Przymiotnik – część mowy określająca cechy, właściwości istot żywych,
przedmiotów, roślin, zjawisk, czynności.
Odpowiada na pytania jaki?, jaka?, jakie? (np. niebieski kwiat, mała chatka),
czyj?, czyja?, czyje? (np. matczyne oczy, przyjacielska rada), który?, która?,
które? (południowa strona, centralna ulica) itp.
Przymiotniki jakościowe nazywają cechy własne przedmiotów, niezależne od
stosunku do innych przedmiotów (m.in. kolory, kształty, np. biała koszula, miłe
dziecko, okrągła szklanka). Przymiotniki relacyjne wskazują na cechę
przedmiotu ze względu na jego stosunek do innego przedmiotu (np. stalowa lina
‘lina ze stali’; drewniane krzesło ’krzesło z drewna’).
Przymiotniki odmieniają się przez przypadki, liczby i rodzaje. Cechą szczególną
jest odmiana przez rodzaje – męski, żeński, nijaki w liczbie pojedynczej oraz
męskoosobowy i niemęskoosobowy w liczbie mnogiej. Informacja o rodzaju, a
także przypadku i liczbie, zapisana jest w końcówce fleksyjnej (np. mał-y, mał-
a, mał-e oraz mal-i, mał-e). Formy
przymiotnika są zależne od przypadka, liczby i rodzaju rzeczowników, które
określają (np. młoda kobieta, młodej kobiety, młodym kobietom, o młodych
kobietach). Niektóre przymiotniki mogą też wystąpić w formach krótkich (np.
wesoły – wesół, gotowy – gotów), a trzy z nich mają tylko takie formy –
kontent, rad, wart. W języku polskim istnieją także przymiotniki nieodmienne,
zwykle pochodzenia obcego (np. khaki, bordo, blond, polo, bikini) – występują
one zwykle po rzeczowniku, który określają (np. włosy blond, sweter bordo,
koszula polo).
Przymiotniki jakościowe podlegają stopniowaniu (stopień równy –gruby, chory,
zły; stopień wyższy – grubszy, bardziej
chory, gorszy; stopień najwyższy – najgrubszy, najbardziej chory, najgorszy) –
poszczególne stopnie wyrażają
natężenie cechy. Przymiotnik określający rzeczownik występuje w zdaniu w
funkcji przydawki (np. świetny komputer, niesamowity
kolor).