MATURA
ZESZYTY EDUKACYJNE Arkusz nr =ö
dysleksja
Miejsce
na naklejk´
z kodem szko"y
MPO-P1A1P-062
EGZAMIN MATURALNY
Z JóZYKA POLSKIEGO
Arkusz nr 5
Arkusz nr 5
POZIOM PODSTAWOWY
MAJ
ROK 2007
Czas pracy 170 minut
Instrukcja dla zdajÄ…cego
1. SprawdÄ™, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 15 stron. Ewentualny brak
zg"oĘ przewodniczącemu zespo"u nadzorującego egzamin.
2. Rozwiązania zadał
zamieĘç w miejscu na to przeznaczonym.
3. Pisz czytelnie. UŻywaj d"ugopisu/pióra tylko z czarnym tuszem/atramentem.
4. Nie uÅ»ywaj korektora, a b"´dne napisy przekreĘl.
5. Pami´taj, Å»e zapisy w brudnopisie nie podlegajÄ… ocenie.
6. MoÅ»esz korzystaç ze s"ownika poprawnej polszczyzny i ortograficznego.
7. Wype"nij t´ cz´Ä˜ç karty odpowiedzi, którÄ… koduje zdajÄ…cy. Nie wpisuj
Å»adnych znaków w cz´Ä˜ci przeznaczonej dla egzaminatora.
8. Na karcie odpowiedzi wpisz swojÄ… dat´ urodzenia i PESEL. Zamaluj
pola odpowiadajÄ…ce cyfrom numeru PESEL. B"´dne zaznaczenie otocz
kó"kiem i zaznacz w"aĘciwe.
Za rozwiÄ…zanie
wszystkich zadał

moÅ»na otrzymaç
"ącznie 70 punktów
Cz´Ä˜ç 1  20 pkt
Cz´Ä˜ç 2  50 pkt
Wype"nia zdajÄ…cy
przed rozpocz´ciem pracy
KOD
ZDAJŃCEGO
PESEL ZDAJŃCEGO
1
MATURA
Egzamin maturalny z j´zyka polskiego
Arkusz nr 5
Cz´Ä˜ç 1  Rozumienie czytanego tekstu
Przeczytaj uwaÅ»nie tekst, a nast´pnie wykonaj zadania umieszczone pod nim. Odpowiadaj tylko na podstawie tekstu
i tylko w"asnymi s"owami  chyba Że w zadaniu polecono inaczej. Udzielaj tylu odpowiedzi, o ile jesteĘ proszony. W za-
daniach zamkni´tych wybierz tylko jednÄ… z zaproponowanych odpowiedzi.
Wiedza
Inteligencja jako awangarda
1. W czasach doĘç odleg"ych ludzkoĘç dosz"a do nast´pujÄ…cej teorii: w poczÄ…tkach swej historii cz"owiek jawi si´ jako
istota bezradna, która dopiero musi zdobywaç potrzebnÄ… wiedz´. JeĘli niewiedza jest Ä™ród"em wszelkiego z"a, jakie go
spotyka, rozwój wiedzy, dystansujÄ…cej cz"owieka od Ęwiata zwierzÄ…t, stanowi najwi´kszÄ… si"´ cz"owieka, warunek pe"ne-
go rozkwitu wszystkich jego moÅ»liwoĘci. Symbolem pot´gi wiedzy jest postaç Prometeusza  nauczyciela i dobroczyÅ‚
-
cy ludzkoĘci.
2. Wyobraęnia Ajschylosa pozostawi"a nam sugestywny obraz tej wspania"ej postaci. Z jednej strony widzimy nieustra-
szonego m´drca, intelektualist´, który wydar"szy naturze jej sekret, pe"en poĘwi´cenia i mi"oĘci naucza nagÄ… i bezbron-
nÄ… ciÅ»b´. Ajschylos, zdaje si´, zach´ca do przyj´cia prometejskiego wzorca i kontynuowania pracy przez przedstawicie-
li inteligencji jako awangard´ ludzkoĘci. Równie wspania"a jest wizja post´pu ludzkoĘci jako sta"ego i niepowstrzymane-
go ruchu b´dÄ…cego wynikiem rozwoju wiedzy.
3. Jest to wizja wyzwolenia przedstawiona w postaci fabu"y mitycznej. Idea ta znalaz"a jednakÅ»e w Grecji najpi´kniejszy
wyraz w rzeczywistej postaci, w osobie m´drca Sokratesa. Sokrates, wyznawca intelektualizmu etycznego, wierzy"
w moÅ»liwoĘç doskonalenia cz"owieka za pomocÄ… samej wiedzy. Ca"e z"o moralne, jak naucza", ma swe Ä™ród"o w niewie-
dzy; propagowanie wiedzy jest jednoczeĘnie wpajaniem cnoty. Czasy nowoÅ»ytne by"y prawdziwie op´tane tÄ… nadziejÄ…,
dla której wyszukiwano coraz to nowe argumenty.
4. Rzecznikiem tej idei by" Kartezjusz; warto przypomnieç fragmenty obrazujÄ…ce jego punkt widzenia. Cz"owiek, pozna-
jÄ…c z pomocÄ… ,,praktycznej filozofii  si"y i ,,dzia"ania , Ęwiat, który go otacza, przemieni si´ w koÅ‚
cu w ,,pana i posia-
dacza natury. W ten sposób b´dzie móg" nie tylko ,,wynajdywaç nieskoÅ‚
czone iloĘci sztuk i zaÅ»ywaç owoców ziemi,
lecz równieÅ» b´dzie móg" zachowaç swe zdrowie. A z nim zarazem i ducha, jako Å»e ,,jeĘli moÅ»na by znaleÄ™ç jakiĘ spo-
sób, który by uczyni" pospólnie ludzi bardziej roztropnymi i zmyĘlnymi niÅ» dotÄ…d, sÄ…dz´, iÅ» w medycynie naleÅ»y go szu-
kaç . Medycyna jest tu rozumiana jako Ęrodek soteriologiczny, jako wybawienie naszego cia"a, ale równieÅ» umys"u, jako
narz´dzie kszta"tujÄ…ce nowÄ… ludzkoĘç.
5. Nauka powo"ana jest do tego, by odkrywaç przed nami nowe lÄ…dy przysz"ej historii. T´ prostÄ… metafor´ znajdujemy
w postaci sfabularyzowanej u Bacona w dziele pt. Nowa Atlantyda. Tu, u wybrzeÅ»y Bensalem, moÅ»emy poznaç smak Å»y-
cia niesamowitego, w przedziwnym spo"eczeł
stwie, które z dala od naszej absurdalnej i brutalnej historii zacz´"o pro-
wadziç egzystencj´ zgodnÄ… z zasadami racjonalizmu, skupionÄ… wokó" Domu Salomona  muzeum i laboratorium sta-
nowiÄ…cego sceneri´, w której nabierajÄ… Å»ycia metody Bacona. MajÄ… one nie tylko zwi´kszyç naszÄ… wiedz´, ale równieÅ»
podnieĘç na duchu rajskÄ… ludzkoĘç, tym razem nie przez dzie"o Boga, lecz dzi´ki nauce.
Od post´pu wiedzy do post´pu spo"ecznego
6. WspominaliĘmy o tym, Å»e cz´sto odÅ»ywa"a wiara w moc wiedzy i Å»e kaÅ»dy taki powrót oznacza" odkrycie nowych ar-
gumentów. Obecnie takim argumentem jest logika i metodologia jako narz´dzia tworzenia wiedzy przewyÅ»szajÄ…ce nie-
efektywne, pobieŻne i zawodne badania z epok poprzednich. Przekonanie takie Żywili Kartezjusz i Bacon, mimo iŻ ich
epistemologie nie by"y doskona"e. Kartezjusz wierzy w nieustajÄ…cy post´p nauki, w rych"e wykroczenie poza wiedz´, ,,b´-
dącą niczym w porównaniu z tym, co jeszcze pozostaje do poznania .
7. Doktryna post´pu  optymistycznej wizji rozwoju ludzkoĘci  juÅ» od poczÄ…tku ery nowoÅ»ytnej Ęciera"a si´ z rywalizujÄ…cymi
z nią teoriami, g"ównie z przeciwstawną jej teorią degeneracji. Swoje g"ówne oparcie odnajdzie w rozwoju nauki oraz w innych
ęród"ach, jak na przyk"ad w biblijnym wyobraŻeniu czasu, które odnoszono do spraw Ęwieckich. Najistotniejsze jest, w jaki
sposób od historycznych dowodów na rzecz post´pu wiedzy przechodzi si´ w epoce oĘwiecenia do idei post´pu spo"ecznego.
PrzejĘcie takie otwiera przed nami problematyk´ dwojakiego rodzaju, na którÄ… sk"ada si´ iluzja intelektualna oraz jej efekty.
8. W oĘwieceniu rodzi si´ zorganizowany ruch, który przekszta"ca w prawdziwÄ… si"´ politycznÄ… dotychczasowe wizje uto-
pijne i futurystyczne. Od niewielkich grup, w których dyskutowano nad problemami nowej nauki, od wymiany poglądów
2
ZESZYTY EDUKACYJNE Arkusz nr =ö
Egzamin maturalny z j´zyka polskiego
Arkusz nr 5
w niewielkim gronie wtajemniczonych (dokumentacj´ tego ruchu stanowi bogata epistolografia z XVII wieku), od insty-
tucji, takich jak akademie i stowarzyszenia o wyraÄ™nym charakterze naukowym  ruch ten przerodzi" si´ w dzia"alnoĘç
o znacznie szerszym zasi´gu. Jak wskazuje Bury, myĘliciele francuscy XVIII wieku konsekwentnie dÄ…Å»yli do przeobraÅ»e-
nia natury rządów i leŻących u jej podstaw zasad oraz do zniesienia dominacji kleru. MyĘliciele ci wierzyli, iŻ g"ówny
problem rodzaju ludzkiego, jakim wed"ug nich by"o osiÄ…gni´cie szcz´Ä˜cia, moÅ»na rozwiÄ…zaç dzi´ki stopniowemu zwy-
ci´stwu rozumu nad przesÄ…dami, wiedzy  nad niewiedzÄ…. Nie myĘleli o gwa"townej rewolucji; mieli nadziej´, iÅ» przez
upowszechnienie wiedzy uda im si´ tak ukszta"towaç opini´ publicznÄ…, Å»e zmusi ona rzÄ…dzÄ…cych do zmiany obowiÄ…zu-
jÄ…cych praw, formy sprawowania w"adzy oraz do uznania za nadrz´dny cel szcz´Ä˜cia narodu.
9. Przekonanie o ogromnej plastycznoĘci natury ludzkiej, o moÅ»liwoĘci oddzia"ywania na niÄ… przez edukacj´ i róŻnorod-
ne instytucje by"o  jak dodaje ten sam autor  apriorycznie przyj´tym za"oÅ»eniem, na którym wspiera"y si´ te optymi-
styczne poglÄ…dy i b´dÄ…ce ich konsekwencjÄ… dzia"ania. OĘwieceni zwracajÄ… si´ ku najwaÅ»niejszym w ich epoce Ęrodkom
przekazywania informacji; chcÄ… wykorzystaç moÅ»liwoĘci druku do rozpowszechniania nowych idei. Takie jest w"aĘnie za-
danie Wielkiej Encyklopedii Francuskiej. PlanujÄ… równieÅ» utworzenie odpowiednich instytucji zajmujÄ…cych si´ po-
wszechnym nauczaniem na trzech odr´bnych poziomach. Model oĘwiecenia moÅ»e s"uÅ»yç równieÅ» w naszych czasach:
z jednej strony podtrzymuje bowiem wiar´ w wiedz´, z drugiej  widzi w intelektualiĘcie g"ównego sprawc´ przeobraÅ»eÅ‚

spo"ecznych. W rzeczywistoĘci Ęwiadczy on o dojĘciu do g"osu nowej klasy przekonanej o w"asnych wartoĘciach i osiąg-
ni´ciach, którym zresztÄ… nadaje ogromnÄ… rang´ zgodnie z ówczesnymi tendencjami ideologicznymi. Wielce pouczajÄ…cy
jest bilans z"udzeł
, osiÄ…gni´ç i niepokojów tej klasy.
Na podst.: Carlos Paris, Gwa"t na kulturze, Warszawa 1983, ss. 167-171
Zadanie 1. (1 pkt)
Co zdaniem autora tekstu jest podstawową cechą odróŻniającą cz"owieka od zwierząt (akapit 1.)?
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
Zadanie 2. (2 pkt)
Z akapitu 2. i 3. wypisz dwa okreĘlenia charakteryzujÄ…ce ide´ post´pu ludzkoĘci.
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
Zadanie 3. (1 pkt)
W jaki sposób Sokrates wiÄ…za" wiedz´ z etykÄ… (akapit 3.)?
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
Zadanie 4. (2 pkt)
Wymieł
dwie korzyĘci, które zdaniem Kartezjusza odniesie cz"owiek, gdy zacznie dzi´ki praktycznej
filozofii poznawaç Ęwiat (akapit 4.).
1............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
2............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
3
MATURA
Egzamin maturalny z j´zyka polskiego
Arkusz nr 5
Zadanie 5. (1 pkt)
Wyraz  soteriologiczny z akapitu 4. to:
a) synonim,
b) antonim,
c) archaizm,
d) zapoŻyczenie.
Zadanie 6. (1 pkt)
Dlaczego g"ówna instytucja spo"eczeł
stwa opisanego w dziele Bacona nazywa si´ Dom Salomona
(akapit 5.)?
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
Zadanie 7. (1 pkt)
Jaki pogląd jest wspólny dla Kartezjusza i Bacona (akapit 6.)?
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
Zadanie 8. (1 pkt)
Na podstawie akapitu 7. sformu"uj jednozdaniowÄ… definicj´ teorii degeneracji.
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
Zadanie 9. (2 pkt)
Podaj znaczenie nast´pujÄ…cych wyrazów (akapit 8.):
1. utopijny:
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
2. futurystyczny:
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
Zadanie 10. (2 pkt)
Wymieł
dwa cele, do osiÄ…gni´cia których dÄ…Å»yli myĘliciele francuscy w XVIII wieku (akapit 8.).
1............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................................
2............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
Zadanie 11. (2 pkt)
WskaÅ» dwa sposoby, za pomocÄ… których ludzie oĘwiecenia pragn´li dotrzeç do spo"eczeÅ‚
stwa.
1............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
2............................................................................................................................................................................
4
ZESZYTY EDUKACYJNE Arkusz nr =ö
Egzamin maturalny z j´zyka polskiego
Arkusz nr 5
Zadanie 12. (1 pkt)
Z akapitu 9. wypisz fragment zdania okreĘlającego  w myĘl za"oŻeł
oĘwiecenia  podstawową w"aĘci-
woĘç poj´cia intelektualista.
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
Zadanie 13. (2 pkt)
Podaj po jednym przyk"adzie pojawiajÄ…cej si´ w tekĘcie postaci mitycznej i historycznej.
1. Postaç mityczna:
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
2. Postaç historyczna:
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
Zadanie 14. (1 pkt)
Co jest tematem tekstu Parisa?
a) przeglÄ…d teorii filozoficznych,
b) rola wiedzy w procesie post´pu,
c) inteligencja jako ariergarda post´pu,
d) degeneracja wiedzy w procesie post´pu.
Cz´Ä˜ç 2  Pisanie w"asnego tekstu w zwiÄ…zku z tekstem literackim zamieszczonym w arkuszu.
Wybierz temat i napisz wypracowanie nie krótsze niŻ dwie strony, tj. ok. 250 s"ów.
Temat 1. JakÄ… wiedz´ o Ęwiecie zdobywa Kordian w trakcie swojej podróŻy? W rozwini´ciu tematu odwo"aj
si´ do analizy wskazanych fragmentów oraz ca"ego dramatu Juliusza S"owackiego.
Juliusz S"owacki Kordian (fragmenty)
(Akt II)
James Park w Londynie (& )
DOZORCA
Panie mój! pens za krzes"o!&
(Kordian daje szyling i nie przyjmuje reszty.)
Pan mój jak lord p"aci,
A jak lord siąĘç nie umie!
KORDIAN
JakÅ»e wi´c lord siada?
DOZORCA
Na trzech krzes"ach zarazem siadajÄ… magnaci:
Na jedném lord si´ k"adzie, a na drugim nogi,
A na trzeciém kapelusz, to trzech pensów suma.
5
MATURA
Egzamin maturalny z j´zyka polskiego
Arkusz nr 5
KORDIAN
Dzi´kuj´, bracie! b´d´ korzysta" z przestrogi.
DOZORCA
Szlachetny to jest zwyczaj, Żyęna ludziom duma,
L´kam si´, by go nowa reforma nie znios"a.
(Âciemnia si´.)
KORDIAN
Tam, gdzie g´stymi drzewy sadzawka zaros"a,
JakiĘ cz"owiek samotny jak cieł
si´ przesuwa,
Patrzy na ksi´Å»yc, wzdycha  to mi"oĘnik czu"y,
Zapewne wielkie serce smutkami zatruwa;
MoÅ»e mu si´ marzenia z"otym wÄ…tkiem snu"y,
I przerwa"y si´ nagle  od Ęwiata ucieka.
Chcia"bym go poznaç... Bracie, znasz tego cz"owieka?
DOZORCA
To pewien d"uÅ»nik, bankrut pot´pion wyrokiem.
KORDIAN
DlaczegoÅ» nie w wi´zieniu duma, lecz w ogrodzie?
DOZORCA
Prawo w domy nie wchodzi; po s"oł
ca zachodzie
Nie biega po ulicach za d"uŻnika krokiem;
Wi´c d"uÅ»nik we dnie sypia, a chodzi po nocy.
MyĘla"em, Że pan takŻe przy Boga pomocy
Mijasz si´ z prawem.
KORDIAN
N´dzny!&
(& )
Willa w"oska (& )
KORDIAN
Luba! gdzieĘ na pó"nocy sta" zamek wiekowy,
Herby pradziadów moich Ęwieci"y na bramie,
W salach, portrety dziadów w oz"oconéj ramie
Patrza"y na mnie; dzisiaj wzrok ojców surowy
AŻ tu, do w"oskiej willi, Ęciga za mną  goni.
Bo zamek ojców moich stopi"em na z"oto,
A z tego z"ota nosisz przepask´ na skroni.
WIOLETTA
Luby! zatruwasz serce niewczesnÄ… zgryzotÄ….
KORDIAN
Droga! gdybym pa"ace móg" nazad odzyskaç
JednÄ… "zÄ… twojÄ…, nie chc´, abyĘ "z´ wyla"a.
6
ZESZYTY EDUKACYJNE Arkusz nr =ö
Egzamin maturalny z j´zyka polskiego
Arkusz nr 5
Luba! tobie przystoi brylantami b"yskaç.
Tak droga mléczna Ęwiatów milijonem bia"a.
Chcia"bym w téj pi´knéj willi przeÅ»yç z tobÄ… wieki,
WĘród laurów, wodospadów, róŻ, brązów, zwierciade";
A kto wie? jutro moŻe otworzysz powieki
I spojrzysz w lice n´dzy, najsroÅ»széj z widziade"&
Przekleł
stwo! jam utraci" wszystko!
WIOLETTA
Mio caro,
Co si´ to znaczy?
KORDIAN
U drzwi stojÄ… wierzyciele!
Lecz bogactwo w mi"oĘci znikomą jest marą,
Dawa"em ci brylanty, dziĘ sercem si´ dziel´.
WIOLETTA
Ach brylanty& gdzie klucze?
KORDIAN
Stój! stój, moje Życie!
Wczoraj  aby opóęniç majÄ…tku rozbicie,
Z twojemi brylantami, siad"em do gry sto"a;
Gra mi wszystko poŻar"a& Lecz serce anio"a!&
WIOLETTA
(ze "zami i gniewem)
Ach! ach! ja nieszcz´Ä˜liwa, zabra" mi klejnoty!
Na podst.: J. S"owacki, Kordian [w:] Dzie"a wszystkie, t. II, Wroc"aw 1952
Temat 2. Cz"owiek w obliczu koszmaru. Jakie typy i zachowania ludzkie wyst´pujÄ… w prozie lagrowej Ta-
deusza Borowskiego? Przedstaw na podstawie za"ączonych fragmentów i znanych Ci opowiadał
autora
PoŻegnania z Marią.
I
Znasz piwnice Pawiaka? Te Å»elazne pod"ogi? OtóŻ Úydzi nadzy, z rozparzonÄ… po kÄ…pieli skórÄ…, czo"gali si´ po nich tam
i z powrotem, tam i z powrotem. Widzia"aĘ kiedyĘ buty Żo"nierskie od spodu? Ile tam gwoędzi? OtóŻ Kronszmidt w"a-
zi" takimi butami na go"e cia"o i jeÄ™dzi" na czo"gajÄ…cym si´ cz"owieku. (...)
Najlepsze çwiczenie, jakie znam, to zespo"owy  lotnik, kryj si´! . Dwuszereg ludzi, pierĘ o plecy, niesie drabin´ na bar-
kach, podtrzymujÄ…c jÄ… jednÄ… r´kÄ…. Na okrzyk  lotnik, kryj si´! , padajÄ… na ziemi´ nie puszczajÄ…c z barków drabiny. Kto
puĘci, ginie pod kijem lub zaszczuty przez psa. Nast´pnie po szczeblach leŻącej na ludziach drabiny zaczyna chodziç
esman, tam i z powrotem, tam i z powrotem. Potem trzeba wstawaç i nie mieszajÄ…c szyków, znów padaç.
II
W ca"kowitym milczeniu podajemy zup´; w ca"kowitym milczeniu wyrywamy przemocÄ… menaÅ»ki z rÄ…k, które chcÄ… coĘ
z pustego dna jeszcze wygrzebaç, jeszcze przed"uÅ»yç chwil´ jedzenia, jeszcze raz oblizaç misk´, ukradkiem przeciÄ…gnÄ…ç
7
MATURA
Egzamin maturalny z j´zyka polskiego
Arkusz nr 5
palcem po dnie. Kapo odskoczy" od kot"a, wpad" w szeregi: dojrza". Kopniakiem w twarz obala liŻącego misk´, kopie raz
i drugi w podbrzusze i odchodzi, depczÄ…c po kolanach i r´kach, ale ostroÅ»nie omijajÄ…c jedzÄ…cych.
Wszystkie oczy patrzą z wysi"kiem w twarz kapy. Jeszcze dwa kot"y: dolewka. Co dzieł
kapo rozkoszuje si´ tÄ… chwilÄ…. Za
dziesi´ç lat obozu naleÅ»y mu si´ ta pe"nia w"adzy nad ludÄ™mi. KoÅ‚
cem chochli wskazuje, kto zas"uÅ»y" na dolewk´: nie
pomyli si´ nigdy. Dolewk´ dostanie lepiej pracujÄ…cy, silniejszy, zdrowszy. Chory, os"abiony, wysch"y cz"owiek nie ma pra-
wa do drugiej miski wody z pokrzywÄ…. Nie wolno marnowaç pokarmu dla ludzi, którzy nied"ugo pójdÄ… do komina.
III
W bloku, pod nami, kot"ujÄ… si´ ludzie, nadzy, ociekajÄ…cy potem. ¸aŻą mi´dzy buksami w przejĘciu, wzd"uÅ» ogromnego,
inteligentnie zbudowanego pieca, mi´dzy ulepszeniami, które stajni´ koÅ‚
ską (na drzwiach wisi jeszcze tabliczka, Że  ver-
suchte Pferde  zaraÅ»one konie, naleÅ»y odstawiaç tam a tam) przemieniajÄ… si´ w mi"y (gem1
tlich) dom dla ponad pó"
tysiÄ…ca ludzi. GnieÅ»dŻą si´ na dolnych pryczach po oĘmiu, dziewi´ciu, leŻą nadzy, koĘciĘci, cuchnÄ…cy potem i wydzieli-
nami, o zapadni´tych g"´boko policzkach.
IV
 S"uchaj, Henri, czy my jesteĘmy ludzie dobrzy?
 Czemu si´ g"upio pytasz?
 Widzisz, przyjacielu, wzbiera we mnie zupe"nie niezrozumia"a z"oĘç na tych ludzi, Å»e przez nich musz´ tu byç. Nie
wspó"czuj´ im wcale, Å»e idÄ… do gazu. Úeby si´ ziemia pod nimi wszystkimi rozstÄ…pi"a. Rzuci"bym si´ na nich z pi´Ä˜cia-
mi. PrzecieÅ» to jest patologiczne chyba, nie mog´ zrozumieç.
 Och, wprost przeciwnie, to normalne, przewidziane i obliczone. M´czy ci´ rampa, buntujesz si´, a z"oĘç naj"atwiej wy-
"adowaç na s"abszym. PoŻądane jest nawet, abyĘ jÄ… wy"adowa". To tak na ch"opski rozum, compris?  mówi nieco iro-
nicznie Francuz, wygodnie uk"adajÄ…c si´ pod szynami.  Patrz na Greków, ci umiejÄ… korzystaç! ÚrÄ… wszystko, co im pod
r´k´ wlizie; przy mnie zjad" jeden s"oik marmolady.
 Byd"o. Jutro po"owa z nich zdechnie na sraczk´.
 Byd"o? Ty teŻ by"eĘ g"odny.
 Byd"o  powtarzam zawzi´cie. Zamykam oczy, s"ysz´ krzyki, czuj´ drÅ»enie ziemi i parne powietrze na powiekach.
W gardle zupe"nie sucho.
V
Trupy porozk"adane na rampie zabiera ostatnie auto, klamoty sÄ… za"adowane. Kanada objuczona chlebami, marmola-
dÄ…, cukrem, pachnÄ…ca perfumami i czystÄ… bieliznÄ…, ustawia si´ do odmarszu. Kapo koÅ‚
czy "adowanie kot"a od herbaty
z"otem, jedwabiami i czarnÄ… kawÄ…. To na bram´ dla wachmanów: puszczÄ… komando bez kontroli. Par´ dni obóz b´dzie
Å»y" z tego transportu: zjada" jego szynki i kie"basy, konfitury i owoce, pi" jego wódki i likiery, b´dzie chodzi" w jego bie-
liÄ™nie, handlowa" jego z"otem i t"umokami. Wiele wyniosÄ… cywile za obóz, na ÂlÄ…sk, do Krakowa i dalej. PrzywiozÄ… pa-
pierosy, jajka, wódk´ i listy z domu.
Par´ dni b´dzie obóz mówi" o transporcie  Sosnowiec  B´dzin . By" to dobry, bogaty transport.
Na podst.: T. Borowski, Wspomnienia. Wiersze. Opowiadania, Warszawa 1981
WYPRACOWANIE
na temat nr................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
8
ZESZYTY EDUKACYJNE Arkusz nr =ö
ZESZYTY EDUKACYJNE
Egzamin maturalny z j´zyka polskiego
Arkusz nr 5
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
9
MATURA
Egzamin maturalny z j´zyka polskiego
Arkusz nr 5
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
10
ZESZYTY EDUKACYJNE Arkusz nr =ö
ZESZYTY EDUKACYJNE
Egzamin maturalny z j´zyka polskiego
Arkusz nr 5
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
11
MATURA
Egzamin maturalny z j´zyka polskiego
Arkusz nr 5
BRUDNOPIS (nie podlega ocenie)
12