1,1 Aleksander III Wielki panował: 336-323 przed Chr., Filip II (360-336 przed Chr.); "Kittim", tj. z Grecji, ściśle z Macedonii; "walkach" - w r. 334 nad brzegiem rzeki Granikos, w r. 333 pod Issos i w r. 331 koło Arbeli. Dariusz III Kodoman (336-331 przed Chr.).
1,3 "Na krańce świata" - do Indii; "wbiło się w pychę" - zażądał boskiego kultu; ostatnie słowa Wlg umieszcza na końcu w. 4.
1,5 W r. 323 przed Chr.
1,6 Szeroko rozpowszechniona opinia.
1,10 Epifanes - Antioch IV Epifanes, syn Antiocha III Wielkiego (223-187 przed Chr.); "zakładnik" - po bitwie pod Magnezją w roku 189 przed Chr.; "panowania greckiego" - tj. ery Seleucydów, liczonej od r. 311 przed Chr.
1,12 Zob. 2 Mch 4,7nn.
1,13 Antiocha IV Epifanesa.
1,14 Szkoła, w której uczono przede wszystkim gimnastyki, ale równocześnie hellenizowano Żydów.
1,16 Seleucydów (Syria) i Lagidów (Egipt).
1,18 Ptolemeusz VI Filometor (181-146 przed Chr.).
1,20 Rok 169 przed Chr. Zob. 2 Mch 5,11-16.
1,29 Popr. wg 2 Mch 5,24-26; LXX i Wlg mają tu: "przełożonego nad podatkami".
1,33 Wschodnia część Jerozolimy.
1,34 Syryjczyków, pogan.
1,35 Dla Żydów.
1,46 Wlg: "święty lud izraelski".
1,54 "Roku" - w grudniu r. 167 przed Chr; "ohydę spustoszenia" - ołtarz Jowisza Olimpijskiego. Zob. Dn 9,27; Dn 11,31; Dn 12,11; Mt 24,15.
1,56 Wlg: "Boga".
1,58 Uroczystość królewskich urodzin obchodzono każdego miesiąca.
1,60 Zob. 2 Mch 6,10.
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
001P001P001P001P001P001P001P001P001P001P001P001P001P001P001P001P001P001P001Pwięcej podobnych podstron