Usługi remontowo  budowlane:
" Tynki gipsowe i cementowo-wapienne, suche tynki,
" Ścianki działowe i murowanie, wylewki,
" Gładzie, malowanie, wykończenia wnętrz;
Informacje: Tel. [phone];
[e-mail],
http://tynkowanie-krakow.blogspot.com/
SPOSOBY NA KONSTRUKCJ
DACHU
y
ródło: Murator, luty 2005, autor: Paweł Dominiak
Dach ma przede wszystkim chronić nas przed zmiennymi warunkami atmosferycznymi, w
szczególności przed deszczem i śniegiem, ale dach nadaje też charakter i wygląd naszemu
domowi. Każdy dach ma też odmienną konstrukcję więz
by dachowej. Inną konstrukcję będzie
miała więz
ba dachu płaskiego, a inną stromego. Również konstrukcja dachu jednospadowego
będzie różna od tej w wielospadowym.
Więz
ba tradycyjna
Typowa więz
ba dachowa zbudowana jest z wiązarów, czyli drewnianych elementów
konstrukcyjnych połączonych w trójkąt. Dzięki choć poddawana wielu zmiennym
obciążeniom- pozostaje sztywna. Wyróżnia się trzy grupy wiązarów ciesielskich, czyli
przygotowywanych na budowie: rozporowe, bezrozporowe i mieszane.
" Rozporowe: umożliwiają wykonanie więz
by nad budynkami, które nie posiadają
wewnętrznych ścian nośnych. Najpopularniejsze są wiązary krokwiowe i jętkowe.
" Bezrozporowe: stosuje się je w budynkach o znacznej szerokości, w których konstrukcja
stropu oparta jest na ścianach wewnętrznych ( lub słupach i podciągach). Najczęściej
wykonuje się wiązary płatwiowo- kleszczowe.
" Mieszane: zwykle są to wiązary mansardowe, czyli takie, które umożliwiają wybudowanie
pomieszczeń mieszkalnych na poddaszu, mają one budowę dwukondygnacyjną, w której
górna część pracuje jako wiązar rozporowy, a dolna jako wiązar bezrozporowy. Zarówno
wiązary rozporowe jak i bezrozporowe mogą występować w odmianie ze ścianą kolankową.
Odrębną grupę wiązarów stanowią kratownice. Zwykle stosowane są w budynkach
jednotraktowych o znacznej szerokości. Podstawowe typy to wiązary trójkątne,
dwutrapezowe oraz o pasach równoległych.
Ważne w konstrukcji
Na stopień skomplikowania konstrukcji, a tym samym jej koszt (materiałów i robocizny), ma
wpływ wiele czynników. Oto najważniejsze
" Rozpiętość i układ ścian nośnych, na których opierać się będzie więz
ba. Duża rozpiętość
pomiędzy ścianami zewnętrznymi (brak podpór pośrednich) w istotny sposób ogranicza
wybór nie tylko konstrukcji dachu, ale i stropu. Można przyjąć, że rozpiętość ścian
zewnętrznych do 6-7 m uznawana jest za niewielką, a powyżej 10-12 m - za dużą;
" Sposób zagospodarowania poddasza, to zasadnicza informacja dla konstruktora czy
architekta. Inna jest wysokość użytkowa, jak i inna niezabudowana przestrzeń potrzebne są w
pomieszczeniach mieszkalnych (najlepiej powyżej 2.5m), a inne na strychu,(co najmniej
1.9m), czy nie użytkowanym stropodachu (wystarczy nawet 0,6m).
" Kąt nachylenia dachu może zależeć od konieczności dostosowania się do otaczającej
zabudowy ( zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego) oraz rodzaju
pokrycia dachu.
" Przewidywane obciążenia, to przede wszystkim ciężar więz
by i pokrycia, ale równie ważne
jest obciążenie więz
by śniegiem i wiatrem. Czynniki te wpływają zależnie od lokalizacji
domu, na terenie kraju (np. silne wiatry na Wybrzeżu i w górach, duże opady śniegu na
Suwalszczyz
nie).
Więz
by krokwiowe
To najprostszy do wykonania i najbardziej ekonomiczny typ więz
by, ( ma najmniej
elementów). Stosuje się go przy rozpiętości osiowej nie większej niż 7,2 m. Kąt nachylenia
poÅ‚aci powinien zawierać siÄ™ miedzy 30 º a 50 º. Krokwie nie powinny być dÅ‚uższe niż 4,5 m,
ale gdy wybieramy lekkie pokrycie (blacha lub papa), może to być nawet 5 m. w zależności
od sposobu oparcia krokwi na ścianach wyróżniamy dwa podstawowe typy tych konstrukcji:
" Więz
ba krokwiowo- belkowa: para krokwi razem z belkÄ… drewnianego stropu tworzy
trójelementowy wiązar oparty na ścianach zewnętrznych budynku. Belki tworzące drewniany
strop mogą być oparte na murze bezpośrednio lub za pośrednictwem murłaty.
" Krokwie oparte na ścianach: łączy się je w kalenicy i opiera na murłatach zamocowanych do
wieńca. Wtedy wiązar tworzą tylko dwa elementy i dlatego funkcję trzeciego boku trójkąta
musi przyjąć strop ( np. żelbetowy lub prefabrykowany).
Więz
by jętkowe
To jeden z najczęściej projektowanych typów wiązarów- jest prosty do wykonania,
ekonomiczny i nie ma tylu ograniczeń, co wiązar krokwiowy. Można go stosować przy
rozpiÄ™toÅ›ci Å›cian od 5 do 12 m, przy kÄ…cie nachylenia poÅ‚aci 25 º-67 º ( zalecane co najmniej
35 º). Jest to w zasadzie wiÄ…zar krokwiowy do którego dodano poziomy element, tzw. jÄ™tkÄ™-
łączy ona i usztywnia obie krokwie. Umieszcza się ją zwykle w połowie ich długości.
Przyjmuje się, że dolna część krokwi (od murłaty do jętki) nie powinna być dłuższa niż 4,5m.,
a górna (pomiędzy jętką a kalenicą)  niż 2,7m.
" Klasyczna więz
ba jętkowa: projektuje się ją wtedy, gdy długość jętki nie przekracza 3,5m.
Często robi się je w domach z poddaszem mieszkalnym. W takim przypadku dolna krawędz

jętki powinna znajdować się 2-2,4 m nad poziomem podłogi. W dachach o niewielkim kącie
nachylenia, aby zapewnić odpowiednią wysokość pomieszczeń, muruje się ścianki
kolankowe. Trzeba pamiętać jednak o tym, że muszą być solidnie wzmocnione konstrukcją
żelbetową ( wieniec, słupki), w przeciwnym razie, mogą zostać zniszczone (wypchnięte na
zewnÄ…trz) na skutek rozporu krokwi.
" Więz
ba płatwiowo- jętkowa: z jedną lub dwoma ścianami stolcowymi. Takie ściany tworzy
ciąg słupów stolcowych ustawionych na podwalinie i połączonych od góry płatwią pośrednią.
Ta konstrukcja ma zastosowanie przy większych rozpiętościach dachu, gdy jętki są zbyt
długie. Podpiera się je wtedy jedną płatwią ( przy rozpiętości wiązarów 7,5- 10m) lub dwiema
(gdy rozpiętość wynosi 10-12m). Słupy stolcowe zwykle umieszcza się na drewnianych
belkach, niezależnie od tego czy konstrukcja dachu jest drewniana, stalowa, czy żelbetowa.
Ukośne elementy zwane mieczami, spełniają dwie funkcje- usztywniają konstrukcję i
stanowią dodatkowe podparcie płatwi.
PÅ‚atwiowo- kleszczowe
To najbardziej uniwersalny rodzaj więz
by dachowej. Wykonuje się go zarówno na dachach
pÅ‚askich jak i stromych (6-70 º), jedno i dwu- spadowych, z poddaszem użytkowym czy też
nie i przy rozpiętościach nawet do 16m. Konstrukcja ta przypomina konstrukcję dachu
jętkowego z dwiema ścianami stolcowymi, jednak tutaj płetwie pośrednie podpierają krokwie
a nie jętki, co powoduje, w obu konstrukcjach znaczne różnice w sposobie przekazywania
obciążeń na ściany i stropy. W dachu jętkowym wszystkie obciążenia przejmują ściany
zewnętrzne, natomiast w płatwiowo kleszczowym większość obciążeń przekazywana jest na
strop lub wewnętrzne ściany nośne ( za pośrednictwem ścian stolcowych). Na ściany
zewnętrzne przenosi się tylko ich część, dlatego murowane ścianki kolankowe nie muszą być
wzmacniane żelbetowymi konstrukcjami. Jest kilka rodzajów konstrukcji płatwiowo-
kleszczowych, m.in.:
" Typowa więz
ba płatwiowo- kleszczowa: tworzy się ją z dwóch rodzajów wiązarów:
głównych, rozstawionych co 3,5m, składających się z dwóch krokwi, pary kleszczy i dwóch
słupów ścian stolcowych oraz pośrednich (krokwie oparte na płatwiach i ewentualnie
murłatach). Konstrukcja ta przy rozpiętości 9-10m nie wymaga usztywnień w kierunku
poprzecznym, ale przy większym rozstawie ścian należy stosować zastrzały lub miecze w
płaszczyz
nie wiązara głównego.
" Więz
ba płatwiowo- kleszczowa z drewnianą ścianką kolankową- najczęściej robi się ją w
budynkach z użytkowym poddaszem. Typowa wysokość ścianek kolankowych wynosi 1,2-
2m zarówno w dachach płaskich jak i stromych. Przed wychyleniem ścianki na zewnątrz
zabezpieczają ją kleszcze łączące krokiew ze słupem stolcowym ściany wewnętrznej.
" Plaski dach płatwiowo- kleszczowy: zwykle ma jedną płatew kalenicową opartą na ścianie
stolcowej. Rozwiązanie to stosuje się przy rozpiętości ścian 8- 9m i kącie nachylenia dachu 6-
18º. Åšcianki kolankowe najczęściej robi siÄ™ wtedy murowane. Przy wiÄ™kszych rozpiÄ™toÅ›ciach
(do 16m) oprócz płatwi kalenicowej stosuje się dwie płatwie pośrednie. Słupy wiązara
połączone są parą kleszczy. Miecze w płaszczyz
nie wiÄ…zara nie tylko usztywniajÄ… go w
kierunku poprzecznym ale i zmniejszają rozpiętość kleszczy.
" Dachy pulpitowe: to jednospadowa odmiana dachów o konstrukcji płatwiowo- kleszczowej.
Wykonuje się je głównie nad przybudówkami oraz nad długimi i wąskimi budynkami
usytuowanymi na granicy działki, w których rozpiętość między ścianami nie przekracza 6m.
Zwykle stosuje się dwie ściany stolcowe- tylną i środkową, czasami kolankową. Tylna
najczęściej wykorzystywana jest do usztywnienia wiotkiej ściany pulpitowej, z którą łączona
jest stalowymi kotwami. Środkowa zwykle jest pochylona, żeby obciążenia z dachu były
przekazywane jak najdalej do środka stropu.
WiÄ…zary kratowe
Gdy na rynku budowlanym upowszechniły się domy drewniane, wzrosło też zainteresowanie
wiązarami kratowymi. Wcześniej konstrukcje te głównie wykorzystywano do budowy
baraków i hal przemysłowych. Na budowach domów jednorodzinnych praktycznie ich nie
znano. Jednak w końcu dostrzeżono ich zalety i często stosuje się je nie tylko w domach
drewnianych ale i murowanych. WiÄ…zary kratowe najlepiej sprawdzajÄ… siÄ™ jako konstrukcje
dachów dwuspadowych o niewielkim kÄ…cie nachylenia (14-23º). Najczęściej wykorzystuje siÄ™
je w domach z nieużytkowym poddaszem, o rozstawie ścian nośnych zewnętrznych do 12m.
Wtedy najbardziej widać ich zalety: lekkość, prostotę, szybkość wykonania, niewielki koszt
transportu stropu i dachu, możliwość swobodnego zagospodarowania przestrzeni w domu, bo
nie potrzebne są wewnętrzne ściany nośne, a do ich wykonania nie jest koniecznie
zatrudnienie doświadczonego cieśli.