Ekologia
Wykład z dnia 13.12.2009
Ekosystemy w Polsce
Morze Bałtyckie  zimne, śródlądowe, słabo zasolone, płytkie, młode (powstało 10 000 lat temu)
Landsord  największa głębia  456 m ppm
Fazy rozwoju Bałtyku (polodowcowe)
I faza  Bałtyckie Jezioro Lodowe
II faza  Morze Yoldia (Yoldia Arctica  małż) wody jeziora lodowego połączyły się z wodami morza
III faza  Jezioro Ancylusowe (ślimak)
IV faza  Morze Litorynowe (małż)
V faza  Morze Mya (małgiew piaskołaz) / Macoma (rogowiec) -> faza przejściowa
Strefy roślinności nad morzem Bałtyckim
Rodzaje wybrzeża:
1. klifowe
5
4
1 2 3
1  morze
2  kidzina
3  plaża
4  klif
5  buczyna pomorska (chronicznie występują storczyki)
Eratyki  głazy porzucone przez lodowiec , występują w klifie
Rokitnik Zwyczajny (chroniony) ta sama funkcja co trawy na wydmach
Słowińcy  plemię od którego jest nazwa Słowińskiego Parku Narodowego
Woliński Park Narodowy
Półwysep Hel  Nadmorski Park Narodowy
2. płaskie
4 5
6 7
1 2 3
1  morze
2  kidzina
3  plaża
4  wydma biała
5  wydma szara
6  zagłębienie z torfowiskami
7  bór (nadmorski bór bażyn owy)
Piaskownica, Wydmuchrzyca  trawy na wydmie białej  utrzymują piasek w ryzach żeby nie
przemieszczał się dalej
Mikołajek nadmorski  roślina chroniona
Mewy (śmieszka, żółtonoga)  zwierzęta chronione
Góry
Piętrowy układ roślinności w górach
Karkonosze Tatry
1  piętro pogórza ( lasy głównie liściaste) obecnie strefa życia górali
2  regiel dolny (obszary leśne)
3  regiel górny (obszary leśne)
4  Piętro subalspejskie  piętro krzewów (sosna kosodrzewina  kosówka, chroniony  pełni tę samą
funkcję co Rokitnik)
5  Piętro alpejskie, piętro hal, piętro łąkowe
Krokusy  na halach rośliny chronione
6  piętro subniwalne - nagie turnie  porosty, mchy, skalnice
7  piętro niwalne  piętro nietopniejącego śniegu
Jodła, buki budują regiel dolny
Świerk, bory świerkowe  regiel górny
Wierzba lapońska (zdrewniała)  relikt polodowcowy, występuje głównie w piętrze subalpejskim i jest
chroniona
Rośliny chronione  szarotka (wskaz
nik gleby wapiennej  Tatry niskie), dziewięćsił bezłodygowy
(wskaz
nik gleby granitowej  Tatry wysokie)
Zwierzęta chronione  kozice, świstaki, orzechówka  żyje w protokooperacji z limbą
Parki Narodowe: Karkonoski PN, Ojcowski PN, Świętokrzyski PN, Gorczański PN, Pieniński PN,
Babiogórski PN, Magórski PN, Bieszczadzki PN, Tatrzański PN
W Bieszczadach mamy inne piętra:
1. piętro pogórza
2. regiel dolny (lasy bukowe)
3. połoniny (krzaki  olsza zielona)
Lasy
Typy siedliskowe lasu  podstawowa jednostka klasyfikacyjna w typologii siedlisk leśnych
Typy siedliskowe lasu wyróżniamy w oparciu o 3 kryteria:
1. skład drzewostanu  liściaste - lasy
Iglaste  bory
2. Rośliny runa leśnego  wyróżniamy gatunki częste (często występujące w określonych typach
siedliskowych np. borówka), gatunki wyróżniające  wyróżniają jeden typ siedliskowy od drugiego
(np. borówka bagienna)
3. kompleks elementów glebowych w skład którego wchodzą skała macierzysta, gleba właściwa i
ściółka czyli próchnica
Bory rosną na glebach ubogich i kwaśnych a lasy na żyznych
Najłatwiej człowiekowi jest zaburzyć drzewostan, najtrudniej glebę. Im gleba żyz
niejsza tym siedlisko
jest bardziej odporne  również na działalność turystyczną
W Polsce występują głównie bory sosnowe, posadzone przez człowieka ponieważ sosna daje bardzo
dobre drewno a nie ma żadnych wymagań. Niestety zmienia ona kwaśność gleby.
Lesistość w Polsce  27-28%
Stałym zakazem wstępu do lasu objęte są wszystkie szkółki i młodniki, obszary w jakiś sposób
zdegradowane wcześniej i ostoje zwierzyny.
 B BM LM L
s Bs - - -
św Bśw BMśw LMśw Lśw
w Bw BMw LMw Lw
ols ols ols
b Bb brzozowy typowy jesionowy
wilgotność żyzność
s  suchy, św  świeży, w  wilgotny, b  bagienny
B  bór, BM  bór mieszany, LM  las mieszany, L  las
Bs  bardzo suche miejsca, na piaskach, dużo chrobotków  porostów (np. bażyn owy), podatny na
erozję i na pożary, wyłączamy go z działalności turystycznej, traktujemy go widokowo, krajobrazowo.
(W borach występuje brzoza i nie traktuje się go jako drzewa liściastego)
Bśw i BMśw  ponad 50% naszych lasów
Bśw  jagody, grzyby, bardzo przyjazny las dla turysty (sosnowy, jodłowy, modrzewiowy, świerkowy)
Bw  wilgotne miejsca
Bb  małe sosenki na torfowiskach
BMśw  najlepszy dla uprawiania turystyki i rekreacji, więcej grzybów, poziomki, jagody, konwalie,
bardziej atrakcyjny, żyz
niejsza gleba (klony, jawory, lipy, dęby, bogate runo leśne)
BMw  w okolicach torfowiska, żyz
niejsza gleba,
Ols brzozowy  brzoza na torfowisku, sporadycznie mogą być to świerki
Bory bardzo dobrze jonizują powietrze, wydzielają tzw. fitoncydy i olejki eteryczne
LMśw  bardzo rzadkie, bardzo podobne do borów, bardzo żyzne, jeszcze bardziej atrakcyjne
LMw  bardzo rzadki, obrzeża torfowisk
Ols typowy  rośnie nad/na wodami stojącymi, można wpłynąć do niego kajakiem, zbudowany z
olchy, z olsu pochodzi pokrzywa
Lśw  bardzo żyzne, bardzo atrakcyjne, jest ich bardzo mało ponieważ zostały masowo wycięte,
ciemne, przytłaczające
buczyny (nadmorskie, górskie)
dąbrowy
grądy (lasy biomowe, zrzucające liście na zimę, aspekt wiosenny masowy zakwit geofitów)
Lw  łęgi  lasy rosnące nad wodami płynącymi
Ols jesionowy  rośnie najczęściej na starorzeczach, skrzyżowanie olsu i łęgu, głównie budowany
przez jesiony
Najbardziej przydatnym do turystyki i rekreacji typem siedliska lasu jest BMśw, który jest odporny,
atrakcyjny i częsty. Na miejscu drugim jest Bśw a na trzecim Lśw
Siedliska wilgotne, podmokłe, bagienne, przeznaczamy dla form turystyki specjalistycznej, turystyki
przygodowej, survival, ekoturystyki i turystyki myśliwskiej