PSYCHOLOGIA EMOCJI I MOTYWACJI
V. Teoretyczne konteksty w badaniach emocji i
procesu emocjonalnego: neuro-, psychoanalityczny
i fenomenologiczny
Dr hab. Aleksandra Tokarz, prof. UJ
Instytut Psychologii UJ
rok akad. 2013/2014
TEORETYCZNE KONTEKSTY
W BADANIACH EMOCJI I PROCESU
EMOCJONALNEGO
I. Poznawczy
II. Ewolucyjny
III. Neuro
IV. Psychoanalityczny
V. Fenomenologiczny
VI. Kulturowy?
Teoretyczne konteksty w badaniach emocji i procesu emocjonalnego
KONTEKST NEURO-
KONTEKST NEURO----

Wzorce
psychofizjologiczne
Zmienne Koncepcje i wizje
psychofizjologiczne
modernistyczne?)
Eksperymenty nad

struktur
KONCEPCJE

emocjonalnych
wg przedstawiciela
neuroscience
Damasio

teoretyzowania

DAMASIO
DEKLARACJA METODOLOGICZNA
A DAMASIO
rozmowa nie tylko nie
prowadzili ani
zbyt wiele. Mowa
o faktach uznanych, o faktach oraz
hipotezach - nawet tych, jeszcze tylko
w sferze . na prace,
w toku ( ) przeprowadzono czas temu, jak i
na prace, zapewne prowadzone po
naszej rozmowy. Rozumie ( )
czasami posuwali na
i bocznymi (s.14)
PODSTAWOWE TEZY A DAMASIO
1. Procesy emocjonalne i uczuciowe

2.

3. Ich brak jest tak samo destrukcyjny, jak zaburzenia,

CASUS FINEASA
REKONSTRUKCJA

DLA SYNDROMU
CASUS - WNIOSKI
uszkodzenie kory w
Gh. jego do
planowania swej zachowania zgodnego
z przyswojonymi
i decydowania o tak, by mu
( ) . .50, s.80)
TEZY DAMASIO
Kwestia pierwsza
1.

2.
3.

TEZY DAMASIO [CD]
Kwestia druga
1.

2. ANTYKOGNITYWIZM: budowanie koncepcji


3.
podkorowym
4.

TEZY DAMASIO [CD]
Kwestia trzecia
1. [s.13]
2.


3.
ARGUMENTY DAMASIO [CD]
4.

5.

6.




ISTOTA I FUNKCJE EMOCJI
WG DAMASIO
nazywam zmian, w
ciele, jak i zazwyczaj przez
. Uczucie jest tych [s.297]
MARKER SOMATYCZNY

zaczniesz [ ] jakiejkolwiek analizy
i strat i zanim zacznie ku
gdy na
skutki danej decyzji [...] nieprzyjemnego
uczucia w trzewiach. owo odczucie odnosi do
i sygnalizuje pojawienie uczucia,
to zjawisko markerem somatycznym [ ]
somatyczny tutaj znowu w najszerszym sensie
do gdy mowa o markerze
somatycznym - obejmuje doznania trzewne i
pozatrzewne [s.200]
MARKER SOMATYCZNY

selekcji







emocjonalnych
wg Josepha LeDoux
strategia skrupulatnego

STRATEGIA LEDOUX






jak strach czy gniew i konstruowanie mini teorii



Papeza:


o



wg McLeana

strukturalnym


DOCHODZENIE DO ZROZUMIENIA






W
przypisywaniu wydarzeniom





Kora Droga
czuciowa


Droga

czuciowe
dolna
Bodziec Reakcje
emocjonalny emocjonalne



Kora Droga
czuciowa


Droga

czuciowe
dolna
Bodziec Reakcje
emocjonalny emocjonalne



Droga dolna

Szybkie wychwytywanie S

na

reakcji
kontrolowanych przez czynniki
poznawcze
Przygotowanie CM do ocenienia

obronnej
przekierowania na inne S






emocjogennego







], co ma znaczenie dla

TEORETYCZNE KONTEKSTY
W BADANIACH NAD EMOCJAMI-
przypomnienie
1.

2.
3. Metodologia i metodyka
4. Typowe problemy badawcze
5. Ograniczenia


danego paradygmatu (naturalistycznego lub
antynaturalistycznego)




Moc prognostyczna
(por. Tokarz, 1999)
Teoretyczne konteksty w badaniach emocji i procesu emocjonalnego
KONTEKST PSYCHOANALITYCZNY
KONTEKST PSYCHOANALITYCZNY -
KONTROWERSJE
( ) nas do przyznania racji opiniom
to, co jest nowe w teorii Freuda jest nieprawdziwe, a to, co
jest prawdziwe nie jest .
(Eysenck, 1965, za: , 1999, s.37)
KONTEKST PSYCHOANALITYCZNY -
KONTROWERSJE
jest najokropniejszym i
intelektualnych do jakich doprowadza
abstrakcyjnych
a i indywidualne szkody,
ten zgubny, mistyczny system, na
praktyczne takiego
). demon psychoanalizy wyparcie
ogon,
i siarki, tylko co
(...). Jest nadzieja, w czasie
psychoanalitycy psychologii na tyle, by
swego naczelnego
(Dunlap, 1927, za: , 1999, s. 37)
KONTEKST PSYCHOANALITYCZNY




ogromna literatura na temat eksperymentalnej weryfikacji

( -Klarkowska, 1986, s.41)
Dollarda i Millera oraz
schemat powstawania konfliktu wg Dollarda-Millera, (za:
Madsen, 1984)
GENEZA KONTEKSTU DYNAMICZNEGO:
KONCEPCJA FREUDA
Biologiczne zdeterminowanie emocji



Przymus powtarzania

jako mechanizmy transformacja emocji




emocjonalne
GENEZA KONTEKSTU DYNAMICZNEGO:
KONCEPCJA FREUDA
Prymat jako naczelnego regulatora
psychiki
jako zjawisko typowe
Paradoks istnienia emocji wypartych
Mechanizmy obronne

Symbolika w ekspresji emocji


FREUDA
1.
inaczej ich




2.

3.


(za: Cofer, Appley,1964/1972)

WYPARCIE






przypadku

(Cofer, Appley, 1964/1972, s.520)

WYPARCIE
wyparcie w 4 znaczeniach:
1. Psychologiczna funkcja odrzucania


2.
traumatycznych
3.
4.
(skutkiem ich wyparcia)
(za: -Klarkowska, 1986)

EMOCJONALNYCH

wypartych emocji)


Analiza i interpretacja [hermeneutyka] zjawisk kultury
 FREUDA:
KAREN HORNEY


podstawowy
w rozwoju i osiowy objaw nerwicy
ja
rzeczywiste ja realne

jako przyczyna
nerwic
CHARAKTERYSTYCZNE PROBLEMY
KONCEPCJI EMOCJI Z KONTEKSTU
DYNAMICZNEGO





a emocjonalnymi


Osobliwy status metodologiczny
Teoretyczne konteksty w badaniach emocji i procesu emocjonalnego
KONTEKST FENOMENOLOGICZNY
KONTEKST FENOMENOLOGICZNY
Scheler von Hildebrandt
CO TO ZNACZY
-






GENEZA KONTEKSTU
FENOMENOLOGICZNEGO



czyli skierowane na obiekt.
Skutkiem tego: odczucie

posiada ono znaczenie

(Scheler, 1980)
 SCHELERA




Uczucia cielesne

Uczucia psychiczne

Uczucia duchowe

 SCHELERA (CD)
psychiczne i uczucia duchowe zawsze
intencjonalne i sens, nie jest
spowodowany procesami
w podmiocie, jak w przypadku czy .
jako intencjonalnych z
po stronie Uczucia nie
irracjonalne( )
 SCHELERA (CD)

Schelera jest ruchem



(za: Hildebrandt, 1985, s.11)
 SCHELEROWSKICH
P. BRZOZOWSKIEGO


wzorcem
Skala Rokeacha


1.
podmiotu analogicznie jak byty materialne czy prawdy
logiczne i matematyczne
2.
3.
 SCHELEROWSKICH
P. BRZOZOWSKIEGO
podskal:










wiedza





 SCHELEROWSKICH
P. BRZOZOWSKIEGO
Skale czynnikowe:




PSYCHOLOGICZNA METODA
FENOMENOLOGICZNA
WG A. GIORGIEGO (2003)
Inspiracje fenomenologiczne:





ETAPY METODY FENOMENOLOGICZNEJ





perspektywy psychologicznej osoby


kategorii psychologicznych)



CHARAKTERYSTYCZNE CECHY

Fenomenologia i personalizm jako zaplecze filozoficzne
intencjonalnych

osobowego
NOWE KONTEKSTY?
NEURO- LeDoux,
Damasio, Panksepp

- Shweder
jako skryptopodobna