Zasoby organizacji, sprawno

Nauka o organizacji

ść

i cykl organizacyjny

dr Beata Majecka, prof. WSSE

wykład III

rok akademicki 2009/2010

Uwagi wstępne

Zasób organizacji

zasoby organizacji to materialne i niematerialne podstawy jej działania

zasobem organizacji jest każdy czynnik wytwórczy, który pozostaje w dyspozycji organizacji i umożliwia jej działanie (produkcję, wymianę, obsługę klientów)

pojęcie zasobów utożsamiane jest z pojęciem mocnych i słabych stron organizacji – to co posiada jest jej zazwyczaj mocną stroną, ale może też być inaczej

jest to suma czynników wytwórczych służących realizacji (nielojalni, niezaangażowani pracownicy to raczej słaba celu organizacji

strona organizacji)

odpowiednie zasoby gwarantują sprawność działania organizacji oraz konkurencyjność (w przypadku przedsiębiorstwa) i rozwój

3

4

KAPITAŁ

Podstawowy podział zasobów

gospodarka

przemysłowa

gospodarka

wiedzy

praca – przez którą rozumie się współcześnie zasoby ludzkie, a wcze

PRACA

śniej jedynie ich fizyczne cechy (tzw. siła robocza)

WIEDZA

ziemia – miejsce geograficzne usytuowania organizacji wraz z zasobami naturalnymi należącymi do organizacji

kapitał – zasób pieniądza pozostający w dyspozycji gospodarka

organizacji

rolnicza

wiedza – jako zasób dodany później do pierwotnego podziału zasobów, pojawił się on wraz z rozwojem społecznym oraz gospodarczym (na początku

występowała jako technologia)

ZIEMIA

UDZIAŁ ZASOBÓW W ROZWOJU GOSPODARKI

5

6

1

Ogólny podział zasobów

Charakterystyka zasobów

rzeczowe – kapitał rzeczowy i finansowy, środki trwałe i obrotowe lub tylko rzeczowe składniki organizacji (fizyczne – budynki, środki transportowe, maszyny,

rzeczowe zasoby organizacji świadczą o stopniu jej wyposażenie)

nowoczesności (postęp techniczny i technologiczny powinien być odzwierciedlony w rzeczowych zasobach –

jeżeli nie jest, organizacja nie jest nowoczesna)

ludzkie – pracownicy organizacji z ich kapitałem wiedzy, zaangażowaniem oraz lojalnością

najistotniejszy element zasobów ludzkich

to zaangażowanie pracowników, lojalność i umiejętność

finansowe - środki pieniężne wykorzystywane twórczego łączenia pozostałych zasobów

przez organizację do bieżącej działalności oraz rozwoju

zasoby finansowe są elementem świadczącym

informacyjne – dane jakościowe i ilościowe pochodzące o wiarygodności organizacji

z wnętrza organizacji oraz jej otoczenia

zasoby informacyjne są podstawą podejmowania decyzji

niematerialne – kultura organizacyjna, reputacja bieżących (operacyjnych) i rozwojowych (strategicznych) organizacji, kapitał relacyjny

7

8

organizacja

zasoby ludzkie

zasoby

zasoby

zasoby

finansowe

rzeczowe

informacyjne

duże

robotnicy

prognozy

Nowoczesny podział zasobów

przedsiębiorstwo

platform

sprzedaży,

inwestycje

rafinerie,

– zakłady

wiertniczych,

komunikaty

akcjonariuszy,

budynki

petrochemiczne

kierownicy

OPEC

zyski

biurowe

finansowe – zasoby finansowe wykorzystywane do spółki

realizacji strategii organizacji, kapitał finansowy, kadra

środki

sprawozdania

zatrzymane zyski

akademicka,

z budżetu

z badań,

uniwersytet

komputery,

pracownicy

państwa,

publikacje

budynki

dziekanatu

wpłaty

rządowe

akademickie

rzeczowe – wykorzystywane w organizacji technologie, studentów

budowle, maszyny i urządzenia

policjanci,

dotacje

sprzęt do

prognozy

pracownicy

rządowe,

oczyszczania,

gospodarcze,

gmina

komunalni

dochody

budynki

statystyki

z podatków

komunalne

przestępczości

rynkowe – potencjał posiadany przez organizację dzięki relacjom z otoczeniem (głównie klientami, ale też

małe

sprzedawcy,

inwestycje

budynek,

listy cen

kooperantami i konkurencj

przedsi

ą), do tych zasobów należy:

ębiorstwo

kierownik

właściciela,

regały

od dostawców,

– sklep

sklepu,

zyski

sklepowe

reklamy

marka produktu, lojalni klienci, reputacja organizacji, spożywczy

księgowa

konkurencji

kanały dystrybucji, umiejętność współpracy

z kontrahentami, odpowiednie relacje z konkurencją

PRZYKŁADY ZASOBÓW WYKORZYSTYWANYCH PRZEZ ORGANIZACJE

(bez niszczenia się nawzajem)

9

10

Nowoczesny podział zasobów c.d.

Nowoczesny podział zasobów c.d.

własność intelektualna – odzwierciedla prawny

organizacyjne – technologia i procesy zarządzania mechanizm ochrony zasobów organizacji, dotyczy organizacją (organizacja – sposób zorganizowania, to patentów, praw autorskich, zastrzeżonych wzorów systemy zarządzania, struktura organizacyjna, kultura wyrobów, marek handlowych, know-how

organizacyjna, systemy komunikacji organizacyjnej, filozofia zarządzania)

ludzkie – inteligencja, doświadczenie, zaangażowanie lojalność pracowników oraz ich zdolności kreatywnego

relacyjne – związane są z politycznymi umiejętnościami myślenia, umiejętności współpracy oraz zdolność promowania i neutralizowania (bystrość polityczna), specjalizacji, umiejętności przedsiębiorcze relacje z instytucjami finansowymi, relacje i menedżerskie

z kontrahentami

11

12

2

Klasyczne i nowoczesne

Rodzaje zasobów niematerialnych

podejście do zasobów

organizacji

prawa własności intelektualnej

klasyczne podejście do zasobów organizacji

sieci kontaktów

eksponowało zasoby materialne i kapitałowe

reputacja przedsiębiorstwa

we współczesnym świecie najważniejsze stają się zasoby niematerialne – gwarantują one unikalność

marka produktów

organizacji

wiedza i doświadczenie pracowników,

kultura organizacyjna

13

14

Zasoby niematerialne

KAPITAŁ INTELEKTUALNY

zasoby niematerialne są definiowane jako zasoby oparte KAPITAŁ LUDZKI

KAPITAŁ STRUKTURALNY

na wiedzy

zasoby niematerialne dzielą się na:

I.

- posiadane (zasoby sensu stricto) – reputacja, relacje

organizacja

marka, sieci kontaktów

postawy

zewnętrzne

wewnętrzna

- wypracowywane (umiejętności) – wiedza

wiedza

i wartości

(sieci

(procedury,

pracowników, jakość

i umiejętności

(normy

kontaktów,

bazy danych,

(wiedza jawna

i wartości

reputacja,

patenty,

II. - zale

i niejawna)

żne od ludzi (reputacja)

pracowników)

marki

zasady

- niezależne od ludzi (np. bazy danych)

produktów)

kulturowe)

III. - chronione prawem – znaki handlowe

- niechronione – sieci kontaktów

zasoby niematerialne są utożsamiane z kapitałem

ZASOBY NIEMATERIALNE JAKO KAPITAŁ INTELEKTUALNY

intelektualnym organizacji

15

16

Sprawność organizacji

Skuteczność

sprawne działanie a w konsekwencji sprawnie działającą organizację można określić jako skuteczną, działającą

skuteczne działanie – prowadzi do skutku zamierzonego korzystnie dla siebie (przede wszystkim)

jako cel

oraz ekonomicznie

można mówić o działaniach skutecznych w jakimś

skuteczność, korzystność i ekonomiczność są miarami procencie – jeżeli organizacja zrealizowała cel w 80%

sprawnego działania

to jest w 80% skuteczna, czyli istnieje pojęcie częściowej skuteczności

17

18

3

Korzystność

Skuteczność a korzystność

działanie skuteczne, ale niekorzystne – cel został

zrealizowany, ale niezamierzone koszty przewyższyły

korzystność działań to różnica pomiędzy wynikiem korzyści

użytecznym a kosztami tego działania

działanie nieskuteczne, ale korzystne – cel nie został

mogą zatem występować następujące działania: osiągnięty, ale niezamierzone skutki przewyższają

- korzystne

koszty (uzyskana korzyść dodatkowa jest na tyle atrakcyjna, że cel traci w pewnym stopniu na znaczeniu)

- niekorzystne

- obojętne pod względem korzystności

działanie nieskuteczne i niekorzystne – działanie w pełni niesprawne

działanie skuteczne i korzystne – działanie w pełni sprawne

19

20

Ekonomiczność

Istota cyklu organizacyjnego

stosunek użyteczności do kosztów działania (jeżeli stosunek ten jest większy od 1 to działanie jest ekonomiczne)

stosowanie cyklu organizacyjnego działania oznacza działanie w sposób zorganizowany tak, aby działanie

ekonomiczność pozwala na porównywanie wariantów korzystnych, ale różnych pod kątem nadwyżki to było sprawne

atrakcyjnego wyniku nad kosztami ich realizacji –

ekonomiczność służy do uszczegółowienia korzystności (dwa warianty korzystne są porównywane w zakresie

cykl organizacyjnego działania jest schematem etapów mniejszej lub większej ich ekonomiczności)

działania sprawnego – zachowanie odpowiedniej kolejności i konsekwentne zastosowanie się do zasad

uwzględnianie ekonomiczności może doprowadzić realizacji każdego z tych etapów, stwarza możliwość do działania w sposób wydajnościowy (maksymalizacja osiągnięcia celu

wyniku przy stałych kosztach) lub oszczędnościowy (minimalizacja kosztów przy stałym wyniku) oraz niealternatywy (maksymalizacja wyniku przy

jednoczesnej minimalizacji kosztów)

21

22

Etapy cyklu organizacyjnego

Charakterystyka celu

etapy cyklu organizacyjnego są niezależne od rodzaju

jedyny, a jeżeli jest ich więcej, cele muszą być organizacji oraz rodzaju celu, jaki zamierza niesprzeczne i zhierarchizowane

ona osiągnąć

ścisły

fazy:

- preparacji – przygotowania działania

zrozumiały

- realizacji

- kontroli

osiągalny

ograniczony (dostępny, realny)

23

24

4