Podstawy Konstrukcji Maszyn
Podstawy Konstrukcji Maszyn
Tolerancje i pasowania
Tolerancje i pasowania
Podstawy Konstrukcji Maszyn
Podstawy Konstrukcji Maszyn
Ćwiczenia: Tolerancje i Pasowania
Ćwiczenia: Tolerancje i Pasowania
1
Wymiary
Wymiary
" Wymiary nominalne N są to wymiary przedmiotów podawane na
" Wymiary nominalne N są to wymiary przedmiotów podawane na
rysunkach.
rysunkach.
" Wymiary rzeczywiste uzyskane w praktyce są zawsze nieco większe
" Wymiary rzeczywiste uzyskane w praktyce są zawsze nieco większe
lub nieco mniejsze od wymiarów nominalnych ze względu na błędy
lub nieco mniejsze od wymiarów nominalnych ze względu na błędy
wykonania przedmiotów.
wykonania przedmiotów.
" Tolerowanie wymiarów polega na podawaniu dwóch wymiarów
" Tolerowanie wymiarów polega na podawaniu dwóch wymiarów
granicznych: dolnego A i górnego B pomiędzy, którymi powinien się
granicznych: dolnego A i górnego B pomiędzy, którymi powinien się
granicznych: dolnego A i górnego B pomiędzy, którymi powinien się
granicznych: dolnego A i górnego B pomiędzy, którymi powinien się
znalezć wymiar rzeczywisty.
znalezć wymiar rzeczywisty.
" Tolerancja T wymiaru jest to różnica pomiędzy górnym i dolnym
" Tolerancja T wymiaru jest to różnica pomiędzy górnym i dolnym
wymiarem granicznym. T=B-A
wymiarem granicznym. T=B-A
Podstawy Konstrukcji Maszyn
Podstawy Konstrukcji Maszyn
Ćwiczenia: Tolerancje i Pasowania
Ćwiczenia: Tolerancje i Pasowania
2
Tolerancje
Tolerancje
" Odchyłka górna wymiaru: ES - dla wymiaru wewnętrznego, es - dla wymiaru
" Odchyłka górna wymiaru: ES - dla wymiaru wewnętrznego, es - dla wymiaru
zewnętrznego, jest zawsze różnicą B-N .
zewnętrznego, jest zawsze różnicą B-N .
" Odchyłka dolna wymiaru: EI dla wymiaru wewnętrznego, ei dla wymiaru
" Odchyłka dolna wymiaru: EI dla wymiaru wewnętrznego, ei dla wymiaru
zewnętrznego, jest zawsze różnicą A-N.
zewnętrznego, jest zawsze różnicą A-N.
Zachodzą następujące związki:
Zachodzą następujące związki:
Dla wymiaru zewnętrznego (wałka): Aw=N+ei Bw=N+es T=es-ei
Dla wymiaru zewnętrznego (wałka): Aw=N+ei Bw=N+es T=es-ei
Dla wymiaru wewnętrznego (otworu): Ao=N+EI Bo=N+ES T=ES-EI
Dla wymiaru wewnętrznego (otworu): Ao=N+EI Bo=N+ES T=ES-EI
Podstawy Konstrukcji Maszyn
Podstawy Konstrukcji Maszyn
Ćwiczenia: Tolerancje i Pasowania
Ćwiczenia: Tolerancje i Pasowania
3
Zapis tolerowań
Zapis tolerowań
" Tolerowanie normalne odchyłki dobierane są wg normy PN-EN 20286-2:1996
" Tolerowanie normalne odchyłki dobierane są wg normy PN-EN 20286-2:1996
" Tolerowanie swobodne odchyłki dobierane są wg uznania konstruktora.
" Tolerowanie swobodne odchyłki dobierane są wg uznania konstruktora.
Tolerowanie normalne można zapisać:
Tolerowanie normalne można zapisać:
a) za pomocą odchyłek (tolerowanie liczbowe),
b) symbolicznie (tolerowanie symboliczne),
c) sposobem mieszanym (tolerowanie mieszane).
c) sposobem mieszanym (tolerowanie mieszane).
a)
a)
b)
b)
c)
c)
Podstawy Konstrukcji Maszyn
Podstawy Konstrukcji Maszyn
Ćwiczenia: Tolerancje i Pasowania
Ćwiczenia: Tolerancje i Pasowania
4
Znaczenie znaków w zapisie tolerowania
Znaczenie znaków w zapisie tolerowania
Norma PN-EN 20286-2 przewiduje 18 klas dokładności: IT1-IT18, stosowane są
Norma PN-EN 20286-2 przewiduje 18 klas dokładności: IT1-IT18, stosowane są
również klasy dokładności IT0, IT01(ISO-286-1).
również klasy dokładności IT0, IT01(ISO-286-1).
" IT0,IT01,IT1 ÷ IT5 najdokÅ‚adniejsze (narzÄ™dzia pomiarowe, urzÄ…dzenia precyzyjne),
" IT0,IT01,IT1 ÷ IT5 najdokÅ‚adniejsze (narzÄ™dzia pomiarowe, urzÄ…dzenia precyzyjne),
" IT5÷IT11 Å›rednio dokÅ‚adne (części maszyn),
" IT5÷IT11 Å›rednio dokÅ‚adne (części maszyn),
" IT12÷ IT16 maÅ‚o dokÅ‚adne oraz wymiary nietolerowane.
" IT12÷ IT16 maÅ‚o dokÅ‚adne oraz wymiary nietolerowane.
W budowie maszyn: nietolerowane otwory wykonuje siÄ™ wg tolerancji H14, a
W budowie maszyn: nietolerowane otwory wykonuje siÄ™ wg tolerancji H14, a
nietolerowane wałki wg tolerancji h14.
nietolerowane wałki wg tolerancji h14.
Podstawy Konstrukcji Maszyn
Podstawy Konstrukcji Maszyn
Ćwiczenia: Tolerancje i Pasowania
Ćwiczenia: Tolerancje i Pasowania
5
Wartości odchyłek
Wartości odchyłek
Wartości odchyłek są uzależnione od: rodzaju tolerancji określonej symbolem,
Wartości odchyłek są uzależnione od: rodzaju tolerancji określonej symbolem,
klasy dokładności, wartości wymiaru nominalnego;
klasy dokładności, wartości wymiaru nominalnego;
Wielkość pól tolerancji w zależności od klasy dokładności IT i wymiaru nominalnego
Wielkość pól tolerancji w zależności od klasy dokładności IT i wymiaru nominalnego
Wielkość pól tolerancji w zależności od klasy dokładności IT i wymiaru nominalnego
Wielkość pól tolerancji w zależności od klasy dokładności IT i wymiaru nominalnego
Podstawy Konstrukcji Maszyn
Podstawy Konstrukcji Maszyn
Ćwiczenia: Tolerancje i Pasowania
Ćwiczenia: Tolerancje i Pasowania
6
Pasowania
Pasowania
" Pasowanie jest to połączenie dwóch elementów o jednakowym
" Pasowanie jest to połączenie dwóch elementów o jednakowym
wymiarze nominalnym i różnych odchyłkach.
wymiarze nominalnym i różnych odchyłkach.
" Pasowanie luzne (ruchowe) jest to połączenie, w którym występuje
" Pasowanie luzne (ruchowe) jest to połączenie, w którym występuje
luz, elementy pasowane mogą się przemieszczać względem siebie.
luz, elementy pasowane mogą się przemieszczać względem siebie.
" Pasowanie mieszane jest to połączenie, w którym może wystąpić
" Pasowanie mieszane jest to połączenie, w którym może wystąpić
niewielki luz lub niewielki wcisk (luz ujemny),
niewielki luz lub niewielki wcisk (luz ujemny),
" Pasowanie ciasne jest to połączenie, w którym występuje wcisk,
" Pasowanie ciasne jest to połączenie, w którym występuje wcisk,
" Pasowanie ciasne jest to połączenie, w którym występuje wcisk,
" Pasowanie ciasne jest to połączenie, w którym występuje wcisk,
elementy pozostają w spoczynku względem siebie po zmontowaniu.
elementy pozostają w spoczynku względem siebie po zmontowaniu.
Lmin, Lmax>0 pasowanie luzne
Lmin, Lmax>0 pasowanie luzne
Lmin=Ao(otworu)-Bw(wałka)=EI-es
Lmin=Ao(otworu)-Bw(wałka)=EI-es
Lmin<0, Lmax>0 pasowanie mieszane
Lmin<0, Lmax>0 pasowanie mieszane
Lmax=Bo(otworu)-Aw(wałka)=ES-ei
Lmax=Bo(otworu)-Aw(wałka)=ES-ei
Lmin, Lmax<0 pasowanie ciasne
Lmin, Lmax<0 pasowanie ciasne
Podstawy Konstrukcji Maszyn
Podstawy Konstrukcji Maszyn
Ćwiczenia: Tolerancje i Pasowania
Ćwiczenia: Tolerancje i Pasowania
7
Zapis pasowania
Zapis pasowania
Przykład pasowania:
Przykład pasowania:
Podstawy Konstrukcji Maszyn
Podstawy Konstrukcji Maszyn
Ćwiczenia: Tolerancje i Pasowania
Ćwiczenia: Tolerancje i Pasowania
8
Zasady pasowania
Zasady pasowania
Zasada stałego otworu średnicę otworu toleruje się zawsze w głąb
Zasada stałego otworu średnicę otworu toleruje się zawsze w głąb
materiału, EI=0 (tolerowanie asymetryczne), żądane pasowanie uzyskuje się
materiału, EI=0 (tolerowanie asymetryczne), żądane pasowanie uzyskuje się
poprzez dobranie odchyłek wałka.
poprzez dobranie odchyłek wałka.
Przykłady: 10H7/f6 pasowanie luzne, 10H7/s7 pasowanie ciasne.
Przykłady: 10H7/f6 pasowanie luzne, 10H7/s7 pasowanie ciasne.
Zasada stałego wałka średnicę wałka toleruje się zawsze w głąb
Zasada stałego wałka średnicę wałka toleruje się zawsze w głąb
materiału, es=0 (tolerowanie asymetryczne), żądane pasowanie uzyskuje się
materiału, es=0 (tolerowanie asymetryczne), żądane pasowanie uzyskuje się
materiału, es=0 (tolerowanie asymetryczne), żądane pasowanie uzyskuje się
materiału, es=0 (tolerowanie asymetryczne), żądane pasowanie uzyskuje się
poprzez dobranie odchyłek otworu.
poprzez dobranie odchyłek otworu.
Przykłady: 10F8/h6 pasowanie luzne, 10S7/h6 pasowanie ciasne.
Przykłady: 10F8/h6 pasowanie luzne, 10S7/h6 pasowanie ciasne.
Podstawy Konstrukcji Maszyn
Podstawy Konstrukcji Maszyn
Ćwiczenia: Tolerancje i Pasowania
Ćwiczenia: Tolerancje i Pasowania
9
Tolerancje wałków i otworów
Tolerancje wałków i otworów
Położenia pól tolerancji
Położenia pól tolerancji
wałków i otworów w
wałków i otworów w
zależności od symbolu rodzaju
zależności od symbolu rodzaju
tolerancji
tolerancji
Symbole tolerancji:
Symbole tolerancji:
(A H), (a h) dotyczą pasowań luznych
(A H), (a h) dotyczą pasowań luznych
(J N), (j n) dotyczą pasowań mieszanych
(J N), (j n) dotyczą pasowań mieszanych
(P U), (p u) dotyczą pasowań ciasnych
(P U), (p u) dotyczą pasowań ciasnych
Podstawy Konstrukcji Maszyn
Podstawy Konstrukcji Maszyn
Ćwiczenia: Tolerancje i Pasowania
Ćwiczenia: Tolerancje i Pasowania
10
Położenie pól tolerancji
Położenie pól tolerancji
przy pasowaniu wg zasady stałego otworu:
przy pasowaniu wg zasady stałego otworu:
Podstawy Konstrukcji Maszyn
Podstawy Konstrukcji Maszyn
Ćwiczenia: Tolerancje i Pasowania
Ćwiczenia: Tolerancje i Pasowania
11
Położenie pól tolerancji
Położenie pól tolerancji
przy pasowaniu wg zasady stałego wałka:
przy pasowaniu wg zasady stałego wałka:
W budowie maszyn częściej stosuje się zasadę stałego otworu niż zasadę stałego
W budowie maszyn częściej stosuje się zasadę stałego otworu niż zasadę stałego
wałka.
wałka.
Zasada stałego otworu umożliwia zmniejszenie liczby rozmiarów narzędzi i
Zasada stałego otworu umożliwia zmniejszenie liczby rozmiarów narzędzi i
sprawdzianów do pomiaru otworów.
sprawdzianów do pomiaru otworów.
Zasadę stałego wałka stosuje się w przypadku potrzeby osadzenia wielu elementów
Zasadę stałego wałka stosuje się w przypadku potrzeby osadzenia wielu elementów
na wałku, którego średnica na pewnej długości jest stała.
na wałku, którego średnica na pewnej długości jest stała.
Podstawy Konstrukcji Maszyn
Podstawy Konstrukcji Maszyn
Ćwiczenia: Tolerancje i Pasowania
Ćwiczenia: Tolerancje i Pasowania
12
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
2 3a Uklad tolerancji i pasowan ISO (2)2 3a Uklad tolerancji i pasowan ISOKomputerowy układ tolerancji i pasowań wymiarów liniowych ISO ( PWSZ Konin )tolerancje i pasowania utp1 tolerancje i pasowania otworow i walkowid000Tolerancje i pasowaniapasowanie chorpowatość tolerancjaPodstawy tolerancji wymiarow liniowych i pasowanustawa o umowach miedzynarodowych 14 00więcej podobnych podstron