Stosowanie prawa

PPwG

Problemy stosowania prawa

• Wykładnia prawa

– podmioty, środki, wynik wykładni

– wnioskowania prawnicze

• Obowiązywanie prawa

– w czasie

– w przestrzeni

– zakres podmiotowy

Wykładnia prawa –

podmioty dokonujące wykładni

• Autentyczna - np. minister interpretuje rozporządzenie

• Legalna – organ powołany do interpretacji (TK do 1997 roku)

– zwrot „przeciętne wynagrodzenie w sferze produkcji materialnej”

oznacza przeciętne wynagrodzenie w sferze produkcji materialnej w gospodarce narodowej bez wypłat z zysku z kwartału, w którym powstaje prawo do wynagrodzenia osób wymienionych w wyżej wspomnianych przepisach.

• Operatywna – organy stosujące prawo (sąd, organ administracji)

– SN – uchwały w sprawie rozstrzygnięcia wątpliwości lub rozbieżności w orzecznictwie sądowym, w sprawie rozstrzygnięcia zagadnienia prawnego budzącego wątpliwości w konkretnej sprawie

– organ wyższej instancji

– interpretacje urzędów administracji publicznej (np. GUS, MF, UOKiK)

• Doktrynalna – autorzy komentarzy, podręczników, artykułów

Wykładnia prawa –

środki wykładni

•

Wykładnia językowa – znaczenie słów i zwrotów na gruncie języka potocznego lub prawnego

– użyte w przepisie pojęcie „czarter” oznacza w języku polskim wynajęcie przez przewoźnika morskiego lub powietrznego części powierzchni ładownej lub całego statku lub samolotu (z załogą lub bez) na określony czas lub na oznaczoną liczbę kursów

•

Wykładnia systemowa - poziom aktu normatywnego, gałęzi prawa, systemu prawa

– SN - dla usunięcia wątpliwości co do pojęcia „broń palna” na gruncie ustawy o broni i amunicji SN dokonuje wykładni systemowej tego pojęcia w świetle kodeksu karnego

•

Wykładnia funkcjonalna – cele regulacji

– przewóz kabotażowy to przewóz między miejscami położonymi na terytorium Polski.

Interpretacja tego pojęcia powinna odwoływać się do kryteriów wykładni funkcjonalnej, a więc uwzględniającej społeczno-gospodarczy cel przemieszczenia towaru. Nie jest to jakiekolwiek przemieszczenie się pojazdu zagranicznego z ładunkiem między miejscami położonymi na terytorium Polski.

•

Wykładnia porównawcza – inne państwa

•

Wykładnia historyczna – ewolucja stanu prawnego

•

Kolejność stosowania środków wykładni – pierwszeństwo wykładni językowej

Wykładnia prawa-

wynik wykładni

•

Wykładnia literalna

– w języku polskim budowa domu mieszkalnego jest czymś innym od budowy ogrodzenia czy też podjazdu do garażu. Nie ma podstaw aby wydatki na budowę ogrodzenia oraz podjazdu do garażu potraktować jako równoważne z budową budynku mieszkalnego.

•

Wykładnia rozszerzająca – zakaz w prawie karnym, podatkowym, w przepisach szczególnych

– przyznanie kwoty pieniężnej umożliwiającej nabycie samochodu inwalidzkiego osobie poszkodowanej w wypadku przy pracy nie tylko w przypadku, gdy brak samochodu uniemożliwia funkcjonowanie lub kontynuowanie pracy zarobkowej,

– zakaz łączenia mandatu radnego z zatrudnieniem w jednostkach podległych radzie obejmuje również zatrudnienie na podstawie innej niż stosunek pracy (np. kontrakt menedżerski)

•

Wykładnia zwężająca

– dokument „Zakres obowiązków i odpowiedzialności dyrektora Agencji” powinien być w okresie likwidacji Agencji interpretowany – w razie wątpliwości – w sposób zwężający.

•

Wykładnia statyczna (intencje prawodawcy) i dynamiczna (wola aktualnego prawodawcy)

– wady, zalety

– pojęcie „przestoju” obejmuje nie tylko przerwę w pracy spowodowaną przeszkodami technicznymi lub organizacyjnymi ale także brakiem zapotrzebowania na produkty

•

Wykładnia wiążąca (powszechna i ograniczona) i niewiążąca

Wykładnia prawa-

usuwanie kolizji

• Przepis o wyższej mocy prawnej uchyla przepis

o niższej mocy

• Przepis późniejszy uchyla przepis wcześniejszy

tej samej mocy

• Przepis szczególny uchyla przepis ogólny tej

samej mocy

• Wnioskowania prawnicze

– analogia

– wnioskowanie z przeciwieństwa ( a contrario)

– założenie racjonalności ustawodawcy

Obowiązywanie prawa –

obszar i podmioty

• Zasada terytorialności i zasada

osobowości

• Prawo obowiązujące na całym terytorium

• Prawo miejscowe

• Wyłączenia (eksterytorialność, immunitety)

• Wnętrze ziemi, obszary morskie (wody

wewnętrzne i morze terytorialne, wody

otwarte), przestrzeń powietrzna i

kosmiczna (pow. 80-90 km)

Obowiązywanie prawa –

w czasie

• Ustanowienie aktu (uchwalenie, podpisanie),

ogłoszenie aktu, wejście aktu w życie

• Wejście aktu normatywnego w życie – metody

określania (data sztywna, sposób obliczenia,

zasada ustawowa)

• Vacatio legis

• Retroakcja – przypadki dopuszczalne i

zakazane

• Utrata mocy prawnej aktu normatywnego – akty

ustanowione na czas określony, przepisy

derogacyjne