Makro i mikroekonomia:

dr inż. Marek Wieczorek, Katedra Organizacji i Zarządzania http://koiz.wi.zut.edu.pl

Konsultacje:

pok 226, wtorek godz. 15.30­16.30

Makroekonomia:

−

wprowadzenie

−

systemy gospodarcze

−

gospodarka rynkowa

−

produkt krajowy brutto

−

pieniądz, inflacja, bezrobocie

−

budżet i polityka fiskalna państwa

Mikroekonomia

−

ISTOTA I CELE PRZEDSIĘBIORSTWA

−

główne zasady działalności przedsiębiorstwa

−

formy prawno­organizacyjne przedsiębiorstw

−

restrukturyzacja przedsiębiorstw

−

kryzys przedsiębiorstwa – KONIK!

−

przekształcenia własnościowe

−

kapitał przedsiębiorstwa

LITERATURA:

1.

Zb. Red. S. Marciniaka – MAKRO­ I MIKROEKONOMIA. PODSTAWOWE

PROBLEMY, PWN, Warszawa 200X (400 stron)

2.

Każda posiadająca w tytule „makroekonomia”

3.

Zb. red. S. Marka – Elementy nauki o przedsiębiorstwie, Wyd. Economicus, Szczecin 2008

4.

Zb, red. J. Lichtarskiego – Podstawowe nauki o przedsiębiorstwie, Wyd. Akademii Ekonomicznej, Wrocław 200X

Egzamin (zaliczenie) kursu można uzyskać w formie pisemnej lub ustnej (do wyboru studenta).

Uwaga:

1.

Ocena końcowa wystawiana jest zgodnie z systemem punktowym według ECTS.

2.

Struktura oceny ECTS:

­ wykład – 0,6

­ ćwiczenia – 0,4

3.

Student zobowiązany jest do znajomości zakresu treści programowych przedmiotu, 4.

Zajęcia ćwiczeniowe są obowiązkowe.

=========== WYKŁAD 1 (od połowy) ===========

Metody logicznego wnioskowania:

1.

Indukcja – przedstawianie wniosków ogólnych z faktów i zjawisk szczegółowych. Jest to przechodzenie od szczegółów do ogółu, od konkretu do abstrakcji, wyprowadzenie 2.

Dedukcja

3.

(...)

10 głównych zasad ekonomii:

W jaki sposób ludzie podejmują decyzje?

1.

Ludzie zmuszeni są dokonywać wyborów

Dylemat gospodarczy – bieżąca konsumpcja czy rozwój? Dotyczy państwa ale także każdego z nas.

Rozwijać przemysł ciężki czy rolnictwo, co może napędzać gospodarkę itp. Uczyć się systematycznie czy w sesji? Wydać pieniądze teraz czy później?

2.

Kosztem jest to, z czego musisz zrezygnować, aby osiągnąć swój cel.

„Coś za coś” wymaga porównywania kosztów i korzyści alternatywnych działań. Budowa elektrowni wiatrowej jest droższe od konwencjonalnej. Czy w obliczu ograniczonych środków oraz potrzeb energii budowa elektrowni wiatrowej jest rozwiązaniem optymalnym (efektywnym, sprawiedliwym)?

3.

Racjonalni ludzie biorą pod uwagę wielkości krańcowe Zmiany krańcowe (marginalne) dotyczą niewielkich zmian dotychczasowego planu działania. „Last minute” jest przykładek kosztów i korzyści krańcowych – skoro samolot leci to każda nadwyżka sprzedania biletu pokrywającego koszty jednostkowe jest opłacalna.

4.

Ludzie reagują na bodźce

Pojęcie elastyczności popytu daje potwierdzenie zasady. Cena w górę – popyt na produkt spada (popyt elastyczny). Szukanie okazji cenowych, kalkulowanie kosztów i korzyści towarzyszą nam zawsze podczas zakupów.

W jaki sposób ludzie współdziałają ze sobą?

5.

Handel może być opłacalny dla wszystkich

Zastosowanie zasady win ­win, w miejsce wygrany – przegrany. Umożliwia społeczny podział

pracy, specjalizację, konkurencyjność i podnoszenie jakości. Koszyści mogą odnotować wszystkie zainteresowane strony.

6.

Rynki są zwykle dobrą formą organizowania aktywności gospodarczej Gospodarka rynkowa charakteryzuje się zdecentralizowanymi decyzjami gospodarstw domowych oraz podmiotów gospodarczych konfrontowanych ze sobą na rynkach dóbr/usług. Oznacza to, że nikt nie troszczy się o gospodarkę jako całość, a dobrobyt społeczny reguluje cena odzwierciedlają wartość oraz koszt pod postacią „niewidzialnej ręki”. Próba zbudowania gospodarki z centralnym planowaniem (typu socjalistycznego) z zaprzeczeniem istnienia 7.

Niekiedy państwo może poprawić wyniki działania rynku Po co państwo skoro „niewidzialna ręka” rynku reguluje gospodarkę? Państwo musi chronić jej stosowanie, ustalać prawa i zapewnić jego przestrzeganie (prawo własności podstawą gospodarki rynkowej), ograniczać monopol i siłę rynkową pojedynczych podmiotów, zapewnić dystrybucję i podział (uczestnictwo) PKB wszystkim potrzebującym, . Ustanowić system ubezpieczeń zdrowotnych, wybrać i prowadzić alokację środków zapewniających rozwój i/lub ochronę środowiska itp.

8.

Poziom życia zależy od ilości wyprodukowanych dóbr i usług Roczny dochód na 1 mieszkańca istotnie różnicuje kraje. Podstawą jest produkcyjność – ilość dóbr i usług wytwarzanych przez społeczeństwo w tych krajach mierzone na jednostkę czasu. Związek poziomu życia społeczeństw a produkcyjnością jest wprost proporcjonalny. Im większa ilość, tym wyższy poziom życia (bo wykształcenie, kapitał, środki techniczne, organizacja, technologie, itp.).

(...)

9.

Ceny rosną kiedy państwo drukuje zbyt dużo pieniędzy Problem inflacji – co jest przyczyną, co skutkiem? Emisja pieniądza bez kontroli kończy się zawsze wzrostem cen, utratą zdolności do regulacji procesów gospodarczych, zanikiem zaufania do pieniądza. Skutki?

10.

W krótkim okresie społeczeństwo wybiera między inflacją a bezrobociem Zależność pomiędzy inflacją a bezrobociem przedstawia krzywa Phillipsa Podział ekonomii

Makroekonomia – zajmuje się analizą wielkości zagregowanych, czyli określonych całości, np.

gospodarki narodowej bądź jednego regionu

Mikroekonomia – zajmuje się badaniem poszczególnych rynków funkcjonujących w ramach danej gospodarki, podmiotami gospodarującymi, narzędziami sterowania i wpływu na decyzje podmiotów

Mezoekonomia – zajmuje się opisem i analizą zjawisk związanych ze zmianami w działowogałęziowej, sektorowej i regionalnej strukturze produkcji i zatrudnienia.

========= WYKŁAD 2 ===========

Systemy gospodarcze

„Ekonomiści ciągle wiodą spór o obraz świata gospodarcze”

I dobrze, gdyż

„konsensus w odniesieniu do pola badań jako całości jest jednoznaczny ze stagnacją, utratą znaczenia i śmiercią.”

R.E. Lucas (Nobel z ekonomii)

Uczestnicy życia gospodarczego

Podmiot – dokonuje według własnych preferencji i na własny rachunek wyboru określonego działania oraz może to działanie realizować.

W obiegu gospodarczym uczestniczą:

Konsument – każdy człowiek; może decydować co chce kupić (konsumować), tworzy gospodarstwo domowe;

Przedsiębiorca – jest to podmiot, który decyduje o wykorzystaniu czynników wytwórczych do produkcji wszelkich dóbr, zakłada organizację zwaną przedsiębiorstwem (pb) Państwo – winno tworzyć warunki do sprawnej realizacji obiegu gospodarczego, w szczególności:

−

zapewniać ochronę i ład instytucjonalny dla działalności gospodarczej,

−

chronić zdrowie obywateli i środowisko naturalne,

−

organizować system pieniężny,

−

wykorzystywać pozostałe, dostępne dobra publiczne w ramach harmonicznego rozwoju.

Obieg okrężny w gospodarce

<IMAGE: Obieg okrężny w gospodarce>

(1)

usługi czynników wytwórczych świadczone pb przez właścicieli tych czynników którzy egzystują w gospodarstwach domowych;

(2)

zapłata pb za usługi, które stają się dochodem gospodarstw domowych;

(3)

podatki płacone państwu, umniejszają one dochody gospodarstw domowych;

(4)

przepływ dóbr kupowanych przez gospodarstwa domowe od pb;

(5)

przepływ pieniądza do pb jako zapłata za zakupione dobra;

(6)

przepływ dóbr zakupionych przez państwo od pb;

(7)

przepływ pieniądza do pb jako zapłata za zakupione przez państwo dobra Każdy podmiot ma swój zakres wyboru możliwości, swobody decyzji, pełni zarazem pewne funkcje. Ich zakres zależy od:

−

ustroju społecznego (wyróżniamy: antyczny, feudalny, kapitalistyczny, socjalistyczny) oraz

−

systemu funkcjonowania gospodarki nazywanego również systemem gospodarczym lub ustrojem gospodarczym (zespół instytucji oraz mechanizmów koordynujących i kontrolujących podejmowanie oraz realizacją decyzji ekonomicznych.

Ustrój gospodarczy oferuje tym więcej wolności, im mniej w nim nakazów i zakazów ustanawianych przez państwo jako podmiot kreujący ten ustrój Ustrój liberalny – gospodarka funkcjonuje efektywnie wówczas, gdy jak najmniej ważnych czynności pozostaje w gestii państwa

Ustrój etatystyczny – przeciwieństwo, coraz więcej czynności jest zastrzeżonych dla państwa, tym samym mniej dla innych podmiotów (im więcej państwa w gospodarce, tym bardziej etatystyczny)

<IMAGE: Ustroje liberalne i etatystyczne> Gospodarka etatystyczna

<IMAGE: Gospodarka etatystyczna>

Gospodarka etatystyczna → ustrój centralistyczny → [ nakazowo­rozdzielczy (więzi o charakterze administracyjnym budowane pionowo w dół) || Forma: dyrektywy → ( Narzędzia: przydział, limit, normatyw ) ]

−

zanik więzi rynkowych opartych na mechanizmach ekonomicznych;

−

„gospodarka niedoboru” J. Kornai'a

−

gwałtowny spadek efektywności, marnotrawstwo zasobów, niska wydajność, żenująca skuteczności działań, zmniejszanie przedsiębiorczości poszczególnych podmiotów, pracowników oraz kierownictw zakładów,

−

brak swobód gospodarczych,

−

pomijanie bieżących potrzeb konsumpcyjnych, omnipotencja państwa,

−

postawa roszczeniowa społeczeństwa

========= WYKŁAD któryśtam (jakiś przypadkowy fragment) ===========

Cechy przedsiębiorstwa:

­ wyodrębnienie organizacyjne, prawne i ekonomiczne

­ prowadzi działalność gospodarczą na własne ryzyko

­

Przedsiębiorczość – pewien zespół cech psychicznych, które powinny charakteryzować… no właśnie kogo? W przedsiębiorstwie można wyróżnić trzy warstwy społeczne: właściciele, pracownicy i menedżment. Osoby posiadające potencjał powinny być przedsiębiorczymi.

Umiejętność sprzedania siebie. Umiejętność rozpoznawania rynku pod kątem biznesowym.

Przedsiębiorca – (kiedyś: kupiec), osoba, która prowadzi działalność gospodarczą, posiada własność środków produkcji (środki do pomnażania majątku). Przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, prawna (np. ZUT) prowadząca własną działalność gospodarczą.

========= WYKŁAD ostatni ===========

DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA

Wybór formy prowadzenia działalności gospodarczej: Przed i w trakcie prowadzenia warto zdać sobie sprawę:

­ wymogi założycielskie

­ zakres odpowiedzialności majątkowej oraz ryzyko kapitałowe uczestnika

­ forma prawna wyznacza zakres możliwości finansowania zewnętrznego

­ zakres kierownictwa i kontroli

­ obciążenia podatkowe

RESTRUKTURYZACJA

Restrukturyzacja to (definicja):

­ obiektywna konieczność adaptacji Pb do zmian w otoczeniu

­ proces ciągłych wyborów dokonywanych przez Pb w warunkach konkurencyjnego rynku

­ przemyślana reorientacja celów Pb i dostosowanie do niej organizacji, ekonomiki, kadr i techniki Restrukturyzacja to gwałtowna zmiana w :

­ aktywach firmy,

­ strukturze kapitałowej,

­ strukturze organizacyjnej (zarządzania) Czynniki globalne:

1.

Zmiany koniunktury ogólnej i prawa gospodarczego 2.

Zmiany w rozwoju organizacji

3.

Zmiany w cyklu życia produktu, technologii i segmentów, 4.

Ceny surowców i nośników energii oraz ich dostępność 5.

Trafność decyzji kierowniczych

Restrukturyzacja w Polsce ­> transformacja systemu społeczno­politycznego jako stymulator:

­ przejście z gospodarki planowej do rynkowej

­ „otwarcie” gospodarki na konkurencję zewnętrzną

­ komercjalizacja i prywatyzacja Pb

­ „szokowa” zmian reguł i zasad gry gospodarczej Restrukturyzacja jako paradygmat działań, postępowania w celu zapewnienia Pb możliwości przetrwania (konkurencyjność, rozwój instrumentami pomocniczymi).

W Polsce restrukturyzacja jako cel samoistny, naprawczy , na dodatek z silnym czynnikiem redukcji pracowników.

Przyczyny wewnętrzne restrukturyzacji przedsiębiorstw:

­ Niewłaściwe postawy i zachowania pracowników, brak i lub błędy w komunikacji poziomej i pionowej,

­ Błędy w organizacji przedsiębiorstwa, ­ teraz ważny jest outsourcing (oddawanie pewnych czynności wyspecjalizowanym jednostkom zewnętrznym),

­ Brak systemu informacji z otoczeniem – wyczucie podaży i popytu, podawanie sygnałów że nasze przedsiębiorstwo jest piękne, zbieranie informacji co tak naprawdę ludzie chcieliby mieć, czy będą chcieli kupić naszych produkt, potrzebne są wiarygodne informacje, Public Relations – układanie stosunków między klientami a firmą,

­ Niska konkurencyjność produktów oraz siły ekonomicznej całego przedsiębiorstwa – brak siły ekonomicznej lub umiejętności do stworzenia produktu wysokiej jakości, kanibalizm przedsiębiorstwa,

­ Brak nowoczesnych rozwiązań systemowych w zakresie zarządzania zasobami ludzkimi i ryzykami w przedsiębiorstwie – ważne jest stworzenie przed pracownikiem pełnej wizji ścieżki kariery, trzeba przygotować miejsce dla osób, które mogą się rozwijać i polepszać funkcjonowanie firmy; ryzykami się zarządza, są określone precyzyjne procedury jak sobie radzić z poszczególnymi problemami,

­ Niedostateczna autorefleksja organów zarządzających nad misją oraz celami przedsiębiorstwa,

­ Silne uzależnienie od dostawców surowców, kooperantów oraz zła dystrybucja produktów,

­ Brak respektowania wymogów ekologicznych,

­ Silny wpływ związków zawodowych na decyzje w przedsiębiorstwie Przyczyny zewnętrzne restrukturyzacji przedsiębiorstw:

­ globalizacja wymuszająca walkę konkurencyjną we wszelkich płaszczyznach działania

­ zmiany postaw, gustów, zachować, kultury klientów,

­ zbytnie upolitycznienie przedsiębiorstwa,

­ wzrost cen podstawowych surowców, próby ich reglamentowania Wzrost kosztów transportu, kosztów, kooperacji