g∏ównym argumentem za zbudowa-

POLITYKA

niem NIF jest zapewnienie prawid∏owe-go funkcjonowania ju˝ istniejàcych bro-W SKRÓCIE Próby mimo zakazu ni jàdrowych w sytuacji, gdy Stany Zjednoczone zobowiàza∏y sińie prze-Eksperci debatujà

prowadzaç nowych wybuchów prób-

Nic sińie zgadza

nad potrzebà budowy urzàdzenia

nych. (Uk∏ad o zakazie prób, zanim za-Min´∏o ju˝ podniecenie odkryciem,

˝e pewna odmiana DRD4 – genu kodujàcego do laserowej fuzji jàdrowej

cznie obowiàzywaç, musi byç jeszcze receptor dopaminowy – warunkuje sk∏onnoÊç ratyfikowany przez Senat Stanów Zjed-do poszukiwania nowoÊci. Naukowcy

noczonych i odpowiednie cia∏a ustawo-Prezydent Bill Clinton podpisa∏ dawcze krajów sygnatariuszy.) 24 wrzeÊnia ub. r. d∏ugo oczeki-Jeszcze przed podpisaniem uk∏adu

wany Zbiorczy Uk∏ad o Zakazie

przez prezydenta Clintona we wrzeÊniu Prób z Bronià Jàdrowà. Par´ dni póêniej ub. r. jego rzàd zobowiàza∏ si´ do prze-podpisa∏ równie˝ projekt ustawy przy-strzegania moratorium na próby jà-

znajàcej znacznie zwi´kszone fundusze drowe. Ostatni próbny wybuch pocisku na badanie, co tu du˝o mówiç, nowego jàdrowego przeprowadzono pod koniec rodzaju broni jàdrowej.

kadencji Busha, w roku 1992. Rzàd po-Aktem tym zostaje przyznana suma

stanowi∏ jednak utrzymaç program pod 191 mln dolarów w roku bud˝etowym

nazwà Stockpile Stewardship Program 1997 na budow´ gigantycznego

uk∏adu laserów s∏u˝àcego do

TONY STONE IMAGES

wyzwalania miniaturowych wy-

buchów termojàdrowych (w ro-

z National Institutes of Health porównali geny fiƒskich alkoholików, zgodnie

ku 1996 wyasygnowano na ten

ze standardowymi testami psychologicznymi cel zaledwie 18 mln dolarów).

uznawanych za niewàtpliwych

Urzàdzenie to, o rozmiarach

poszukiwaczy wra˝eƒ, i ludzi o bardziej stadionu sportowego, powsta-spokojnym usposobieniu.Tíntrygujàcà odmian´ DRD4 znaleziono w obu grupach.

je w Lawrence Livermore Na-

Co wićej, okaza∏o si´, ˝e alkoholicy tional Laboratory; ma byç goto-z genem nowoÊci wcale nie byli

we za 6 lat, a jego ca∏kowity

najwi´kszymi ryzykantami w swojej grupie.

koszt planowany jest na 1.1 mld

dolarów. Wiele grup obroƒców

LAWRENCE LIVERMORE NATIONAL LABORATORY

Dendrymerowe etykiety

Êrodowiska i zwolenników kon-

WIÑZKA LASEROWA zogniskowana

Chemia kombinatoryczna to nowa

troli zbrojeƒ protestuje prze-

na milimetrowym obszarze generuje

metoda syntezy organicznej.

ciwko temu projektowi, prze-

promienie X (czerwone plamki) U˝ywajàc pewnych substratów,

konujàc, ˝e jest on typowym

w czasie testowania metody

które charakteryzujà si´ tym,

˝e jednoczeÊnie mogà reagowaç ze sobà reliktem zimnej wojny i nale˝a-

inercyjnego utrzymywania fuzji.

na wiele sposobów, otrzymujemy tysiàce

∏oby go poniechaç. „To nie jest

potencjalnie u˝ytecznych substancji.

z∏o – mówi Tom Zamora Collina z In-

(dotyczàcego zarzàdzania zapasami

Trzeba je jednak przed analizà

stitute for Science and International Se-broni jàdrowej). Ma on zapewniç „bez-jakoÊ oznaczyç. Naukowcy z firmy

Merck dokonali znaczàcego post´pu

curity w Waszyngtonie – lecz zwyk∏e pieczeƒstwo i niezawodnoÊç” broni ju˝

w tej dziedzinie, proponujàc dendrymery marnotrawstwo.”

istniejàcych. NIF to najwi´ksze i najbar-

[patrz: Âwiat Nauki, lipiec 1995, strona 44].

JeÊli urzàdzenie o nazwie National

dziej kosztowne urzàdzenie spoÊród kil-Te du˝e czàsteczki ∏atwiej ∏àczà siÍgnition Facility (NIF) w ogóle po-kunastu obj´tych tym programem, któ-

z innymi i rozpuszczajà ni˝ dotychczas stosowane maleƒkie

wstanie, sk∏adaç si´ b´dzie ze 192 la-re powstanà w laboratoriach paƒstwo-chemicznie oboj´tne mikrosfery.

serów, których Êwiat∏o zogniskowane wych, takich jak Los Alamos, Sandia czy na miniaturowych tarczach z ci´˝-

Lawrence Livermore.

kiego wodoru spowoduje ich implo-

Krytycy NIF i podobnych projektów

Koszty w stanie krytycznym

Zgodnie z raportem Journal

zj´. Wówczas powinien nastàpiç „za-

wysuwajà zarzut, ˝e jest on swoistym of the American Medical Association p∏on”; w p∏ytkach zajdzie fuzja jàdrowa wynagrodzeniem laboratoriów paƒ-

wprowadzenie nowego systemu

– ten sam proces, dzi´ki któremu

stwowych za zgodńa uk∏ad o zakazie

ubezpieczeƒ zdrowotnych nie przyniesie Êwiecà gwiazdy i wybuchajà bomby

prób. „To sà ∏apówki za wspó∏prac´” –

oszcz´dnoÊci w leczeniu chorych

wodorowe.

mówi Joseph Cirincione, przewodni-

w stanie krytycznym. Naukowcy

z University of Pittsburgh Medical Center Zwolennicy projektu podkreÊlajà, ˝e czàcy Coalition to Reduce Nuclear Dan-uwa˝ajà, ˝e obserwowane zmniejszenie NIF b´dzie mia∏ rozliczne zastosowania gers, czyli koalicji na rzecz zmniejsze-kosztów jest nast´pstwem leczenia zdrowszych pozawojskowe. Byç mo˝e pozwoli roz-nia zagro˝enia jàdrowego.

pacjentów, a nie wi´kszej sprawnoÊci strzygnàç zagadnienie, czy technika Podobnie uwa˝a Frank von Hippel,

systemu. Stwierdzili bowiem,

˝e wÊród przebywajàcych na oddzia∏ach zwana uzyskiwaniem fuzji w wyni-fizyk z Princeton University, uczestnik intensywnej terapii ubezpieczeni

ku inercyjnego utrzymywania reakcji panelu badajàcego na zlecenie Departa-w nowym systemie byli m∏odsi ni˝ ci, (inertial confinement fusion) pozwoli w mentu Energii konsekwencje projektu którzy mieli ubezpieczenie tradycyjne, przysz∏oÊci wytwarzaç energińa skalŃIF dla bezpieczeƒstwa narodowego.

i dlatego przebywali tam krócej.

A zatem z czasem system ten

masowà. DoÊwiadczenia z NIF mogà siĆz∏onkowie panelu ˝ywili pewne wàt-mo˝e siśtaç kosztowniejszy.

te˝ przyczyniç do lepszego poznania re-pliwoÊci, ale nie wyst´powali stanow-akcji jàdrowych przebiegajàcych na

czo przeciwko projektowi, gdy˝ jak wy-Ciàg dalszy na stronie 12

S∏oƒcu i innych gwiazdach. Jednak

jaÊnia von Hippel, obawiali si´, ˝e ich 10 ÂWIAT NAUKI Luty 1997