółowego
wyznaczania istniejącego poziomu zagrożenia.
Metoda nie jest wskazana do oceny ryzyka dla procesów technologicznych, w których w sposób stały i potwierdzony badaniami oraz
pomiarami, wydzielają się do środowiska pracy substancje niebezpieczne, dla których ustalone są wartości NDS i NDN.
W metodzie przyjęto 4 poziomy zagrożenia, które są zdefiniowane w tabeli nr I-A-7 a w tabelach od I-A-8 do I-A-12 znajdują się sposoby ustalania
poziomu ryzyka dla poszczególnych klas niebezpieczeństwa od A do E.
Zmienne zazwyczaj brane pod uwagÄ™ w stosowanych metodach to:
" Nieodłączne niebezpieczeństwo stwarzane przez środek chemiczny
" Częstość i długość narażenia
" Ilość stosowanego lub występującego środka chemicznego
" Lotność środka chemicznego lub wytwarzanie jego pyłów
" Sposób wykorzystywania substancji/preparatu
" Rodzaj środków zmniejszających zagrożenie.
Przypisując niektórym zmiennym półilościowe wskaz
niki wyznacza się klasę zagrożenia.
Informacje z przeglądu wstępnego stanowisk i miejsc wykonywania pracy, dokumentacji, sposoby i metod wykonywania czynności, własności, ilości
stosowanego preparatu zostały przedstawione w tabelach nr I-A-1 i nr I-A-2.
 3
Tabela nr I-A-1
OPIS STANOWISKA PRACY
LOKALIZACJA STANOWISKA PRACY
Stanowisko: Pracownik gospodarczy
Zakład pracy: Supermarket
Wydział: Administracyjno- gospodarczy
Pomieszczenia: magazynowe, hala sklepowa, wydzielone stoisko piekarnicze, grill, wędliniarskie, biurowe, higieniczno-
sanitarne, zaplecze gospodarcze.
Pomieszczenie: W magazynie i pomieszczeniach higieniczno- sanitarnych wentylacja grawitacyjna.
W hali sklepowej i na stoiskach wydzielonych wentylacja mechaniczna wywiewna i nawiewna ogólna uruchamiana
centralnie.
Lokalizacja: Szczecin
CHARAKTERYSTYKA STANOWISKA
Zakres czynności: Prace porządkowe: mycie i dezynfekcja posadzek, ścian, mebli, urządzeń produkcyjnych i sanitarnych.
Mycie ręczne i obsługa maszyny myjąco-czyszczącej (do posadzek) oraz natryskowe mycie i dezynfekcja z użyciem
Technologia:
pojemników pod ciśnieniem (spryskiwaczy) wytwarzających pianę lub areozol.
Åšrodki chemii gospodarczej myjÄ…co- dezynfekcyjne do profesjonalnego stosowania, w opakowaniach handlowych o
pojemności 3litry, 5 litrów i 10 litrów oraz ogólnodostępne środki chemii gospodarczej w opakowaniach o pojemności do 2
Materiały, surowce
litrów.
ECO S14, ECO S17, TESOL, CLEAN WC, MYDA
O W PA
YNIE.
MASZYNA MYJ
CO  CZYSZCZ
CA HACOMATIC, WIADRO, MOP, ÅšCIERKI, SZCZOTKA, ZMIOTKA, SZUFELKA, zbieracz
Wyposażenie stanowiska: kropel, pojemniki do dozowania preparatów pod ciśnieniem, brak instrukcji bhp, brak środków do usuwania rozlewów
cieczy z uszkodzonych opakowań, brak rozdzielności składowania preparatów ze sobą reagujących.
Oblanie się koncentratem środka dezynfekująco  myjącego na ręce, przedramiona, zachlapanie oczu, odzieży, nóg,
wskutek:
ochlapania siÄ™ koncentratem podczas jego dozowania do wiadra lub maszyny myjÄ…cej,
pęknięcia uszkodzonego opakowania ze środkiem podczas manipulacji  upadek, przenoszenia, otwierania.
Kontakt dłoni ze środkami myjącymi dezynfekującymi (zanurzanie w roztworach myjących i wyciskanie ścierek, mopów
Podstawowe Zagrożenia: ,itp.)
Narażenie inhalacyjne na opary, areozole, gazy wydzielające się podczas dozowania i stosowania roztworów myjąco-
dezynfekcyjnych.
wyciek środka z uszkodzonych opakowań i zmieszanie chemikaliów ze sobą reagujących podczas składowania,
celowe zmieszanie chemikaliów, które ze sobą reagują z wydzieleniem gazów toksycznych (np. chloru),
Przypadkowe spożycie.
Udział w przyjmowaniu dostaw środków chemicznych do podręcznego magazynu,
Opis Pracy  Czynności: prowadzenie magazynu środków chemii gospodarczej,
przygotowanie roztworów myjących i dezynfekcyjnych:
 4
- transport ręczny,
- przelewanie koncentratów do wiadra,
- przelewanie do mniejszych opakowań technologicznych (pojemników ciśnieniowych),
- mieszanie koncentratów z wodą,
Mycie ręczne posadzek, ścian, powierzchni mebli, urządzeń sanitarnych z użyciem szczotki, mopa, ścierki, zbieracza kropel,
mycie i dezynfekcja powierzchni blatów roboczych, urządzeń technologicznych (grill, piekarnik) metodą natryskową,
mycie posadzek z użyciem maszyny myjąco-czyszczącej  ręczne dozowanie koncentratu do zasobnika bezpośrednio z
opakowań handlowych, opróżnianie zasobnika po myciu i płukanie wodą zasobnika maszyny po zakończeniu pracy przy
użyciu przewodu giętkiego.
Sposób Wykonywania
Odzież - fartuch roboczy bawełniany, obuwie własne pracownika.
Pracy:
Czas pracy z podziałem na Zatrudnienie - 2 kobiety zatrudnione w wymiarze pełnego etatu, praca na dwie zmiany.
czynności, zmianowość: Nie są zatrudniane osoby młodociane i niepełnosprawne.
Tabela nr I-A-2
Lp. Nazwa preparatu/charakterystyka Zużycie na zmianę roboczą Zagrożenia chemiczne
iloś Częstotliwość j.m. Stan skupienia/
ć stosowania temperatura wrzenia
SUROWCE
1 TESOL 1 Często Litr ŻR
CY (C) CIECZ
Alkaliczny preparat myjąco- (2-4 godzin na R 35  powoduje poważne oparzenia jasnożółta
dezynfekcyjny zawierajÄ…cy aktywny zmianÄ™) R 31 - w kontakcie z kwasami temperatura
chlor. uwalnia toksyczne gazy wrzenia - nie
Preparat do ręcznego mycia posadzek, pH 12 określono
ścian.
2 ECO S-17 5 Okresowo Litr DRAŻNIACY (Xi) CIECZ
zawierający wodorotlenek sodu do 15% (raz na zmianę R 36/38 działa drażniąco na oczy i zabarwiona na
Preparat do maszynowego mycia podłóg roboczą) skórę kolor jasnożółty
pH 11 temperatura
wrzenia  1050C
3 ECO S-14 1 Okresowo  Litr ŻR
CY (C)  R 34  powoduje CIECZ
Kwaśny preparat do mycia urządzeń wielokrotnie (3 oparzenia zabarwiona na
zawierajÄ…cy kwas fosforowy 75% (do razy na zmianÄ™ pH 1 kolor czerwony
15%) i kwas azotowy do 15%, roboczÄ…) temperatura
w postaci piany. wrzenia  1000C
4 WC  CLEAN 2 Okresowo - Litr DRAŻNIACY (Xi) CIECZ
 5
Lp. Nazwa preparatu/charakterystyka Zużycie na zmianę roboczą Zagrożenia chemiczne
Stan skupienia/
iloś Częstotliwość j.m.
ć stosowania temperatura wrzenia
Zawierający kwas fosforowy do 15% Wielokrotnie (do R 36/38 działa drażniąco na oczy i o barwie zielonej
Preparat do mycia urządzeń sanitarnych 2 godzin na skórę temperatura
zmianę roboczą) pH 2 wrzenia  powyżej
1000C
SUBSTANCJE WYDZIELAJ
CE SI

1 CHLOR - Rzadko - - TOKSYCZNY (T) GAZ o barwie
możliwość R 23-36/37/38-50 działa bardzo żółtozielonej o
awaryjnego toksycznie przez drogi oddechowe, charakterystyczny
wydzielenia się w kontakcie ze skórą, powoduje m zapachu
poważne oparzenia powoduje
blokowanie
receptorów węchu.
Prężność gazu w
temp. 200C  0,68
MPa.
I  1 Opis metody oceny ryzyka
Przy ustalaniu nieodłącznego niebezpieczeństwa związanego z substancją zastosowano pięć kategorii A, B, C, D i E (patrz tabela nr I-A-3) w
zależności od zwrotów R występujących na etykiecie produktu i w dołączonej do niego karcie charakterystyki.
KATEGORIE ZAGROŻENIA  podział Tabela I-A-3
KATEGORIA A KATEGORIA B KATEGORIA C KATEGORIA D KATEGORIA E
R36 R20 R20/21 R23 R23/24 R26 R26/27 R26/27/28 Klasa 3 mutagenny, R40
R36/38 R20/21/22 R23/24/25 R23/25 R26/28 R42 R42/43
R38 R20/22 R24 R24/25 R27 R27/28 R45
R65 R21 R21/22 R25 R28 R46
R67 R22 R34 Klasa 3 rakotwórczy, R40 R49
Wszystkie substancje, R35 R48/23 R48/23/24 Klasa 3 mutagenny, R68
którym nie przypisano R36/37 R36/37/38 R48/23/24/25 R48/23/25
zwrotów R R37 R37/38 R48/24 R48/24/25 R48/25
odpowiadajÄ…cych R41 R60 R61 R62 R63 R64
grupom B-E. R43
R48/20 R48/20/21
R48/20/21/22 R48/20/22
R48/21 R48/21/22 R48/22
 6
Poziom zagrożenia wzrasta od kategorii zagrożenia A do E.
Dla wyznaczenia  lotności ustalono 3 poziomy (niski, średni i wysoki) z zastosowaniem tabeli nr I-A-4 i wykresu I-A-5.
Tabela nr I-A-4
Poziom skłonności ciał stałych do Ciało stałe Ciecz
wytwarzania pyłu/poziom lotności cieczy
Substancje w postaci granulek, które łatwo się nie rozpadają. Temp. wrzenia powyżej
Niska 1 Przy stosowaniu nie obserwuje się tworzenia pyłu. 1500C
Przykłady: granulki PCV, płatki woskowane, bryłki itd.
Ciała stałe w postaci granulek lub krystaliczne. Przy Temp. wrzenia pomiędzy
Średnia 2 stosowaniu obserwuje się tworzenie pyłu, który szybko się 500C a 1500C
osadza i jest widoczny na otaczajÄ…cych powierzchniach.
Przykład: detergent w proszku
Proszki: silnie rozdrobnione Temp. wrzenia poniżej 500C
Wysoka 3 o niskiej gęstości. Przy stosowaniu obserwuje się tworzenie
obłoków pyłu, które utrzymują się
w powietrzu przez kilka minut.
Przykłady: cement, sadza, kreda itd.
wykres nr I-A-5
350
trudnolotne
300
średniolotne
250
200
150
100
Å‚atw olotne
50
0
20 50 80 110 140
Temperatura robocza, ºC
ºC
Temperatura wrzenia,
 7
Skłonność do przedostawania się do środowiska klasyfikuje się jako wysoką, średnią i niską mierzy natomiast, podobnie jak w przypadku cieczy, za
pomocą lotności i temperatury pracy, które określają szybkość parowania środka, w odniesieniu do ciał stałych - za pomocą skłonności do wytwa-
rzania pyłu.
Dla wyznaczenia wskaz
nika  ilości ustalono 3 poziomy (mały, średni i duży) z zastosowaniem tabeli nr I-A-6.
Ilość stosowanej substancji (rząd wielkości)
Tabela nr I-A-6
Ilość substancji Ciało stałe Ciecz
Waga Typowe Objętość Typowe
opakowanie opakowanie
Mała 1 Gramy Pudełko, słoik Mililitry Butelki
Średnia 2 Kilogramy Worek, bęben Litry Bębny
Duża 3 Tony Big-Bag, silosy Metry sześcienne Zbiorniki
Klasę niebezpieczeństwa odczytujemy z odpowiedniej tabeli (ABCD) na przecięciu wyznaczonych poziomów lotności i ilości
Tabela I-A-8
Klasa niebezpieczeństwa A
Lotność / Tworzenie pyłu
Stosowana ilość Mała lotność lub Średnia lotność Średni zdolność Duża lotność lub wysoka
mała zdolność tworzenia pyłu zdolność tworzenia pyłu
tworzenia pyłu
mała 1 1 1 1
średnia 1 1 1 2
duża 1 1 2 2
 8
Tabela I-A-9
Klasa niebezpieczeństwa B
Lotność / Tworzenie pyłu
Stosowana ilość Mała lotność lub Średnia lotność Średni zdolność Duża lotność lub wysoka
mała zdolność tworzenia pyłu zdolność tworzenia pyłu
tworzenia pyłu
mała 1 1 1 1
średnia 1 2 2 2
duża 1 2 3 3
Tabela I-A-10
Klasa niebezpieczeństwa C
Lotność / Tworzenie pyłu
Stosowana ilość Mała lotność lub Średnia lotność Średni zdolność Duża lotność lub wysoka
mała zdolność tworzenia pyłu zdolność tworzenia pyłu
tworzenia pyłu
mała 1 2 1 2
średnia 2 3 3 3
duża 2 4 4 4
 9
Tabela I-A-11
Klasa niebezpieczeństwa D
Lotność / Tworzenie pyłu
Stosowana ilość Mała lotność lub Średnia lotność Średni zdolność Duża lotność lub wysoka
mała zdolność tworzenia pyłu zdolność tworzenia pyłu
tworzenia pyłu
mała 2 3 2 3
średnia 3 4 4 4
duża 3 4 4 4
Tabela I-A-12
Klasa niebezpieczeństwa E
Brak tabeli klasyfikacyjnej
Dla wszystkich substancji i mieszanin niezależnie od stosowanej ilości oraz niezależnie od lotności przyjmuje się
 poziom zagrożenia - 4
 10
Znaczenie poziomu ryzyka odczytujemy z tabeli nr I-A-7
Tabela nr I-A-7
Poziom ryzyka
Znaczenie
1 Poprawić warunki w najbliższym możliwym czasie.
Wymagane są okresowe kontrole, w celu zapewnienia stałej skuteczności zastosowanych środków.
2 W wyznaczonym terminie określić i wprowadzić środki zmniejszające ryzyko.
3 W krótkim czasie zastosować środki obniżające poziom ryzyka.
4 Przerwać pracę. Sytuacja wymaga natychmiastowej poprawy.
Po dokonanej ocenie przystępujemy do działań obniżających poziom ryzyka a po ich wdrożeniu dokonujemy ponownie oceny ryzyka tzw.
resztkowego wg powyższych schematów postępowania
I - 2
Ocena ryzyka inhalacyjnego dla zagrożeń związanych z nanoszeniem metodą natryskiwania (z pojemnika ciśnieniowego) koncentratu
preparatu ECO S-14 na wewnętrzne powierzchnie urządzeń technologicznych  zanieczyszczone tłuszczem.
Podczas tych czynności wytwarza się aerozol i piana na powierzchni urządzenia.
Preparat ECO S-14 zawiera kwas fosforowy 75% (od 15% - 35% stężenia objętościowego) i kwas siarkowy (od 5% - 15% stężenia objętościowego) -
R 34 (C - żrący ).
Dla warunków określonych w tabeli opisu stanowiska pracy (fartuch bawełniany, obuwie własne), wentylacja ogólna mechaniczna uruchamiana
centralnie, brak instrukcji postępowania z preparatem.
 11
Ustalamy kategorię niebezpieczeństwa wg tabeli I-A-3 Kategoria nieodłącznego niebezpieczeństwa   C
KATEGORIA A KATEGORIA B KATEGORIA C KATEGORIA D KATEGORIA E
R36 R20 R20/21 R23 R23/24 R26 R26/27 R26/27/28 Klasa 3 mutagenny, R40
R36/38 R20/21/22 R23/24/25 R23/25 R26/28 R42 R42/43
R38 R20/22 R24 R24/25 R27 R27/28 R45
R65 R21 R21/22 R25 R28 R46
R67 R22 R34 Klasa 3 rakotwórczy, R40 R49
Wszystkie R35 R48/23 R48/23/24 Klasa 3 mutagenny, R68
substancje, którym R36/37 R36/37/38 R48/23/24/25 R48/23/25
nie przypisano R37 R37/38 R48/24 R48/24/25 R48/25
zwrotów R R41 R60 R61 R62 R63 R64
odpowiadajÄ…cych R43
grupom B-E. R48/20 R48/20/21
R48/20/21/22 R48/20/22
R48/21 R48/21/22 R48/22
Ustalamy poziom lotności wg tabeli nr I-A-4 Poziom lotność cieczy   średnia
Jednakże ze względu na stosowanie preparatu poprzez natryskiwanie, co powoduje wytworzenie aerozolu do oceny przyjęto o poziom wyższy
wskaz
nik lotności   wysoki"
Poziom skłonności ciał stałych do Ciało stałe Ciecz
wytwarzania pyłu / poziom lotności cieczy
Substancje w postaci granulek, które łatwo się nie Temp. wrzenia powyżej 1500C
Niska 1 rozpadajÄ…. Przy stosowaniu nie obserwuje siÄ™
tworzenia pyłu.
Przykłady: granulki PCV, płatki woskowane, bryłki itd.
Ciała stałe w postaci granulek lub krystaliczne. Przy Temp. wrzenia pomiędzy 500C a
Średnia 2 stosowaniu obserwuje się tworzenie pyłu, który szybko 1500C
siÄ™ osadza i jest widoczny na otaczajÄ…cych
powierzchniach. Przykład: detergent w proszku
Proszki: silnie rozdrobnione Temp. wrzenia poniżej 500C
Wysoka 3 o niskiej gęstości. Przy stosowaniu obserwuje się
tworzenie obłoków pyłu, które utrzymują się
w powietrzu przez kilka minut.
Przykłady: cement, sadza, kreda itd.
 12
Ustalamy poziom ilości wg tabeli nr I-A-6 - Ilość   średnia
Ilość substancji Ciało stałe Ciecz
Waga Typowe Objętość Typowe
opakowanie opakowanie
Mała 1 Gramy Pudełko, słoik Mililitry Butelki
Średnia 2 Kilogramy Worek, bęben Litry Bębny
Duża 3 Tony Big-Bag, silosy Metry sześcienne Zbiorniki
Dla klasy niebezpieczeństwa C wg tabeli nr I-A-10. Szacujemy ryzyko na poziomie 4
Klasa niebezpieczeństwa C
Lotność / Tworzenie pyłu
Stosowana ilość Mała lotność lub Średnia lotność Średni zdolność Duża lotność lub wysoka
mała zdolność tworzenia pyłu zdolność tworzenia pyłu
tworzenia pyłu
Mała 1 2 1 2
Åšrednia 2 3 3 3
duża 2 4 4 4
Zagrożenie jest duże, W krótkim czasie zastosować środki obniżające poziom ryzyka
Podjąć działania zapobiegawcze:
" wyposażyć pracownika w ochronę dróg oddechowych chroniącą przed aerozolami i mgłami (np. jednorazowego użytku),
" okresowo sprawdzać sprawność urządzeń wentylacyjnych,
" zapoznać pracowników z instrukcją stosowania, przechowywania i konserwacji wydanych środków ochrony indywidualnej i
udokumentować ten fakt,
" wydać szczegółową instrukcję bezpieczeństwa i higieny pracy przy wykonywaniu czynności z użyciem preparatu,
" przechowywać z dala od z
ródeł ciepła i bezpośredniego działania promieni słonecznych.
 13
Sprawdzić poziom ryzyka resztkowego po wdrożeniu działań zapobiegawczych wg poprzedniego schematu.
Kategoria nieodłącznego niebezpieczeństwa   C
Poziom lotności cieczy  po zastosowaniu środków ochrony dróg oddechowych przyjmujemy znacznie niższy poziom lotności - mały , ze
względu na brak narażenia inhalacyjnego
Ilość   średnia
Wg tabeli nr I-A-10 dla klasy niebezpieczeństwa C - ryzyko  resztkowe szacujemy na poziomie 2 - w wyznaczonym terminie określić i
wprowadzić środki zmniejszające ryzyko
Np:
" zmienić sposób nanoszenia preparatu na powierzchnię (bez wytwarzania areozolu),
" zastosować inny mniej szkodliwy środek myjący.
I - 3
Ocena ryzyka inhalacyjnego dla zagrożeń związanych ze zmieszaniem preparatów.
Przyjęto 2 sytuacje:
wyciek środka (WC CLEAN) z uszkodzonych opakowań i zmieszanie chemikaliów reagujących ze sobą z wydzieleniem gazów toksycznych
(chloru), podczas składowania (z TESOL - em),
celowe zmieszanie preparatów (TESOL i WC CLEAN), które reagują ze sobą z wydzieleniem gazów toksycznych (chloru) w czasie mycia urządzeń
sanitarnych  zabrakło preparatu WC CLEAN i pracownik dolał do muszli klozetowej TESOL.
Oba te zagrożenia rozpatrujemy łącznie, gdyż skutki są podobne: zagrożenie zatrucia wydzielającym się chlorem  substancją toksyczną R23-
36/37/38-50. (prężność gazu dla 200C  0,68 MPa).
Dla warunków określonych w tabeli opisu stanowiska pracy (fartuch bawełniany, obuwie własne), wentylacja grawitacyjna, brak instrukcji
postępowania z preparatem.
Ustalamy kategorię niebezpieczeństwa wg tabeli nr I-A-3.
 14
KATEGORIA A KATEGORIA B KATEGORIA C KATEGORIA D KATEGORIA E
R36 R20 R20/21 R23 R23/24 R26 R26/27 R26/27/28 Klasa 3 mutagenny, R40
R36/38 R20/21/22 R23/24/25 R23/25 R26/28 R42 R42/43
R38 R20/22 R24 R24/25 R27 R27/28 R45
R65 R21 R21/22 R25 R28 R46
R67 R22 R34 Klasa 3 rakotwórczy, R40 R49
Wszystkie R35 R48/23 R48/23/24 Klasa 3 mutagenny, R68
substancje, którym R36/37 R48/23/24/25 R48/23/25
nie przypisano R36/37/38 R48/24 R48/24/25 R48/25
zwrotów R R37 R37/38 R60 R61 R62 R63 R64
odpowiadajÄ…cych R41
grupom B-E. R43
R48/20 R48/20/21
R48/20/21/22 R48/20/22
R48/21 R48/21/22 R48/22
Kategoria nieodłącznego niebezpieczeństwa   C
Ustalamy poziom lotności dla gazu   duży
Ustalamy poziom ilości dla wydzielającego się gazu podczas reakcji na poziomie   małym
Dla klasy niebezpieczeństwa C wg tabeli nr I-A-10. Szacujemy ryzyko na poziomie 2
 15
Klasa niebezpieczeństwa C
Lotność / Tworzenie pyłu
Stosowana ilość Mała lotność lub Średnia lotność Średni zdolność Duża lotność lub wysoka
mała zdolność tworzenia pyłu zdolność tworzenia pyłu
tworzenia pyłu
Mała 1 2 1 2
Åšrednia 2 3 3 3
duża 2 4 4 4
Zagrożenie jest akceptowalne  W wyznaczonym terminie określić i wprowadzić środki zmniejszające ryzyko.
Podjąć działania zapobiegawcze :
" wydać szczegółową instrukcję bezpieczeństwa i higieny pracy przy wykonywaniu czynności z użyciem preparatu WC-CLEAN z zakazem
mieszania go z innymi preparatami myjąco  dezynfekcyjnymi i instrukcję postępowania pracowników w sytuacjach awaryjnego
niekontrolowanego wycieku preparatów z opakowania,
" zapoznać pracowników z instrukcją w sposób udokumentowany,
" zorganizować składowanie opakowań ze środkami myjąco  dezynfekcyjnymi z zachowaniem rozdzielności składowania preparatów ze sobą
reagujących i opisać pola składowe,
" pracownikom usuwającym rozlewy TESOL-u, który wszedł w reakcję z kwasami, zapewnić półmaski z wkładem ABE1 (informacja z karty
charakterystyki),
" zapewnić w magazynie sorbent do absorbowania rozlanych cieczy, tj. piasek lub ziemię okrzemkową lub trociny, oraz pojemnik na odpady
przeznaczone do utylizacji,
" zapewnić zapasowe pojemniki  kanistry polietylenowe atestowane dla grupy pakowania Y (II) z zamknięciami z odpowietrznikiem w celu
przelania do nich zawartości z uszkodzonych opakowań.
 16
II UPROSZCZONA OCENA ZAGROŻENIA WYPADKOWEGO ZWI
ZANEGO Z OBECNOÅšCI
NIEBEZPIECZNYCH ŚRODKÓW CHEMICZNYCH.
Ocenę należy przeprowadzić, jeżeli substancje i preparaty chemiczne magazynowane, stosowane lub powstające w procesie technologicznym
stwarzają zagrożenia:
" poparzenia, podrażnienia lub powstania odczynów alergicznych w kontakcie ze skórą lub oczami,
" poparzenia, podrażnienia śluzówek układu pokarmowego po przypadkowym spożyciu,
" powstania pożaru lub / i wybuchu.
Substancje / preparaty niebezpieczne, stwarzające zagrożenie wybuchem oznakowane są znakiem graficznym (piktogramem) oraz literą F, F+, O w
karcie charakterystyki oraz na etykiecie opakowania.
Dla substancji / preparatów niebezpiecznych o własnościach wybuchowych należy przeprowadzić odrębną ocenę ryzyka, zgodnie z ż 4
rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 maja 2003 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących
bezpieczeństwa i higieny pracy pracowników zatrudnionych na stanowiskach pracy, na których może wystąpić atmosfera wybuchowa (Dz. U. Nr 107,
poz. 1004 ze zmianami z 2006 r. Nr 121, poz. 836).
Do oceny ryzyka wypadkowego, przyjęto uproszczona metodę opracowaną przez COSHH Essentials. Health and Safety Executive 2003, w
polskiej wersji językowej.
Substancje i preparaty chemiczne niebezpieczne w kontakcie ze skórą i oczami oraz niebezpieczne po spożyciu oznakowane są w karcie
charakterystyki następującymi zwrotami zagrożenia R:
R21 R27 R38 R48/24
R20/21 R27/28 R37/38 R48/23/24
R20/21/22 R26/27/28 R41 R48/23/24/25
R21/22 R26/27 R43 R48/24/25
R24 R34 R42/43 R66
R23/24 R35 R48/21
R23/24/25 R36 R48/20/21
R24/25 R36/37 R48/20/21/22
R36/38, R36/3738 R48/21/22
Dla w/w substancji i preparatów należy przeprowadzić ocenę ryzyka wypadkowego.
Przed przystąpieniem do szacowania poziomu ryzyka należy:
" dokonać opisu czynności i warunków pracy, jak w punkcie I dla oceny ryzyka narażenia inhalacyjnego (tabela I-A-1, I-A-2),
" zapoznać się z kartami charakterystyki substancji i preparatów magazynowanych i stosowanych oraz wydzielających się substancji
niebezpiecznych,
" wypełnić przedstawioną poniżej listę kontrolną nr II-1
 17
II-1 LISTA KONTROLNA
Przeczytaj pytania.
Zaznacz odpowiedzi w odpowiednich rubrykach.
Zapis  Ozt oznacza odczytaj wskaz
nik z tabeli nr II-1-A
Lp. Pytanie / problem Tak Nie Nie Wskaz
nik dla
dotyczy odpowiedzi  Nie
1 Czy przechowujesz, stosujesz, produkujesz itd. niebezpieczne środki chemiczne w Gdy odpowiedz

postaci surowców, produktów pośrednich, produktów ubocznych, produktów negatywna  odstąp od
gotowych, odpadów, środków czystości itd. dalszej oceny
Identyfikacja środków chemicznych
2 Czy niebezpieczne środki chemiczne występujące podczas pracy stale lub okresowo Wysoce
zostały zidentyfikowane i zinwentaryzowane. niewystarczający
3 Czy oryginalne opakowania niebezpiecznych środków chemicznych zostały właściwie Wysoce
oznakowane. niewystarczajÄ…cy
4 Czy powyższe oznakowanie zachowuje się po przeniesieniu niebezpiecznego środka Wysoce
chemicznego do innego opakowania lub pojemnika. niewystarczajÄ…cy
5 Czy etykiety opisujące produkt oraz kierunek przepływu cieczy zostały naklejone, Ozt
dołączone lub namalowane na rurach do przesyłu niebezpiecznych środków
chemicznych.
6 Czy wzdłuż rur rozmieszczono wystarczającą liczbę etykiet, w szczególności w Do poprawy
obszarach szczególnego ryzyka (zawory, złącza itd.).
7 Czy dostępne są karty charakterystyki dla wszystkich niebezpiecznych środków Ozt
chemicznych, które mogą znajdować się na stanowisku pracy, a jeśli to konieczne, czy
dostępne są wystarczające i odpowiednie informacje dotyczące niebezpiecznych środków
chemicznych nieposiadających kart (odpady, produkty pośrednie itd.).
Przechowywanie i pakowanie środków chemicznych
8 Czy niebezpieczne środki chemiczne przechowuje się w specjalnych pomieszczeniach Ozt
zamkniętych, zależnie od klasy ryzyka i odpowiednio oddzielone (odległość lub
odpowiednia przegroda) od środków, których z nimi przechowywać nie wolno lub
mogących powodować niebezpieczne reakcje.
9 Czy przestrzeń magazynowa jest odpowiednio wentylowana grawitacyjnie lub Niewystarczający
mechanicznie.
10 Jeśli wymaga się tego w związku z ilością produktu lub stwarzanym przezeń Niewystarczający
niebezpieczeństwem, czy w obszarach przechowywania, stosowania i / lub produkcji
możliwe jest gromadzenie i usuwanie wycieków lub rozlanych niebezpiecznych
środków chemicznych do bezpiecznych pojemników.
 18
Lp. Pytanie / problem Tak Nie Nie Wskaz
nik dla
dotyczy odpowiedzi  Nie
11 Czy zakazana jest obecność lub stosowanie  niekontrolowanych" z
ródeł zapłonu w Ozt
miejscach przechowywania łatwopalnych niebezpiecznych środków chemicznych, a
przestrzeganie zakazu odpowiednio siÄ™ kontroluje i gwarantuje.
12 Czy opakowania zawierające niebezpieczne środki chemiczne mają wystarczającą Ozt
odporność fizyczną oraz chemiczną i czy nie są na nich widoczne żadne ślady uderzeń,
rozcięć lub odkształceń.
13 Czy opakowania zawierające niebezpieczne środki chemiczne są całkowicie bezpieczne Ozt
(zamknięcie automatyczne, zamknięcie bezpieczeństwa z blokadą, podwójne
opakowanie, pokrycie materiałem tłumiącym wstrząsy itd.).
14 Czy opakowania transportuje się (ręcznie lub mechanicznie) stosując wyposażenie lub Ozt
sprzęt gwarantujący odpowiednią stabilność i zamocowanie.
Stosowanie i obróbka środków chemicznych
15 Czy w miejscu pracy znajduje się ilość niebezpiecznego środka chemicznego niezbędnie Do poprawy
potrzebna do wykonywania pracy (nigdy zaś ilości większe niż stosowane w ciągu zmiany
lub dnia roboczego).
16 Czy w miejscu pracy znajduje się tylko taka ilość niebezpiecznych środków chemicznych, Do poprawy
jaka jest wykorzystywana w ciągu zmiany lub dnia roboczego oraz czy środki chemiczne
w danej chwili niewykorzystywane przechowuje siÄ™ w odpowiednich pojemnikach,
zabezpieczonych szafach lub specjalnie do tego przeznaczonych zamkniętych miejscach.
17 Czy unika się ręcznego przelewania środków chemicznych z otwartych Ozt
pojemników (tzn. bez stosowania dozowników i pomp).
18 Czy tworzenie lub gromadzenie Å‚adunku elektrostatycznego podczas przenoszenia Ozt
cieczy łatwopalnych jest ściśle kontrolowane.
19 Czy instalacje elektryczne w obszarach, w których istnieje zagrożenie atmosferą Ozt
wybuchowÄ…, sÄ… wykonane przeciwwybuchowo, zaÅ› wszelkie z
ródła zapłonu są
kontrolowane.
20 Czy instalacje elektryczne i wyposażenie urządzeń, pomieszczeń i magazynów, w Ozt
których występują substancje żrące, są wykonane w sposób właściwy (odporne
na ich właściwości żrące).
21 Czy materiały, wyposażenie i urządzenia zostały dostosowane do właściwości Ozt
wykorzystywanych niebezpiecznych środków chemicznych.
22 Czy przed podjęciem pracy sprawdza się, czy nie pojawiły się wycieki i dokonuje Ozt
ogólnej kontroli instalacji lub wyposażenia.
23 Czy urządzenia lub procesy, które tego wymagają, są wyposażone w układy pozwalające Ozt
wykrywać warunki niebezpieczne (np. dolna granica zapłonu w tunelu suszarniczym,
temperatura oraz ciśnienie reaktora, poziom wypełnienia zbiornika itd.) połączone z
 19
Lp. Pytanie / problem Tak Nie Nie Wskaz
nik dla
dotyczy odpowiedzi  Nie
systemami alarmowymi.
24 Czy istniejące układy detekcyjne mogą wyłączyć proces technologiczny w sytuacjach Niewystar-czający
skrajnych, jeśli zajdzie taka potrzeba.
25 Czy ujścia i otwory wylotowe urządzeń bezpieczeństwa obsługujących produkty Ozt
łatwopalne oraz wybuchowe są skierowane w miejsce bezpieczne i wyposażone są
w sygnalizację świetlną, jeśli to konieczne.
26 Czy dostępne są urządzenia pozwalające na bezpieczne oczyszczenie, absorpcję, Ozt
zniszczenie lub zebranie produktów, które wyciekły z urządzeń bezpieczeństwa i
otworów wylotowych.
27 Czy czynności, które mogą grozić uwolnieniem gazu, par, pyłów itd. niebezpiecznych Ozt
środków chemicznych, są wykonywane w układzie zamkniętym albo co najmniej w
obszarach dobrze wentylowanych lub w instalacjach wyposażonych w wyciąg
miejscowy.
28 Czy wprowadzono środki zapobiegające rozprzestrzenianiu się czynników Ozt
chemicznych niebezpiecznych na inne stanowiska pracy lub do innych pomieszczeń
pracy.
Organizacja czynności zapobiegawczych przy stosowaniu środków chemicznych
29 Czy dokonywane jest sprawdzanie czystości zbiorników i pojemników po środkach Ozt
chemicznych, przed ich powtórnym napełnieniem innym preparatem.
30 Czy została zagwarantowana kontrola dostępu pracowników nieuprawnionych i Ozt
osób z zewnątrz do obszarów przechowywania, załadunku, rozładunku i obróbki
niebezpiecznych środków chemicznych.
31 Czy pracownicy zostali we właściwy sposób poinformowani o ryzyku związanym z Ozt
niebezpiecznymi środkami chemicznymi i przeszli odpowiednie szkolenie w zakresie
stosowanych środków zapobiegawczych i ochronnych.
32 Czy pracownicy mają dostęp do kart charakterystyki, przekazanych przez dostawcę Do poprawy
preparatów.
33 Czy istniejÄ… pisemne instrukcje stanowiskowe, dotyczÄ…ce wykonywania Ozt
czynności z niebezpiecznymi środkami chemicznymi.
34 Czy ustalono program przeglądów i konserwacji wyposażenia technicznego i Niewystarczający
instalacji technologicznych, których poprawne funkcjonowanie jest niezbędne dla
bezpieczeństwa.
35 Czy miejsca i stanowiska pracy są utrzymywane w czystości (czy zastosowano Do poprawy
odpowiedni program i kontroluje siÄ™ jego stosowanie).
36 Czy istnieją specjalne środki do neutralizacji i usuwania rozlanych substancji lub Niewystarczający
usuwania wycieków; czy istnieją odpowiednie instrukcje.
 20
Lp. Pytanie / problem Tak Nie Nie Wskaz
nik dla
dotyczy odpowiedzi  Nie
37 Czy istnieje odpowiedni plan gospodarki odpadami i kontroluje siÄ™ jego stosowanie. Niewystar-czajÄ…cy
38 Czy wprowadzono odpowiednie zasady higieny osobistej (mycie rąk, zmiana odzieży, Do poprawy
zakaz jedzenia, picia i palenia na stanowiskach pracy itd.), a ich stosowanie jest
kontrolowane.
39 Czy istnieje plan awaryjny wykorzystywany w sytuacjach zagrożenia związanych z Wysoce Niewystar-
niebezpiecznymi środkami chemicznymi (wyciek, rozlanie, pożar, wybuch itd.). czający
40 Czy wprowadzono ogólne zasady organizacyjne wymagane do oddzielenia Ozt
niebezpiecznych środków chemicznych lub zmniejszenia narażenia / kontaktu
pracowników z chemikaliami.
Stosowanie środków ochrony osobistej i instalacji awaryjnych
41 Czy dostępne są niezbędne środki ochrony indywidualnej i czy jest kontrolowane ich Ozt
odpowiednie stosowanie w przypadku czynności związanych z ryzykiem narażenia
lub kontaktu z niebezpiecznymi środkami chemicznymi.
42 Czy prysznice do odkażania oraz stanowiska do płukania oczu są dostępne w pobliżu Ozt
miejsc, w których może nastąpić rozpryskanie niebezpiecznego środka chemicznego.
43 Czy ustalono zasady gospodarowania środkami ochrony indywidualnej i odzieżą Niewystar-czający
roboczÄ….
44 Czy stwierdzono jakiekolwiek inne braki lub niedociągnięcia w środkach ochrony
ogólnej i organizacyjnych oraz przy stosowaniu środków ochrony osobistej: opisać i
dokonać oceny.
II-1-A TABELA
Z tabeli odczytujemy poziom wskaz
nika, w zależności od zagrożenia opisanego symbolem R w karcie charakterystyki preparatu.
Wynik wstawiamy do odpowiedniej rubryki w liście kontrolnej.
Numer Wysoce niewystarczajÄ…cy NiewystarczajÄ…cy Do poprawy
pytania
5, 7 R1 - R6, R7, R12, R14, R15, R8, R9, R11, R18, R24, R25 R10, R21, R22, R36, R38,
8 R16, R17, R19, R27, R28, R35, R30, R34, R37, R41, R44, R10, R21, R22, R36, R38,
R39,
11 R1  R6, R7, R12, R14, R15, R16, R8, R9, R11, R18, R30, R44, R10,
R17, R19,
12, 13, 14 R1  R6, R7, R12, R17, R19, R27, R8, R11, R24, R34, R37, R44, R10, R11,R21,R36, R38,
R35, R39,
 21
17 R7, R12, R17, R35, R39, R11, R18, R24, R30, R34, R37, R41, R10, R21, R36
18 R7, R12, R11, R18, R30, R10
19 R1- R6, R12, R15 R8, R11, R18, R30,
20 R35 R34
21, 22, 23 R1  R6, R7, R12, R14, R15, R16, R8, R9, R11, R18, R24, R30, R37, R10, R21, R36, R38,
R17, R19, R27, R35, R39, R41, R44,
24 R1  R6, R7, R12, R14, R15, R16, R8, R9, R10, R11, R18, R21,
R17, R19, R27, R35, R39, R24, R30, R34, R37, R38,
R41, R44,
25 R2, R3, R5, R6, R7, R12, R14, R15, R8, R9, R11, R18, R30, R44, R10,
R16, R17, R19,
26 R27, R35, R39, R24, R34, R37, R41, R21, R36, R38
27 R7, R12, R27, R35, R39, R11, R18, R24, R30, R34, R37, R41, R10, R21, R36,
28 R1  R6, R7, R12, R14, R15, R8, R9, R11, R18, R24, R25, R10, R21, R22, R36, R38,
29 R16, R17, R19, R27, R28, R35, R30, R34, R37, R41, R44, R10
R39,
30, 31 R1  R6, R7, R12, R14, R15, R8, R9, R11, R18, R24, R25, R10, R21, R22, R36, R38,
33 R16, R17, R19, R27, R28, R35, R30, R34, R37, R41, R44, R10
R39,
40 R8, R9, R11, R18, R24, R25, R30, R8, R9, R11, R18, R24, R25, R30, R10, R21, R22, R36, R38,
R34, R37, R41, R44, R34, R37, R41, R44,
41, 42 R27, R35, R39, R24, R34, R39, R41, R21, R36
II-2 OPIS METODY
Wybrana metoda pozwala określić poziom ryzyka wypadkowego na podstawie trzech zmiennych:
" obiektywnego wskaz
nika niebezpieczeństwa
" poziomu narażenia
" poziomu skutków
II-2-a Ustalenie poziomu obiektywnego wskaz
nika niebezpieczeństwa
Obiektywny wskaz
nik niebezpieczeństwa zależy od liczby odpowiedzi  wysoce niewystarczający ,  wystarczający i  do poprawy w liście
kontrolnej.
Obiektywny wskaz
nik niebezpieczeństwa określa się jako:
" 10 -  wysoce niewystarczający"  jeżeli odpowiedz
na co najmniej jedno z pytań dała wskaz
nik  wysoce niewystarczający" lub jeśli ponad
połowa uwzględnianych pytań dała wskaz
nik  niewystarczajÄ…cy",
 22
" 6 -  niewystarczający" - jeżeli na żadne pytanie nie odpowiedziano ze wskaz
nikiem  wysoce niewystarczajÄ…cy", jednak odpowiedz
na co
najmniej jedno z pytań dała wskaz
nik  niewystarczający" lub jeśli ponad połowa uwzględnianych pytań dała wskaz
nik  do poprawy",
" 2 -  do poprawy"  jeżeli na żadne pytanie nie odpowiedziano ze wskaz
nikiem  wysoce niewystarczajÄ…cy" lub  niewystarczajÄ…cy",
jednakże odpowiedz
, na co najmniej jedno z pytań dała wskaz
nik  do poprawy",
" 0 -  dopuszczalny - w pozostałych przypadkach.
W przypadku uzyskania wskaz
nika  0 , należy odstąpić od dalszej oceny i zastosować środki przewidziane w tabeli II -2  E dla poziomu ryzyka  1 .
II-2-b Ustalenie poziomu narażenia.
Poziom narażenia określa częstość występowania narażenia na ryzyko.
Poziom narażenia należy odczytać z tabeli II-2-B, uwzględniając czas wykonywania czynności.
II-2-B TABELA
Poziom Znaczenie
narażenia
1 Rzadko  nie częściej niż raz w tygodniu przez krótki czas
2 Okresowo w ciągu zmiany roboczej, przez krótki czas
3 Wielokrotnie w ciągu zmiany roboczej, przez krótki czas
4 Stale. Wielokrotnie w ciągu dnia roboczego, przez długi czas
II-2-c Ustalenie poziomu skutków.
Poziom skutków, określa spodziewane szkody dla zdrowia.
Poziom skutków należy odczytać z tabeli II-2-C
II-2-C TABELA
Poziom Znaczenie
skutków
10 Niewielkie szkody  (opatrunek i przemycie rany )
25 Szkody odwracalne  wygojenie rany, krótkotrwała absencja chorobowa
60 Poważne szkody  trwałe uszkodzenia tkanek (np. wzroku, układu
oddechowego, układu pokarmowego)
100 Śmierć
 23
II-2-d Wyznaczenie poziomu ryzyka.
Obliczamy iloczyn obiektywnego wskaz
nika niebezpieczeństwa i poziomu narażenia.
Odczytujemy z tabeli II-1-3-D poziom ryzyka dla obliczonego iloczynu oraz poziomu skutków.
II-2-D TABELA
Wartość iloczynu
(obiektywny wskaz
nik niebezpieczeństwa x poziom narażenia)
2-4 6 - 8 10 - 20 24 - 40
10 20-40 60-80 100-200 240-400
25 50-100 150-200 250-500 600-1000
60 120-240 360-480 600-1200 1440-2400
100 200-400 600-800 1000-2000 2400-4000
Znaczenie poszczególnych poziomów ryzyka odczytujemy z tabeli II-2-E
II-2-E TABELA
Poziom
ryzyka Znaczenie
20  40 Poprawić warunki w najbliższym możliwym czasie.
Wymagane są okresowe kontrole, w celu zapewnienia stałej skuteczności
zastosowanych środków.
50  120 W wyznaczonym terminie określić i wprowadzić środki zmniejszające ryzyko
150  500
W krótkim czasie zastosować środki obniżające poziom ryzyka.
600 - 4000
Przerwać pracę. Sytuacja wymaga natychmiastowej poprawy.
Przystępujemy do działań obniżających poziom ryzyka, a po ich wdrożeniu określamy ryzyko resztkowe, według poprzedniego schematu postępowania
od II-2-a do II-2-e.
Poziom
Skutków
 24
II-2 OCENA RYZYKA WYPADKOWEGO
II-2-1 Zagrożenia związane ze stosowaniem  TESOLU
Zagrożenia występują podczas czynności normalnej pracy tj:
" ręcznego przelewania stężonego preparatu z opakowań do pojemników
" moczenia i wyciskania mopów, ścierek w roztworze rozcieńczonym
Zagrożenia występują także w sytuacjach awaryjnych podczas kontaktu ze stężonym preparatem wyciekającym z uszkodzonego opakowania. W
przypadku zmieszania z kwasami wydziela się gazowy chlor, który jest gazem toksycznym o działaniu żrącym.
Z uwagi na to, że preparat Tesol ma silne działanie żrące, w kontakcie z oczami może spowodować utratę wzroku, a w kontakcie ze skórą głębokie rany.
Wyznaczenie obiektywnego wskaz
nika niebezpieczeństwa.
Obiektywny wskaz
nik niebezpieczeństwa należy określić na podstawie odpowiedzi na pytania zadane w liście kontrolnej.
a) kontakt z rozcieńczonym preparatem
Lista kontrolna: - odpowiedzi na pytania 33,41  wysoce niewystarczajÄ…cy
Wynik: wysoce niewystarczajÄ…cy  obiektywny wskaz
nik niebezpieczeństwa = 10
Ustalenie poziomu narażenia
Poziom narażenia wyznaczamy z tabeli
Poziom Znaczenie
narażenia
1 Rzadko  nie częściej niż raz w tygodniu przez krótki czas
2 Okresowo w ciągu zmiany roboczej, przez krótki czas
3 Wielokrotnie w ciągu zmiany roboczej, przez krótki czas
4 Stale. Wielokrotnie w ciągu dnia roboczego, przez długi czas
narażenie: wielokrotnie w ciągu dnia roboczego przez krótki czas = poziom narażenia 3
Ustalenie poziomu skutków
 25
Poziom skutków odczytujemy z tabeli
Poziom skutków Znaczenie
10 Niewielkie szkody  (opatrunek i przemycie rany )
25 Szkody odwracalne  wygojenie rany, krótkotrwała absencja chorobowa
60 Poważne szkody  trwałe uszkodzenia tkanek (np. wzroku, układu
oddechowego, układu pokarmowego)
100 Śmierć
skutki: maceracja skóry, zaczerwienienie skóry, stany alergiczne, przemycie oczu, po spożyciu porada lekarska = poziom skutków 10 )
Określenie poziomu ryzyka
1. Wyznaczamy wartość iloczynu - mnożymy
wartość obiektywnego wskaz
nika niebezpieczeństwa (10) x wartość poziomu narażenia (3).
Wartość iloczynu 10 x 3 = 30
2. Odczytujemy z tabeli poziom ryzyka
Wartość iloczynu
2-4 6  8 10 - 20 24 - 40
10 20-40 60-80 100-200 240-400
25 50-100 150-200 250-500 600-1000
60 120-240 360-480 600-1200 1440-2400
100 200-400 600-800 1000-2000 2400-4000
Poziom ryzyka odczytujemy na przecięciu wartości poziomu skutków (10) z wyznaczoną wartością iloczynu (30)
Wyznaczony poziom ryzyka od 240 - 400.
Z tabeli odczytujemy znaczenie otrzymanego wyniku.
Poziom
ryzyka Znaczenie
20  40 Poprawić warunki w najbliższym możliwym czasie.
Wymagane są okresowe kontrole, w celu zapewnienia stałej skuteczności zastosowanych środków.
50  120 W wyznaczonym terminie określić i wprowadzić środki zmniejszające ryzyko.
150  500 W krótkim czasie zastosować środki obniżające poziom ryzyka.
600  4000 Przerwać pracę. Sytuacja wymaga natychmiastowej poprawy.
Poziom
Skutków
 26
Zagrożenie jest duże należy niezwłocznie podjąć działania ograniczające poziom ryzyka. Zaplanowane działania opisano łącznie dla preparatu
stężonego i rozcieńczonego.
b) kontakt z preparatem stężonym
Lista kontrolna: - odpowiedzi na pytania 8,17,,33,41,42  wysoce niewystarczajÄ…cy
Wynik: wysoce niewystarczajÄ…cy  obiektywny wskaz
nik niebezpieczeństwa = 10
Poziom narażenia wyznaczamy z tabeli
Poziom Znaczenie
narażenia
1 Rzadko  nie częściej niż raz w tygodniu przez krótki czas
2 Okresowo w ciągu zmiany roboczej, przez krótki czas
3 Wielokrotnie w ciągu zmiany roboczej, przez krótki czas
4 Stale. Wielokrotnie w ciągu dnia roboczego, przez długi czas
narażenie: wielokrotnie w ciągu dnia roboczego przez krótki czas = poziom narażenia 2
Poziom skutków wyznaczamy z tabeli
Poziom skutków Znaczenie
10 Niewielkie szkody  (opatrunek i przemycie rany )
25 Szkody odwracalne  wygojenie rany, krótkotrwała absencja chorobowa
60 Poważne szkody  trwałe uszkodzenia tkanek (np. wzroku, układu
oddechowego, układu pokarmowego)
100 Śmierć
(skutki: możliwe zachlapanie oczu stężonym preparatem lub spożycie preparatu  poważne szkody = poziom skutków 60 )
Określamy poziom ryzyka
1. Wyznaczamy wartość iloczynu - mnożymy
wartość obiektywnego wskaz
nika niebezpieczeństwa (10) x wartość poziomu narażenia (2).
Wartość iloczynu 10 x 2 = 20
 27
2. Odczytujemy z tabeli poziom ryzyka
Wartość iloczynu
2-4 6  8 10 - 20 24 - 40
10 20-40 60-80 100-200 240-400
25 50-100 150-200 250-500 600-1000
60 120-240 360-480 600-1200 1440-2400
100 200-400 600-800 1000-2000 2400-4000
Poziom ryzyka odczytujemy na przecięciu wartości poziomu skutków (60) z wyznaczoną wartością iloczynu (20)
Wyznaczony poziom ryzyka od 600 -1200.
Z tabeli odczytujemy znaczenie otrzymanego wyniku.
Poziom
ryzyka Znaczenie
20  40 Poprawić warunki w najbliższym możliwym czasie.
Wymagane są okresowe kontrole, w celu zapewnienia stałej skuteczności zastosowanych środków.
50  120 W wyznaczonym terminie określić i wprowadzić środki zmniejszające ryzyko.
150  500 W krótkim czasie zastosować środki obniżające poziom ryzyka.
600  4000 Przerwać pracę. Sytuacja wymaga natychmiastowej poprawy.
Zagrożenie jest zbyt duże, należy przerwać pracę wykonywaną w opisanych warunkach.
Podjąć działania zapobiegawcze.
Proponowane dla podpunktu a (rozcieńczony) i b (stężony)działania zapobiegawcze:
" zapewnić odrębne miejsca składowania preparatu, oznakować miejsca składowania znakiem graficznym informującym o zagrożeniu i nazwą
preparatu,
" zapewnić dozownik lub pompkę do przelewania stężonego preparatu,
" opracować instrukcję postępowania z preparatem i jego magazynowania,
" zapoznać pracowników z instrukcją w sposób udokumentowany,
" zapewnić wodny natrysk awaryjny do przemywania oczu (tzw.  oczomyjkę ),
" pracownikom zgodnie z kartą charakterystyki wydać:
a) do pracy z roztworem myjącym: rękawice ochronne kategorii III, z kauczuku butylowego lub nitrylowego,
b) do pracy ze stężonym preparatem: gogle ochronne, fartuch przedni gumowy, rękawice ochronne kategorii III, z kauczuku butylowego
lub nitrylowego
Sprawdzić poziom ryzyka resztkowego po wdrożeniu działań zapobiegawczych, według poprzedniego schematu.
Poziom
Skutków
 28
- obiektywny wskaz
nik niebezpieczeństwa
dla ręcznego przelewania preparatu stężonego - 0
dla mycia i wykręcania mopa  0
Dla obiektywnego wskaz
nika niebezpieczeństwa  0 odczytujemy z tabeli poziom ryzyka 1. Ryzyko akceptowalne.
II-2-2 Zagrożenia związane ze stosowaniem  WC-CLEAN
Zagrożenia występują podczas czynności normalnej pracy tj::
" zdejmowania opakowania z preparatem z półki magazynowej  możliwość uszkodzenia opakowania i oblania odzieży, nieosłoniętej skóry twarzy,
oczu i dłoni,
" ręcznego mycia umywalek, kabin natryskowych i muszli ustępowych, a preparat dozowany jest bezpośrednio z opakowań producenta.
" przypadkowego spożycia,
Zagrożenie występuje także w sytuacjach awaryjnych, tj. w przypadku zmieszania z TESOLEM wydziela się gazowy chlor (ocena ryzyka dla
przypadkowego zmieszania opisana w części dotyczącej oceny narażenia inhalacyjnego).
Preparat WC-CLEAN ma działanie drażniące na skórę i oczy, a także po spożyciu.
Na podstawie odpowiedzi na pytania zadane w liście kontrolnej wyznaczamy obiektywny wskaz
nik niebezpieczeństwa.
Lista kontrolna: - odpowiedzi na pytania 8,17,27,41  do poprawy
obiektywny wskaz
nik niebezpieczeństwa = 2
Poziom narażenia wyznaczamy z tabeli
Poziom Znaczenie
narażenia
1 Rzadko  nie częściej niż raz w tygodniu przez krótki czas
2 Okresowo w ciągu zmiany roboczej, przez krótki czas
3 Wielokrotnie w ciągu zmiany roboczej, przez krótki czas
4 Stale. Wielokrotnie w ciągu dnia roboczego, przez długi czas
poziom narażenia 2
 29
Z tabeli wyznaczamy poziom skutków
Poziom skutków Znaczenie
10 Niewielkie szkody  (opatrunek i przemycie rany )
25 Szkody odwracalne  wygojenie rany, krótkotrwała absencja chorobowa
60 Poważne szkody  trwałe uszkodzenia tkanek (np. wzroku, układu
oddechowego, układu pokarmowego)
100 Śmierć
Skutki: podrażnienie skóry, podrażnienie gałki ocznej, po spożyciu konieczna pomoc lekarska = poziom skutków 25
Określamy poziomu ryzyka
1. Wyznaczamy wartość iloczynu - mnożymy
wartość obiektywnego wskaz
nika niebezpieczeństwa (2) x wartość poziomu narażenia (2).
Wartość iloczynu 2 x 2 = 4
2. Odczytujemy z tabeli poziom ryzyka
Wartość iloczynu
2-4 6  8 10 - 20 24  40
10 20-40 60-80 100-200 240-400
25 50-100 150-200 250-500 600-1000
60 120-240 360-480 600-1200 1440-2400
100 200-400 600-800 1000-2000 2400-4000
Poziom ryzyka odczytujemy na przecięciu wartości poziomu skutków (25) z wyznaczoną wartością iloczynu (4)
Wyznaczony poziom ryzyka od 50-100.
Z tabeli odczytujemy znaczenie otrzymanego wyniku.
Poziom
ryzyka Znaczenie
20  40 Poprawić warunki w najbliższym możliwym czasie.
Wymagane są okresowe kontrole, w celu zapewnienia stałej skuteczności zastosowanych środków.
50  120 W wyznaczonym terminie określić i wprowadzić środki zmniejszające ryzyko.
150  500 W krótkim czasie zastosować środki obniżające poziom ryzyka.
600  4000 Przerwać pracę. Sytuacja wymaga natychmiastowej poprawy.
Poziom
Skutków
 30
Zagrożenie jest średnie.
Podjąć działania ograniczające poziom ryzyka:
" oddzielić i opisać miejsce składowania preparatu,
" opracować instrukcję bezpiecznego postępowania z preparatem,
" zapoznać pracowników z instrukcją w sposób udokumentowany,
" czynności z preparatem wykonywać przy włączonej wentylacji mechanicznej,
" wydać pracownikom do prac z preparatem środki ochrony indywidualnej określone w karcie charakterystyki preparatu, tj: gogle ochronne,
rękawice gumowe lub z PCV.
Sprawdzamy poziom ryzyka resztkowego po wdrożeniu działań zapobiegawczych, według poprzedniego schematu.
" -obiektywny wskaz
nik niebezpieczeństwa - 2
(odpowiedz
na pytanie 17 z listy kontrolnej  do poprawy
" - poziom narażenia - 2
" poziom skutków  10
Wyznaczamy iloczyn 2 x 2 = 4
Odczytujemy poziom ryzyka dla iloczynu  4 i skutków  10
Poziom ryzyka pierwszy (od 20-40). Ryzyko akceptowalne.
II-2-3 Zagrożenia związane ze stosowaniem  Eco-S-14
Zagrożenia występują podczas czynności normalnej pracy tj::
" zdejmowania opakowania z preparatem z półki magazynowej  możliwość uszkodzenia opakowania i oblania odzieży, nieosłoniętej skóry twarzy,
oczu i dłoni,
" przelewania preparatu do pojemników roboczych, na czas wykonania pracy  natryskowego nanoszenia preparatu na urządzenia,
" Podczas sytuacji (awaryjnych)
" przypadkowego spożycia
" celowego lub przypadkowego zmieszania z preparatami zasadowymi np. Eco-S-17 lub silnymi utleniaczami  reakcja silnie egzotermiczna, może
prowadzić do wydzielenia się ciepła i dodatkowego oparzenia termicznego, podczas reakcji wydziela się wodór.
Zgodnie z informacją zawartą w karcie charakterystyki, preparat  Eco-S-14 jest żrący, powoduje oparzenia, podrażnienia i zapalenia skóry, podrażnienia
i oparzenia oczu, w kontakcie z oczami może spowodować utratę wzroku, po spożyciu może spowodować odwracalne zmiany w układzie pokarmowym.
Na podstawie odpowiedzi na pytania zadane w liście kontrolnej wyznaczamy obiektywny wskaz
nik niebezpieczeństwa.
 31
Lista kontrolna: -odpowiedzi na pytania 8, 17, 26, 33, 36, 41, 42  niewystarczajÄ…cy
obiektywny wskaz
nik niebezpieczeństwa = 6
Poziom narażenia wyznaczamy z tabeli
Poziom Znaczenie
narażenia
1 Rzadko  nie częściej niż raz w tygodniu przez krótki czas
2 Okresowo w ciągu zmiany roboczej, przez krótki czas
3 Wielokrotnie w ciągu zmiany roboczej, przez krótki czas
4 Stale. Wielokrotnie w ciągu dnia roboczego, przez długi czas
poziom narażenia 3
Z tabeli wyznaczamy poziom skutków
Poziom skutków Znaczenie
10 Niewielkie szkody  (opatrunek i przemycie rany )
25 Szkody odwracalne  wygojenie rany, krótkotrwała absencja chorobowa
60 Poważne szkody  trwałe uszkodzenia tkanek (np. wzroku, układu oddechowego, układu pokarmowego)
100 Śmierć
Skutki trwałe, np. utrata wzroku, uraz organów wewnętrznych= poziom skutków 60
Określamy poziom ryzyka
1. Wyznaczamy wartość iloczynu - mnożymy
wartość obiektywnego wskaz
nika niebezpieczeństwa (6) x wartość poziomu narażenia (3).
Wartość iloczynu 6 x 3 = 18
2. Odczytujemy z tabeli poziom ryzyka
Wartość iloczynu
2-4 6  8 10 - 20 24  40
10 20-40 60-80 100-200 240-400
25 50-100 150-200 250-500 600-1000
60 120-240 360-480 600-1200 1440-2400
100 200-400 600-800 1000-2000 2400-4000
Poziom
Skutków
 32
Poziom ryzyka odczytujemy na przecięciu wartości poziomu skutków (60) z wyznaczoną wartością iloczynu (18)
Wyznaczony poziom ryzyka od 600-1200.
Z tabeli odczytujemy znaczenie otrzymanego wyniku.
Poziom
ryzyka Znaczenie
20  40 Poprawić warunki w najbliższym możliwym czasie.
Wymagane są okresowe kontrole, w celu zapewnienia stałej skuteczności zastosowanych środków.
50  120 W wyznaczonym terminie określić i wprowadzić środki zmniejszające ryzyko.
150  500 W krótkim czasie zastosować środki obniżające poziom ryzyka.
600  4000 Przerwać pracę. Sytuacja wymaga natychmiastowej poprawy.
Zagrożenie jest duże.
Podjąć natychmiast działania ograniczające poziom ryzyka:
" zapewnić odrębne miejsca składowania preparatu, oznakować miejsca składowania znakiem graficznym o zagrożeniu i nazwą preparatu,
" opracować instrukcję postępowania z preparatem i jego magazynowania,
" zapoznać pracowników z instrukcją w sposób udokumentowany,
" zapewnić wodny natrysk awaryjny do przemywania oczu (tzw.  oczomyjkę ),
" zapewnić środki do unieszkodliwiania rozlanego preparatu oraz oznakowane pojemniki umożliwiające przelanie zawartości preparatu z
uszkodzonego opakowania
" pracownikom zgodnie z kartą charakterystyki wydać: gogle ochronne, rękawice kwasochronne kategorii III,
" zapoznać pracowników z instrukcją stosowania, przechowywania i konserwacji wydanych środków ochrony indywidualnej, skrócić czas
narażenia lub stosować preparat rozcieńczony.
Sprawdzamy poziom ryzyka resztkowego po wdrożeniu działań zapobiegawczych, według poprzedniego schematu.
- obiektywny wskaz
nik niebezpieczeństwa - 2
poziom narażenia  2
poziom skutków  25
Wyznaczamy iloczyn 2 x 2 = 4
Odczytujemy poziom ryzyka dla iloczynu  4 i skutków  25
Poziom ryzyka od 50-100.
Ryzyko akceptowalne ale zastanowić się nad możliwością zmiany preparatu na mniej szkodliwy.
 33
II-2-4 Zagrożenia związane ze stosowaniem  Eco-S-17
Zagrożenia występują podczas czynności normalnej pracy tj::
" zdejmowania opakowania z preparatem z półki magazynowej  możliwość uszkodzenia opakowania i oblania odzieży, nieosłoniętej skóry twarzy,
oczu i dłoni,
" ręcznego dozowania preparatu do zbiornika w maszynie.
Ponadto podczas sytuacji awaryjnych
" przypadkowego spożycia,
" omyłkowego lub celowego zmieszania z kwasem lub preparatem w własnościach kwasowych, np. Eco-S-4 z wydzieleniem dużej ilości ciepła.
" w kontakcie z materiałami palnymi stwarza zagrożenie wybuchowo-pożarowe.
Zgodnie z informacją zawartą w karcie charakterystyki, preparat  Eco-S-17 działa silnie drażniąco na oczy i skórę, może powodować podrażnienie,
pieczenie i łzawienie oczu. Po spożyciu konieczna pomoc lekarska.
Na podstawie odpowiedzi na pytania zadane w liście kontrolnej wyznaczamy obiektywny wskaz
nik niebezpieczeństwa.
Lista kontrolna: -odpowiedzi na pytania 8,17,42  do poprawy
obiektywny wskaz
nik niebezpieczeństwa = 2
Poziom narażenia wyznaczamy z tabeli
Poziom Znaczenie
narażenia
1 Rzadko  nie częściej niż raz w tygodniu przez krótki czas
2 Okresowo w ciągu zmiany roboczej, przez krótki czas
3 Wielokrotnie w ciągu zmiany roboczej, przez krótki czas
4 Stale. Wielokrotnie w ciągu dnia roboczego, przez długi czas
Kontakt z preparatem podczas transportu z magazynu oraz podczas napełniania zbiornika w maszynie poziom narażenia 2
Z tabeli wyznaczamy poziom skutków
Poziom skutków Znaczenie
10 Niewielkie szkody  (opatrunek i przemycie rany )
25 Szkody odwracalne  wygojenie rany, krótkotrwała absencja chorobowa
60 Poważne szkody  trwałe uszkodzenia tkanek (np. wzroku, układu oddechowego,
układu pokarmowego)
100 Śmierć
 34
poziom skutków 25
Określamy poziom ryzyka
1. Wyznaczamy wartość iloczynu - mnożymy
wartość obiektywnego wskaz
nika niebezpieczeństwa (2) x wartość poziomu narażenia (2).
Wartość iloczynu 2 x 2 = 4
2. Odczytujemy z tabeli poziom ryzyka
Wartość iloczynu
2-4 6  8 10 - 20 24  40
10 20-40 60-80 100-200 240-400
25 50-100 150-200 250-500 600-1000
60 120-240 360-480 600-1200 1440-2400
100 200-400 600-800 1000-2000 2400-4000
Poziom ryzyka odczytujemy na przecięciu wartości poziomu skutków (25) z wyznaczoną wartością iloczynu (4)
Wyznaczony poziom ryzyka od 50-100.
Z tabeli odczytujemy znaczenie otrzymanego wyniku.
Poziom
ryzyka Znaczenie
20  40 Poprawić warunki w najbliższym możliwym czasie.
Wymagane są okresowe kontrole, w celu zapewnienia stałej skuteczności zastosowanych środków.
50  120 W wyznaczonym terminie określić i wprowadzić środki zmniejszające ryzyko.
150  500 W krótkim czasie zastosować środki obniżające poziom ryzyka.
600  4000 Przerwać pracę. Sytuacja wymaga natychmiastowej poprawy.
Zagrożenie jest średnie.
Konieczne jest zaplanowanie działań dla ograniczenia ryzyka.
" zapewnić odrębne miejsca składowania preparatu  z dala od materiałów palnych, oznakować miejsca składowania znakiem graficznym
informującym o zagrożeniu,
" magazynować z dala od materiałów palnych,
" opracować instrukcję postępowania z preparatem i jego magazynowania,
" zapoznać pracowników z instrukcją w sposób udokumentowany ,
Poziom
Skutków
 35
" zapewnić środki do unieszkodliwiania rozlanego preparatu oraz oznakowane pojemniki umożliwiające przelanie zawartości preparatu z
uszkodzonego opakowania
" pracownikom na czas przelewania preparatu z opakowań producenta do maszyny myjącej wydać: gogle ochronne, rękawice chroniące przed
Å‚ugami,
" zapoznać pracowników z instrukcją stosowania, przechowywania i konserwacji wydanych środków ochrony indywidualnej.
Sprawdzamy poziom ryzyka resztkowego po wdrożeniu działań zapobiegawczych, według poprzedniego schematu.
-obiektywny wskaz
nik niebezpieczeństwa - 2
(pozostaje ręczne przelewanie pkt 17)
- poziom narażenia  2
- poziom skutków  10
Wyznaczamy iloczyn 2 x 2 = 4
Odczytujemy poziom ryzyka dla iloczynu  4 i skutków  10
Poziom ryzyka od 20-40 (poziom pierwszy).
Ryzyko akceptowalne.
 36
III. INFORMACJA DLA PRACOWNIKÓW
Po przeprowadzeniu oceny ryzyka związanego z narażeniem/ kontaktem na działanie czynników chemicznych niebezpiecznych na stanowisku
pracownika gospodarczego przygotowujemy informację, z która zapoznamy pracowników.
Pracownikom nie przedkładamy do zapoznania się pełnej dokumentacji z oceny ryzyka, a jedynie wynik tej oceny.
Zgodnie z art. 226 pkt 2 Kodeksu pracy pracodawca  informuje pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą, oraz
o zasadach ochrony przed zagrożeniami .
Nazwa Czynność Zagrożenie Skutki Poziom ryzyka Środki profilaktyczne Poziom ryzyka
preparatu po wdrożeniu
środków
(resztkowe)
Układanie oblanie skóry rak, Głębokie - zachować odrębne miejsca składowania preparatu w
opakowań z twarzy i oczu oparzenia skóry, miejscach oznaczonych znakiem graficznym o
chemikaliami na preparatem utrata wzroku, zagrożeniu i nazwą,
półkach regałów, wyciekających z oparzenia i - do przelewania stężonego preparatu stosować
zdejmowanie uszkodzonego uszkodzenia dozownik lub pompkÄ™,
towarów z półek opakowania układu - stosować się do instrukcji postępowania z preparatem i
Przelewanie oblanie skóry rak, pokarmowego jego magazynowania,
- w przypadku oblania twarzy lub oczu przemywać oblane
preparatu do twarzy i oczu
TESOL  zbiornika w celu preparatem Poziom 4, miejsce pod natryskiem awaryjnym tzw.  oczomyjkÄ… , Poziom 1
preparat przygotowania Przypadkowe
- przed rozpoczęciem pracy ze stężonym preparatem
stężony roztworu spożycie
Ryzyko duże założyć gogle ochronne, fartuch przedni gumowy, ryzyko
myjącego nieakceptowalne rękawice ochronne z kauczuku butylowego lub akceptowalne
preparatu
nitrylowego
- w przypadku rozlania preparatu zasypać sorbentem
znajdujÄ…cym siÄ™ w oznakowanym pojemniku w
magazynie,
-
- w przypadku łącznego rozlania kilku środków, w tym
Celowe lub Zatrucie
WC-CLEAN przed unieszkodliwianiem sorbentem
przypadkowe wydzielajÄ…cym
założyć półmaskę z wkładem ABE1
zmieszanie z siÄ™ chlorem
- bezwzględnie przestrzegać zasady nie mieszania ze sobą
innym podrażnienie
różnych preparatów,
preparatem - śluzówek oczu,
- nie przelewać preparatu do pojemników po innych
 WC-CLEAN gardła i nosa,
substancjach,
zablokowanie
- nie usuwać etykiet z opakowań producenta i
receptorów
oznakowania pojemników roboczych,
węchowych
- przestrzegać instrukcji postępowania podczas
 37
Nazwa Czynność Zagrożenie Skutki Poziom ryzyka Środki profilaktyczne Poziom ryzyka
preparatu po wdrożeniu
środków
(resztkowe)
awaryjnego wycieku preparatów
moczenia i Kontakt Maceracja skóry, - stosować się do instrukcji postępowania z preparatem,
wyciskania preparatu z zaczerwienienie - do pracy z roztworem myjącym stosować rękawice Poziom 1
TESOL  mopów, ścierek w odsłoniętą skórą skóry, stany Poziom 3 ochronne z kauczuku butylowego lub nitrylowego
preparat roztworze rąk, nóg, oczami alergiczne, Ryzyko ryzyko
rozcieńczo rozcieńczonym podrażnienie nieakceptowalne
ny oczu, akceptowalne
zdejmowanie oblanie skóry rąk, Podrażnienie - zachować odrębne miejsca składowania preparatu w
opakowania z nóg, twarzy i oczu skóry, miejscach oznaczonych znakiem graficznym o
preparatem z preparatem podrażnienie zagrożeniu i nazwą,
półki wyciekającym z gałki ocznej, po - stosować się do instrukcji postępowania z preparatem i
magazynowej, uszkodzonego spożyciu jego magazynowania,
WC-CLEAN ręczne mycie opakowania, podrażnienie - w przypadku oblania twarzy lub oczu przemywać oblane
umywalek, kabin przypadkowe układu miejsce pod natryskiem awaryjnym tzw.  oczomyjką ,
natryskowych i spożycie pokarmowego Poziom 3 - czynności z preparatem wykonywać przy włączonej
muszli Ryzyko wentylacji mechanicznej, Poziom 1
ustępowych, a nieakceptowalne - przed rozpoczęciem pracy z preparatem założyć gogle
preparat ochronne, rękawice ochronne gumowe lub z PCV ryzyko
dozowany jest - w przypadku rozlania preparatu zasypać sorbentem
bezpośrednio z znajdującym się w oznakowanym pojemniku w akceptowalne
opakowań magazynie,
producenta. - bezwzględnie przestrzegać zasady nie mieszania ze sobą
różnych preparatów,
- nie przelewać preparatu do pojemników po innych
substancjach,
- nie usuwać etykiet z opakowań producenta i
oznakowania pojemników roboczych,
- przestrzegać instrukcji postępowania podczas
awaryjnego wycieku preparatów
zdejmowanie oblanie skóry rąk, powoduje - W magazynie nie składować preparatu przy z
ródłach
opakowania z nóg, twarzy i oczu oparzenia, ciepła i w miejscach nasłonecznionych,
preparatem z preparatem podrażnienia i - zachować odrębne miejsca składowania preparatu w
półki wyciekającym z zapalenia skóry, miejscach oznaczonych znakiem graficznym o
magazynowej, uszkodzonego podrażnienia i zagrożeniu i nazwą,
ręczne opakowania, oparzenia oczu, w - stosować się do instrukcji postępowania z preparatem i
pokrywanie przypadkowe kontakcie z jego magazynowania,
mytych spożycie, oczami może - w przypadku oblania twarzy lub oczu przemywać oblane
 38
Nazwa Czynność Zagrożenie Skutki Poziom ryzyka Środki profilaktyczne Poziom ryzyka
preparatu po wdrożeniu
środków
(resztkowe)
powierzchni  Celowe lub spowodować miejsce pod natryskiem awaryjnym tzw.  oczomyjką ,
natryskiwanie przypadkowe utratę wzroku, po - przed rozpoczęciem pracy preparatem założyć gogle
grilla, pieca zmieszanie z spożyciu może ochronne rękawice kwasoodporne,
piekarniczego, innym spowodować - w przypadku rozlania preparatu zasypać sorbentem
ECO S-14 blatów stołów preparatami odwracalne znajdującym się w oznakowanym pojemniku w
roboczych, innych zasadowymi np. zmiany w magazynie,
urządzeń. ECO S  17 lub układzie - nie usuwać etykiet z opakowań producenta i Poziom 2
silnymi pokarmowym, oznakowania pojemników roboczych,
utleniaczami- - nie przelewać preparatu do pojemników po innych ryzyka
reakcja  reakcja Poziom 4, substancjach,
silnie - nie mieszać z preparatem ECO S  17, akceptowalne
egzotermiczna, Ryzyko duże
może prowadzić nieakceptowalne
do wydzielenia siÄ™
ciepła i
dodatkowego
oparzenia
termicznego,
podczas reakcji
wydziela siÄ™
wodór,
Natryskowe Wdychanie Zapalenie - stosować przydzielone ochrony dróg oddechowych
nanoszenie wydzielających się spojówek oka, chroniącą przed areozolami i mgłami,
preparatu oparów i aerozoli, zapalenie - okresowo sprawdzać sprawność urządzeń
stężonego na rozkład pod oskrzeli, wentylacyjnych,
czyszczone wpływem podrażnienie - przestrzegać postanowień instrukcji stosowania
powierzchnie, wysokiej skóry i odczyny preparatu,
Magazynowanie w temperatury i alergiczne, - przechowywać pojemniki robocze z dala od z
ródeł
nieodpowiednich światła Zatrucie gazami z ciepła, zabezpieczyć je prze bezpośrednim działaniem
warunkach słonecznego rozkładu światła słonecznego.
(wysoka
temperatura,
działanie
promieni
słonecznych)
 39
Nazwa Czynność Zagrożenie Skutki Poziom ryzyka Środki profilaktyczne Poziom ryzyka
preparatu po wdrożeniu
środków
(resztkowe)
Układanie oblanie skóry rąk, Podrażnienie - zachować odrębne miejsca składowania preparatu zdala
opakowań z nóg, twarzy i oczu skóry, od materiałów palnych w miejscach oznaczonych Poziom 1
chemikaliami na preparatem podrażnienie Poziom 2 znakiem graficznym o zagrożeniu i nazwą,
półkach regałów, wyciekającym z gałki ocznej, po - stosować się do instrukcji postępowania z preparatem i ryzyko
zdejmowanie uszkodzonego spożyciu Ryzyko średnie jego magazynowania oraz postępowania na wypadek
towarów z półek opakowania oraz podrażnienie pożaru, akceptowalne
ECO S-17 przelewanie podczas układu akceptowalne - w przypadku oblania twarzy lub oczu przemywać oblane
preparatu z dozowania do pokarmowego miejsce pod natryskiem awaryjnym tzw.  oczomyjkÄ… ,
opakowania maszyny myjącej, - na czas przelewania preparatu z opakowań producenta
producenta przypadkowe do maszyny myjącej założyć gogle ochronne, rękawice
(handlowych) do spożycie, chroniące przed ługami.
zbiornika podczas pożaru
maszyny myjÄ…cej kontakt z
HACOMATIC materiałami
palnymi stwarza
zagrożenie
wybuchowo-
pożarowe.
Przykładowa ocena ryzyka zawodowego opracowana przez Jolantę Adamczyk-Pyzel i Grażynę Pawlatę  Ich, Okręgowy Inspektorat Pracy w
Szczecinie 2009 r, na podstawie (COSHH Essentials. Health and Safety Executive, 2003).
Zawarte na stronie materiały mogą być wykorzystane wyłącznie jako materiał pomocniczy dla pracodawców i zespołów oceniających ryzyko
zawodowe, bez możliwości ich powielania i publikowania.