Elektrolecznictwo
Wykorzystanie energii elektrycznej:
PrÄ…du zmiennego
Prądu stałego
Prąd elektryczny: uporządkowany ruch ładunków.
Podział ciał ze względu na właściwości elektryczne
Przewodniki
Półprzewodniki
Izolatory
Elektrolecznictwo
Przewodniki
pierwszorzędowe (elektronowe)
drugorzędowe (jonowe)
Elektrolity  ciecze przewodzÄ…ce prÄ…d
rozpuszczalne w wodzie kwasy, zasady i sole
Parametry prądów
Napięcie  różnica potencjałów między miejscem w którym
istnieje nadmiar elektronów (katoda) a miejscem,
w którym występuje ich niedobór (anoda)
Natężenie  ilość ładunku przepływającego przez poprzeczny
przekrój w jednostce czasu
Gęstość prądu  stosunek natężenia do powierzchni przekroju
przez którą przepływa
Dla prądu zmiennego: częstotliwość (f) oraz okres (T=1/f)
Prawo Ohma
U l
R = Á
I =
S
R
PrÄ…dy stosowane w elektrolecznictwie
Prądy małej częstotliwości 0 - 1 kHz
Prądy średniej częstotliwości 1 - 100 kHz
Prądy wielkiej częstotliwości 500 kHz - 5000 MHz
Prąd stały
Galwanizacja
Jonoforeza
KÄ…piele elektryczno-wodne
Galwanizacja wykonywana jest za
pomocą dwóch płaskich elektrod
umieszczonych w pewnej
odległości od siebie
Prąd stały
W tkankach prąd płynie najkrótszą drogą o najmniejszym oporze:
w skórze: ujścia i przewody wyprowadzające gruczołów
potowych i Å‚ojowych
w tkankach podskórnych: przestrzenie międzykomórkowe,
wzdłuż naczyń krwionośnych, limfatycznych
i nerwów
Prąd stały
Dobrze przewodzÄ… prÄ…d: krew, mocz, limfa,
płyn mózgowo-rdzeniowy, mięśnie, tkanka łączna
y
le przewodzą prąd: tkanka tłuszczowa, nerwy, ścięgna,
torebki stawowe, kości.
Nie przewodzi prądu: warstwa rogowa suchej skóry,
paznokcie i włosy
Prąd stały
Opór skóry zmniejsza jej uwilgotnienie i ogrzanie
(w miejscach uszkodzeń skóry lub jej ubytku opór istotnie
maleje co może prowadzić w tych miejscach do uszkodzeń
tkanek przy przepływie prądu)
Przepływ prądu między elektrodami zależy od:
Sposobu ułożenia elektrod
podłużny i poprzeczny przepływ prądu
Powierzchni elektrod
Przewodnictwa elektrycznego tkanek
Odległości między elektrodami
Prąd stały
Działanie biologiczne
zmiana przepuszczalności błon granicznych w obrębie
skóry, ścian naczyń i błon komórkowych
zwiększają się procesy dyfuzji, osmozy
wzrasta przemiana materii w tkankach
poprawa funkcji odżywczych poszczególnych tkanek
organizmu
Podstawą działania prądu stałego są procesy
przemieszczanie się jonów (na prędkość przemieszczania się
ma wpływ ich wielkość i opór jaki stawia rozpuszczalnik)
elektroforeza (przemieszczanie się koloidów, białek, bakterii,
pojedynczych komórek po zaabsorbowaniu jonów
w kierunku elektrody)
elektroosmoza ( pod wpływem prądu galwanicznego następują
przesunięcia wody przez błony komórkowe w kierunku
katody  może to spowodować lekki obrzęk pod katodą)
wydzielania ciepła w prądach galwanicznych jest niewielkie
nie odgrywa żadnej roli terapeutycznej
nie uszkadza tkanek
Miejscowe zmiany pod wpływem prądu stałego
W skórze: pod elektrodami dochodzi najpierw do krótkotrwałego
zwężenia a następnie do silnego rozszerzenia naczyń krwionośnych
(rumień galwaniczny wywołany uwolnieniem histaminy
(1,5-2h), uczucie ciepła  zwiększa się resorpcja wysięków)
Rozszerzenie naczyń głębiej położonych mięśni (do kilku godzin) 
spowodowane podrażnieniem odpowiednich receptorów układu
autonomicznego znajdujących się w skórze
zwiększenie przepływu krwi, poprawa krążenia ma
korzystny wpływ odżywczy na tkanki
wykorzystywana w zapobieganiu zanikom porażonych mięśni
Miejscowe zmiany pod wpływem prądu stałego
Działanie przyśpieszające procesy regeneracji, wpływając na
zwiększony podział komórek nabłonka i tkanki łącznej
przyśpieszenie procesów gojenia się ran
i przewlekłych owrzodzeń podudzi
Działanie przeciwbólowe (pod obydwoma elektrodami)
Obniżenie progu pobudliwości mięśni i nerwów pod katodą
a podwyższenie pod anodą
Dawkowanie prÄ…du galwanicznego
Dawkowanie obiektywne
dawka słaba : 0,01  0,1 mA/cm2
dawka średnia: 0,1  0,3 mA/cm2
dawka mocna: do 0,5 mA/cm2
Dawkowanie subiektywne
dawka słaba : bez wrażeń czuciowych
dawka średnia: do pojawienia się przyjemnego,
wyraz
nego mrowienia
dawka silna: odczucie silnego działania prądu
Dawkowanie prÄ…du galwanicznego
Czas dawkowania
krótki : 5 minut
średni: 10 minut
długi: 15 minut
bardzo długi powyżej 20 minut
Objawy przedawkowania : pojawienie się pieczenia, bólu,
wrażenia silnego ciepła
Stosowanie prÄ…du galwanicznego
Wskazania:
nerwobóle, zespoły bólowe (zwyrodnienie stawów kręgosłupa)
artrozy
obwodowe porażenia
zaburzenia krążenia obwodowego
utrudniony zrost kostny
Przeciwwskazania:
ropne stany zapalne skóry i tkanek miękkich
zmiany na skórze
stany gorÄ…czkowe
miejscowe zburzenia czucia
nowotwory łagodne i złośliwe
Jonoforeza
wprowadzanie w celach leczniczych przez nieuszkodzoną skórę za
pomocą prądu galwanicznego jonów leków ulegających dysocjacji
elektrolitycznej (działanie miejscowe)
Między skórą a elektrodą (folia cynowa) umieszcza się
bibułę filtracyjną lub podkład lekowy (grubość ok. 0,5cm)
+ folia celofanowa
+ wilgotny podkład o grubości ok. 2cm
Wskazania:
przewlekłe stany zapalne stawów i tkanki okołostawowej (histamina)
neuralgie zapalenia tkanki okołostawowej (lidokaina)
artrozy, urazy sportowe, przeciążenia stawów mięśni
(salicylany lub naproxen)
Prądy impulsowe małej częstotliwości
Jednokierunkowy
Dwukierunkowy
Kształt impulsu
sinusoidalny
prostokÄ…tny
trójkątny
eksponencjalne
Działanie bodz
cowe na tkanki pobudliwe, przede wszystkim na
mięśnie zależy od: kształtu impulsu,
amplitudy i częstotliwości
Prądy impulsowe małej częstotliwości
Prądy impulsowe małej częstotliwości
Prądy impulsowe małej częstotliwości
Częstotliwość impulsów musi być dostosowana do właściwości
elektrofizjologicznych błon komórkowych
czas refrakcji komórek mięśniowych i nerwowych
mieści się w zakresie od 1 do 5ms.
do 10Hz - skórcze pojedynczych mięśni
10  20Hz - skórcze tężcowe niezupełne
20  80 Hz - skórcze tężcowe zupełne
90  200Hz - rozluz
nienie mięśni
2  10Hz - działanie przeciwbólowe (uwalnianie endorfin)
Prądy impulsowe małej częstotliwości
O działaniu i skuteczności bodz
ca prÄ…du impulsowego
decyduje czas trwania impulsu i jego amplituda
- Im krótsze impulsy tym większa powinna być ich amplituda
aby mogły spowodować pobudzenie:
impulsy długie (>1ms) odczuwane jako nieprzyjemne
impulsy krótkie (<1ms) odczuwane jako przyjemne
Salwy impulsowe 1:3, 1:5.
Działanie prądów impulsowych
motoryczne
skórcze mięśni  działanie tonizujące,
zwiększenie siły mięśni,
korzystny wpływ na przemianę materii w mięśniach
na układ krążenia
przekrwienie wysiłkowe mięśni
rozszerzenie naczyń krwionośnych
wzrost ukrwienia tkanek
przeciwbólowe
pobudzanie układów hamujących ból
usuwanie przyczyn powstawania bólu
Elektrostymulacja:
wywoływanie skurczu mięśnia za pomocą prądów
impulsowych lub zakończeń nerwów czuciowych w skórze.
Dwubiegunowa
Jednobiegunowa
- odnerwionych mięśni
- mięśni gładkich
- poprawiajÄ…ca ukrwienie
- zwalczanie bólu
Elektrostymulacja
Elektrostymulacja
Elektrodiagnostyka
stosowanie złożonych metod elektrodiagnostycznych w celu
stwierdzenia
rodzaju , lokalizacji i ciężkości uszkodzenia
układu nerwowo-mięśniowego oraz
prowadzenie kontroli skutecznego leczenia
Badania pobudliwości nerwów ruchowych i mięśni
szkieletowych za pomocą prądów impulsowych
Stwierdzenie zmian w układzie nerwowo-mięśniowym w
różnych stanach chorobowych i w przebiegu leczenia
Prądy impulsowe średniej częstotliwości
f = 1  100kHz
do terapii od 2 do 20kHz
Ze względu na krótki czas trwania impulsu w dawkach
terapeutycznych nie stanowiÄ… bodz
ców pobudzających
dla nerwów i mięśni.
Z tego względu aby wywoływały działanie pobudzające muszą
być modulowane (częstotliwościowo i amplitudowo)
Prądy średniej częstotliwości modulowane niskimi częstotliwościami
mają przewagę nad prądami niskiej częstotliwości polegającą
na tym, że
" łatwiej pokonują opór skóry
"
"
"
co powoduje że prąd przenika głębiej w tkanki
i nie wywołuje nieprzyjemnych wrażeń u pacjenta,
" nie występuje ryzyko elektrolitycznego uszkodzenia skóry,
"
"
"
" bodziec pod elektrodami jest jednorodny a żadna
"
"
"
z elektrod nie ma wyraz
nego działania.
Prądy wielkiej częstotliwości
Pola elektryczne (pole kondensatora)
pola magnetyczne (pole solenoidu)
pola elektromagnetyczne
Zakres częstotliwości od 500kHz do 5GHz
Główne działanie polega na absorpcji w tkankach energii
pola elektromagnetycznego i przetworzeniu jej
w energiÄ™ cieplnÄ… (straty przewodzenia i dielektryczne).
Ciepło wytwarzane jest głęboko w tkankach
Prądy wielkiej częstotliwości
Prądy wielkiej częstotliwości
Absorpcja fal elektromagnetycznych wielkiej częstotliwości
przez tkanki zależy od:
parametrów pola elektromagnetycznego
(częstotliwość, natężenie, czas działania)
tkanek poddanych zabiegowi
np. zawartość wody
kształtu, wielkości, odległości i układowi elektrod
rodzaj dielektryka pomiędzy skórą a elektrodami.
Prądy wielkiej częstotliwości
Zabieg typowo ciepłoleczniczy, powodujący
rozszerzenie naczyń krwionośnych,
poprawÄ™ ukrwienia i trofiki tkanek.
Działa uspokajającona układ nerwowy ośrodkowy.
Zmniejsza przewodnictwo w nerwach
i działa przeciwbólowo.
Wywołuje przekrwienie mięśni i powoduje ich rozluz
nienie.
Pulsujące pole magnetyczne małej częstotliwości
Stosowane częstotliwości od 0 do 50Hz
natężenia pola od 0 do 10 mT
natężenie pola ziemi: 0,065 mT
Pola stosowane w NMR do 1,5 T
Działanie biologiczne:
indukowanie w elektrolitowych strukturach organizmu
zmiennych napięć (z
ródło pola elektrycznego), zależnych od
wielkości powierzchni natężenia i szybkości zmian pola 
przyśpieszenie ruchu jonów.
Pulsujące pole magnetyczne małej częstotliwości
Działanie biologiczne:
wpływ sił Lorentza działających w przypadku poruszających
się jonów prostopadle do strumienia pola  zachodzi odchylenie w
kierunkach przeciwnych jonów dodatnich i ujemnych. W stałym
polu gromadzą się one na barierach np.. Błonach komórkowych
(polaryzacja jonowa) natomiast w zmiennym polu zachodzi ich
oscylacja zgodna ze zmianami pola.
Efektem może być: zwiększenie dyfuzji przez błonę
wpływ na elektroosmotyczne procesy fizjologiczne
wpływ na procesy neuronalne przez sumowanie
się potencjałów miniaturowych
Pulsujące pole magnetyczne małej częstotliwości
Działanie biologiczne:
indukując w tkankach prądy elektryczne może wywierać
wpływ na systemy piezoelektryczne, do których należy kolagen,
dentyna, keratyna. Przy obciążeniu jednej powierzchni kości
pojawia się polaryzacja ładunków przeciwległej powierzchni.
Powstaje prąd piezoelektryczny pobudzający wzrost kości, a także
ruch komórek czy zmianę napięcia mięśni przy ruchu.
zmiana wnikania Ca2+ do komórki
zwiększenie absorpcji białek
zwiększenie ogólnego transportu przez błony
Pulsujące pole magnetyczne małej częstotliwości
Działanie biologiczne:
przeciwbólowe
uspokajajÄ…co
przeciwzapalnie
przeciwobrzękowo
zwiększenie procesów oddychania tkankowego
zwiększenie przepływu krwi
przyśpieszenie gojenia się ran i złamań
Pulsujące pole magnetyczne małej częstotliwości
Wykorzystanie:
pourazowe choroby narządów ruchu (np. złamania)
zwichnięcia stawów, naderwanie scięgien, wiązadeł
w chorobie zwyrodnieniowej
choroby neurologiczne
Przeciwwskazania:
cukrzyca młodocianych
ciąża
choroba nowotworowa
ciężkie choroby serca i układu krążenia
gruz
lica, ostre choroby infekcyjne
elektroniczne implanty