Wypadki przy pracy:
przyczyny, skutki,
zapobieganie
Rada Ochrony Pracy
29 - 30 listopad 2004 r.
1
Treść prezentacji
" wypadki w Polsce w 2003 roku
" społeczne koszty wypadków
" wypadki w Polsce i nowych krajach
członkowskich UE
" działania w celu zwiększenia
skuteczności prewencji wypadkowej
" podsumowanie i wnioski
2
Wypadki w 2003 roku
84 576 - wypadków przy pracy,
(6,2% więcej niż w 2002 r.)
85 439 - osób poszkodowanych w wypadkach
(6,1% więcej niż w 2002 r.)
1 017 - osób uległo wypadkom ciężkim,
(1,4% mniej niż w 2002 r.)
515 - osób poniosło śmierć.
3
Wskaz
nik częstości wypadków przy pracy
na 1000 pracujących
12
10,33
9,86
10
8,42
8,37
8,15
7,84
7,6
8
6
4
2
0
1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003
4
Wskaz
nik wypadków śmiertelnych
na 1 000 pracujących
0,06
0,057
0,055
0,053
0,051
0,049
0,06 0,049
0,045
0,05
0,04
0,03
0,02
0,01
Wskaz
nik wypadków ciężkich na 1 000 pracujących
0
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003
0,18
0,2
0,17
0,16
0,16
0,12
0,12
0,1
0,1
0,12
0,1
0,08
0,04
0
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003
5
Wypadki według rodzajów działalności
Najwyższy wskaz
niki wypadkowości (mierzony
liczbą poszkodowanych na 1 000 pracujących)
odnotowano w:
" górnictwie i kopalnictwie 16,35
" przetwórstwie przemysłowym 13,24
" rolnictwie, łowiectwie i leśnictwie 11,96
" budownictwie 11,30
" ochronie zdrowia i opiece społecznej 10,26
6
Wskaz
nik wypadków (z absencja ponad 3 dni)
na 100 000 zatrudnionych według rodzajów działalności
Ogółem
Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo
Rybołówstwo i rybactwo
Górnictwo i kopalnictwo
Działalność produkcyjna
Zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz i wodę
1994
Budownictwo
1995
Handel hurtowy i detaliczny
1996
Hotele i restauracje
1997
Transport, gospodarka magazynowa i łączność
1998
Pośrednictwo finansowe
1999
Obsługa nieruchomości
2000
Administracja publiczna i obrona narodowa
2001
Edukacja
2002
Ochrona zdrowia i opieka socjalna
2003
Pozostała działalność
0 500 1000 1500 2000 2500 3000 3500 4000 4500
7
Społeczne koszty 1 wypadku przy pracy
Wypadek śmiertelny 483 000 zł.
Wypadek rentowy 386 100 zł.
Wypadek powodujący
absencję pow. 28 dni 22 300 zł.
Wypadek powodujący
absencję do 28 dni 8 500 zł.
8
Społeczne koszty ogółu wypadków
przy pracy w 2002 roku
Wypadki śmiertelne 246 745 tys. zł.
Wypadki rentowe 796 910 tys. zł.
Wypadki z absencją
pow. 28 dni 881 514 tys. zł.
Wypadki z absencją do 28 dni 305 415 tys. zł.
Wypadki ogółem 2 232 791 tys. zł.
9
Wypadki przy pracy (z absencja ponad 3 dni)
zgłaszane i oszacowane przez ILO
85 336
Czechy
38 573
174 637
Es tonia
27 967
1 212 275
Wę gry
113 849
860
A
otwa
5 702
140 281
Litwa
3 181
Lic z ba wypa dków
79 757
Ma lta
os zacowana przez ILO
1 337
284 196
Polska
Lic z ba wypa dków
26 785
zgłos z ona do ILO
45 130
S łowacja
279
452 810
S łowe nia
106 967
0 200 000 400 000 600 000 800 000 1 000 000 1 200 000 1 400 000
10
Wskaz
nik wypadków (z absencja ponad 3 dni)
na 100 000 zatrudnionych w Polsce
i pozostałych nowych krajach członkowskich
Cypr
Czechy
1994
1995
Estonia
1996
1997
Wę gry
1998
1999
A
otwa
2000
2001
Litwa
2002
Ma lta
2003
Polska
S łowa cja
S łowe nia
0 1000 2000 3000 4000 5000 6000
11
Zapobieganie wypadkom
Wyniki projektów:
"  Wykorzystanie danych statystycznych dotyczących
wypadków przy pracy do celów prewencji - realizowanego
w latach 2002 2003 przez CIOP-PIB we współpracy z
duńskim Ministerstwem Pracy
"  System analizy wydarzeń wypadkowych w środowisku
pracy dla potrzeb profilaktyki , PCZ 16-21
wskazują na potrzebę doskonalenia polskich statystyk w
zakresie wypadków przy pracy i ich lepszego wykorzystania
do celów prewencji.
12
Zapobieganie wypadkom
DZIAA
ANIA W CELU ZWI
KSZENIA SKUTECZNOŚCI
PREWENCJI WYPADKOWEJ
" Stworzenie podstaw do pogłębionych analiz wypadków
przy pracy
 narzędzia wspomagające analizy wypadków
 baza danych
 oprogramowanie
" Badania naukowe na rzecz rozwoju rozwiązań technicznych
służących prewencji wypadkowej
" Szkolenia w zakresie prewencji wypadkowej
" Opracowywanie i rozpowszechnianie informacji o zasadach
prewencji wypadkowej
13
Narzędzia wspomagające analizy wypadków
przy pracy w przedsiębiorstwach
Wytyczne i listy kontrolne, wspomagające badanie wydarzeń
wypadkowych i identyfikację ich przyczyn z
ródłowych
Wypadek
Wydarzenie
wypadkowe
bezurazowe
Czynniki przyczynowe I ich Odchylenie Oddziaływa- SKUTEK
z
ródła, nie czynnika
dzialanie człowieka, lub przepływ
otoczenie Dysfunkcja systemu energii
Uraz lub
strata
Utrata kontroli
Braki w kontroli
sytuacji
systuacji
Faza Faza
Faza inicjacyjna
(narastanie wydarzenia realizacji skutku
wypadkowego
Możliwość
Przewi-
uniknięcia lub
Prawdopodobieństwo
dywane
ograniczenia
Ekspozycja
zdarzenia
skutki
skutków
14
Baza danych o wypadkach przy pracy
M
KLASYFIKACJA
O
i KODOWANIE
Dane o wypadkach
STATYSTYCZNA
D
DANYCH
KARTA WYPADKU przy pracy 
U
O WYPADKACH
zakres podstawowy
L
PRZY PRACY
I
M
KLASYFIKACJA
KARTA
O
i KODOWANIE
WYDARZENIA
D
Dane o wydarzeniach
DANYCH
WYPADKOWEGO
U
O WYDARZENIACH wypadkowych
BEZURAZOWEGO
WYPADKOWYCH L
bezurazowych
BEZURAZOWYCH
II
Dane o zródlowych przyczynach
M
KLASYFIKACJA
wypadków przy pracy
REJESTR ZRÓDLOWYCH
O
i KODOWANIE DANYCH
PRZYCZYN WYPADKU/
O ZRÓDLOWYCH
D
WYDARZENIA
PRZYCZYNACH WYDARZEN
WYPADKOWEGO
U
WYPADKOWYCH
BEZURAZOWEGO
Dane o zródlowych przyczynach
L
BEZURAZOWYCH /
WYPADKÓW PRZY PRACY wydarzen wypadkowych
III
bezurazowych
15
16
Oprogramowanie do analizy danych
o wypadkach przy pracy
Wyniki przykładowej analizy  w formie
Wyniki przykładowej analizy  w formie
wykresu i tabeli
wykresu i tabeli
Liczba wypadków przy pracy wedlug
czynnosci wykonywanych przez poszkodowanego w chwili
wypadku
Czynnosci wykonywane przez
liczba
poszkodowanego w chwili wypadku
[60] Poruszanie sie  ogólem 116
[10] Obslugiwanie maszyn  ogólem 65
[20] Praca narzedziami recznymi  40
ogólem
[40] Operowanie przedmiotami  24
ogólem
[30] Kierowanie/jazda srodkami 22
transportu /obsluga ruchomych
(mobilnych) maszyn i innych urzadzen
[50] Transport reczny  blizej nie 14
okreslony
[99] Inna, nie wymieniona wyzej, 8
czynnosc
[70] Obecnosc  ogólem 0
[00] Brak Informacji 0
17
Przykładowe rozwiązania techniczne
służące prewencji wypadkowej
" Modele amortyzatorów współpracujących z
wybranymi, reprezentatywnymi rodzajami
poziomych lin kotwiczących
" Hełm o podwyższonym stopniu ochrony
przed uderzeniem bocznym
" Masy kotwiczące dla sprzętu chroniącego
przed upadkiem z wysokości
18
Szkolenia w zakresie prewencji wypadkowej
Materiały edukacyjne
" Badanie i rejestrowanie wydarzeń wypadkowych
" Profilaktyka wydarzeń wypadkowych przy obsłudze maszyn
" Wpływ czynników środowiska pracy na powstawanie wydarzeń
wypadkowych
" Czynniki psychospołeczne w prewencji wypadkowej
Płyty CD zawierają:
" teksty z
ródłowe, ilustracje i animacje, zbiór klipów filmowych
zestawy slajdów dla każdego modułu
" materiały pomocnicze do przeprowadzenia zajęć, ćwiczenia
dla słuchaczy wraz z formularzami, zestawy pytań testowych
z odpowiedziami, wskazówki metodyczne, wykazy
stosowanych materiałów dydaktycznych
" narzędzie do tworzenia własnej prezentacji
19
Opracowywanie i rozpowszechnianie
informacji o zasadach prewencji wypadkowej
Uruchomienie i rozbudowa
Poradniki oraz wytyczne doboru
serwisu internetowego
i stosowania technicznych środków
dotyczącego wypadków przy
ochrony, w tym środków ochrony
pracy i prewencji
indywidualnej w prewencji wypadkowej
Poradniki i wytyczne dotyczące miedzy
innymi:
" rozwiązań konstrukcyjnych maszyn,
" systemów sterowania maszynami,
" systemów ochronnych wykorzystujących
elektroniczne urządzenia ochronne,
" doboru i stosowania osłon do maszyn,
" zagrożeń inicjowanych polami
elektromagnetycznymi i elektrostatycznymi,
" technicznych środków ochrony przed
porażeniem prądem elektrycznym,
" dz
więkowych sygnałów bezpieczeństwa,
" oświetlenia stanowisk pracy.
20
Centrum Analiz Wypadkowych
Zakład
Główny Urząd
Ubezpieczeń
Statystyczny
Społecznych
Dane Dane Dane dotyczące
Wyniki kontroli PIP
statystyczne statystyczne przyczyn wypadków
oraz innych badań
ZUS przy pracy UE
GUS
Badania naukowe
Centrum Analiz
i prace rozowojowe
Baza danych o
Wypadkowych
wypadkach przy
na rzecz prewencji
pracy
CIOP-PIB
wypadkowej
Analiza przyczyn
i skutków wypadków
przy pracy
Kierunki działań
prewencyjnych
21
Podsumowanie i wnioski
W celu zwiększenia skuteczności prewencji wypadkowej
wskazane jest:
" doskonalenie statystyk w zakresie wypadków przy pracy,
" prowadzenie pogłębionych analiz danych o wypadkach
przy pracy,
" planowanie działań prewencyjnych na podstawie wyników
pogłębionych analiz danych o wypadkach przy pracy,
" ukierunkowanie działań prewencyjnych na obszary
rzeczywistych zagrożeń.
22
Podsumowanie i wnioski
W celu stworzenie podstaw do przeprowadzania
pogłębionych analiz wypadków przy pracy oraz planowania
skutecznych działań prewencyjnych wskazane jest:
" utworzenie i rozwijanie Centrum Analiz Wypadkowych,
" prowadzenie badań naukowych w zakresie opracowywania
rozwiązań technicznych służących zapobieganiu
wypadkom,
" rozwijanie edukacji w zakresie prewencji wypadkowej,
" skuteczne rozpowszechnianie informacji o zasadach
prewencji wypadkowej.
23