GRUCZOA
Y DOKREWNE
Gdy już istniejące, pojedyncze komorki zaczely laczyc się w wieksze zespoly (tkanki i narzady),
zaistniała konieczność wzajemnego przekazywania informacji miedzy nimi. Tą informacją stały się
zwiÄ…zki chemiczne  poczÄ…tkowo produkty metabolizmu, a nastepnie coraz bardziej skomplikowane
substancje.
Organizmy zwierzęce wytworzyły trzy układy regulacyjne:
1. Układ nerwowy
2. Układ wewnątrzwydzielniczy (endokrynowy)
3. Układ obronny (immunologiczny)
Wszystkie te układy sa powiazane strukturalnie i czynnościowo, tworząc razem sieć (nadkład)
NIE ( od pierwszych liter wszystkich wymienionych układów)
Sposoby wydzielania przez komorki (gruczoły) w zależności od miejsca, od którego wydzielają:
·ð Autokrynowe
·ð Parakrynowe
·ð Egzokrynowe
·ð Endokrynowe
- neuroendokrynowe
- mioendokrynowe
Sposoby wydzielania przez komórki (gruczoły) pod względem zmian zachodzących w komórce:
·ð Merokrynowe  zmiany zachodzÄ…ce w wyniku wydzielania nie sa widoczne w mikroskopie
·ð Apokryfowe  szczytowa czesc komórki zostaje zmienina w wydzielinÄ™.
·ð Holokrynowe  caÅ‚a Komorka przeksztaÅ‚ca siÄ™ w wydzielinÄ™.
UKLAD GRUCZOA
ÓW WYDZIELANIA WEWN
TRZNEGO SKA
ADA SI
Z:
·ð GruczoÅ‚ow nie posiadajÄ…cych przewodów wyprowadzajÄ…cych ( a zatem wydzielajÄ…cych do
krwi lub limfy)
·ð Komorek wewnÄ…trzwydzielniczych (endokrynowych) wystÄ™pujÄ…cych pojedynczo lub w
niewielkich grupach w róznych narzadach.
Gruczoły dokrewne i izolowane komorki endokrynowe wytwarzaja i wydzielaja hormony (lub
hormony tkankowe).
Hormony- przekaz
niki chemiczne, wytwarzane przez komorki endokrynowe i uwalniane do
krwiobiegu celem dotarcia do Komorek docelowych.
Klasyfikacja gruczołów wewnętrznego wydzielania w zależności od kryterium histogenetycznego:
Evel
·ð Z ektodermy rozwijaja siÄ™: szyszynka, przysadka nerwowa, komórki tarczycy, rdzeÅ„
nadnerczy, ciałka trzyzwojowe;
·ð z entodermy powstajÄ… tarczyca, przytarczyce, wÄ…troba, trzustka, jelita;
·ð z mezodermy powstajÄ… kora nadnerczy, serce, nerka, gruczoÅ‚y pÅ‚ciowe
RODZAJE HORMONOW (W ZALEZNOSCI OD BUDOWY CHEMICZNEJ)
·ð pochodne aminokwasów: tyroksyna, trójjodotyronina, melatonina, adrenalina,
noradrenalina, serotonina
·ð biaÅ‚ka: kalcytonina, parathormon, atriopeptyna, hormony przysadki i przewodu
pokarmowego
·ð sterydy: aldosteron, dezoksykortykosteron, testosteron, estrogeny, progesteron
Hormony podwzgórza:
·ð foliberyna (FSH-RH)
·ð luliberyna (LH-RH)
·ð gonadoliberyna (LH/FSH-RH)
·ð kortykoliberyna (CRH)
·ð tyreoliberyna (TRH)
·ð prolaktoliberyna (PRH)
·ð prolaktostatyna (PIH)
·ð somatoliberyna (SRH)
·ð somatostatyna (SIH)
·ð melanostatyna (MIH)
Evel
Komórki czesci gruczołowej przysadki
·ð acidofile (kwasochÅ‚onne) barwia siÄ™ barwnikami kwaÅ›nymi
·ð bazofile (zasadochÅ‚onne) barwia siÄ™ barwnikami zasadowymi
·ð chromofory (barwnikooporne) nie barwia siÄ™ lub barwia siÄ™ bardzo sÅ‚abo
komórki przedniego płata przysadki i wydzielane przez nie hormony:
1. kwasochłonne:
·ð somatotrofy (Ä…)  HGH (STH)
·ð laktotrofy (s)  PRL
2. zasadochłonne:
·ð kortykotrofy (²1)  proopiomelanokortyna (ACRH, MSH, LPH)
·ð tyreotrofy (²2)  TSH
·ð gonadotrofy (FSH i LH/ICSH)
choroby związane z nadczynnością bądz
niedoczynnością przysadki:
·ð gigantyzm
·ð akromegalia
·ð karÅ‚owatość
·ð prolaktyno ma
·ð nadczynność tarczycy
·ð niedoczynność tarczycy
Evel
Evel