Szkoła Konstruktorów
Szkoła
Szkoła
Konstruktorów
Konstruktorów
Rozwiązanie zadania powinno zawierać schemat elektryczny i zwięzły opis działania.
Model i schematy montażowe nie są wymagane, ale przysłanie działającego modelu
lub jego fotografii zwiększa szansę na nagrodę.
Ponieważ rozwiązania nadsyłają Czytelnicy o różnym stopniu zaawansowania,
mile widziane jest podanie swego wieku.
Ewentualne listy do redakcji czy spostrzeżenia do erraty powinny być umieszczone
na oddzielnych kartkach, również opatrzonych nazwiskiem i pełnym adresem.
Prace należy nadsyłać w terminie 45 dni od ukazania się numeru EdW
(w przypadku prenumeratorów  od otrzymania pisma pocztą).
świadczyć indywidualne usługi związane w wersji laboratoryjnej, bo nie zostaje wyko-
Zadanie nr 94
z wykonaniem ładnej obudowy. Firma AVT nana część mechaniczna. (...) Jeżeli  mecha-
podejmowała w przeszłości takie próby i ba- nizmy mają być wykonane  u ślusarza , to
Tematem podsumowującym rok 2003 będzie dała rynek w tym zakresie, ale okazało się, że musicie zdać sobie sprawę, że wielu czytelni-
złożenie propozycji Romana Biadalskiego w przypadku pojedynczych egzemplarzy ko- ków nawet nie pomyśli, żeby spróbować. (...)
z Zielonej Góry oraz Mirosława Jabłońskie- szty projektu i realizacji są zdecydowanie Brawa dla redakcji za umożliwienie kupienia
go z A
odzi. zbyt wysokie dla hobbystów. Choć komple- płytek drukowanych czy obudów. To pierwszy
Roman napisał: Szanowny Panie Piotrze, ksowe rozwiązanie problemu mechaniki krok do  zrobienia ładnie . (...)
moja propozycja zadania dla uczestników i estetycznego wyglądu modeli nie jest łatwe, Te dwa listy określają treść kolejnego za-
 Szkoły Konstruktorów polegałaby na i tak sytuacja jest nieporównanie lepsza od dania naszej Szkoły:
przedstawieniu jednego z najlepszych urzą- tej sprzed dwudziestu lat, gdy nie mieliśmy
Zaprezentować ładnie wykonany
dzeń, które wykonali i uważają, że powinno dostępu nawet do sensownych obudów. Dziś
projekt dowolnego urządzenia elektro-
być zaprezentowane szerszej publiczności. najróżniejsze ładne obudowy z tworzyw
nicznego.
Przypuszczam, że z tego zadania wyłoniłyby sztucznych i metalowe są powszechnie do-
się wspaniałe pomysły i projekty. Dodatkową stępne, podobnie jako różne gałki, przyciski Znów zadanie jest niezmiernie szerokie.
korzyścią dla uczestników tego zadania byłby i pokrętła. I nie są to wcale elementy ko- Jak się zorientowaliście, w zadaniu chodzi
fakt posiadania pełnej dokumentacji do wła- sztowne. Nie tylko ja jestem przekonany, że głównie o estetykę oraz staranność i dokład-
snego urządzenia. Z praktyki wiem, że ama- robi się z nich zbyt słaby użytek. Oto frag- ność. Dodatkowa sprawa to możliwość pre-
torskie modele są często pozbawione dokład- menty e-maila Mirosława, związanego też zentacji dowolnych własnych konstrukcji na
nego opisu, a czasami nie posiadają go wca- z wcześniejszymi listami opublikowanymi łamach EdW i związane z tym honorarium
le. Przesyłam kilka fotografii takich prototy- w naszej Poczcie: (...) nieistniejące (chyba) autorskie.
pów. Dla uczestników, którzy częściej nadsy- czasopismo  Zrób sam publikowało cykl Oczywiście spodziewam się, iż nadeślecie
łają rozwiązania teoretyczne, temat polegał- artykułów  Zrób ładnie . Główna myśl tam działające modele. I to oczywiście ładne mo-
by na stworzeniu wstępnego projektu (upro- zawarta to, że wygląd jest jednym ze składni- dele, które wykorzystujecie w swojej co-
szczony schemat ideowy lub schemat bloko- ków pozwalających określić, że  coś jest dziennej praktyce. Z przyjemnością zapre-
wy) i dokładnym opisie działania urządzenia, zrobione dobrze! Często konstrukcje (szcze- zentuję je nie tylko przy rozwiązaniu zadania
które chcieliby zbudować, ale z pewnych gólnie dalekowschodnie) nie są wyrafinowa- Szkoły, ale też w dziale E-2000 lub w Forum
względów nie mogą. Najciekawsze z tych nymi cudami myśli technicznej, ale są zrobio- Czytelników. Dlatego bardzo proszę, żeby-
propozycji mogłyby być kolejnymi tematami ne ładnie, czy może właściwiej mówiąc,  mo- ście opis zredagowali w takiej formie, jaką
 Szkoły Konstruktorów . dnie . I sprzedają się w milionach sztuk. mają artykuły serii E-2000 (Do czego to słu-
Mirosław zwrócił uwagę na bardzo ważny  A
adnie zrobiona rzecz - tak mówimy ży?, Jak to działa?, Montaż i uruchomienie).
problem, z którym ja mam do czynienia przy o czymś, co dobrze działa, ładnie wygląda Oczywiście jeśli będą to Wasze własne pro-
rozwiązaniu każdego zadania ze Szkoły  i ma przemyślaną konstrukcję mechaniczną. jekty, koniecznie dołączcie kartkę z własno-
estetykę wykonania modelu, w szczególności Może przydałby się następca Adama Słodo- ręcznym podpisem i informacją, że projekt
obudowy. Zaproponował nawet, żebyśmy ja- wego, co to ze szpulki do nici, gumki i patycz- taki a taki jest waszym samodzielnym opra-
ko Redakcja poszukali warsztatów mecha- ka zrobi czołg (a naprawdę powstał taki mo- cowaniem i nie był dotychczas nigdzie publi-
nicznych, które mogłyby produkować klu- del gdzie ww.  składniki stanowiły napęd). kowany. Podstawowym kryterium oceny bę-
czowe  półfabrykaty mechaniczne oraz Często opracowane konstrukcje pozostają dzie właśnie staranność wykonania i  dopie-
Elektronika dla Wszystkich
24
Szkoła Konstruktorów
szczenie szczegółów, dlatego szanse na na- mi, a w tym przypadku estetyka wykonania w EdW w postaci projektów. Upominki,
grody i publikacje mają też urządzenia mało modelu ma kluczowe znaczenie. Właśnie a nawet nagrody za zadanie 94 mogą trafić
skomplikowane, a za to ładne i atrakcyjne. odwiedziłem Audio Show 2003 i zwracałem do tych uczestników, którzy nadeślą staranną
Możecie też zaprezentować estetycznie baczną uwagę na audiofilskie konstrukcje dokumentację... pomysłu dowolnego urzą-
wykonane urządzenia, które nie są Waszymi lampowe, osiągające bajońskie ceny. Nie ule- dzenia. Dobre pomysły mogą się też stać na-
projektami, tylko realizacją schematów z li- ga wątpliwości, że udział eleganckiej, często stępnymi zadaniami w naszej Szkole.
teratury, także z naszego czasopisma, wręcz niecodziennej obudowy w cenie tych Na pewno z tej ostatniej  teoretycznej
również z użyciem płytek kupionych w AVT. wyrobów jest wysoki. Serdecznie zachęcam możliwości mogą skorzystać najmłodsi ucze-
W takim wypadku oceniana będzie tylko sta- praktykujących  lampowców do podziele- stnicy. Zapewniam, że w przypadku młodych
ranność wykonania dokumentacji oraz mo- nia się swoimi doświadczeniami w zakresie osób, które już wcześniej nadsyłały swoje
delu, w szczególności obudowy. W opisie obudów (obudowy drewniane, elementy prace teoretyczne bądz
praktyczne, przy oce-
podajcie koniecznie, skąd pochodzi schemat, chromowane, obudowy i fragmenty tłoczo- nie będę brał pod uwagę nie tylko estetyczną
natomiast skoncentrujcie się na kwestii obu- ne)  praktyczne wskazówki w tym zakresie  wartość bezwzględną , ale ocenię i docenię
dowy i podzielcie się doświadczeniami prak- zilustrowane fotografiami natychmiast skie- postęp między wcześniejszymi rozwiązania-
tycznymi w tym zakresie  takie prace z cen- ruję do publikacji. Osoby, które znają takich mi a najnowszą pracą.
nymi dla innych wskazówkami  mechanicz- doświadczonych konstruktorów, zwłaszcza Serdecznie zachęcam więc do udziału
nymi też mają szansę na nagrody. Najlepsze  lampowców , mogą zachęcić ich do zapre- w tym zadaniu. Jego głównym, bardzo waż-
z przyjemnością zaprezentuję w Forum Czy- zentowania swojego dorobku i doświadczeń nym celem jest pobudzenie wszystkich prak-
telników. Zachęcam serdecznie, żebyście na naszych łamach, ewentualnie za ich zgodą tykujących elektroników do jak największej
podzielili się też swoimi doświadczeniami przedstawić kilka pożytecznych wskazówek. staranności przy wykonywaniu zarówno do-
z korzystania z pomocy warsztatów mecha- Rozwiązania mogą też nadesłać  teorety- kumentacji, jak i modeli.
nicznych. Ta sprawa jest wyjątkowo aktual- cy . W naszej redakcyjnej poczcie nazbyt Stale czekam też na propozycje kolejnych te-
na, ponieważ wielu Czytelników EdW z en- często znajdujemy koślawe szkice i niesta- matów. Przypominam, że pomysłodawcy wyko-
tuzjazmem zajęło się lampami elektronowy- ranne opisy tego, co chcielibyście zobaczyć rzystanych zadań otrzymują nagrody rzeczowe.
Stach z Kamionki Małej. Niektórzy wspo- bawie  łowy na lisa (ARS). W terenie ukry-
Rozwiązanie zadania nr 90
mnieli, że chcą w przyszłości zbudować sy- ty był nadajnik lub raczej nadajniki. Uczest-
stem z wykorzystaniem modułów GPS. Tu nicy wyposażeni w odbiorniki z antenami
Temat zadania 90 brzmiał: Zaprojektować jednak muszę kilku najmłodszym uczestni- kierunkowymi (np. ramowymi) mieli za za-
system pozwalający zlokalizować skra- kom przypomnieć, że odbiornik systemu danie odnalez
ć te ukryte nadajniki w jak naj-
dziony pojazd. GPS pozwala jedynie określić położenie te- krótszym czasie, dotrzeć do nich i uzyskać
Zadanie było specyficzne i dość trudne. goż odbiornika. Jest to właśnie odbiornik, potwierdzenie tego na karcie startowej.
Zgodnie z oczekiwaniami prac było mniej. a nie nadajnik, więc nie wysyła on do tego Artykuł na ten temat ukazał się w EdW
Jestem pozytywnie zaskoczony, że nadesłali- amerykańskiego systemu satelitarnego żad- 9/1997 na str. 63: Prosty sprzęt treningowy
ście modele, a jeszcze bardziej zadowolony nych informacji.  Wewnętrzna informacja do  łowów na lisa . Takie propozycje przed-
z tego, że gruntownie przeanalizowaliście te- o lokalizacji odbiornika i skradzionego sa- stawili Jan Anderman z Warszawy, Marcin
mat, rozważyliście za i przeciw, a w rezulta- mochodu jest zupełnie bezużyteczna, jeśli Rekowski z Brus, Stanisław Rozbicki
cie przedstawiliście szereg naprawdę intere- nie zostanie przesłana do użytkownika lub z Czerwonki, Michał Gołębiewski z Bydgo-
sujących idei. Doceniam także te idee trudne policji. Dlatego urządzenia z odbiornikiem szczy, Krzysztof Mierzejewski z Postolisk,
w realizacji  jakże często najbardziej liczy GPS obowiązkowo muszą zawierać dodatko- Tomasz Gajda z Wrząsawy, 13-letni Michał
się dobry pomysł. A przecież jesteśmy wo bloki realizujące wysyłkę informacji. Włodarczyk z Krakowa i Radek Majeran
w Szkole, a od jej uczestników nie można Kolejna grupa rozwiązań to propozycje z Jawora. Na rysunku 1 można zobaczyć
wymagać pełnego profesjonalizmu i głębo- kilkunastu uczestników, polegające na wyko- przeznaczony do samochodu sterownik
kiej znajomości najnowszej techniki. Jedno- rzystaniu kompletów nadajnik radiowy + nadajnika, zaproponowany przez Jarosława
cześnie jestem przekonany, że część z opisa- odbiornik. Tego rodzaju systemy są od lat re- Tarnawę z Godziszki. Jest on włączany au-
nych dalej idei można i warto wykorzystać. alizowane profesjonalnie. Wystarczy obej- tomatycznie po uruchomieniu pojazdu przez
Przy okazji już teraz zachęcam Czytelników, rzeć kilka programów przyrodniczych, żeby osoby niepowołane, które nie wyłączą ste-
żeby spróbowali przekuć podane idee podziwiać miniaturowe nadajniczki, które rownika ukrytym przyciskiem K1. Przy każ-
w czyn. Gotów jestem opublikować takie  instalowane są, czasem wręcz wszczepiane dym otwarciu drzwi samochodu zostanie
projekty, ale bardzo proszę, żeby były to kon- w dzikie zwierzęta. Taki mininadajnik pracu- zwarty przycisk DRZWI, co przez tranzystor
strukcje wypróbowane w praktyce. je zwykle ponad rok i pozwala precyzyjnie T1 ustawi przerzutnik U1A. Póz
niejsze włą-
lokalizować zwierzę za pomocą odbiorników czenie stacyjki spowoduje ustawienie rów-
Rozwiązania teoretyczne z odpowiednimi antenami. Systemy tego ty- nież przerzutnika U1B i włączenie generato-
Na początek chciałem króciutko omówić po- pu, zwykle o nie tak rewelacyjnych parame- ra sterującego nadajnikiem. Obecność gene-
mysły dotyczące amerykańskiego satelitar- trach, ale też o przystępniejszej cenie, są ofe- ratora o małym współczynniku wypełnienia
nego systemu GPS (Global Positioning Sy- rowane także u nas w kraju. Nie będę tu re- impulsów ma obniżyć średni pobór prądu
stem). Kilka osób słusznie widzi możliwość klamował żadnych firm, o których wspomi- i zapewnić radykalnie dłuższą pracę przy za-
jego wykorzystania. Zaproponowaliście nie nali niektórzy uczestnicy. Chciałbym nato- silaniu z baterii.
tylko fabryczne odbiorniki GPS, ale też miast zwrócić uwagę na rozwiązania możli- Zwróciłem się do znanego wszystkim
znacznie tańsze moduły odbiorcze, które mo- we do wykonania przez amatorów, także tych Czytelnikom EdW specjalisty w dziedzinie
gą się stać częścią systemu powiadamiania. mniej zaawansowanych. I tu w oczywisty sprzętu nadawczego Andrzeja Janeczka
Interesujące rozważania w tym zakresie sposób trzeba wspomnieć o popularnej swe- z pytaniem, czy mógłby podać naszym Czy-
nadesłali Jacek Stec z Kalinowa i Michał go czasu wśród młodych radioamatorów za- telnikom garść dodatkowych wskazówek na
Elektronika dla Wszystkich
25
Szkoła Konstruktorów
temat sprzętu ARS. Choć ma napięty termi-
narz prac, postara się w najbliższym czasie
napisać na ten temat. Ja też z niecierpliwo-
ścią będę czekał na ten materiał.
A my teraz przejdz
my do koncepcji wy-
korzystania... telefonów komórkowych.
Wszystkie propozycje wymagają umieszcze-
nia w samochodzie telefonu komórkowego
albo, co byłoby zadaniem bardziej złożonym,
samodzielnego modułu GSM.
Kilku Kolegów, między innymi: wspo-
mniany już Jan Anderman z Warszawy, Ja-
kub Jankowski z Katowic, Szymon Ra-
domski z Gdańska, Maciej Hajduk z Koło-
brzegu, zaproponowało system, w którym te-
lefon ukryty w samochodzie po kradzieży
sam dzwoniłby do właściciela lub na inny
numer. Odpowiednie służby mogłyby taki sa-
mochód łatwo namierzyć. Jest to oczywiście
realne pod względem technicznym, ale we-
dług moich informacji operatorzy sieci ko-
mórkowych i policja do tej pory nie chcieli
zajmować się lokalizacją skradzionych tele- Rys. 1
fonów komórkowych. U nas w kraju do tej dzwonienia uruchamiał alarm. Można roz-
pory tylko w przypadku poważniejszych ważyć np. wykorzystanie wyjścia dla wibra- to nie jest tak dużo, jeśli mówimy o zabezpie-
przestępstw możliwości takie wykorzysty- tora. Trzeba pamiętać, by taki system odróż- czeniu samochodu wartego kilka albo kilka-
wała jedynie policja i podobne służby. Nato- niał sygnał dzwonienia od sygnału nadejścia naście tysięcy złotych. Nie musimy kupować
miast kradzież telefonu, a tak operator sieci wiadomości SMS, ale to już kwestia skonfi- specjalnie telefonu, wystarczy wykorzystać
może traktować zgłoszone zniknięcie samo- gurowania aparatu. (...) Sprawdzamy za po- jakiś uszkodzony, myślę tu o uszkodzeniu ty-
chodu z zamontowaną komórką, prawdopo- mocą SMS-a, gdzie znajduje się aparat - in- pu pęknięty LCD lub uszkodzona bateria.
dobnie nie pozwoli wszcząć urzędowej pro- formacja, którą otrzymamy nie będzie prze- Warto jednak wyposażyć go w antenę zewnę-
cedury poszukiwawczej. cież precyzyjna, położenie aparatu określimy trzna, polepszająca zasięg. Całość należy do-
Inna z koncepcji  telefonicznych to z dokładnością kilkuset lub kilkudziesięciu brze schować w samochodzie i doprowadzić
podłączenie wyjścia słuchawkowego do sa- metrów - po czym dzwonimy na aparat, zasilanie, lepiej jednak, aby nasz telefon miał
mochodowego odbiornika radiowego. Dawa- umieszczony w samochodzie i nasłuchujemy. sprawną baterię, na wypadek gdyby złodziej
łoby to możliwość zadzwonienia na taką ko- Prawdopodobnie zanim złodziej zorientuje odciął zasilanie z akumulatora w samocho-
mórkę i podania głośnego komunikatu przez się, co się dzieje i unieszkodliwi syrenę, zdą- dzie.
samochodowe głośniki. Mogłaby to być za- żymy stwierdzić, gdzie znajduje się nasza Zapomniałem napisać jaką dokładność
równo informacja dla złodzieja, np.:  zosta- zguba. (...) Pojawia się tu naturalnie kwestia można uzyskać. W tym celu przytoczę frag-
łeś namierzony albo głośny komunikat dla kosztów. W POPie, aby utrzymać ważność ment tekstu jaki można znalez
ć na stronie
otoczenia słyszalny na zewnątrz samochodu, karty SIM, wystarczy doładowywać konto www.idea.pl:
typu  ten samochód został skradziony! . raz w roku kartą o wartości 50zł. Koszt tego  Możliwe są dwie dokładności lokalizacji:
A oto trzecia opcja  telefoniczna : nie od rzędu nie jest pomijalnie mały, ale wobec ko- * jeżeli Twój znajomy (w naszym przypad-
dziś wiadomo, że włączony telefon komór- rzyści, jakie przynosi takie rozwiązanie, wart ku samochód), którego chcesz zlokalizować,
kowy, nawet jeśli nie jest używany, co jakiś jest rozważenia. (...) znajduje się w jednym z 20 największych
czas kontaktuje się z najbliższa stacją bazo- Niestety, dokładność lokalizacji za pomo- miast, to otrzymasz informację o jego położe-
wą. Sieć cały czas  wie , gdzie znajduje się cą sieci komórkowej będzie znacznie gorsza, niu z dokładnością do kilku ulic,
dany aparat. W Stanach Zjednoczonych już niż spodziewa się Jakub. Nie ma tu żadnych * jeżeli Twój znajomy, którego chcesz zlo-
kilka lat temu wiele mówiło się o możliwo- mechanizmów kierunkowego namierzania. kalizować, znajduje się w mniejszej miejsco-
ści lokalizacji osób właśnie przez lokalizację Sieć podaje tylko informacje o nadajniku, wości lub na terenie wiejskim, wówczas
ich komórki. Ponieważ każdy aparat ma in- w którego zasięgu jest aktualnie abonent. Oto otrzymasz informację z nazwą miejscowości
dywidualny, niepowtarzalny numer seryjny, fragmenty listu Tomasza Gajdy z Wrząsa- w okolicach, której on się aktualnie znajdu-
lokalizacja aparatu możliwa jest nawet wte- wy: (...) W moim rozwiązaniu tego problemu je.
dy, gdy złodziej wymieni kartę SIM. W na- wykorzystałbym możliwości jakie można uzy- Nie jest to więc sposób na lokalizację tak
szym kraju dopiero niedawno udostępniono skać z sieci GSM, a dokładniej systemu LBS dokładny jak GPS, ale znamy już orientacyj-
ogółowi usługę lokalizacji  zaprzyjaz
nio- (Location Base Service) w sieci IDEA. Na ne położenie naszego skradzionego pojazdu,
nych komórek. To jest jak najbardziej real- stronie tego operatora można znalez
ć cieka- a to jest już wiele. W następnej kolejności
na możliwość, zaproponowana przez kilka we informacje na temat wykorzystania usłu- możemy dobudować niewielki nadajnik (czyt.
osób, w tym Michała Gołębiewskiego gi  Gdzie jesteście? . Usługa ta umożliwia niewielkiej mocy wyjściowej), coś podobnego
z Bydgoszczy oraz Czytelnika czy może znalezienie znajomych, czyli drugiego nr do  łowów na lisa (mam tu na myśli kit
Czytelniczkę podpisującą się ejrene. Nie- pracującego w tej samej sieci poprzez wysła- AVT2162) wysyłający krótkie sygnały. Te
którzy podeszli do pomysłu z wielkim entu- nie SMS. Wystarczy aktywować i stworzyć dwie rzeczy należałoby sprzęgnąć z uP tak,
zjazmem. Na przykład Jakub Galas z A
odzi własną GRUPE numerów telefonów. Niestety aby dałoby się uruchomić nadajnik poprzez
napisał: (...) Dodatkowo można sprzęgnąć do tego celu trzeba wykorzystać drugi telefon SMS w momencie, kiedy stwierdzimy, że
telefon z syreną alarmową, tak aby sygnał z kartą. Sumując koszty jakie trzeba ponieść doszło do kradzieży. Dalej to tylko krok do
Elektronika dla Wszystkich
26
Szkoła Konstruktorów
znalezienia  lisa za pomocą odbiornika wy- LUB SA
YSZYSZ, ZADZWOC
NA POLICJ
! Cieszę się, że Jakub zaprezentował te in-
posażonego w antenę kierunkową. A
ukasz dodatkowo proponuje wykorzystanie teresujące pomysły i serdecznie zachęcam,
Myślę, że przedstawiony sposób na posta- wyróżniającego się z otoczenia głosu robota nie tylko jego zresztą, do prób stosowania ta-
wiony problem w zadaniu jest jak najbardziej lub podobnego. A
ukasz za swe propozycje kich pomysłów w praktyce. Wiek 18 czy 19
do wykonania. Jedyna trudność (może raczej otrzyma upominek. A pomysł z komunika- lat to najwyższa pora, żeby zacząć nabywać
przyjemność) to napisać odpowiednie opro- tem dz
więkowym rzeczywiście jest godny praktyczne umiejętności związane nie tylko
gramowanie pod uP. Sam jakiś czas temu bu- uwagi, zwłaszcza jeśli złodziej nie będzie z wymyślaniem schematów, ale przede wszy-
dowałem interfejs, który odczytywał SMS miał łatwego sposobu na wyłączenie takiego stkim z usuwaniem błędów i niedoróbek
z telefonu Siemens, a to przecież ...... wystar- stresującego komunikatu. Należałoby zasta- wukładach, które tylko na papierze wygląda-
czy! Szkoda, że tak póz
no się zabrałem za te- nowić się, czy aby nie wystarczy tu prosty ją doskonale.
mat. układ wzmacniacza (np. TDA1554), przeka- Jak już wielokrotnie pisałem, dobre po-
Tomasz przekonująco udowadnia, że sam z
nik przełączający głośniki oraz  gadający mysły i samodzielnie opracowane schematy
system GSM nie wystarczy ze względu na układ rodziny ISD. Taki pomysł naprawdę to bardzo ważny element pracy konstruktora.
małą precyzję  skradziony samochód praw- jest godny rozważenia  chętnie opublikuję Ale jeszcze ważniejsza jest umiejętność
dopodobnie zostanie odprowadzony do w EdW stosowny projekt, ale pod warun- praktycznej realizacji, gdy trzeba uwzględnić
 dziupli gdzieś na wsi lub na obrzeżach kiem że będzie to konstrukcja wypróbowana specyfikę układu, warunki pracy i kwestie
miasta, więc trzeba liczyć się z małą precyzją w praktyce. Na dodatek mogę bezpłatnie mechaniczne, w tym obudowę. Prace Jakuba
 obszarem poszukiwać będzie koło o średni- udostępnić układ ISD do modelu  zaintere- i kilku innych Kolegów wskazują, że nie
cy kilkunastu, a nawet kilkudziesięciu kilo- sowanych proszę o schemat i opis, wtedy brak im pomysłów. Teraz trzeba do tego do-
metrów. Zgodnie z przedstawionym rozumo- wyślę próbki. dać pracę nad modelami, by za jakiś czas cie-
waniem, system powinien być dwustopnio- Upominek otrzyma także Jakub Siwiec szyć się w pełni samodzielnymi, wartościo-
wy: GSM do zgrubnej lokalizacji i nadajnik z Tarnowa, który podał szereg pomysłów. wymi opracowaniami. Z serca życzę takiej
do  łowów na lisa do precyzyjnej. Przy oka- Oto niektóre z nich: radości i jednocześnie zachęcam, żeby nie
zji zapraszam Tomka do zaprezentowania - Wykorzystanie ultradz
więków (z modula- poprzestali na  papierowych pomysłach.
swoich tablic świetlnych i opisu działania cją 1kHz lub 10kHz i układem LM567)
różnych takich wyświetlaczy na łamach - Urządzenie zbierające i wysyłające infor- Rozwiązania praktyczne
EdW. macje drogą radiową. Byłyby to informacje Cieszę się, że przy tak trudnym temacie
Przechodzimy do kolejnej ważnej grupy o prędkości pojazdu, włączonym biegu, kie- otrzymałem aż trzy modele i jedną fotogra-
rozwiązań. Kilka osób do lokalizacji samo- runkowskazach (istnieją też elektroniczne fię. Tomasz Jadasch z Kęt wykonał model
chodu podeszło zupełnie inaczej. Oprócz kompasy). Z tych informacji według pomy- pokazany na fotografii 1. Napisał, że nie
układów utrudniających kradzież chcą mia- słodawcy można byłoby zrekonstruować tra- sprawiła kłopotu część cyfrowa  sterownik,
nowicie skradziony samochód jakoś wyróż- sę pojazdu przez porównanie z mapą (nawi- zbudowany według rysunku 2. Problemy
nić spośród innych pojazdów i w ten sposób gacja zliczeniowa). Jakub napisał, że można związane były z częścią radiową. Nadajnik
zwrócić nań uwagę świadków kradzieży. się pobawić w detektywa i sprawdzić, gdzie FM o częstotliwości ok. 105MHz zrealizowa-
Wychodzą z założenia, że ludzie zapamiętają np. młodszy brat jez
dził twoim samochodem ny według schematu z literatury (Jadasch.gif)
tak wyróżniony pojazd i będzie można na o drugiej w nocy. Mógłby także nadzorować nie działał zgodnie z oczekiwaniami. Choć
podstawie  zeznań świadków zdarzenia zre- syna lub córkę, który poprosił o kluczyki, bo Tomkowi nie udało się do końca zrealizować
konstruować trasę, a tym samym miejsce po- chciał się gdzieś wybrać ze znajomymi. postawionego celu, doceniam nie tylko wkład
bytu. Choć takie założenie tchnie być może - Wyświetlenie napisu na zewnątrz samocho- pracy, ale też determinację w ustaleniu przy-
troszkę nadmiernym optymizmem, na pewno du: ZOSTAA
EM SKRADZIONY albo podob- czyn słabych parametrów części radiowej.
jest godne uwagi. Na przykład A
ukasz nego: ZA
ODZIEJ. Napis wykonany byłby Robert Jaworowski z Augustowa wyko-
Józ
wik z Legnicy przysłał obszerny list z diod LED i migał z częstotliwością rzystał obwody radiowe ze zdalnie sterowa-
z opisem autentycznych poszukiwań samo- 0,5...1Hz. nej zabawki  patrz fotografia 2. Po kradzie-
chodu skradzionego w sierpniu. Jego rozu- - Zastosować nagranie o podobnej treści ży nadajnik cały czas ma wysyłać rozkaz (np.
mowanie związane jest z doświadczeniami  Znajdujesz się w policyjnym samochodzie jazdy do przodu), co potem w odbiorniku ma
z tych poszukiwań. Pomysł polega właśnie pułapce. Jeśli nie zatrzymasz się bezpiecznie spowodować reakcję odpowiednio włączo-
na tym, żeby samochód zwracał na siebie wciągu 15 sekund, włączą się blokady okien nego brzęczyka. Robert ma świadomość, że
uwagę przechodniów. Może to obejmować i drzwi, a pojazd zostanie unieruchomiony. zasięg takiego nadajnika pracującego małą
nietypowe zachowanie samochodu, niewi- - Zastosowanie samochodowego pipka drę- mocą wpaśmie 27MHz jest niewielki, ale ma
doczne dla złodzieja siedzącego wewnątrz. czyciela nadzieję, że skradziony samochód nie zosta-
A
ukasz wspomniał nawet o ingerencji - Zainstalowanie podsłuchu radiowego w po- nie rozebrany na części, a po przemalowaniu
w układ hamulcowy, żeby dodatkowy ste- jez
dzie i rejestracja na magnetofonie. Zło- i przebiciu numerów będzie jez
dził po okoli-
rownik co jakiś czas uruchamiał hamulce, ale dziej na pewno będzie chciał się skontaktować cy, więc w końcu zostanie  namierzony
rzeczywiście byłoby to zbyt niebezpieczne z pomocnikiem np. przez telefon komórkowy. przez właściciela.
dla współużytkowników drogi. Trzeba po- (...) Pomocne w lokalizacji byłyby dz
więki to-
przestać na mniej groz
nych sposobach, na warzyszące, np. przejazd kolejowy. Fot. 1 Nadajnik Tomasza Jadascha
przykład na dodatkowych migających lamp- - Zainstalowanie minikamery z nadaj-
kach  taka jeżdżąca choinka zostanie zau- nikiem.
ważona i zapamiętana przez wiele osób. - Odtwarzać w aucie bardzo głośne na-
Jedną z propozycji A
ukasza jest umie- granie dz
więku o wysokiej częstotliwo-
szczenie w aucie układu odtwarzającego ści lub komunikat  Ten pojazd został
z maksymalną mocą wzmacniacza przez sa- skradziony, proszę wezwać policję .
mochodowe głośniki krótkiego komunikatu - Wykorzystać zjawisko Dopplera do
typu: UWAGA! JESTEM SKRADZIONYM określenia, czy pojazd oddala się, czy
SAMOCHODEM. JEŚLI MNIE WIDZISZ przybliża.
Elektronika dla Wszystkich
27
Szkoła Konstruktorów
Oczywiście przy takim rozwiązaniu za- nia od podstaw skomplikowanych nadajni- że zasięg tych urządzeń (przy tak małych mo-
sięg będzie naprawdę mały i należałoby ra- ków i odbiorników można zalecać tylko do- cach nadajników) jest imponujący (...). Jako
czej poświęcić trochę czasu bliższemu zba- świadczonym krótkofalowcom. jedno z możliwych rozwiązań można zapro-
daniu sposobu modulacji sygnału radiowego Powyższe rozważania doprowadziły nas ponować budowę tylko mikronadajnika, a do
nadajnika. Często rozkazy związane z kie- do kolejnego rozwiązania. Praktyk z krwi odbioru wykorzystać gotowy odbiornik lub
runkiem jazdy i skrętem powodują zmianę i kości, Roman Biadalski z Zielonej Góry, skaner z anteną kierunkową. Przedstawiam
zarówno częstotliwości, jak i współczynnika proponuje wykorzystanie pasma 433MHz, za schemat takiego prostego nadajnika, który
wypełnienia impulsów o niewielkiej często- którym przemawiają: wykonałem ponad dwa lata temu oraz zdję-
tliwości, sterujących nadajnikiem w.cz. Nale- - ogólna dostępność, cie z odbiornikiem fabrycznym. Oczywiście
żałoby tak zmodyfikować układ, żeby uzy- - małe gabaryty anten, nadajnik z falą SAW nie może równać się
skać charakterystyczny sposób modulacji - mała wrażliwość na warunki atmosferyczne, z nadajnikiem kwarcowym. Serdecznie po-
i potem poszukiwać w eterze tak zmodulo- - duża odporność na zakłócenia. zdrawiam, SQ3BMA.
wanego sygnału metodą na słuch, a nie za po- Nadajnik powinien być kwarcowy, z mo-
mocą zabawkowego odbiornika fabrycznego, dulacją A1A (kluczowana fala nośna z tak- Fot. 2 Moduły Roberta Jaworowskie-
do którego zadziałania potrzebny jest silny tem 1s co 3s), mocą 20mW i pionową anteną go
sygnał, więc zasięg może być ograniczony ćwierćfalową. (...) Odbiornik  podwójna
dosłownie do kilku metrów. Metoda poszuki- przemiana częstotliwości, odbierający sy-
wania  na słuch jest nieporównanie czulsza, gnały CW i SSB. Wyposażony w możliwość
bo można wykryć nawet ślady sygnału odbioru sygnału akustycznie i optycznie
dz
więkowego o charakterystycznej modula- (głośniczek i S-meter), (...) Antena 2- lub 3-
cji. Powyższe uwagi dotyczą także rozwiąza- elementowa YAGI-UDA. (...) Obecnie na
nia Marcina Wiązani z Buska Zdroju, który świecie jest około 6 firm (nie wliczając pro-
wykonał model pokazany na fotografii 3, za- fesjonalnych  wojskowych), które podobne
wierający fabryczne moduły radiowe 433MHz układy produkują i rozprowadzają. Do przo-
oraz układy MC145026/28 Rysunki 3 i 4 po- dujących można zaliczyć firmę TRACKER.
kazują oryginalne schematy. Zależnie od Przeznaczenie tych układów są bardzo róż-
ustawienia jumpera JP1 w odbiorniku układ ne, począwszy od kontroli życia dzikich zwie-
może reagować albo na obecność sygnałów rząt w parkach i rezerwatach, po układy
z nadajnika, albo na ich brak (oddalenie się określające miejsce przebywania naszych
roweru poza obszar zasięgu). Ze względu na milusińskich (psów, kotów). Są też wersje
fakt, że do prawidłowego zdekodowania sy-
gnału przez układ MC145028 wymagany jest
silny sygnał radiowy, rzeczywisty zasięg sy-
stemu z prostymi modułami 433MHz (mają-
cymi jak wiadomo, znaczne rozrzuty para-
metrów) może, zależnie od egzemplarza, wy-
nieść nie oczekiwane 100m, tylko kilka me-
trów, co przekreśli praktyczną przydatność
takiej konstrukcji. Rozwiązanie z modułami
na pasmo 0,7m miałoby sens pod warunkiem
wykorzystania innego, czulszego sposobu
wykrywania sygnału nadajnika. Oczywiście
wymagałoby to szeregu eksperymentów
i prawdopodobnie niewielkiej ingerencji
w układ (prostego, superreakcyjnego)
odbiornika. Być może trzeba po prostu klu-
czować sygnał w.cz. nadajnika częstotliwo-
ścią akustyczną i dodatkowo np. przebiegiem
0,5...1Hz. A potem wystarczyłoby  pod-
kraść sygnał z modułu odbiornika przed
przekształceniem go na postać cyfrową i  na
słuch zbadać jego zawartość, na przykład Rys. 2
z użyciem filtru, przepuszczającego tylko sy- ułatwiające życie
gnały m.cz. o częstotliwości modulacji. Jeśli ludziom niepełno- Rys. 3
ktoś z Czytelników przeprowadzi rzetelne sprawnym, np. dla
próby takiego  nieortodoksyjnego wyko- niewidomych  po-
rzystania modułów radiowych, z przyjemno- zwalające odszukać
ścią zaprezentuję wyniki w Forum Czytelni- drogę do domu (...),
ków, także wtedy, jeśli te wyniki będą nie- miałem okazję wy-
zbyt rewelacyjne. Mam nadzieję, że wielu próbować w prak-
uczestników Szkoły wykaże się dociekliwo- tyce kilka takich
ścią i wnikliwością, by maksymalnie wyko- układów, a nawet
rzystać możliwości, jakie dają gotowe modu- podejrzeć dwa mo-
ły radiowe i inne sprawdzone sposoby i ukła- dele w środku.
dy. Natomiast próby samodzielnego budowa- W skrócie powiem,
Elektronika dla Wszystkich
28
Szkoła Konstruktorów
Oryginalny schemat mininadajnika pokaza-
ny jest na rysunku 5, a model na fotografii 4.
Podsumowanie
Jestem przekonany, iż przedstawione informa-
cje i pomysły zmobilizują Was do dalszych
działań, bo temat jest wciąż bardzo aktualny.
Zdaję sobie sprawę, że budowa pojedynczego
egzemplarza systemu wykrywania może oka-
zać się zdecydowanie nieopłacalna. Ale już
system obsługujący auta kilku zaprzyjaz
nio-
nych osób pozwoli rozłożyć i radykalnie obni-
żyć koszty. Wtedy można ze składkowych
pieniędzy pozwolić sobie na zakup dobrego
fabrycznego odbiornika czy skanera oraz ante-
ny odbiorczej, a we własnym zakresie wyko- Rys. 4
nać tylko mininadajniki i obwody sterowania
i sprytnie zainstalować je w pojazdach. Rys. 5
Z przyjemnością zaprezentowałbym
w jednym z kolejnych numerów EdW prak-
tycznie wypróbowany radiowy system loka-
lizacji pojazdu lub inne sprawdzone rozwią-
zanie opierające się na 90 zadaniu naszej radiowymi wypadły słabo. Nie dziwię się 
Szkoły. Zapraszam! budowa jakiegokolwiek nadajnika to napraw-
A teraz kilka refleksji: Zauważyłem, że dę niełatwa sprawa. A już kilkustopniowy
niektórzy uczestnicy Szkoły specjalizują się nadajnik to naprawdę bardzo trudny projekt
w określonych dziedzinach, a nie biorą udzia- i próba uzyskania optymalnych parametrów
łu w zadaniach z innych dziedzin. To dobrze, metodą prób i błędów, bez gruntownej znajo-
jeśli tym samym nie chcą  wyważać otwar- mości techniki w.cz., doświadczenia i przy-
Fot. 3 System Marcina Wiązani tych drzwi w dziedzinach, których nie znają. rządów jest z góry skazana na niepowodze-
Z kolei część uczestników pisze, iż traktu- nie. Wchodzą tu w grę liczne czynniki, choć-
Fot. 4 Propozycja Romana Biadalskiego je wszystkie kolejne zadania naszej Szkoły by właściwości płytki drukowanej i rozmie-
jako  obowiązkową pracę domową . To też szczenie elementów, jakość podzespołów,
bardzo dobrze, że próbują rozszerzać swoje kwestie harmonicznych, dopasowanie impe-
horyzonty. dancji między poszczególnymi stopniami
Do wszystkich sympatyków Szkoły apelu- oraz dopasowanie do anteny. Realizacja pro-
ję: nie straćcie z oczu głównego celu  Szko- stszych układów ma większe szanse powo-
ła ma was nauczyć rozwiązywania rzeczywi- dzenia, a mniejsze ryzyko fiaska i frustracji.
stych problemów. Nadrzędnym celem nie po- Warto też wykorzystywać fabryczne moduły
winno być zdobycie punktów i zobaczenie i sprawdzone rozwiązania. Stopniowo zdoby-
swojego nazwiska w EdW. Chodzi o to, żeby wane doświadczenie z czasem umożliwi rea-
nie utracić kontaktu z praktyką i rozmaitymi lizację także bardziej złożonych projektów.
szczegółami, które decydują o rzeczywistej Ja ze swej strony naprawdę cieszę się
przydatności rozwiązań. U wielu uczestników z każdego nadesłanego rozwiązania. Wielu
widzę w tym zakresie postęp, ale też nie da spośród tych, którzy dziś samodzielnie opra-
się ukryć, że niektórzy mają w tym zakresie cowują wspaniałe urządzenia, zaczynało od
jeszcze sporo do zrobienia. Dlatego serdecz- nadsyłania  kulawych prac do naszej Szko-
nie zachęcam wszystkich do  dopieszczania ły. Ćwiczenie czyni mistrza, więc serdecznie
swoich projektów  poświęcone temu jest też zachęcam do rozwiązywania stawianych za-
bieżące, 94 zadanie Szkoły. Lepiej jest reali- dań i nadsyłania swoich prac.
zować projekty mniej skomplikowane, ale za Na marginesie wspomnę, iż dochodzą do
to je dopracować do ostatniego szczegółu. mnie co jakiś czas pojedyncze sygnały, że
Kilka osób napisało, że próby z nadajnikami czyjeś rozwiązanie nie pojawiło się w EdW.
Elektronika dla Wszystkich
29
Szkoła Konstruktorów
Informuję, iż zarówno w tym zadaniu, jak
Paweł Szwed Grodziec Śl. . . . . . . . . . . . . .14
Aleksander Drab Zdziechowice . . . . . . . . .13
i wwiększości poprzednich wymieniłem na-
Punktacja Szkoły Konstruktorów
Michał Gołębiewski Bydgoszcz . . . . . . . . .13
zwiska wszystkich osób, których prace dotar- Wojciech Macek Nowy Sącz . . . . . . . . . . .13
Marcin Wiązania Busko Zdrój . . . . . . . . .182 Dawid Kozioł Elbląg . . . . . . . . . . . . . . . . .25
Zbigniew Meus Dąbrowa Szlach. . . . . . . .12
ły do Redakcji. Nazwisk nie podaję tylko
Mariusz Chilmon Augustów . . . . . . . . . .110 Piotr Dereszowski Chrzanów . . . . . . . . . . .24
Jakub Siwiec Tarnów . . . . . . . . . . . . . . . . .12
Michał Stach Kamionka Mała . . . . . . . . .106 Piotr Bechcicki Sochaczew . . . . . . . . . . . .23
Rafał Kobylecki Czarnowo . . . . . . . . . . . .11
w przypadkach, gdy rozwiązanie polega na
Dariusz Drelicharz Przemyśl . . . . . . . . . .100 Robert Jaworowski Augustów . . . . . . . . . .23
Mirosław Kopera Dębica . . . . . . . . . . . . . .11
kilku ogólnikowych zdaniach, gdy jest ewi- Roman Biadalski Zielona Góra . . . . . . . . .79 Andrzej Sadowski Skarżysko-Kam. . . . . . .23
Sebastian Mankiewicz Poznań . . . . . . . . . .11
Jarosław Tarnawa Godziszka . . . . . . . . . .70 Jakub Jagiełło Gorzów Wlkp. . . . . . . . . . .22
Marcin Piotrowski Białystok . . . . . . . . . . .11
dentnie błędne, zupełnie niespełniające wa-
Michał Koziak Sosnowiec . . . . . . . . . . . . .63 Tomasz Jadasch Kęty . . . . . . . . . . . . . . . .21
Andrzej Szymczak Środa Wlkp. . . . . . . . .11
Jarosław Chudoba Gorzów Wlkp. . . . . . . .55 Mariusz Ciołek Kownaciska . . . . . . . . . . .20
Marcin Dyoniziak Brwinów . . . . . . . . . . .10
runków zadania albo  żywcem zerżnięte
Marcin Malich Wodzisław Śl. . . . . . . . . . .44 Jakub Kallas Gdynia . . . . . . . . . . . . . . . . .20
Bartek Stróżyński Kęty . . . . . . . . . . . . . . .10
z literatury. O nielicznych spóz
nionych Piotr Wójtowicz Wólka Bodzechowska . .44 Jacek Konieczny Poznań . . . . . . . . . . . . . .20
Mariusz Ciszewski Polanica Zdr. . . . . . . . . .9
Krzysztof Kraska Przemyśl . . . . . . . . . . . .41 Krzysztof Żmuda Chrzanów . . . . . . . . . . .20
Piotr Diaków Kraków . . . . . . . . . . . . . . . . .9
listach i paczkach informuję w następnym
Arkadiusz Zieliński Częstochowa . . . . . . .41 Michał Pasiecznik Zawiszów . . . . . . . . . . .18
Filip Karbowski Warszawa . . . . . . . . . . . . .9
Piotr Romysz Koszalin . . . . . . . . . . . . . . .39 Tomasz Gajda Wrząsawa . . . . . . . . . . . . . .17
Paweł Knioła Lublewo . . . . . . . . . . . . . . . . .9
miesiacu i zwykle też przydzielam punkty.
Bartłomiej Radzik Ostrowiec Św. . . . . . . .37 Radosław Koppel Gliwice . . . . . . . . . . . . .17
Arkadiusz Kocowicz Czarny Las . . . . . . . . .9
Może się zdarzyć, że praca, zwłaszcza nade- Rafał Stępień Rudy . . . . . . . . . . . . . . . . . .34 A
ukasz Cyga Chełmek . . . . . . . . . . . . . . . .16
Witold Krzak Żywiec . . . . . . . . . . . . . . . . .9
Szymon Janek Lublin . . . . . . . . . . . . . . . .32 Piotr Podczarski Redecz . . . . . . . . . . . . . .16
Piotr Kuśmierczuk Gościno . . . . . . . . . . . .9
słana e-mailem zaginie, choć teoretycznie nie
Dawid Lichosyt Gorenice . . . . . . . . . . . . . .32 Jakub Świegot Środa Wlkp. . . . . . . . . . . . .16
A
ukasz Kwiatkowski Kraków . . . . . . . . . . .9
Dariusz Knull Zabrze . . . . . . . . . . . . . . . . .29 Maciej Jurzak Rabka . . . . . . . . . . . . . . . . .15
Kamil Urbanowicz Ełk . . . . . . . . . . . . . . . .9
powinna (obsługujący redakcyjną pocztę
Filip Rus Zawiercie . . . . . . . . . . . . . . . . . .28 Ryszard Milewicz Wrocław . . . . . . . . . . . .15
Michał Waśkiewicz Białystok . . . . . . . . . . .9
Zbyszek Orłowski informuje mnie o nie- Radosław Ciosk Trzebnica . . . . . . . . . . . . .26 Emil Ulanowski Skierniewice . . . . . . . . . .15
Piotr Wilk Suchedniów . . . . . . . . . . . . . . . .9
Bartek Czerwiec Mogilno . . . . . . . . . . . . .26 Artur Filip Legionowo . . . . . . . . . . . . . . . .14
których dziwnych przypadkach).
Nagrody za zadanie 90 otrzymają Tomasz
Jadasch i Roman Biadalski. Upominki otrzy- gółów rozwiązania, a należne punkty przydzie- do udziału w rozwiązywaniu kolejnych zadań
mają: A
ukasz Józ
wik, Jakub Siwiec, Robert liłem). Ponawiam prośbę: jeśli nadsyłacie pra- i do nadsyłania prac w terminie.
Jaworowski i Marcin Wiązania. Aktualna cę do Szkoły e-mailem, podawajcie od razu
punktacja zawarta jest w tabeli (na prośbę jed- swój adres pocztowy. Serdecznie zapraszam Wasz Instruktor
nego z uczestników, nie prezentowałem szcze- Piotr Górecki
Co tu nie gra?
Co tu nie gra?
- Szkoła Konstruktorów klasa II
K
I
Rozwiązanie zadania 90 nie w szynie zasilania szeregowego rezystora
W EdW 8/2003 na stronie 38 zamieszczony może zaowocować różnymi niespodzianka-
był schemat układu nadesłany jako rozwiąza- mi, z samowzbudzeniem włącznie.
nie jednego z wcześniejszych zadań Szkoły. Ewidentnym błędem jest włączenie po-
Oryginalny schemat pokazany jest na rysun- tencjometru P4 w szereg z rezystorem R7
ku A. Ma to być aktywny tor podczerwieni. o wartości 1M&!. Zmiana głośności za pomo-
Młody pomysłodawca chce w taki sposób cą P4 będzie zupełnie niezauważalna. Obe-
zrealizować transmisję sygnału audio, czyli cność w tym prostym układzie aż trzech po-
po prostu stworzyć proste, monofoniczne tencjometrów (P2, P3, P4) do regulacji
słuchawki bezprzewodowe. Układ po przery- wzmocnienia jest grubą przesadą  z powo-
sowaniu pokazany jest na rysunku B. Autor dzeniem wystarczy jeden. Przy takim dołą-
schematu jest bardzo młody i dlatego nie czeniu tranzystora T3 rezystor R3 jest zupeł-
można do niego mieć pretensji za błędy, nie niepotrzebny i można go bez chwili wa-
awręcz trzeba go pochwalić za śmiałość i za- hania usunąć. Nie wszyscy uczestnicy
chęcić do dalszej wytrwałej nauki. Jeśli cho- zwrócili uwagę na fakt, że układ nadajnika
A
dzi o błędy, znalez
liście ich wiele (ale nie będzie przenosił tylko dodatnie połówki sy-
wszystkie). Zapraszam do analizy. gnału, co oczywiście oznacza niedopuszczal- nadajniku sygnałów audio. W takim prostym
Najwięcej zastrzeżeń wywołał... zasilacz. nie duże zniekształcenia. Nawet jeśli tak układzie wzmacniacz musi pracować w try-
Zgodnym chórem orzekliście, że trzeba do- miałoby być (ale nie przy transmisji sygna- bie liniowym, podobnie jak dioda nadawcza
dać stabilizator, na przykład kostkę 7812. łów audio), wzmacniacz operacyjny TL082 IRED. Rysunki C i D pokazują przykładowe
Słusznie: brak stabilizacji mógłby zaowoco- z tranzystorami JFET-P na wejściach na sposoby realizacji takiego prymitywnego li-
wać w oryginalnym prostym układzie dodat- pewno nie będzie pracował z napięciami wej- niowego nadajnika.
kowym niewielkim przydz
więkiem 100Hz. ściowymi na poziomie ujemnego napięcia Nie znaczy to, że taki prosty system zda
Jeśli chodzi o obwody zasilania, zupełnie zasilania. Do takiej pracy trzeba zastosować egzamin w praktyce. Przecież do promienio-
niepotrzebny jest rezystor R8 (680&!). Jego inny wzmacniacz, na przykład popularny wania wytwarzanego przez diodę nadawczą
obecność nie ma żadnego uzasadnienia i jest LM358, przeznaczony do zasilania napię- doda się promieniowanie podczerwone i wi-
błędem ewidentnym, choć mało znaczącym ciem pojedynczym, mogący pracować przy dzialne, w tym tętniące promieniowanie wy-
w praktyce. Obecność R8 niepotrzebnie napięciach wejściowych nawet nieco mniej- twarzane przez żarówki, a jeszcze gorzej 
ograniczy napięcie na wyjściu. Układy szych od ujemnego napięcia zasilania. Je- impulsowe emitowane przez świetlówki.
TL082 są mało podatne na samowzbudzenie, szcze raz podkreślam, że taka konfiguracja Nawet gdyby założyć, że obce, zakłócają-
ale w przypadku innych wzmacniaczy doda- nie może być wykorzystana w liniowym ce z
ródła światła zostaną wyeliminowane,
Elektronika dla Wszystkich
30