Adrian Wójcik
awojcik@vizja.pl
Hipotezy, pytania badawcze & metodologia
*
Zniekształcenie metodologiczne (McGuire, 1997):
* Uczymy się weryfikować hipotezy
* Operacjonalizacja zmiennych, pomiar, eksperyment, analiza statystyczna etc.
* Nie uczymy się stawiać dobrych hipotez i problemów badawczych.
* Dlaczego?
* Tworzenie hipotez , stawianie problemów badawczych jest procesem twórczym i jako takie nie może zostać zoperacjonalizowane (Brzeziński, 1996)
* Anarchizm metodologiczny (Feyerabend, 1974)
* Nauka jest zasadniczo przedsięwzięciem anarchistycznym: anarchizm teoretyczny jest bardziej ludzki i w większym stopniu sprzyja postępowi niż koncepcje doń alternatywne akcentujące prawa i porządek Kontekst odkrycia i kontekst uzasadnienia (Reichenbach, 1938/1989)
*
Kontekst odkrycia
* Tworzenie nowej wiedzy naukowej
* Pytania badawcze
* Nowe zmienne
* Nowe relacje pomiędzy zmiennymi
*
Kontekst uzasadnienia
* Konfrontacja hipotez z faktami empirycznymi
* G
łównie tutaj wchodzi metodologia.
Skąd się biorą hipotezy? (McGuire, 1997)
*
Obserwacja świata rzeczywistego.
*
Analiza pojęć.
*
Analiza relacji między pojęciami.
*
Reinterpretacja wcześniejszych wyników badań.
*
Reanaliza wcześniej zebranych danych.
Problem badawczy
*
Jakie wartości przyjmują zmienne?
*
Jakie zmienne niezależne są istotne dla danej zmiennej zależnej?
*
Jaki jest kształt związku łączącego daną zmienną zależną ze zmienną niezależną dla niej istotną?
Rodzaje pytań (Ajdukiewicz, 1965)
*
Pytanie rozstrzygnięcia:
* Czy + zdanie oznajmujące?
* Czy temperatura podnosi poziom agresji? – jedna alternatywa
* Czy następujące zmienne demograficzne powiązane są z zachowaniami wyborczymi:
wiek, płeć, wykształcenie? – pełna liczba alternatyw
* Pytania dopełnienia
* Pozostałe pytania:
* Kto odkrył Amerykę?
* Czym jest wieloryb?
Z czego składa się pytanie?
*
Pytanie wyznacza schemat odpowiedzi:
* Kto odkrył Amerykę? → X odkrył Amerykę.
* X to niewiadoma pytania.
* Odpowiedzi może być:
* Właściwa – odpowiednie podstawienie za niewiadomą pytania
* Prawdziwa – trafne podstawienie
*
Pytanie jasno postawione to pytanie, przy którym da się jasno wskazać:
* Schemat odpowiedzi
* Zakres niewiadomej odpowiedzi
*
Założenie pytania:
* Pozytywne założenie pytania
* Negatywne założenie pytania
Ćwiczenie:
*
Dzielimy się w zespoły czteroosobowe.
*
Każda osoba prezentuje przygotowane przez siebie pytanie badawcze:
* Jaki jest schemat odpowiedzi na to pytanie?
* Jaki jest zakres niewiadomej odpowiedzi na to pytanie?
* Czy spełnione jest założenie negatywne pytania?
* Czy spełnione jest założenie pozytywne pytania?
Od … do przewidywań
*
Teoria
* Wysoka temperatura wyzwala agresję
*
Pytanie badawcze
* Czy w cieplejszych miesiącach zdarza się więcej aktów przemocy?
*
Hipoteza
* Tak, w cieplejszych miesiącach zdarza się więcej aktów przemocy.
*
Przewidywanie
* Jeżeli przeanalizujemy statystyki policyjne, okaże się, że w cieplejsze miesiące nasila się liczba zachowań agresywnych.
Teoria
*
Zbiór zdań wyjaśniających o zachowaniu, które mogą zostać poddane empirycznemu sprawdzeniu
*
Rola teori :
* Uporządkowanie i wyjaśnienie istniejących danych
* Generują przewidywania, które umożliwiają dalsze testowanie teori
* Są potwierdzane, kiedy nowe dane są zgodne z teorią
Muszą zostać zrewidowane, kiedy zaistnieją nowe dane wskazujące na słabość teorii
*
Mogą być zastępowane przez nowsze teorie, które dostarczają lepszych wyjaśnień danych
Pytania badawcze i hipotezy
*
Pytanie badawcze określa zakres tematyczny badania
*
Hipoteza jest przewidywaniem postawionym na gruncie teori
* Stwierdzenia, założenie, które służy jako tymczasowe wyjaśnienie dla pewnych faktów
*
Przewidywanie – stwierdzenie o tym, co się stanie w konkretnej sytuacji badawczej Hipoteza, czy przewidywanie?
*
Osoby autorytarne są jednocześnie bardziej uprzedzone wobec obcych.
*
Kontakt międzygrupowy prowadzi do redukcji uprzedzeń.
*
Osoby, które będą grać w Counter Strike’a, będą zachowywać się bardziej agresywnie wobec osób współuczestniczących w badaniu.