Opracowała M. Adamus na podstawie literatury:

1. Szkoła dla każ dego Jadwiga Bogucka, PSYCHOLOGIA W SZKOLE NR

1/2005

2. Dembo M.H. , Stosowana psychologia wychowawcza, str. 415, 419-421, 426-435, WSiP, Warszawa 1997.

3. Partyka M., Dzieci zdolne, Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-

Pedagogicznej Ministerstwa Edukacji Narodowej, Warszawa 2000

4. Ustawa o systemie oś wiaty. Stan prawny na 1 stycznia 2004. Rozporzą dzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu w sprawie warunków i trybu

udzielania zezwoleń na indywidualny program lub tok nauki

Wykład 14: Między segregacją a integracją – dziecko nietypowe w szkole. Integracyjne formy kształcenia specjalnego.

Charakterystyka dzieci nietypowych (dzieci z wadą wzroku, z

osłabionym słuchem, dzieci upośledzone umysłowo, dzieci z zaburzeniami

w porozumiewaniu się i problemami zdrowotnymi, dzieci zdolne).

Wskazówki do pracy dydaktyczno-wychowawczej

Uczeń ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi

- gdy dziecko napotyka zdecydowanie większe trudności w uczeniu się niż inne

dzieci w tym samym wieku bądź wykazuje upośledzenie, które utrudnia mu

korzystanie z ogólnodostępnych pomieszczeń klasowych i pomocy edukacyjnych

normalnego toku nauczania

- wymaga specjalnego wsparcia - dodatkowej pomocy nauczyciela lub specjalnych

urządzeń, innych od tych, które są dostępne dla wszystkich jego rówieśników

uczęszczających do tej samej szkoły.

Co to znaczy: integracja?

- „(...)jest procesem wspólnego uczenia się w szkołach powszechnych dzieci zdrowych razem z dziećmi z różnego typu niepełnosprawnościami”.

1

Opracowała M. Adamus na podstawie literatury:

1. Szkoła dla każ dego Jadwiga Bogucka, PSYCHOLOGIA W SZKOLE NR

1/2005

2. Dembo M.H. , Stosowana psychologia wychowawcza, str. 415, 419-421, 426-435, WSiP, Warszawa 1997.

3. Partyka M., Dzieci zdolne, Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-

Pedagogicznej Ministerstwa Edukacji Narodowej, Warszawa 2000

4. Ustawa o systemie oś wiaty. Stan prawny na 1 stycznia 2004. Rozporzą dzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu w sprawie warunków i trybu

udzielania zezwoleń na indywidualny program lub tok nauki

Zmiany w podejściu do edukacji dziecka niepełnosprawnego

Model medyczny

Model społeczny

Izolacja dziecka od rodziny (opieka

Wspieranie rodziny (wspieranie dziecka w

w instytucjach)

lokalnym środowisku)

Pomoc dziecku nie jest możliwa bez udziału

Można pomagać samemu dziecku.

rodziny.

„Dzieci ze specjalnymi potrzebami

„Dzieci specjalne”

edukacyjnymi”

Koncentracja na zaburzeniach,

Koncentracja na mocnych stronach dziecka,

brakach, aspektach medycznych,

pozytywach rodziny, aspektach społeczno-

leczeniu

edukacyjnych

Statyczne rozumienie potrzeb

Dynamiczne, holistyczne rozumienie potrzeb

dziecka

dziecka

Przygotowanie dziecka do

Przygotowanie przedszkola i szkoły do

przedszkola i szkoły

przyjęcia dziecka

Dzieci z problemami wymagają

Dzieci mogą się uczyć w mniejszych grupach

nauczania indywidualnego, w

przedszkolnych i odpowiednio

grupach wyrównawczych lub

przygotowanych (integracyjnych)

placówkach specjalnych.

ogólnodostępnych klasach szkolnych.

Najlepiej jest uczyć w grupach

Efektywność uczenia wzrasta w grupach

2

Opracowała M. Adamus na podstawie literatury:

1. Szkoła dla każ dego Jadwiga Bogucka, PSYCHOLOGIA W SZKOLE NR

1/2005

2. Dembo M.H. , Stosowana psychologia wychowawcza, str. 415, 419-421, 426-435, WSiP, Warszawa 1997.

3. Partyka M., Dzieci zdolne, Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-

Pedagogicznej Ministerstwa Edukacji Narodowej, Warszawa 2000

4. Ustawa o systemie oś wiaty. Stan prawny na 1 stycznia 2004. Rozporzą dzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu w sprawie warunków i trybu

udzielania zezwoleń na indywidualny program lub tok nauki

jednorodnych (homogenicznych).

zróżnicowanych (heterogenicznych).

O losach dziecka decydują

O losach dziecka decydują rodzice

specjaliści.

Uczą, metodami aktywnymi, nauczyciele

wspierani przez specjalistów w ramach

Uczą nauczyciele i specjaliści,

wspólnych podstaw programowych

stosując specjalny program i

dostosowanych do możliwości i potrzeb

specjalne metody.

dziecka.

Uczenie oparte na indywidualizacji i Uczenie oparte na współdziałaniu i

rywalizacji

negocjowaniu celów

Odrębny system finansowania i

zarządzania placówek

Wspólny system zarządzania

specjalnych

Finansowanie instytucji

Pieniądze idą” za dzieckiem

Warunki tworzenia grup integracyjnych

1. Grupa integracyjna to zespół dzieci zdrowych i niepełnosprawnych.

2. Proces integracji powinien być ciągły.

3. Niezbędna jest odpowiednia organizacja procesu nauczania i wychowania.

4. Należy zadbać o dodatkowe wyposażenie w pomoce dydaktyczne i zatrudnić

w placówkach specjalistów.

5. Ważna jest współpraca z rodziną oraz z innymi instytucjami.

3

Opracowała M. Adamus na podstawie literatury:

1. Szkoła dla każ dego Jadwiga Bogucka, PSYCHOLOGIA W SZKOLE NR

1/2005

2. Dembo M.H. , Stosowana psychologia wychowawcza, str. 415, 419-421, 426-435, WSiP, Warszawa 1997.

3. Partyka M., Dzieci zdolne, Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-

Pedagogicznej Ministerstwa Edukacji Narodowej, Warszawa 2000

4. Ustawa o systemie oś wiaty. Stan prawny na 1 stycznia 2004. Rozporzą dzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu w sprawie warunków i trybu

udzielania zezwoleń na indywidualny program lub tok nauki

Podstawy prawne integracji

Nauczanie integracyjne w Polsce

Zadania nauczycieli:

1.Odpowiadają za klimat klasy, integrację grupy klasowej i jakość kształcenia.

2.Są zobowiązani poznać zespół klasowy.

3.Określają dla każdego ucznia standardy i wymagania stosownie do jego

możliwości.

4. Planują lekcje, przeprowadzają je i dokonują oceny swojej pracy.

5.Wypracowują bogatszy, zróżnicowany sposób oceniania.

6. Umożliwiają współpracę uczniom zdrowym i niepełnosprawnym.

7.Przygotowują i zadają zróżnicowane prace domowe.

8. Umożliwiają

wszystkim

uczniom

udział

we

wszystkich

zajęciach

pozalekcyjnych.

9.Podnoszą swoją wiedzę i kompetencje.

Współpraca ze specjalistami

Współpraca z rodzicami

(Bogucka J.)

4

Opracowała M. Adamus na podstawie literatury:

1. Szkoła dla każ dego Jadwiga Bogucka, PSYCHOLOGIA W SZKOLE NR

1/2005

2. Dembo M.H. , Stosowana psychologia wychowawcza, str. 415, 419-421, 426-435, WSiP, Warszawa 1997.

3. Partyka M., Dzieci zdolne, Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-

Pedagogicznej Ministerstwa Edukacji Narodowej, Warszawa 2000

4. Ustawa o systemie oś wiaty. Stan prawny na 1 stycznia 2004. Rozporzą dzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu w sprawie warunków i trybu

udzielania zezwoleń na indywidualny program lub tok nauki

System integracyjnego kształcenia i wychowania, którego istota — w

świetle poglądów A. Hulka — „ polega na maksymalnym włączeniu dzieci i

młodzieży z odchyleniami od normy do zwykłych szkół i innych placówek

oświatowych umożliwiając im — w miarę możliwości wzrastanie w gronie

zdrowych rówieśników. Jednostkom zaś przebywającym w zakładach opiekuńczych

stara się zapewnić jak najczęstsze kontakty z zewnętrznym środowiskiem

społecznym”(...).

Koncepcje integracji w edukacji

INTEGRACJA

PEŁNA (totalna) –

NIEPEŁNA (_częściowa)-

prof. A. Hulek

Z. Sękowska,

B. Hoffmann, O. Lipkowski

5

Opracowała M. Adamus na podstawie literatury:

1. Szkoła dla każ dego Jadwiga Bogucka, PSYCHOLOGIA W SZKOLE NR

1/2005

2. Dembo M.H. , Stosowana psychologia wychowawcza, str. 415, 419-421, 426-435, WSiP, Warszawa 1997.

3. Partyka M., Dzieci zdolne, Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-

Pedagogicznej Ministerstwa Edukacji Narodowej, Warszawa 2000

4. Ustawa o systemie oś wiaty. Stan prawny na 1 stycznia 2004. Rozporzą dzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu w sprawie warunków i trybu

udzielania zezwoleń na indywidualny program lub tok nauki

WYZNACZNIKI ZJAWISKA INTEGRACJI SZKOLNEJ

Czynniki warunkują ce powodzenie w

Czynniki gwarantują ce aktywne i

procesie dydaktycznym.

efektywne uczestniczenie dziecka

niepełnosprawnego w nauczaniu i

uczeniu się .

Pedagodzy używają następujących kategorii przy klasyfikacji uczniów nietypowych:

1. Upośledzenie umysłowe

2. Zaburzenia uczenia się

3. Zaburzenia zachowania (problemy emocjonalne)

4. Zaburzenia komunikowania się (mowy i języka)

5. Osłabienie słuchu

6. Osłabienie wzroku

7. Defekty fizyczne lub inne problemy zdrowotne

8. Poważne kalectwo

9. Wybitne uzdolnienia i talent

Upośledzenie umysłowe

DEFINICJA (za:Dembo)

„Upośledzenie

umysłowe

oznacza

znaczące

obniżenie

ogólnego

funkcjonowania intelektualnego przejawiające się w okresie rozwoju,

związane z równoczesnym zaburzeniem zachowań lub prowadzące do

6

Opracowała M. Adamus na podstawie literatury:

1. Szkoła dla każ dego Jadwiga Bogucka, PSYCHOLOGIA W SZKOLE NR

1/2005

2. Dembo M.H. , Stosowana psychologia wychowawcza, str. 415, 419-421, 426-435, WSiP, Warszawa 1997.

3. Partyka M., Dzieci zdolne, Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-

Pedagogicznej Ministerstwa Edukacji Narodowej, Warszawa 2000

4. Ustawa o systemie oś wiaty. Stan prawny na 1 stycznia 2004. Rozporzą dzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu w sprawie warunków i trybu

udzielania zezwoleń na indywidualny program lub tok nauki

występowanie deficytów adaptacyjnych (związanych z tym jak jednostka

radzi sobie z wymaganiami swojego środowiska (...)”

Stopnie upoś ledzenia: lekkie, umiarkowane, znaczne

i głę bokie. (...)

PRZYCZYNY:

• braki społeczne i kulturowe

• wpływ odżywiania

• używki w okresie płodowym

• infekcje i zatrucia

• urazy i czynniki fizyczne

• przedurodzeniowe

Wskazówki dla nauczycieli pracują cych w normalnej szkole, którzy mogą mieć w

swojej klasie uczniów upoś ledzonych umysłowo:

1. Podziel uczenie się na małe kroki

2. Stosuj ćwiczenia i powtórzenia.

3. Polecaj uczniom, by powtarzali słownie to, czego się uczą.

4. Używaj różnych strategii motywujących.

5. Stale oceniaj postępy ucznia.

7

Opracowała M. Adamus na podstawie literatury:

1. Szkoła dla każ dego Jadwiga Bogucka, PSYCHOLOGIA W SZKOLE NR

1/2005

2. Dembo M.H. , Stosowana psychologia wychowawcza, str. 415, 419-421, 426-435, WSiP, Warszawa 1997.

3. Partyka M., Dzieci zdolne, Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-

Pedagogicznej Ministerstwa Edukacji Narodowej, Warszawa 2000

4. Ustawa o systemie oś wiaty. Stan prawny na 1 stycznia 2004. Rozporzą dzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu w sprawie warunków i trybu

udzielania zezwoleń na indywidualny program lub tok nauki

Zaburzenia w porozumiewaniu się

DEFINICJA l KLASYFIKACJA. Według Van Ripera (1978) jednostka ma

problemy w porozumiewaniu się, jeśli jej mowa różni się od mowy innych ludzi w stopniu wymagającym skupienia się na niej samej. Termin "zaburzenia mowy" (...) opisuje jednostkę "z zaburzeniami w porozumiewaniu się, takimi jak jąkanie się, zaburzenia artykulacji, zaburzenia związane z językiem lub zaburzenia związane z głosem, które negatywnie wpływają na osiągnięcia szkolne dziecka" (...)

PRZYCZYNY:

czynniki biologiczne

warunki środowiskowe

zaburzenia emocjonalne

utrata słuchu.

Uszkodzenie słuchu

wg H.M Dembo

DEFINICJA I KLASYFIKACJA

Niesłyszą cych

Słabosłyszą cych

PRZYCZYNY:

Wcześniactwo;

Komplikacje w czasie ciąży;

Dziedziczenie;

Przebyte choroby

8

Opracowała M. Adamus na podstawie literatury:

1. Szkoła dla każ dego Jadwiga Bogucka, PSYCHOLOGIA W SZKOLE NR

1/2005

2. Dembo M.H. , Stosowana psychologia wychowawcza, str. 415, 419-421, 426-435, WSiP, Warszawa 1997.

3. Partyka M., Dzieci zdolne, Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-

Pedagogicznej Ministerstwa Edukacji Narodowej, Warszawa 2000

4. Ustawa o systemie oś wiaty. Stan prawny na 1 stycznia 2004. Rozporzą dzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu w sprawie warunków i trybu

udzielania zezwoleń na indywidualny program lub tok nauki

WSKAZÓWKI DO PRACY Z DZIECKIEM

GŁUCHYM LUB NIEDOSŁYSZĄCYM:

1. Pozwól uczniom dowolnie zmieniać miejsca, w których siedzą w klasie.

2. Staraj się ograniczać do minimum wszystkie wzrokowe i słuchowe

czynniki zakłócające.

3. Optymalizuj możliwości czytania z ust, mów w sposób naturalny.

4. Bądź świadomy, że niektórzy uczniowie z osłabieniem słuchu nauczyli

się takich technik radzenia sobie, że sprawiają wrażenie, jakby rozumieli,

co się dzieje, podczas gdy naprawdę nie rozumieją.

5. Zachęcaj uczniów do zadawania pytań.

6. Staraj się jak najczęściej używać pomocy wizualnych

(np. rzutnika pisma lub tablicy).

Osłabienie wzroku (wg H.M Dembo)

DEFINICJA

(...)"Niepełnosprawność w zakresie widzenia oznacza osłabienie wzroku, które

nawet przy użyciu szkieł korekcyjnych negatywnie wpływa na osiągnięcia

szkolne dziecka. Termin ten obejmuje zarówno dzieci niewidome, jak

słabowidzące" (...).

PRZYCZYNY:

jaskra ;

zaćma ;

wadliwa refrakcja;

retinopatię diabetyczną;

czynniki genetyczne;

9

Opracowała M. Adamus na podstawie literatury:

1. Szkoła dla każ dego Jadwiga Bogucka, PSYCHOLOGIA W SZKOLE NR

1/2005

2. Dembo M.H. , Stosowana psychologia wychowawcza, str. 415, 419-421, 426-435, WSiP, Warszawa 1997.

3. Partyka M., Dzieci zdolne, Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-

Pedagogicznej Ministerstwa Edukacji Narodowej, Warszawa 2000

4. Ustawa o systemie oś wiaty. Stan prawny na 1 stycznia 2004. Rozporzą dzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu w sprawie warunków i trybu

udzielania zezwoleń na indywidualny program lub tok nauki

Haliahan i Kauffman (1988) zaproponowali kilka dodatkowych wskazówek

dotyczą cych pomagania w klasie uczniom o osłabionym wzroku:

1. Słabowidzących traktuj tak samo, jak ich widzących rówieśników.

2. Wymagaj, aby uczniowie sami dbali o swoje pomoce.

3. Wyznacz widzących uczniów ze swojej klasy, którzy będą służyć jako

przewodnicy.

4. Zachęcaj dzieci w klasie do integracji przez rożne działania edukacyjne.

5. Zachęcaj uczniów do uczestniczenia w tak wielu zajęciach.

6. Dawaj słabowidzącym tego samego rodzaju zadania specjalne i obowiązki,

jakie dajesz innym uczniom w klasie.

Problemy zdrowotne i wady fizyczne (wg H.M Dembo)

DEFINICJA l KLASYFIKACJA

„Niepełnosprawność ortopedyczna to: głębokie kalectwo ortopedyczne

negatywnie wpływające na osiągnięcia szkolne.

Wyróżnia się również uczniów z problemami zdrowotnymi, którzy mogą

przejawiać ograniczenia siły, żywotności lub czujności spowodowane przez

chroniczne lub ostre problemy zdrowotne.”

WNIOSKI DLA NAUCZANIA

1. Przejrzyj dokumentację na początku roku szkolnego.

2. Poświęć czas w klasie na kształtowanie właściwych postaw wobec

kalectwa.

10

Opracowała M. Adamus na podstawie literatury:

1. Szkoła dla każ dego Jadwiga Bogucka, PSYCHOLOGIA W SZKOLE NR

1/2005

2. Dembo M.H. , Stosowana psychologia wychowawcza, str. 415, 419-421, 426-435, WSiP, Warszawa 1997.

3. Partyka M., Dzieci zdolne, Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-

Pedagogicznej Ministerstwa Edukacji Narodowej, Warszawa 2000

4. Ustawa o systemie oś wiaty. Stan prawny na 1 stycznia 2004. Rozporzą dzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu w sprawie warunków i trybu

udzielania zezwoleń na indywidualny program lub tok nauki

3. Ze względu na zmęczenie uczniowie niepełnosprawni lub z problemami

zdrowotnymi mogą nie móc uczestniczyć we wszystkich zajęciach

klasowych.

4. Jeśli uczeń znajdzie się w trakcie roku szkolnego w szpitalu, nawiąż

kontakt z nauczycielem w szpitalu.

5. Spraw, aby uczeń wracający do szkoły po chorobie czuł się mile

powitany.

(Dembo H.)

Dziecko zdolne

„(...)Psychologia rozróżnia rodzaje zdolności i mówi o:

• zdolnoś ciach ogólnych określanych jako inteligencja

• zdolnoś ciach kierunkowych zwanych też zdolnoś ciami specjalnymi lub uzdolnieniami (np. uzdolnienia matematyczne, artystyczne, językowe itd.); najwyższy stopień tego rodzaju uzdolnień określa się mianem talentu

• zdolnoś ciach twórczych rozumianych jako umiejętność znajdowania wielu różnych i oryginalnych rozwiązań zadań i problemów(...)”

Zarówno zdolności ogólne jak i specjalne określane są jako wysokie lub wy-

bitne (około 2,5--3% dzieci wybitnych)

Najwyższy poziomu zdolności - geniusz

11

Opracowała M. Adamus na podstawie literatury:

1. Szkoła dla każ dego Jadwiga Bogucka, PSYCHOLOGIA W SZKOLE NR

1/2005

2. Dembo M.H. , Stosowana psychologia wychowawcza, str. 415, 419-421, 426-435, WSiP, Warszawa 1997.

3. Partyka M., Dzieci zdolne, Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-

Pedagogicznej Ministerstwa Edukacji Narodowej, Warszawa 2000

4. Ustawa o systemie oś wiaty. Stan prawny na 1 stycznia 2004. Rozporzą dzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu w sprawie warunków i trybu

udzielania zezwoleń na indywidualny program lub tok nauki

„ (...) Symptomy zdolności dzieci w wieku przedszkolnym to między innymi:

• łatwość zapamiętywania i uczenia się rzeczy nowych, natychmiastowe

rozumienie poleceń i zadań;

• zadawanie dużej ilości pytań, zainteresowanie światem, bystrość obserwacji

i spostrzegawczość;

• wykonywanie zadań umysłowych z przyjemnością, umiejętność skupienia

uwagi przez dłuższy czas na wybranym obiekcie zainteresowań;

• wymyślanie nowych zabaw, opowiadań, zdarzeń realnych i abstrakcyjnych;

• ciekawe i oryginalne pomysły, bogata wyobraźnia;

• wyrażanie myśli i emocji w różnej formie, np. werbalnej, plastycznej,

muzycznej(...)

(...)Wiek szkolny - rozkwit zdolności intelektualnych

•

wysoka sprawność językowa

•

umiejętność wnioskowania, szybkie tempo procesów myślowych,

•

bardzo dobra pamięć

•

zainteresowanie prowadzeniem obserwacji,

•

wysoka zdolność koncentracji uwagi,

•

myślenie krytyczne ,oryginalność zadawanych pytań i wysuwanych

sugestii,

•

zainteresowania czytelnicze

•

umiejętność dostrzegania i rozwiązywania problemów

• nadpobudliwość intelektualna,

• nadpobudliwość wyobraż eniowa.

• nadpobudliwość emocjonalna.

• nadpobudliwość zmysłowo--sensoryczna (ruchowa)

• nadpobudliwość psychomotoryczna

12

Opracowała M. Adamus na podstawie literatury:

1. Szkoła dla każ dego Jadwiga Bogucka, PSYCHOLOGIA W SZKOLE NR

1/2005

2. Dembo M.H. , Stosowana psychologia wychowawcza, str. 415, 419-421, 426-435, WSiP, Warszawa 1997.

3. Partyka M., Dzieci zdolne, Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-

Pedagogicznej Ministerstwa Edukacji Narodowej, Warszawa 2000

4. Ustawa o systemie oś wiaty. Stan prawny na 1 stycznia 2004. Rozporzą dzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu w sprawie warunków i trybu

udzielania zezwoleń na indywidualny program lub tok nauki

Rozbieżność rozwoju intelektualnego, twórczego i emocjonalnego jest zdecydowanie

wyższa niż u dzieci przeciętnych. (...)”

Rozwój społeczny i emocjonalny - potrzeba pomocy ze strony otoczenia

- często jest bardzo wrażliwy i pragnie być zaakceptowany przez innych

- aby nie stracić popularności ukrywa swoje możliwości,

- czasami przejawia zachowania konformistyczne

- lubi organizować sytuacje i ludzi w struktury określonego i zdefiniowanego przez

siebie porządku

- cechuje go specyficzne poczucie humoru, nie zawsze dobrze rozumiane i doceniane

przez rówieśników

- nie przejawia zainteresowania innymi zajęć i sprawami typowymi dla dzieci w jego

wieku

- często budzi postawy nieufności i braku życzliwości otoczenia (odmienność

zachowania i zainteresowań postrzegane jako zarozumiałość)

- przejawia brak tolerancji dla odmienności poglądów i postaw innych w sferze

wartości (zwłaszcza w wieku adolescencji)

JAK POMÓC DZIECKU ZDOLNEMU? GDZIE SZUKAĆ WSPARCIA?

„Pomoc dziecku zdolnemu to stymulowanie (pobudzanie), a nie przyspieszanie

jego rozwoju !”

13

Opracowała M. Adamus na podstawie literatury:

1. Szkoła dla każ dego Jadwiga Bogucka, PSYCHOLOGIA W SZKOLE NR

1/2005

2. Dembo M.H. , Stosowana psychologia wychowawcza, str. 415, 419-421, 426-435, WSiP, Warszawa 1997.

3. Partyka M., Dzieci zdolne, Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-

Pedagogicznej Ministerstwa Edukacji Narodowej, Warszawa 2000

4. Ustawa o systemie oś wiaty. Stan prawny na 1 stycznia 2004. Rozporzą dzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu w sprawie warunków i trybu

udzielania zezwoleń na indywidualny program lub tok nauki

Zindywidualizowane formy nauczania tej grupy dzieci:

• szkoły dla zdolnych, klasy uczniów wyselekcjonowanych ze względu na

osiągnięcia i zdolności,

• grupy uczniów w klasie, którzy realizują poszerzone programy edukacyjne,

wcześniejsze promocje

• nauczanie zindywidualizowane w ramach wybranych przedmiotów, zgodne z

uzdolnieniami

i zainteresowaniami ucznia.

Towarzystwo Szkół Twórczych, szkoły artystyczne

Formy materialnego wsparcia procesu kształcenia i wychowania uczniów

zdolnych:

• stypendium szkolne, stypendium Ministra Edukacji Narodowej , stypendium

Prezesa Rady Ministrów

• inne formy wsparcia w postaci sponsoringu, działalności stowarzyszeń i

fundacji.

Jakie metody pracy można stosować w trakcie nauki szkolnej, aby rozwijać

zdolności uczniów?

• stopniowe zwiększanie wymagań, jednak nie przekraczające możliwości

ucznia,

• ciekawe prowadzenie lekcji — wprowadzanie inspirujących elementów

materiału, wykorzystanie

wiadomości pozaszkolnych,

• prowadzenie zajęć w oparciu o pracę grupową uczniów i samopomoc

koleżeńską

• realizacja indywidualnych programów kształcenia,

14

Opracowała M. Adamus na podstawie literatury:

1. Szkoła dla każ dego Jadwiga Bogucka, PSYCHOLOGIA W SZKOLE NR

1/2005

2. Dembo M.H. , Stosowana psychologia wychowawcza, str. 415, 419-421, 426-435, WSiP, Warszawa 1997.

3. Partyka M., Dzieci zdolne, Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-

Pedagogicznej Ministerstwa Edukacji Narodowej, Warszawa 2000

4. Ustawa o systemie oś wiaty. Stan prawny na 1 stycznia 2004. Rozporzą dzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu w sprawie warunków i trybu

udzielania zezwoleń na indywidualny program lub tok nauki

• podejmowanie indywidualnego toku nauki z poszczególnych przedmiotów

lub przenoszenie do klas

programowo wyższych z jednego lub kilku przedmiotów, o ile jest to

uzasadnione względami społecznymi,

• zachęcanie do wymyślania, tworzenia rzeczy w sposób społecznie

użyteczny, oryginalny

i dotychczas nieznany,

• uczenie twórczego rozwiązywania problemów, motywowanie do sa-

modzielności i inicjatyw,

• zachęcanie do konfrontacji wiedzy w konkursach, olimpiadach,

• wskazywanie dodatkowych źródeł wiedzy oraz inspirowanie do korzystania

z rozmaitych zajęć

• pozalekcyjnych, kół, obozów naukowych, warsztatów, plenerów,

seminariów itp. w celu rozwijania zainteresowań oraz aktywności po-

znawczej ,

• stwarzanie atmosfery akceptacji, wyrażanie zadowolenia z sukcesów,

• dążenie do budowania adekwatnej samooceny dziecka wybitnie zdolnego,

uczenie przyjmowania uwag

i radzenia sobie z niepowodzeniami

• rozwijanie prospołecznych motywacji (obok dominującej motywacji do

samorozwoju)

„Pedagodzy szkolni udzielają różnych form pomocy psychologiczno--

pedagogicznej uczniom realizującym indywidualny program lub tok nauki, na

przykład: pomagają w wyborze drogi kształcenia oraz podejmują działania na rzecz

organizowania opieki i pomocy materialnej uczniom zdolnym, którzy są w trudnej sytuacji życiowej . (...)

15

Opracowała M. Adamus na podstawie literatury:

1. Szkoła dla każ dego Jadwiga Bogucka, PSYCHOLOGIA W SZKOLE NR

1/2005

2. Dembo M.H. , Stosowana psychologia wychowawcza, str. 415, 419-421, 426-435, WSiP, Warszawa 1997.

3. Partyka M., Dzieci zdolne, Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-

Pedagogicznej Ministerstwa Edukacji Narodowej, Warszawa 2000

4. Ustawa o systemie oś wiaty. Stan prawny na 1 stycznia 2004. Rozporzą dzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu w sprawie warunków i trybu

udzielania zezwoleń na indywidualny program lub tok nauki

Psycholodzy szkolni - dokonują między innymi badań diagnostycznych dzieci zdolnych, prowadzą lub organizują dla nich różne formy terapii psycholo-gicznej. Zajmują się także doradztwem psychologicznym dla uczniów, ich rodziców

i nauczycieli. Współpracują z rodzicami w minimalizowaniu dysharmonii

rozwojowych, zapobieganiu zaburzeniom zachowania dzieci i młodzieży zdolnej.

(...)”

Najważniejsze zadania poradni psychologiczno-pedagogicznych:

1. Diagnoza „potencjałów i uzdolnień uwzględniająca wyniki badań

przeprowadzanych przez poradnię oraz informacje uzyskane od: rodziców

(opiekunów), nauczycieli, wychowawców i pedagogów lub psychologów szkół

(przedszkoli), osób prowadzących zajęcia pozalekcyjne

2. Opiniowanie form wspierania uczniów szczególnie zdolnych ( indywidualny

program i tok nauki, promocje śródroczne,

wcześniejsze rozpoczynanie nauki, łączenie nauki ze studiami , specjalne programy,

klasy, szkoły, takie jak np. gimnazjum akademickie)

3. Wspieranie w rozwoju dzieci i młodzieży specjalnie uzdolnionej w zakresie:

- umiejętności interpersonalnych,

- zdolności twórczych,

- kontroli emocji,

- korzystnej samooceny (kształtowanie oceny pozytywnej, realistycznej,

adekwatnej), umiejętności uczenia się,

- wyboru dalszej drogi kształcenia (m.in. wybór zawodu),

- umiejętność planowania pracy, odpoczynku i relaksu.

16

Opracowała M. Adamus na podstawie literatury:

1. Szkoła dla każ dego Jadwiga Bogucka, PSYCHOLOGIA W SZKOLE NR

1/2005

2. Dembo M.H. , Stosowana psychologia wychowawcza, str. 415, 419-421, 426-435, WSiP, Warszawa 1997.

3. Partyka M., Dzieci zdolne, Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-

Pedagogicznej Ministerstwa Edukacji Narodowej, Warszawa 2000

4. Ustawa o systemie oś wiaty. Stan prawny na 1 stycznia 2004. Rozporzą dzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu w sprawie warunków i trybu

udzielania zezwoleń na indywidualny program lub tok nauki

Wspieranie powinno być prowadzone się zarówno w formie zajęć grupowych , jak i

w formie zindywidualizowanej pomocy.

4. Pomoc szczególnie zdolnym dzieciom i młodzieży niepełnosprawnej

5. Współpraca ze środowiskiem rodzinnym w zakresie:

- identyfikacji predyspozycji i uzdolnień, począwszy od wieku przedszkolnego (np.

wskazywanie odpowiedniej literatury)

- doboru sposobów stymulacje rozwoju dziecka, czuwania nad jego

zrównoważeniem, z uwzględnieniem sfery emocjonalnej, moralnej i fizyczne-

ruchowej

- formowania prawidłowych relacji rodzinnych (przeciwdziałanie nadmiernej

koncentracji rodziców na dziecku zdolnym, szukanie mocnych stron u pozostałych

dzieci, uwzględnianie potrzeb rozwojowych wszystkich dzieci w rodzinie)

6. Konsultacje z nauczycielami, wychowawcami, pedagogami (psychologami)

szkolnymi, instruktorami zajęć pozaszkolnych i pozalekcyjnych, udostępnianie narzędzi badawczych możliwych do zastosowania w szkole (przedszkolu); i prowadzenie obserwacji dzieci na terenie szkół (przedszkoli)”;

17

Opracowała M. Adamus na podstawie literatury:

1. Szkoła dla każ dego Jadwiga Bogucka, PSYCHOLOGIA W SZKOLE NR

1/2005

2. Dembo M.H. , Stosowana psychologia wychowawcza, str. 415, 419-421, 426-435, WSiP, Warszawa 1997.

3. Partyka M., Dzieci zdolne, Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-

Pedagogicznej Ministerstwa Edukacji Narodowej, Warszawa 2000

4. Ustawa o systemie oś wiaty. Stan prawny na 1 stycznia 2004. Rozporzą dzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu w sprawie warunków i trybu

udzielania zezwoleń na indywidualny program lub tok nauki

Warto pamiętać, że:

• najważniejszym etapem życia, w którym można wpływać na wszechstronny

rozwój dziecka, jest okres od urodzenia do 10 roku życia. Pierwsze lata życia dziecka mają szczególne znaczenie dla rozwoju w okresach późniejszych

• najkorzystniejszy z punktu widzenia przyszłości dziecka jest rozwój

wszechstronny i harmonijny, zakłócenia w jednej dziedzinie mogą bowiem

powodować ograniczenia w pozostałych

• w im większym stopniu działanie pobudzające rozwój zdolności angażuje energię,

zapał i umysł dziecka, tym intensywniej rozwijają się jego zdolności

• mimo predyspozycji niektóre zdolności nie ujawniają się i nie rozwijają, jeśli dziecko nie ma odpowiedniej pomocy, zachęt, ukierunkowania, możliwości

ćwiczenia i sprawdzania się

• dzieci wdrożone do twórczego myślenia na początku swojej kariery szkolnej

nabierają nawyków samodzielnej , twórczej aktywności w różnych dziedzinach

(Partyka M.)

Opracowała M. Adamus na podstawie literatury:

1. Szkoła dla każ dego Jadwiga Bogucka, PSYCHOLOGIA W SZKOLE NR

1/2005

2. M.H. Dembo, Stosowana psychologia wychowawcza, str. 415, 419-421, 426-435, WSiP, Warszawa 1997.

3. Partyka M., Dzieci zdolne, Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-

Pedagogicznej Ministerstwa Edukacji Narodowej, Warszawa 2000

4. Ustawa o systemie oś wiaty. Stan prawny na 1 stycznia 2004. Rozporzą dzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu w sprawie warunków i trybu

udzielania zezwoleń na indywidualny program lub tok nauki

18