Zasoby organizacji
Zasób - pewien potencjał, który - jeśli zostanie wykorzystany tak, aby przynosił zyski - „zamienia” się w kapitał
Cechy specyficzne zasobów
Ograniczoność
Zasoby są nie tylko wykorzystywane, ale i tworzone w procesie gospodarowania
Zasoby - w ujęciu tradycyjnym
ziemia, kapitał, praca
W odniesieniu do zasobów naturalnych sformułowano 2 teorie:
Statyczną - zasoby naturalne powstały w wyniku ewolucji, ich rozmiary są ograniczone
Dynamiczną - szersze ujęcie, zasoby naturalne to nie tylko wytwór ewolucji ale i ludzkiej wiedzy
„Zasób nie istnieje dopóki człowiek nie znajdzie zastosowania dla czegoś, co występuje w przyrodzie i nie nada mu w ten sposób wartości ekonomicznej” P. Drucker
Zasoby - w ujęciu współczesnym
Wiedza - to najważniejszy zasób w epoce społeczeństwa informacyjnego,
Wiedza - to uniwersalny substytut, zmniejsza zapotrzebowanie na surowce, siłę roboczą, czas, przestrzeń i inne czynniki produkcyjne
Tradycyjne czynniki produkcji (praca, kapitał, ziemia) stają się wtórne w stosunku do wiedzy
„Zasób wiedzy podwaja się co dziesięć lat. W ostatniej dekadzie zgromadzono więcej wiedzy niż w ciągu całej historii ludzkości” M. Kaku
Sposoby pozyskiwania zasobów:
Wewnętrzne - zasoby stanowiące własność przedsiębiorstwa i w pełni kontrolowalne
Zewnętrzne - nie są własnością przedsiębiorstwa i nie są w pełni kontrolowalne - ich znaczenie rośnie
Klasyfikacja zasobów:
materialne
Są wykorzystywane w miejscu ich lokalizacji
Można pozyskać/ wypracować w relatywnie krótkim czasie
W trakcie ich wykorzystywania następuje ich zużycie
niematerialne
Mogą być wykorzystane w wielu miejscach
Są wypracowywane w długim okresie
W trakcie ich wykorzystania następuje ich wzbogacenie (dyskusyjne)
Zasoby ludzkie
ogół cech i właściwości ucieleśnionych w ludziach, które umożliwiają pełnienie różnych ról w organizacji
Zasoby demograficzne - wiek, faza cyklu życiowego, stan zdrowia
Zasoby kulturowe - wykształcenie, zawód i inne wyuczone umiejętności
Zasoby psychologiczne - odporność na stres, wiara we własne siły, poczucie własnej wartości
Specyfika zasobów ludzkich
Ludzie nie są zasobem, lecz dysponują zasobem, czyli ogółem cech i właściwości ucieleśnionych w nich, które umożliwiają im pełnienie różnorodnych ról w organizacji
Właścicielem zasobu ludzkiego są poszczególni pracownicy i to oni ostatecznie decydują o stopniu zaangażowania tego zasobu podczas pracy
Najważniejsze składniki zasobu ludzkiego:
Wiedza
Zdolności,
Umiejętności,
Zdrowie
Postawy,
Wartości,
Motywacja
Zabierz moich dwudziestu najlepszych ludzi, a Microsoft stanie się firmą o marginalnym znaczeniu
Bill Gates, szef Microsoft
Zabierz nasze wszystkie aktywa, a zostaw ludzi. W ciągu pięciu lat odzyskamy wszystko na nowo
Alfred Sloan, prezes GM
Elementy zarządzania zasobami ludzkimi
Planowanie zasobów ludzkich
Kształtowanie stanu i struktury personelu
Zarządzanie efektywnością pracy
Kształtowanie wynagrodzeń
Rozwój zasobów ludzkich
Kształtowanie warunków i stosunków pracy
Administrowanie sprawami personalnymi
Doskonalenie organizacji i zarządzania funkcją personalną
Planowanie zasobów ludzkich
Kształtowanie stanu i struktury zatrudnienia
Wybór form zatrudnienia
Dobór kadr
Rekrutacja
selekcja
Wprowadzenie do pracy
Przemieszczenia wewnętrzne
Derekrutacja
Zarządzanie efektywnością pracy - na poziomie pracownika
Kształtowanie wynagrodzeń
Poziom wynagrodzeń na tle sytuacji w kraju
Poziom i rozpiętość wynagrodzenia
Wewnętrzna struktura wynagrodzenia
Zasady i kryteria różnicowania wynagrodzeń
Sposób wyboru administrowania wynagrodzeniami
Rozwój zasobów ludzkich - model
Kształtowanie warunków i stosunków pracy
Warunki pracy - ogół fizycznych (materialnych) i psychospołecznych czynników mające swoje źródło w środowisku pracy i wpływających na osoby wykonujące pracę
Stosunki pracy - ogół wzajemnych relacji zachodzących między pracodawcami , pracownikami i reprezentującymi ich organizacjami a państwem
Administrowanie sprawami personalnymi
Poziom obsługi klienta wewnętrznego i zewnętrznego
Doskonalenie organizacji i zarządzania funkcją personalną
Podnoszenie efektywności funkcjonowania całego systemu zarządzania zasobami ludzkimi
Zasoby rzeczowe
Mają postać materialną,
są to dobra materialne zgromadzone/ wypracowane przez organizację
Są używane w procesie produkcyjnym lub w procesie świadczenia usług
Środki trwałe - zużywają się stopniowo i wykorzystywane są w ciągu kilka lat
Środki obrotowe - zużywają się całkowicie w ciągu jednego cyklu produkcyjnego, znajdują się w ciągłym ruchu, przechodzą od fazy zaopatrzenia, przez fazę produkcji po fazę zbytu, zmieniają swoją postać
Zasoby rzeczowe - klasyfikacja
Środki pracy - uczestniczą w wielu cyklach produkcyjnych, stopniowo tracą swoją wartość
Przedmioty pracy - środki gospodarcze zużywające się całkowicie w jednym cyklu produkcyjnym
Produkty pracy - efekt pracy
Towary - składniki majątkowe zakupione w celu ich odsprzedaży
Składniki środków trwałych
grunty, prawa wieczystego ich użytkowania,
budynki i budowle,
maszyny i urządzenia,
środki transportu,
inwentarz żywy
Zużycie środków trwałych
Fizyczne - wynika z ekslopatacji
Moralne (ekonomiczne) - jest wynikiem postępu technicznego. Ich moralne zużycie następuje przed upływem okresu ich fizycznego, rzeczywistego zużycia.
Składniki środków obrotowych
zapasy materiałów, półproduktów,
produkcja w toku,
produkty gotowe, towary
Zasoby finansowe
Decyzje inwestycyjne - o wykorzystywaniu kapitału
Decyzje, w wyniku których kształtowana jest wielkość i struktura aktywów (w tym finansowych) niezbędnych do prowadzenia działalności gospodarczej
Decyzje finansowe - o pozyskiwaniu kapitału
Decyzje dotyczące pozyskiwania źródeł sfinansowania aktywów (rozmiary, rodzaje, struktura)
Kluczowe zagadnienia związane z zarządzaniem zasobami finansowymi
Wartość i czas
Oczekiwana stopa dochodu i ryzyko
Teoria portfolio
Stopa procentowa
Wartość i czas
Problem wartości pieniądza w czasie - jego rozwiązanie polega na analizowaniu związków pomiędzy czterema zmiennymi:
Wartością teraźniejszą (PV)
Wartością przyszłą (FV)
Stopą dyskontową (procent - k)
Czasem (t)
Oczekiwana stopa dochodu i ryzyko
Dochód inwestora nie może być z góry określony z całkowitą pewnością, gdyż jest uzależniony od układu warunków gospodarowania, które wystąpią w przyszłości - dlatego inwestor podejmując decyzję o wydatkowaniu zasobów musi uwzględnić oczekiwaną stopę dochodu oraz ryzyko, że stopa ta może się różnić od oczekiwanej w zależności od koniunktury gospodarczej
Kryterium wyboru decyzji stanowi najbardziej korzystną relację między oczekiwaną stopą dochodu a ryzykiem
Teoria portfolio
Koncentruje się na problemie stworzenia optymalnej struktury portfela składającego się z aktywów obarczonych ryzykiem
Stopa procentowa
Określa warunki na jakich organizacje mogą korzystać z zewnętrznych źródeł kapitału
Stopa procentowa to cena, którą dłużnik płaci wierzycielowi za udostępnione zasoby finansowe
Wysokość stopy procentowej zależy od sytuacji występującej na rynku finansowym, szerzej od koniunktury - zależność ta ma charakter sprzężenia zwrotnego
Zakres zarządzania zasobami finansowymi
Analiza finansowa
Planowanie finansowe
Zarządzanie kapitałem obrotowym
Budowanie programu rozwoju organizacji
Analiza finansowa
Obejmuje analizę sprawozdań finansowych:
Rachunku zysków i strat (wyników)
Bilansu
Rachunku przepływów finansowych
Rachunek zysków i strat - zestawienie przychodów uzyskanych w okresie sprawozdawczym ze sprzedaży dóbr i usług produkowanych przez firmę oraz zestawienie kosztów poniesionych na uzyskanie tych przychodów
Bilans - zestawienie składników majątkowych oraz źródeł finansowania tych składników na określony dzień
Rachunek przepływów finansowych
Przestawia zmiany w zasobach środków pieniężnych firmy w trakcie okresu sprawozdawczego
Składa się z trzech części obejmujących przepływy środków pieniężnych z działalności:
Operacyjnej
Inwestycyjnej
Finansowej
Wskaźniki analizy finansowej
Płynności finansowej
Wykorzystania aktywów
Stopnia zadłużenia
Rentowności
Wartości rynkowej firmy
Planowanie finansowe
Ma ocenić skutki jakie różne warianty działań wywierają na realizację strategicznych celów organizacji
Planowanie finansowe w szczególności obejmuje:
Analizę związków i zależności między rzeczowymi i finansowymi aspektami dostępnych wariantów działań
Przewidywanie przyszłych konsekwencji teraźniejszych decyzji w celu ograniczenia niepewności
Podejmowanie decyzji dotyczących wyboru poszczególnych wariantów działań
Kontrolę przebiegu procesów gospodarczych
Ocena stopnia realizacji planowanych efektów
Zarządzanie kapitałem obrotowym
Proces kształtowania wielkości i struktury aktywów obrotowych oraz proces pozyskiwania źródeł finansowania tych aktywów
Aktywa obrotowe to aktywa o krótkoterminowej zapadalności (należności krótkoterminowe, inwestycje krótkoterminowe, krótkoterminowe aktywa finansowe i zapasy)
Budowanie programu rozwoju firmy
Związane jest z podejmowaniem decyzji dotyczących angażowania zasobów produkcyjnych i kapitału finansowego w długich okresach
Etapy budowania programu rozwoju firmy
Poszukiwanie efektywnych projektów inwestycyjnych zwiększających wartość firmy
Wybór źródeł finansowania przyjętego projektu inwestycyjnego
Stworzenie kompletnego planu inwestycyjnego i finansowego
Zasoby informacyjne
Informacja
To przekazywanie różnorodności
Zwiększa wiedzę o otaczającej rzeczywistości
Cechy informacji
Obiektywna
Przejawia cechę synergii
Zasób niewyczerpalny
Może być powielana i przenoszona w czasie i przestrzeni
Można ją przetwarzać nie powodując jej zużycia
Ta sama informacja ma różne znaczenie dla różnych użytkowników
Łańcuch w procesie podejmowania decyzji
Znaczenie zarządzania zasobami informacyjnymi
„Jeśli się dobrze zastanowić, to wszelkie aspekty funkcjonowania organizacji zależą od tego czy innego rodzaju przetwarzania informacji” G. Morgan
Efektywne zarządzanie organizacją jest możliwe tylko wtedy gdy posiadamy informacje o organizacji i jej otoczeniu
System informacyjny to specyficzny układ nerwowy organizacji, który łączy w jedną całość elementy systemu zarządzania
System informacyjny ma za zadanie dostarczać informacji menedżerom w zakresie: planowania i kontroli
System informatyczny jest częścią systemu informacyjnego
Systemy informatyczne dla zarządzania
Przykłady SIZ:
MRP
MRP II
ERP
CRM
SCM
MRP (Material Requirements Planning)- planowanie potrzeb materiałowych organizacji
wypracowany w latach pięćdziesiątych XX wieku
jest zbiorem procesów pozwalającym na dokładną ewidencję materiałów, zapotrzebowania na materiały oraz możliwości i czasu realizacji zamówień na materiały
automatycznie sprawdza stan magazynów i w przypadku niewystarczającego ich stanu w magazynie informuje o konieczności zamówienia
dzięki temu możliwa jest ścisła koordynacja dostaw materiałów zależnie od zapotrzebowania na nie i w konsekwencji wprowadzenie dostaw na czas (just in time).
MRP II (Manufacturing Resource Planning) - planowanie zasobów materiałowych
Wypracowany w latach osiemdziesiątych XX wieku
odpowiada za koordynację produkcji, sprzedaży i finansów poprzez odpowiednie planowanie i przydział konkretnych zasobów w odpowiednim czasie
ERP (Enterprise Resource Planning) - całościowe planowanie zasobów przedsiębiorstwa
uzupełnia wcześniejsze standardy o zarządzanie finansami, wchodząc w takie obszary zarządzania przedsiębiorstwem, jak rachunkowość zarządcza, cash flow, rachunek kosztów
Umożliwia planowanie działalności przedsiębiorstwa w różnym horyzoncie czasowym, zarówno planowania operacyjnego jak i strategicznego
umożliwia zarządzania nawet rozległą siecią placówek
zazwyczaj zbudowane z modułów, które mogą funkcjonować niezależnie od siebie, ale mogą również być ze sobą połączone np. produkcja, finanse i rachunkowość, logistyka i obsługa personelu
CRM (Customer Relationship Management) - zarządzanie relacjami z klientem
Umożliwia rozpoznanie i zrozumienie indywidualnych potrzeb każdego klienta
umożliwia dotarcie do potencjalnych odbiorców i pozwala na lepsze poznanie potrzeb i oczekiwań klientów. Jest to możliwe poprzez zbieranie bardzo wielu informacji o klientach i wnioskowaniu na ich podstawie o oczekiwaniach i upodobaniach klienta. Pozwala to podtrzymywać kontakt z klientem
SCM (Supply Chain Management) - zarządzanie łańcuchem dostaw
Umożliwia sprawniejsze działanie sieci dostaw oraz dystrybucji
ma zapewnić bardzo rzetelne określenie poziomu produkcji poprzez informacje zbierane od dystrybutorów oraz na podstawie badań marketingowych
dzięki temu poziom produkcji jest dostosowany do wielkości popytu na dane dobra.