Witold Płotka
Uniwersytet Gdański
Intersubiektywny kontekst doświadczenia ciała w fenomenologii Husserla
Fenomenologia Edmunda Husserla postrzegana jest przede wszystkim jako propozycja
uprawiania teorii poznania. W konsekwencji zarówno problematyka intersubiektywności, jak też
cielesności zdają się być jedynie marginalnymi tematami tej filozofii. Co więcej, spotyka się
zarzuty, mówiące o bezcielesności transcedentalnego ego, o przeintelektualizowaniu problematyki
intersubiektywności, co ostatecznie prowadzić ma do sformułowania zarzutu solipsyzmu. Niemniej
jednak bliższe rozważania nad fenomenologią w aspekcie problematycznych kwestii mogą podać w
wątpliwość te zarzuty. Nie tylko uczniowie Husserla z Getyngi, Max Scheler i Edith Stein,
wprowadzali do swych rozważań tematy intersubiektywności i ciała, lecz również sam twórca
fenomenologii szeroko nawiązywał do obu tematów. Husserl dodatkowo łączył obie płaszczyzny
problemowe w ten sposób, iż w konsekwencji doświadczenie ciała zostało przedstawione jako
fundamentalne do konstytucji intersubiektywności. Decydujące zdaje się tutaj rozpatrywanie ciała
w szerokim horyzoncie doświadczeń, nie tylko jako podmiotu patrzenia, ale również dotykania i
działania. Kategoria działania wymagałaby wprowadzenia pary pojęć: normalności i anormalności,
które posiadają intersubiektywne odniesienie. Z tego powodu można mówić o zniesieniu
solipsyzmu, który miałby znaczenie ontologiczne. Tym samym rozważania Husserla można
przedstawić jako próbę odpowiedzi na pytanie: jak to jest doświadczyć Innego?