Tętno, Ciśnienie
Tętnicze
Fizjologia Człowieka
T
TNO
JEST TO SPOWODOWANE PRZEZ
SKURCZ SERCA WYCZUWALNE
UDERZENIE O ÅšCIAN
NACZYNIA
FALI KRWI, KTÓRA PRZEPA
YN
A
A
PRZEZ UKA
AD T
TNICZY.
T
TNO
" WYCZUWA SI
TAM, GDZIE T
TNICE
PRZEBIEGAJ
POWIERZCHOWNIE I
GDZIE MOŻNA DOCISN
Ć JE DO
TWARDYCH STRUKTUR
TKANKOWYCH.
POMIARU T
TNA
DOKONUJEMY W CELU WYKRYCIA ZABURZEC
W ZAKRTESIE:
" LICZBY(CZ
STOÅšCI),
" NAPI
CIA(SIA
Y),
" MIAROWOÅšCI(RYTMU) T
TNA.
T
TNO BADAMY
" METOD
PALPACYJN
,
" ZA POMOC
STETOSKOPU-
OSA
UCHUJ
C CZYNNOŚĆ SERCA,
" PO PODA

CZENIU CHOREGO DO
APARATURY MONITORUJ
CEJ,
" METOD
ELEKTRONICZN
.
miejsca badania tętna:
" Tętnica promieniowa, (typowo)
" Tętnica szyjna,udowa, ramienna, nad
koniuszkiem serca(w stanach nagłych),
" Tętnica grzbietowa stopy,
podkolanowa, piszczelowa tylna (w
zaburzeniach krążenia obwodowego).
SZYBKOŚĆ T
TNA
CZYLI ILOŚĆ UDERZEC
NA
MINUT
, UZALEŻNIONA
JEST OD WIEKU
BADANEGO.
Wartości prawidłowe tętna:
wiek . wart.uderzeń/min
noworodek 140
1-6. m.ż 130
6-12.m.ż 115
1-2.r.ż 110
2-6.r.ż 103
6-10.r.ż 95
10-14.r.ż 85
dorośli 64-72
Wiek geriatryczny ok. 60 ale może do 90-95
PRAWIDA
OWE T
TNO
CHARAKTERYZUJE:
" SIA
A I MIAROWOŚĆ CZYLI WSZYSTKIE UDERZENIA MAJ

JEDNAKOW
SIA

, A PRZERWY MI
DZY NIMI S
RÓWNE .
" NAPI
CIE PRAWIDA
OWE JEST WTEDY, GDY PULS W NACZYNIU
T
TNICZYM JEST DOBRZE WYCZUWALNY, PRZY CZYM T
TNICA JEST
ELASTYCZNA.
Czynniki powodujące wzrost szybkości tętna:
FIZJOLOGICZNE:
" WIEK,
" STANY EMOCJONALNE,
" WYSIA
EK FIZYCZNY,
" SPOŻYCIE ALKOHOLU, NIKOTYNY U
LUDZI MA
ODYCH.
Czynniki powodujące wzrost szybkości tętna:
PATOLOGICZNE:
" Choroby gorÄ…czkowe (wzrost temp. O
1ºC powoduje wzrost tÄ™tna o 10-
20 u/min.),
" Choroby serca (niewydolność krążenia,
nerwica),
" Hipowolemia.
Czynniki powodujące zwolnienie tętna:
Fizjologiczne:
" Sen,
" Pozycja leżąca,
" U sportowców.
Czynniki powodujące zwolnienie tętna:
Patologiczne:
" Wzmożone RR śródczaszkowe,
" Zatrucia pochodzenia
wewnętrznego(mocznica),
" Zatrucia pochodzenia zewnętrznego
( np. grzybami),
" Hipotermia.
Niemiarowość tętna może być spowodowana:
" Przyśpieszaniem i zwalnianiem
oddechów,
" Zmęczeniem, nadużywaniem
kawy, alkoholu,
" Uszkodzeniem mięśnia
sercowego.
NAPI
CIE T
TNA
" UWARUNKOWANE JEST
STANEM NACZYC

KRWIONOÅšNYCH I
ILOÅšCI
KR
Å»
CEJ KRWI!
OCENA T
TNA
" SZYBKOŚĆ T
TNA MIERZY SI

PRZEZ 15 SEK. A UZYSKANY
WYNIK MNOŻY PRZEZ 4.
BRADYKARDIA TO
ZWOLNIENIE CZYNNOÅšCI
SERCA PONIŻEJ 60
UDERZEC
/ MINUT
.
TACHYKARDIA TO
PRZYÅšPIESZENIE
CZYNNOÅšCI SERCA
POWYŻEJ 100 UDERZEC

/MINUT
.
ARYTMIA TO
" T
TNO NIEMIAROWE.
" ABY OCENIĆ NIEMIAROWOŚĆ
T
TNA NALEŻY BADAĆ PRZEZ
1 MIN.
TACHYARYTMIA TO
T
TNO
NIEMIAROWE I
PRZYÅšPIESZONE
BRADYARYTMIA TO
T
TNO
NIEMIAROWE I
ZWOLNIONE.
WYRÓŻNIAMY NIEMIAROWOŚĆ:
" Ekstrasystoliczną (skurcze dodatkowe, zanim skończy się faza
rozkurczu),
" Oddechową( okresowe zwalnianie i przyśpieszanie akcji serca
zależnie od fazy oddychania,
" Całkowitą(zupełnie niemiarowe tętno występujące w migotaniu
przedsionków wskutek wad mitralnych).
T
TNO
" NITKOWATE to tętno słabe ledwo
wyczuwalne pod palcami np. w
krwotoku,
" TWARDE, drutowate, mocno
wyczuwalne pod palcami występuje np.
w miażdżycy, nadciśnieniu tętniczym.
Najczęstsze błędy przy badaniu tętna to:
" Niewłaściwe ułożenie opuszek
palców nad tętnicą,
" Wyczucie własnego tętna przez
osobÄ™ badajÄ…cÄ…,
" Niedokładne określenie czasu
pomiaru.
CIÅšNIENIE T
TNICZE
CIÅšNIENIE T
TNICZE KRWI :
JEST SIA

, JAK

PRZEPA
YWAJ
CY STRUMIEC

KRWI WYWIERA NA ÅšCIANY
ELASTYCZNYCH NACZYC

KRWIONOÅšNYCH.
POMIAR RR T
TNICZEGO
" WYKONUJE SI
ZWYKLE NA
T
TNICY RAMIENNEJ!
" ZA POMOC
APARATÓW
(RT
CIOWE, SPR
ŻYNOWE,
ELEKTRONICZNE).
WYRÓŻNIA SI
:
" CIÅšNIENIE MAKSYMALNE CZYLI
SKURCZOWE,
" CIÅšNIENIE MINIMALNE CZYLI
ROZKURCZOWE.
CIÅšNIENIE T
TNICZE KRWI ZALEŻY OD:
" SIA
Y SKURCZOWEJ SERCA,
" ILOÅšCI KR
Å»
CEJ KRWI,
" OPORÓW, JAKIE STAWIAJ
ÅšCIANY NACZYC
,
" PORY DNIA,
" NASILENIA CZYNNOÅšCI ODDCHOWEJ,
" AKTYWNOÅšCI FIZYCZNEJ I UMYSA
OWEJ.
WARTOÅšCI PRAWIDA
OWE RR T
TNICZEGO
WG RIVA-ROCCI:
NOWORODKI (SKURCZ.)
60-80 mmHg,
Niemowlęta (skurcz.) 80-85 mmHg,
Małe dzieci(skurcz) 80-100 mmHg,
Nastolatki(skurcz/rozk.) 120/80 mmHg,
dorośli(skurcz/rozkur) 110-139/65-94 mmHg.
Według WHO granicę
oddzielającą ciśnienie
prawidłowe od
podwyższonego u dorosłych
stanowi wartość
140/90 mmHg.
Czynniki podwyższające wartość RR:
Fizjologiczne:
" Reakcje emocjonalne badanego,
" Wysiłek fizyczny przed badaniem,
" Wypicie kawy, herbaty,wypalenie
papierosa przed badaniem.
Czynniki podwyższające wartość RR:
Patologiczne:
" Zaburzenia wewnÄ…trzwydzielnicze,
" Choroby kłębuszków nerkowych,
" Zatrucia ciążowe,
" Prawostronna niewydolność krążenia,
" Otyłość,
" Ból.
Czynniki obniżające wartość RR:
Fizjologiczne:
" Spożycie posiłku przed badaniem,
" Wysoka temperatura otoczenia,
" Wahania ciśnienia
atmosferycznego.
Czynniki obniżające wartość RR:
Patologiczne:
" Odwodnienie,
" WstrzÄ…s.
Ciśnienie krwi mierzy się
" MetodÄ… opracowanÄ… przez uczonego
włoskiego RIVA-ROCCI,
" Za pomocÄ… sfignomanometru,
" Można też dokonywać pomiarów za
pomocÄ… ultradz
więków (Doppler-
echosonda) lub metodÄ… Holtera.
Metody pomiaru RR:
" palpacyjną, bez słuchawek (tylko
wartość skurczowa),
" osłuchową, za pomocą ciśnieniomierza
rtęciwego, sprężynowego,
" AutomatycznÄ… ( monitor),
" InwazyjnÄ… (za pomocÄ… cewnika
umieszczonego wewnÄ…trz naczynia).
OCENA RR:
" HIPOTONIA TO
NIEDOCIÅšNIENIE,
" HIPERTONIA TO
NADCIÅšNIENIE.
Błędy techniczne przy badaniu:
" Niesprawny sprzęt, badaniu :
" Ograniczony słuch badającego,
" Nieprawidłowa technika np.: mankiet nie znajduje
się na wysokości poziomu serca pacjenta, mankiet
założony na rękaw, niewłaściwy rozmiar mankietu,
niepodparte przedramiÄ™ pacjenta, zbyt szybkie
wypuszczanie powietrza z mankietu, zaokrÄ…glanie
odczytów, niezachowanie krótszych niż 2-3 min.
odstępów czasowych między kolejnymi
pomiarami.
Dziękuje
za uwagÄ™