RUCHY DOWOLNE
Brock 1862 r. wykazał, \
e zmiany patologiczne mózgu
powodują zmiany ruchowe.
W 1866 r Fritsch  na odsłoniętej korze mózgu
zaobserwował, \
e dotknięcie powierzchni kory mózgu
powoduje ruch kończyn.
Ruchy organizmu dzielimy na:
" ruchy dowolne- świadome, celowe, precyzyjne,
zamierzone- kontroluje je układ piramidowy.
" ruchy mimowolne- nieświadome, automatyczne 
kontroluje je układ pozapiramidowy.
Ruchy mimowolne towarzyszom ruchom dowolnym i je
uzupełniają.
Np. podczas chodzenia:
- ruch kończy dolnych - to ruch dowolny
- ruch kończy górnych- to ruch mimowolny
Nadrzędne ośrodki nerwowe, które wyzwalają ruchy
dowolne i postawę ciała znajdują się w:
- korze mózgowej
- jądrach kresomózgowia
- mó\
d\
ku
Kora mózgowa ma 6 warstw.
Kora ruchowa znajduje się w VI i IV warstwie kory
mózgowej w zakręcie przedśrodkowym.
W tej warstwie znajdują się komórki olbrzymie Betza,
które mają długie aksony.
Kora ruchowa  jest to pole 4, ku przodowi od pola 4 jest
nadrzędne pole ruchowe 6.
Pomiędzy polem 4 i 6 istnieje wąski pas kory mózgu  jest
to pole 4s.
Jest to pole hamujące lub tłumiące czynność ruchową.
Pierwotna kora ruchowa
6
http://www.net3plus.lanet.wRoc.net/software/symp/...
Nadrzędne neurony ruchowe w korze mózgu odbierają
informację z:
" kory mózgowej,
" układu siatkowatego zstępującego,
" układu pozapiramidowego,
" mó\
d\
ku,
" ekstero- i proprioreceptorów.
Korowe reprezentacje ruchu
Na powierzchni kory mózgu są reprezentacje dla ró\
nych
mięśni.
Pierwszorzędowa korowa reprezentacja dla ruchu
(pierwotna kora ruchowa) znajduje się w zakręcie
przedśrodkowym po stronie wewnętrznej.
W zakręcie przedśrodkowym znajdują się kolejno ośrodki
dla ruchów: stopy, goleni, uda, tułowia, ramienia,
przedramienia, dłoni, palców, głowy, \
uchwy, oka, warg,
języka, gardła.
Największa reprezentacja ruchową mają mięśnie
mimiczne twarzy, ręka, palce dłoni.
Dra\
nienie neuronów w zakręcie przedśrodkowym jednej
półkuli wywołuje ruch mięśni szkieletowych po
przeciwnej stronie ciała- kontralateralnie.
Twarz- dra\
nienie ośrodków twarzy jednej półkuli
powoduje ruch mięśni twarzy po tej samej i po przeciwnej
stronie ciała  reprezentacja obustronna- ipsilateralna.
www.brainconnection.com/med/medar/homunculus
Drugorzędowa korowa reprezentacja ruchu znajduje się
po zewnętrznej powierzchni półkul mózgowych w
zakręcie przedśrodkowym płata czołowego i powy\
ej
bruzdy bocznej mózgu, a poni\
ej pierwszorzędowej
reprezentacji ruchu.
Obejmuje wyłącznie ośrodki dla mięśni twarzy po tej
samej stronie ciała (ipsilateralne).
DODATKOWE pole czuciowo-ruchowe- dla obu połów
ciała znajduje się po przyśrodkowej stronie półkul mózgu.
Dodatkowego pole czuciowo-ruchowe - to początek
układu pozapiramidowego.
Dodatkowe pole czuciowo-ruchowe- wyzwala ruchy ciała
związane z impulsacją czuciową, szczególnie wzrokową
takie jak ruchy gałek ocznych, ale równie\
ruchy kończyn,
czucie ucisku, drętwienia, swędzenia skóry.
Czynność pola dodatkowego wią\
e się z rozpoczęciem
ruchów pod wpływem impulsacji nerwowej pochodzącej
z:
" ośrodków wzrokowych,
" czucia powierzchniowego,
" ośrodków motywacyjnych.
ROLA;
" kontroluje ruchy mimowolne po tej samej i przeciwnej
stronie ciała;
" uzupełnia działanie kory pierwotnej.
Droga impulsów dla ruchów dowolnych
Impulsacja eferentna wysyłana przez nadrzędne neurony
ruchowe w zakręcie przedśrodkowym (I neuron) biegnie
do podrzędnych neuronów ruchowych tj. do II neuronów
ruchowych, które mogą się znajdować w jądrach
ruchowych:
- mostu,
- rdzenia przedłu\
onego,
- rdzenia kręgowego.
Z II neuronów impulsacja przesyłana jest do m.p.p
Podrzędne neurony ruchowe (II neuron) odbierają
impulsację wysyłaną zarówno przez receptory jak i przez
ośrodki poło\
one w mózgowiu.
Dlatego te neurony stanowią tzw.  końcową wspólną
drogę
Droga impulsów dla ruchów dowolnych
I neuron ruchowy  w zakręcie przedśrodkowym
droga korowo-rdzeniowa boczna i przednia
droga korowo-opuszkowa
droga korowo-mostowa
II neuron ruchowy mo\
e być w rdzeniu kręgowym lub w
rdzeniu przedłu\
onym lub w moście
Mięśnie poprzecznie prą\
kowane  wykonanie ruchu
Połowa neuronów podrzędnych odbiera impulsację
eferentną (swoistą) z pola ruchowego.
Druga połowa neuronów podrzędnych odbiera impulsację
nieswoistą od licznych innych neuronów.
Impulsacja swoista i nieswoista wzajemnie na siebie
zachodzą.
Układ korowo-rdzeniowy (piramidowy)
Impulsacja wysyłana przez nadrzędne neurony ruchowe (I
neuron) jest przekazywana do rdzenia kręgowego drogą
korowo-rdzeniową boczną i drogą korowo- rdzeniowa
przednią.
Droga korowo-rdzeniowa boczna stanowi 80% włókien
korowo-rdzeniowych, które krzy\
ują się w piramidach i
przechodzą na drugą stronę rdzenia przedłu\
onego i
kończą się na II neuronach w rogu przednim rdzenia
kręgowego.
Neurony te unerwiają mięśnie dystalne kończyn,
odpowiadają za precyzyjne ruchy kończyn i ruchy palców
rąk.
Szlak
korowo-rdzeniowy
Droga korowo-rdzeniowa przednia - stanowi ona 20%
włókien korowo-rdzeniowych i unerwia mięśnie tułowia i
mięśnie proksymalne kończyn. Zale\
y od niej postawa
ciała.
Włókna drogi korowo-mostowej i korowo-opuszkowej
krzy\
ują się na odpowiednich poziomach i doprowadzają
informację z komórek Betza do II neuronu w moście lub
rdzeniu przedłu\
onym.
Szybkość przewodzenia impulsów w drogach korowo-
rdzeniowych wynosi 60 do 70 m/s.
https://online.epocrates.com./data-dx/reg/674img/img....
Funkcja układu korowo-rdzeniowego
Układ - kontroluje świadome ruchy dowolne.
Odruch Babińskiego- gdy podra\
nimy stopę to
wszystkie palce się zginają.
Gdy jest uszkodzenie drogi korowo-rdzeniowej  paluch
zgina się do góry.
Układ pozapiramidowy
Do układu pozapiramidowego nale\
ą jądra podkorowe
(jądra kresomózgowia):
jądro ogoniaste,
jądro soczewkowate składające się ze skorupy i gałki
bladej,
jądro niskowzgórzowe,
istota czarna,
jądro czerwienne
Jądra kresomózgowia (jadra podkorowe)
Układ pozapiramidowy jest układem neuronów połączonych
w charakterystyczne pętle o typie sprzę\
eń zwrotnych
ujemnych.
Główne sprzę\
enia zwrotne
Kora mózgowa
Jądro ogoniaste
Neurony dopaminergiczne
Istota czarna
Jądro brzuszne boczne wzgórza
Neurony GABA-ergiczne
Neurony SP-ergiczne
Sprzę\
enia zwrotne:
Pomiędzy j. ogoniastym i istotą czarną w przewodzeniu
impulsów pobudzających biorą udział neurony SP-
ergiczne, a w przewodzeniu impulsów hamujących biorą
udział neurony GABA-ergiczne.
Inne sprzę\
enia zwrotne:
1. Kora mózgowa jądro ogoniaste istota czarna jądro
brzuszno-boczne wzgórza i impulsacja wraca do kory
mózgowej (pętla podstawowa).
2. Kora mózgowa jądro ogoniaste istota czarna jądro
brzuszno-boczne wzgórza i impulsacja wraca do jądra
ogoniastego; skąd kierowana jest do rdzenia kręgowego.
3. Kora mózgowa jądro ogoniaste istota czarna i
impulsacja wraca do jądra ogoniastego; skąd kierowana
jest do rdzenia kręgowego.
Rola układu pozapiramidowego
" Współdziałanie z układem piramidowym w wyzwalaniu
ruchów dowolnych, co powoduje, \
e ruchy są płynne.
" Kontroluje ruchy mimowolne
" Reguluje napięcia mięśni poprzecznie prą\
kowanych;
odpowiada za rozmieszczenie napięcia w
antagonistycznych grupach mięśniowych.
Droga impulsów dla ruchu w układzie pozapiramidowym
I neuron w dodatkowej korze czuciowo-ruchowej
Jądra kresomózgowia (jadra podkorowe)
II neuron:  rogi przednie rdzenia kręgowego,
- rdzeń przedłu\
ony,
- albo most
Mięśnie poprzecznie prą\
kowane
Uszkodzenia układu pozapiramidowego
" Zaburzenia w wykonywaniu ruchów dowolnych
" Zaburzenia napięcia mięśniowego
" Występowanie patologicznych ruchów mimowolnych
Choroba Parkinsona- zmniejszona ruchliwość,
sztywność, dr\
enie mięśniowe. Powstaje wskutek
uszkodzenia neuronów dopaminergicznych układu istota
czarna  jądro ogoniaste.
Dopamina jest obni\
ona o 50%, NA jest tak\
e obni\
ona w
podwzgórzu.
Czynność mó\
d\
ku
Odbiera informację ze wszystkich receptorów,
przetwarza ją, a następnie kontroluje układ ruchowy.
Dzięki niemu:
utrzymywana jest pionowa postawa ciała i równowaga,
regulowane napięcie mięśni szkieletowych związanych
z postawą ciała,
są polepszone ruchy dowolne i usuwane zbędne ruchy,
polepsza się precyzja, siła i szybkość wykonywanych
ruchów.
.
Objawy po uszkodzeniu mó\
d\
ku
W pierwszym okresie występuje wzmo\
one napięcie
mięśniowe spowodowane brakiem hamowania jąder
przedsionka.
Po kilku tygodniach:
Atonia- obni\
enie napięcia mięśni szkieletowych,
Astenia- osłabienie siły skurczów mięśni szkieletowych
Astazja- trudności w utrzymaniu pozycji wyprostnej
Ataksja- niezborność ruchów (bezwład)- brak koordynacji
ruchu, zaburzenia częstotliwości, siły i kierunku ruchu.
c.d.
Mowa niewyraz
na, skandowana z powodu zaburzenia
ruchów związanych z powstawaniem mowy.
chybienie palca wskazującego
Zjawisko odrzutu- niemo\
ność natychmiastowego
zatrzymania ruchu
Adiadochokineza  niemo\
ność wykonywania szybkich
ruchów naprzemiennych.
Układ siatkowaty pnia mózgu
Termin układ siatkowaty pnia mózgu jest pojęciem
czynnościowym.
Neurony tego układu przewodzą impulsy nerwowe w
ośrodkowym układzie nerwowym drogami nieswoistymi
(wieloneuralnymi) czuciowymi i ruchowymi.
Od tego układu zale\
y:
- wzbudzenie,
- uwaga,
- kontrola czynności somatycznych i autonomicznych.
Anatomicznie układ siatkowaty obejmuje skupienia
komórek występujących w tworze siatkowatym mostu,
rdzenia przedłu\
onego i kręgowego.
Układ siatkowaty obejmuje jądra:
- jądro szwu, jadro miejsca sinawego,
- jądro siatkowate śródmózgowia,
- istotę szarą śródmózgowia,
- jądro siatkowate wzgórza,
- jądro śródblaszkowe wzgórza,
- jądro brzuszne przednio-boczne wzgórza.
Neurony układu siatkowatego rozdzielają się na gałązki
wstępujące i zstępujące, co umo\
liwia przekazywanie
impulsów komórkom nerwowym poło\
onym w wy\
szych
jak i ni\
szych piętrach ośrodkowego układu nerwowego.
Układ siatkowaty dzieli się na:
" wstępujący  a ten na część pobudzającą i hamującą
" zstępujący  a ten na część pobudzająca i hamującą.
Układ siatkowaty zstępujący
Rola:
" kontroluje czynność odruchową rdzenia kręgowego,
" napięcie mięśni szkieletowych,
" czynność ośrodków kontrolujących krą\
enie i
oddychanie.
Część hamująca układu siatkowatego zstępującego -
zwalnia lub blokuje czynność innych neuronów
Część pobudzająca układu siatkowatego zstępującego-
toruje lub przyśpiesza czynność neuronów rdzenia
przedłu\
onego i rdzenia kręgowego.
układ siatkowaty
wstępujący
pobudzający
mó\
d\
ek
Twór
siatkowaty
Wejście specjalnej
recepcji
Główne wejście
neuronów czaszkowych
i rdzeniowych
Układ siatkowaty wstępujący
Rola:
- kontroluje czynność neuronów jąder mostu,
- jader ruchowych mięśni gałek ocznych,
- przewodzi impulsy aferentne od ró\
nych receptorów.
Część pobudzająca tego układu - to układ siatkowaty
wstępujący pobudzający RAS, który przewodzi impulsy
pobudzające do:
" wszystkich pól kory mózgu (desynchronizuje jej
czynność bioelektryczną);
" ośrodków podkorowych kierujących zachowaniem
(ośrodków motywacyjnych);
" ośrodków kontrolujących układ autonomiczny i gruczoły
dokrewne.
Część hamująca układu siatkowatego wstępującego  to
układ rekrutujący wzgórza, który synchronizuje czynność
bioelektryczną neuronów.