Szkoła Konstruktorów
byłoby wykorzystanie układu z rysunku
+
+
K. Jeśli natomiast priorytetem nie byłoby
jak najwyższe napięcie, tylko jak najwięk-
N.C.
N.C.
sza moc wyjściowa, to najprawdopodobniej
optymalna okazałoby się wersja z rysunku
L. Jeśli prostowane napięcia byłyby niskie,
zamiast zwykłych diod warto byłoby zasto-
sować diody o niższym napięciu przewodze-
N.C.
N.C.
nia, czyli diody Schottky ego.
Wśród rozmaitych propozycji poprawy
_
_
układu znalazł się schemat, pokazany na
rysunku M.
Rys. J
Niektórzy uczestnicy przypuszczali,
Rys. K _
_
że generowany przebieg będzie miał dużą
częstotliwość i należy wykorzystać diody
szybkie. Jeden z Kolegów po modyfikacji
prostownika zaproponował też umieszcze-
PAD 5
P
A
D
5
D1 D2
nie na wyjściu przetwornicy małej mocy
++U
C3
np. MC34063, która zapewniłaby stabilne C1
N.C.
D4
napięcie wyjściowe, niezależnie od pręd-
D3
kości obrotowej takiej zaimprowizowanej
C2
PAD 1
P
A
D
1
prÄ…dnicy.
plus
p
l
u
s
Wszystkie nadesłane odpowiedzi mogę +
PAD 2
P
A
D
2
PAD 4
P
A
D
4
m
a
s
a
uznać za prawidłowe (choć nie wyczerpu- masa
N.C.
jÄ…ce). Upominki za zadanie NieGra166 otrzy-
mują następujacy Koledzy:
PAD 3
P
A
D
3
m
i
n
u
s
Patryk Pionke  Sopot, minus
C4
Sebastian Wąsik  Dąbrówka,
Wy -U
D5 D6
Ryszard Pichl  Gdynia.
_
_
+
Rys. L Rys. M
Wszystkich uczestników dopisuję do listy
kandydatów na bezpłatne prenumeraty.
Trzecia klasa Szkoły Konstruktorów
Policz 171 - obliczyć (oszacować) moc wyjściową
+12V
Zadania Policz 171 jest kontynuacją zada- (sinusoidalną), dostarczaną do słucha-
wejście L
w
e
j
Å›
c
i
e
L
nia 166. Przypominam treść: realizujemy wek.
prosty układ monitorujący ze słuchawkami, Jak zawsze, bardzo proszę, żeby nadsyła-
+
zasilany napięciem stabilizowanym 12V. ne rozwiązania były możliwie krótkie. Praca
+12V
Wcześniej planowaliśmy wykorzystanie powinna zawierać zwięzły opis przebiegu
kostki TL084, jednak okazało się, że układ obliczeń. słuchawki
stereo
ten nie bardzo nadaje się do takiej roli. Nagrodami będą kity AVT lub książ-
2x32
2
x
3
2

Zastanawiamy siÄ™, czy w roli wzmacniacza ki, a najaktywniejsi uczestnicy sÄ… okreso-
słuchawkowego można byłoby wykorzystac wo nagradzani bezpłatnymi prenumeratami
+
wejście R
w
e
j
Å›
c
i
e
R
kostkę NE5532, też w układzie z rysunku EdW lub innego wybranego czasopisma
A. Znów ostateczna decyzja będzie zale- AVT. Wszystkie rozwiązania nadsyłane w
żeć od testów praktycznych, ale wcześniej terminie 60 dni od ukazania się tego nume- Rys. B
chcielibyśmy zorientować się, jaka byłaby ru EdW powinny mieć dopisek Policz171
moc takiej wersji z kostką NE5532 we (na kopercie, a w tytule maila dodatko- W układzie będzie pracował układ TL084,
współpracy ze słuchawkami o oporności wo nazwisko, np.: Policz171Jankowski). Z zasilany napięciem stabilizowanym 12V.
32©. uwagi na specyfikÄ™ zadania, bardzo proszÄ™ Zastanawiamy siÄ™, czy nie można byÅ‚oby
W ramach zadania Policz171 również o podawanie swojego wieku oraz miejsca zastosować w roli wzmacniacza słuchaw-
należy: nauki czy pracy. W e-mailach podawajcie kowego dwóch wzmacniaczy z kostki TL084
też od razu swój adres pocztowy. w układzie z rysunku B. Ostateczna decy-
Rys. A
+12V
Zapraszam do rozwiązania tego zadania zja będzie zależeć od testów praktycznych,
wejście L
w
e
j
Å›
c
i
e
L
zarówno doświadczonych, jak i początkują- ale wcześniej chcielibyśmy zorientować się,
cych elektroników, którzy nie potrafią prze- jaka byłaby moc takiego wzmacniacza, jeśli-
+
+12V analizować wszystkich subtelności układu. by współpracował on ze słuchawkami o
Można też jeszcze nadsyÅ‚ać rozwiÄ…zania opornoÅ›ci 32©.
słuchawki
zadania Policz170 z poprzedniego miesiąca. W ramach zadania Policz166 należało:
stereo
2x32 - obliczyć (oszacować) moc wyjściową
2
x
3
2

Rozwiązanie zadania (sinusoidalną), dostarczaną do słuchawek.
+
Policz 166 Zadanie okazało się trudne i napłynęło
wejście R
w
e
j
Å›
c
i
e
R
W EdW 12/2009 przedstawione było zada- mniej rozwiązań, niż zwykle. Uczestnicy
nie Policz166, które brzmiało: Realizujemy podchodzili do problemu z różnych stron,
prosty układ monitorujący ze słuchawkami. nie zawsze prawidłowo. Kilka osób przed-
Maj 2010
M
a
j
2
0
1
0
El ektronika dl a Wszystkich 49
+
+
+
+
 Szkoła Konstruktorów
stawiło zawi-
+12V
Å‚e wyliczenia
d o t y c z Ä… c e
prÄ…du i napiÄ™-
Rys. D
cia wyjścio-
+
wego. Dwie
40
osoby przepro-
Rys. C
wadziły dość VCC/VEE = ą15 V
obszerne rozważania, dotyczące mocy strat 30
TA =25°C
cieplnych, wydzielanych w kostce. Owszem,
to mógł być istotny trop, jednak popularne
20
wzmacniacze operacyjne sÄ… tak projekto-
wane, żeby nawet przy zwarciu wyjścia nie
Rys. E
10
nastąpiło przegrzanie i uszkodzenie. Dlatego
aby obliczyć moc doprowadzoną do słucha-
wek, można było skorzystać z którejś formy
5.0
znanego wzoru na moc:
P = U*I = U2/R = I2*R
0
Choć na schemacie nie były podane wartości
0.1 0.2 0.4 0.7 1.0 2.0 4.0 7.0 10
elementów, można było przypuszczać, że
RL, LOAD RESISTANCE (k? )
spoczynkowe napięcie stałe na wyjściach
Rys. F Rys. G
wzmacniaczy operacyjnych jest równe lub
zbliżone do połowy napięcia zasilania (12V/2 pokazuje rysunek E, a to da na rezystancji
= 6V). Wtedy można potraktować ukÅ‚ad, 32© moc:
jako zasilany napięciem symetrycznym P = I2*R
Ä…6V. W każdym razie staÅ‚e napiÄ™cie spo- P = (0,028A)2*32©
czynkowe można tak dobrać, żeby uzyskać P = 25mW
maksymalną amplitudę przebiegu napięcia Warto przy tym zauważyć, że przy prą-
i prądu na wyjściu. Na pewno napięcie dzie szczytowym 40mA, napięcie szczytowe
wyjÅ›ciowe, wystÄ™pujÄ…ce na sÅ‚uchawkach, na obciążeniu 32© wyniesie tylko
nie może mieć wartoÅ›ci miÄ™dzyszczytowej U = 40mA * 32©= 1280mV=1,28V
większej, niż napięcie zasilania, co ilustru- Czyli będzie to napięcie o wartości
je rysunek C. W praktyce międzyszczyto- międzyszczytowej 2,56V i wartości sku- Rys. H
wa amplituda przebiegu na słuchawkach tecznej 0,9V.
Ä…15
na pewno będzie dużo mniejsza niż 12V, i Jeszcze gorzej będzie w najgorszym VCC ą = ą 15 V
TA =25°C
to z różnych względów. Można było ana- przypadku. Otóż zgodnie z danymi katalo-
Ä… 12.5
See Figure 2
lizować, na ile napięcie wyjściowe będzie gowymi z rysunku D, w niektórych egzem-
mniejsze, jednak w tym przypadku znacz- plarzach prąd wyjściowy może być ograni-
Ä…10
nie prostszą drogą było przeanalizowanie czony do wartości (szczytowej) 10mA, co
prądów. daje wartość skuteczną prądu 7mA i zniko-
Ä… 7.5
Zatrzymajmy się więc przy prądzie wyj- mą moc sinusoidalną
Å›ciowym. P = (0,007A) *32©= 1,6mW
Ä…5
A to oznacza, że na obciążeniu 32©
Podstawowe obliczenia wystąpi napięcie szczytowe
Ä… 2.5
Otóż już pobieżna lektura karty katalo- U = 10mA * 32©= 320mV = 0,32V
gowej wzmacniacza operacyjnego TL082 Oznacza to, że napięcie międzyszczy-
0
wskazuje, że prąd wyjściowy kostek TL08x towe będzie mieć wartość tylko 0,64V,
0.1 0.2 0.4 0.7 1 2 4 7 10
jest niewielki. Karta katalogowa ST (SGS a wartość skuteczna tego napięcia to
RL  Load Resistance  k ?
1247
Thomson) informuje, że przy zasilaniu tylko 0,23V. Jak wskazuje rysunek C,
0.20.40.71247
Rys. J
napięciem symetrycznym ą15V prąd zwar- teoretycznie napięcie wyjściowe mogło-
ciowy wyjścia typowo wynosi 40mA, ale w by mieć dużo większą wartość. Jednak
niektórych może wynosić tylko 10mA, jak napiÄ™cie na obciążeniu 32© nie może Dla dociekliwych
wskazuje rysunek D. wzrosnąć, ponieważ w tym przypadku Znaczna część uczestników wyobraziła
Okazuje się, że w tym akurat przypadku, głównym ograniczeniem jest prąd wyj- sobie, że przy zasilaniu 12V, na słuchaw-
ograniczeniem jest maksymalna wartość ściowy. Napięcie na obciążeniu jest zde- kach wystąpi duże napięcie, jak na to wska-
prądu. W zasadzie na rysunku D podany cydowanie niższe, niż przy zasilaniu 12V zuje rysunek C. Koledzy ci skorzystali z
jest prąd przy zwarciu wyjścia, ale my można byłoby oczekiwać na podstawie dobrze znanej wszystkim zależności
przyjmijmy w uproszczeniu, że jest to mak- rysunku C. P = U2/R
symalny użyteczny prąd. Jeżeli katalogowy Wprawdzie w zadaniu nie było nic wspo- podstawili do powyższego wzoru wartość
maksymalny prÄ…d wyjÅ›ciowy wzmacniacza mniane o wymagalnej mocy minimalnej, R = 32© i napiÄ™cie U zwiÄ…zane z poda-
wynosi 40mA, to jest to wartość prądu jednak można słusznie przypuszczać, że moc ną wartością zasilania 12V. Oczywiście do
szczytowego  amplituda przebiegu sinu- wyjściowa rzędu półtora miliwata okaże się tego wzoru nie można podstawić wartości
soidalnego, więc dla przebiegu sinusoidal- zbyt mała. Ale nie sposób tego stwierdzić U=12V, ale też nieprawidłowa jest wartość
nego mamy do dyspozycji prąd o wartości z całą pewnością, bo zależy to od szeregu U=6V, co zaproponowało dwóch młodych
skutecznej pierwiastek z dwóch (1,41...) czynników, w tym od skuteczności przetwa- Czytelników. W najlepszym przypadku 6V
razy mniejszej, czyli około 28mA, jak rzania słuchawek. to wartość amplitudy, a my zgodnie z warun-
Maj 2010
M
a
j
2
0
1
0
50 El ektronika dl a Wszystkich
wartość międzyszczytowa
A
pp
m
8
2
.
amplituda
40mA
k
wartosć
ok. 28mA
o
skuteczna
40mA
wartość międzyszczytowa
6V
amplituda
4,25V
O
wartosć
skuteczna
V , OUTPUT VOLTAGE SWING (V
)
12V
wartość międzyszczytowa
OM
V
 Maximum Peak Output Voltage  V
Szkoła Konstruktorów
kami zadania mamy policzyć moc wyjścio- Cz ę ś c i owym
wÄ… przy przebiegu sinusoidalnym. Do wzoru usprawiedliwieniem
należy więc podstawić nie amplitudę, tylko jest fakt, iż w kar-
wartość skuteczną przebiegu sinusoidalne- tach katalogowych
go. Wartość skuteczna U przebiegu sinu- niektórych produ-
RMS
soidalnego jest pierwiastek z dwóch razy centów nie ma poda-
mniejsza od amplitudy U : nych wartości nomi-
A
U = 0,707 U nalnych i minimal-
RMS A
W teoretycznym, idealnym przypad- nych zwarciowego
ku, pokazanym na rysunku F, amplituda prądu wyjściowego,
wyniosłaby 6V, a wartość skuteczna około jak na rysunku D,
4,255V, co dawałoby na rezystancji obciąże- który pochodzi z
nia o wartości 32 omy zupełnie przyzwoitą katalogu ST (SGS
Rys. K
moc ponad 0,5W: Thomson). Mianowicie danych
P = U2/R takich nie ma w kartach Motoroli
P = (4,255V)2/ 32© (OnSemi), Texas Instruments i
P = 0,56W National Semiconductor. SÄ… tam
Wzmacniacz jest stereofoniczny, więc natomiast zamieszczone cha-
całkowita moc wyniosłaby 2 x 0,56W, czyli rakterystyki prądowe wyjścia.
w sumie ponad 1W. I taką wartość podała Na rysunku G pokazana jest
znaczna część uczestników. Niestety w rze- zależność maksymalnego mię-
czywistości moc będzie znacznie mniejsza i dzyszczytowego napięcia wyj-
to z kilku powodów. ściowego od oporności obcią-
Pominiemy tu kwestie związane ze stra- żenia przy zasilaniu napięciem
tami mocy i wzrostem temperatury. Kilku symetrycznym ą15V. Jak widać,
Kolegów rozważało, czy kostka TL084  ma producent nie przewiduje pracy
wystarczającą moc . Niektóre karty katalo- z obciążeniem mniejszym od
gowe informujÄ…, że maksymalna moc strat 0,1k©, czyli 100©. Przy tej
cieplnych dla obudowy DIL14 to 680mW. oporności maksymalne (między-
Teoretycznie wystarczyłoby dla mocy wyj- szczytowe) napięcie wyjściowe
Rys. L
ściowej rzędu 1 wata, ale ta moc dotyczy ma wynosić tylko 5Vpp, co daje
VCC
temperatury otoczenia +25°C. W wyższych amplitudÄ™ 2,5V i wartość sku-
temperaturach otoczenia moc strat jest tecznÄ… 1,77V.
mniejsza. Jeszcze bardziej pesymistycz-
Nie będziemy jednak wchodzić w szcze- ne są informacje z kart kata- Non-inverting
input
góły, wróćmy do maksymalnego napięcia na logowych innych firm. I tak
słuchawkach. Na pewno przy pojedynczym rysunek H ilustruje analogicz-
100
napięciu zasilania +12V nie da się na wyj- ną charakterystykę z katalogu
Inverting
Output
input
200
ściu uzyskać sygnału o amplitudzie mię- ST (SGS Thomson). Według
dzyszczytowej 12V wedÅ‚ug rysunku F. Na rysunku, przy obciążeniu 100©
100
30k
pewno napięcie wyjściowe będzie mniejsze, napięcie wyjściowe spadnie do
choćby z uwagi na napięcia nasycenia tran- zera. Taką samą charakterystykę
zystorów wyjściowych. Część uczestników można znalez
ć w katalogu Texas
uwzględniła ten fakt i przyjęła mniejsze Instruments  rysunek J.
napięcie na wyjściu. Ale na ile mniejsze? Inne informacje zawiera
Tu opinie były różne. Niektórzy przyjęli katalog National Semiconductor
wartość międzyszczytową napięcia wyjścio-  rysunek K przedstawia cha-
8.2k
wego 10V, ktoś przyjął amplitudę 4,5V, ktoś rakterystyki wyjściowe dla prądu
inny 4V. Na marginesie dodam, że niektórzy wypływającego i wpływającego.
1.3k 100
1.3k 35k 35k
do wzoru podstawiali właśnie amplitudę, co Tu widać, że dla większych prą-
VCC
oczywiście jest nieprawidłowe i daje moc dów wyjście ma charakter z
ródła
szczytową dwukrotnie większą od sinusoi- prądowego, co wskazuje, że w
Rys. M
dalnej. W zadaniu było wyraz
nie powiedzia- układzie jest jakiś obwód ogra-
ne, że chodziło o moc sinusoidalną, więc do niczający o takim charakterze. czym wartość U przyjmujemy z zakresu
BE
wzoru niewÄ…tpliwie trzeba byÅ‚o podstawić I rzeczywiÅ›cie  schemat wewnÄ™trz- 0,6...0,7V. Podzielenie 0,6V przez 22© daje
wartość skutecznÄ… przebiegu sinusoidalne- ny kostki TL082 produkcji National prÄ…d 27mA, a przez 30© daje 20mA, a
go, a nie amplitudę. Semiconductor pokazany jest na rysunku L. gdyby przyjąć U =0,7V, to jeszcze więk-
BE
Niestety, wszystkie tego rodzaju oblicze- Kolorem różowym zaznaczone są obwody sze. Tymczasem prądy podane na rysunku K
nia dawały nieprawidłowe rezultaty. Otóż ograniczające prąd. Są to typowe rozwią- są mniejsze. Katalog tego nie wyjaśnia, ale
próbując obliczać moc na podstawie napię- zania, a dzięki zastosowaniu rezystorów o można się domyślać, że rysunek K dotyczy
cia, należało też zauważyć, że przy napięciu różnej wartości, maksymalny prąd wypły- najgorszego przypadku, wynikającego głów-
szczytowym rzędu 4...6V przez rezystancję wający (typ 20mA) jest inny niż maksymal- nie z tolerancji rezystorów wyjściowych.
32© musiaÅ‚by popÅ‚ynąć prÄ…d szczytowy o ny prÄ…d wpÅ‚ywajÄ…cy (17mA). Warto jednak W każdym razie rysunki K i L można
wartości 120...190mA. zauważyć, że zazwyczaj przy obliczaniu łatwo ze sobą pogodzić. Gorzej z danymi z
A przecież wydajność prądowa wyjścia prądu tego rodzaju ograniczników dzielimy innych kart katalogowych. Zwróć też uwagę,
wzmacniaczy TL082 jest dużo mniejsza! napięcie U przez wartość rezystora, przy że dane o maksymalnym prądzie z rysun-
BE
Maj 2010
M
a
j
2
0
1
0
El ektronika dl a Wszystkich 51
 Szkoła Konstruktorów
+15V
R
R
+
~
~
3
5
,
5
m
A
I ~35,5mA
I
~
Uref
U
r
e
f
+
R
R
Rys. R
konstruktor może zamówić układy kon-
kretnej firmy o gwarantowanych parame-
Rys. N Rys. O
Rys. P trach albo uwzględnić najgorszy przypadek.
Natomiast hobbysta...
ku K, nawet z uwzględnie- ...w zasadzie hobbysta też powinien
niem tolerancji, nie zgadzają uwzględnić najgorszy przypadek.
się z informacjami z rysun- Ale jak widać z przeprowadzonych roz-
ku D. Jeszcze trudniejsze ważań, znalezienie tego najgorszego przy-
jest pogodzenie informacji padku może okazać się żmudne, praco-
z pochodzących z tej samej chłonne i w sumie niecelowe. Tym bardziej
karty katalogowej rysunków gdy hobbysta często wykonuje tylko jeden
D oraz H. Dlaczego przy egzemplarz urządzenia. Wtedy można po
Fot. S
Rys. T
obciążeniu wyjścia rezystan- są wartości rezystorów wyj- prostu przeprowadzić test i
cjÄ… 100© napiÄ™cie wyjÅ›ciowe miaÅ‚oby spa- Å›ciowych. Ale to jeszcze nie sprawdzić, jak to wyglÄ…da w
+
dać do zera? koniec. Rysunek P, poka- układzie budowanym z posiada-
Nie pomaga tu, a nawet zaprzecza temu, zuje budowę wewnętrzną nych podzespołów. Testowany
pochodzący z tego samego katalogu schemat kostek TL082 produkcji egzemplarz może spełnić ocze-
wewnętrzny kostek TL082 produkcji ST Motoroli (ON Semi). Tu, kiwania.
(SGS Thomson), pokazany na rysunku M. jak widać, wyjście jest zbu- Oczywiście, istnieje ryzyko,
Tu nie ma typowych ograniczników prądu dowane jeszcze inaczej i że po jakimś czasie układ się
z tranzystorami i wygląda na to, że funkcję ogranicznik prądu powinien + zepsuje i trzeba będzie wymie-
ograniczników pełnią rezystory (zaznaczone działać symetrycznie dla nić kostkę na nową, być może
kolorem różowym). Sytuację przy maksy- prądów wpływających i wypływających. Co na egzemplarz o gorszych parametrach. W
malnym  dodatnim wysterowaniu wyjścia ciekawe, tu wszystko się zgadza, ponieważ przypadku takich wątpliwości zapobiegli-
przy napiÄ™ciu zasilania Ä…15V ilustruje w rezystor wyjÅ›ciowy 24© powinien ograni- wi elektronicy umieszczajÄ… w obudowie
uproszczeniu rysunek N. Wynika stąd, że czyć prąd do wartości mniej więcej 25mA, urządzenia sprawdzony, ale niepodłączony
przy zasilaniu Ä…15V, na obciążeniu 100© co na rezystancji 100© da napiÄ™cie 2,5V, a dodatkowy egzemplarz ukÅ‚adu scalonego,
powinniśmy otrzymać napięcie szczytowe uwzględniając, że może to być prąd wpły- jako zapas. W razie awarii będzie on pod
3,55V, czyli międzyszczytowe około 7,1V. wający i wypływający, rzeczywiście daje to ręką  nie gdzieś w szufladzie lub na półce,
Charakterystyki z rysunków H i J można napięcie międzyszczytowe 5Vpp, jak wska- tylko w obudowie urządzenia. Koszt takiego
uznać za błąd rysownika (pomyłki w kata- zuje rysunek G. zapasu jest znikomy w porównaniu z ewen-
logach zdarzają się zaskakująco często). Uff!!!! tualnymi przyszłymi kłopotami.
Do takiego wniosku skłania też rysunek G. Nie dziwię się, że część uczestników Takie rozwiązanie z zapasowymi newral-
Jednak wartości napięcia z rysunku G też naszego konkursu Policz166 zagubiła się w gicznymi elementami, umieszczanymi w
nie odpowiadają danym z rysunków M i takich niespójnych informacjach. Ale co z obudowie urządzenia, jest w sumie dobre,
N. Zgadzałyby się natomiast, przynajmniej nich tak naprawdę wynika? ale czy nie lepiej unikać tego rodzaju
z grubsza, z rysunkiem O, pokazującym Otóż na pewno wynika wniosek, że kostki rozwiązań niepewnych, gdzie istotne właś-
fragment schematu wewnętrznego TL082 o tym samym oznaczeniu TL082, pochodzą- ciwości zależą od rozrzutu parametrów
produkcji Texas Instruments. Schemat jest ce od rozmaitych producentów, mogą mieć elementów?
taki sam, jak na rysunku M, tylko mniejsze znacząco różne parametry. Profesjonalny Dlatego i w tym przypadku prawdopo-
dobnie lepiej będzie wzmacniacz słuchaw-
Sponsorem nagród jest firma BTC Korporacja
kowy zrealizować inaczej niż w propozycji
z rysunku B.
Na koniec muszę jeszcze dodać, że jeden
z Czytelników zaproponował wykorzysta-
nie wzmacniacza mostkowego (BTL) według
rysunku R, co jego zdaniem przyniesie dwie
korzyści: uprości układ i zwiększy czterokrot-
nie moc. Niestety, co najmniej z dwóch powo-
dów nie jest to dobra propozycja. Owszem,
układ mostkowy (BTL) pozwala dwukrotnie
zwiększyć napięcie na obciążeniu, ale prze-
cież w naszym przypadku ograniczeniem
Maj 2010
M
a
j
2
0
1
0
52 El ektronika dl a Wszystkich

0
0
1
V
2
,
4

1
0
.
0
k
200

100

2
ok. 14,2V
o

L
L
0
R
R
0
100

1
3,55V
7,1V
3,55V
ok.0,8V
+
+
+
Szkoła Konstruktorów
We. L oba współpracujące równolegle wzmacnia-
W
e
.
L
We. L
W
e
.
L
+12V
cze, powinny też mieć dokładnie jednakowe
+12V +12V
wzmocnienie, co wymagałoby dobierania
+
albo zastosowania precyzyjnych 1-procento-
+
+12V
+12V
wych rezystorów sprzężenia zwrotnego. W
100k 100k 4,7k
sumie nie jest to pomysł godny polecenia.
Inny uczestnik zaproponował rozwa-
+12V
+ +
żenie korzyści wynikających z dodania
We. P
W
e
.
P
We. P
W
e
.
P
na wyjściu transformatorów obniżających
według rysunku U, które podwyższyłyby
rezystancję widzianą przez wyjście wzmac-
4,7k
niacza. Rzeczywiście jest to dobry pomysł,
Rys. U
tylko dziś już raczej bardzo kłopotliwy i Rys. W
nie jest napięcie, tylko wydajność prądowa kosztowny, ponieważ małe transformatorki
wyjść. Wzmacniacz mostkowy ani trochę nie o potrzebnej przekładni są trudne do zdo-
Rys. Z
zwiększy więc mocy doprowadzonej do słu- bycia i drogie.
chawek. Po drugie, do wyjścia stereofonicz- Błędna jest natomiast propozycja uży-
nego wzmacniacza mostkowego nie można cia wtórników tranzystorowych według
dołączyć typowych słuchawek, ponieważ słu- rysunku W. Przy proponowanej warto-
chawki stereo majÄ… trzy koÅ„cówki, z których Å›ci rezystorów emiterowych (4,7k©), moc
jedna (masa) jest wspólna  fotografia S. Do wyjściowa na słuchawkach byłaby zniko-
wyjścia wzmacniacza mostkowego można ma, znacznie mniejsza niż przy dołączeniu
byłoby podłączyć dwa niezależne przetwor- słuchawek wprost do wyjścia wzmacnia-
niki, ale nie wtyk typowych słuchawek. czy. Prawidłowa jest natomiast propozycja
Jeśli już miałoby być wykorzystanych symetrycznego wtórnika z rysunku Z, Upominki za zadanie Policz166 otrzymują:
więcej wzmacniaczy, to ewentualnie można najlepiej z rezystorem wyjściowym o war- Paweł Nowecki Wrocław,
by ich wyjÅ›cia poÅ‚Ä…czyć równolegle, ale za toÅ›ci okoÅ‚o 100©, co pozwoli zachować Leszek Waszczuk Zatory,
pomocą rezystorów o niewielkiej warto- znikomy poziom zniekształceń skrośnych. Michał Kowalewski Olsztyn.
ści (kilku omów), według rysunku T. W Gratuluję wszystkim Kolegom, którzy z
takim rozwiązaniu można uzyskać prawie gorszym lub lepszym skutkiem spróbowali Wszystkich uczestników dopisuję do listy
dwa razy większą moc w słuchawkach, ale rozwiązać to niełatwe w sumie zadanie! kandydatów na bezpłatne prenumeraty.
R E K L A M A
Maj 2010
M
a
j
2
0
1
0
El ektronika dl a Wszystkich 53
+
+
+
+