lf
MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Jadwiga A
oin
Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,
ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska
722[01].O1.01
Poradnik dla nauczyciela
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Recenzenci:
Mgr inż. Ewa Pogorzelska
Dr inż. Marian Grabkowski
Opracowanie redakcyjne:
Mgr inż. Jadwiga A
oin
Konsultacja:
Dr inż. Jacek Przepiórka
Korekta:
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 722[01].O1.01
Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz
ochrony środowiska zawartego w modułowym programie nauczania dla zawodu modelarz
odlewniczy.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
1
SPIS TREÅšCI
1. Wprowadzenie 3
2. Wymagania wstępne 5
3. Cele kształcenia 6
4. Przykładowe scenariusze zajęć 7
5. Ćwiczenia 12
5.1. Prawna ochrona pracy 12
5.1.1. Ćwiczenia 12
5.2. Wymagania bhp, zagrożenia wypadkowe i zagrożenia dla zdrowia występujące
w przemyśle maszynowym 14
5.2.1. Ćwiczenia 14
5.3. Podstawowe zasady bezpieczeństwa i higieny pracy związane z obsługą
urządzeń technicznych 16
5.3.1. Ćwiczenia 16
5.4. Podstawowe zasady ochrony przeciwpożarowej oraz postępowania w razie
pożaru 18
5.4.1. Ćwiczenia 18
5.5. Postępowanie w razie wypadku, organizacja i udzielanie pierwszej pomocy,
zabezpieczenie miejsca wypadku 20
5.5.1. Ćwiczenia 20
6. Ewaluacja osiągnięć ucznia 23
7. Literatura 37
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
2
1. WPROWADZENIE
Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela  Przestrzeganie przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska , który
będzie pomocny w prowadzeniu zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie
modelarz odlewniczy 722[01].
W poradniku zamieszczono:
- wymagania wstępne,
- wykaz umiejętności, jakie uczeń opanuje podczas zajęć,
- przykładowe scenariusze zajęć,
- propozycje ćwiczeń, które mają na celu wykształcenie u uczniów umiejętności
praktycznych,
- wykaz literatury, z jakiej uczniowie mogą korzystać podczas nauki.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze
szczególnym uwzględnieniem:
- pokazu z objaśnieniem,
- inscenizacji,
- metody sytuacyjnej,
- dyskusji dydaktycznej,
- tekstu przewodniego,
- metody projektów,
- ćwiczeń praktycznych.
Podczas planowania i wykonywania ćwiczeń należy zwrócić uwagę na obowiązki
pracownika i pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy wykorzystując
odpowiednio dobrane dokumenty z
ródłowe. Ćwiczenia praktyczne powinny być realizowane
z wykorzystaniem odpowiednio dobranych środków ochrony indywidualnej i sprzętu.
Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od
samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.
W celu przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel
może posłużyć się zamieszczonym w rozdziale 6 zestawem zadań testowych, zawierającym
zestaw zadań wielokrotnego wyboru.
W tym rozdziale podano również:
- plan testu w formie tabelarycznej,
- punktacje zadań,
- propozycje norm wymagań,
- instrukcjÄ™ dla nauczyciela,
- instrukcjÄ™ dla ucznia,
- kartÄ™ odpowiedzi,
- zestaw zadań testowych.
Miejsce jednostki w strukturze modułu 722[01].O1  Podstawy odlewnictwa jest
wyeksponowane na schemacie zamieszczonym na stronie 4.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
3
Moduł 722[01].O1
Podstawy odlewnictwa
722[01].O1.01
Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa
i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej
oraz ochrony środowiska
722[01].O1.02
Stosowanie zasad eksploatacji
maszyn i urządzeń
722[01].O1.03
Charakteryzowanie procesu wykonania
odlewu
722[01].O1.04
Porównywanie metod wykonania odlewów
722[01].O1.05
Ocenianie jakości odlewów
722[01].O1.06
Organizowanie produkcji odlewów
Schemat układu jednostek modułowych
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
4
2. WYMAGANIA WST
PNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:
- korzystać z różnych z
ródeł informacji,
- wyszukiwać potrzebne informacje w dokumentach,
- zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii,
- pracować indywidualnie,
- współpracować w grupie,
- prezentować wyniki pracy własnej i grupowej,
- uczestniczyć w dyskusji,
- interpretować wskazany tekst,
- posługiwać się instrukcją przy wykonywaniu ćwiczeń.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
5
3. CELE KSZTAA
CENIA
W wyniku realizacji ćwiczeń podanych w poradniku uczeń powinien umieć:
- zinterpretować podstawowe akty prawne, prawa i obowiązki pracownika oraz
pracodawcy, związane z bezpieczeństwem i higieną pracy,
- dostrzec zagrożenia związane z wykonywaną pracą,
- przewidzieć i zapobiec zagrożeniom życia i zdrowia pracowników,
- zastosować zasady bezpiecznej pracy,
- zastosować odpowiednie zabezpieczenia miejsca pracy,
- zastosować zasady bezpiecznej pracy podczas eksploatacji urządzeń elektrycznych,
mechanicznych, hydraulicznych i pneumatycznych stosowanych w odlewnictwie,
- zastosować procedury bezpiecznej pracy przy urządzeniach grzewczych stosowanych
w odlewnictwie,
- dobrać i zastosować odzież ochronną oraz środki ochrony indywidualnej, w zależności od
prowadzonych prac w modelarni odlewów,
- zareagować w przypadku zagrożenia pożarowego, zgodnie z instrukcją ochrony przeciw
pożarowej,
- zastosować procedury udzielania pierwszej pomocy osobom poszkodowanym,
- zastosować podręczny sprzęt oraz środki gaśnicze zgodnie z zasadami ochrony
przeciwpożarowej,
- zastosować zasady ochrony środowiska.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
6
4. PRZYKA
ADOWE SCENARIUSZE ZAJ
Ć
Scenariusz zajęć 1
Osoba prowadzÄ…ca & & & & & & & & & & & & & & & & & & .
Modułowy program nauczania: Modelarz odlewniczy 722[01]
Moduł: Podstawy odlewnictwa 722[01].O1
Jednostka modułowa: Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony
środowiska 722[01].O1.01
Temat: Prawa i obowiÄ…zki pracownika.
Cel ogólny: kształtowanie umiejętności posługiwania się dokumentami zawierającymi
zagadnienia prawnej ochrony pracy.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:
- dobrać potrzebne z
ródło prawa,
- wyszukać niezbędne informacje w Kodeksie pracy,
- wskazać zapisy dotyczące praw pracownika w zakresie zapewnienia bezpiecznych
i higienicznych warunków pracy,
- interpretować prawa i obowiązki pracownika.
Metody nauczania:
- praca z tekstem,
- dyskusja,
- pogadanka.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
- indywidualna,
- grupowa.
Czas: 45min.
Åšrodki dydaktyczne:
- stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu,
- tablica,
- zeszyt przedmiotowy,
- arkusz papieru (format A3),
- Kodeks pracy,
- stanowiska do pracy grupowej.
Przebieg zajęć:
1. Sprawy organizacyjno - porzÄ…dkowe.
2. Przypomnienie wiadomości z ostatniej lekcji dotyczących z
ródeł prawa i ich zawartości.
3. Podanie tematu i celu zajęć, omówienie sposobu pracy.
4. Sprecyzowanie problemu. Nauczyciel zapisuje problem do rozwiÄ…zania na tablicy: Jan
Kowalski został zatrudniony w zakładzie X. Pracuje już kilka tygodni, ale warunki pracy
nie odpowiadają przepisom bhp i stwarzają zagrożenie dla życia pracownika.
5. Jakie prawo przysługuje pracownikowi w związku z zaistniałą sytuacją?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
7
6. Jak może postąpić pracownik?
7. Odszukaj odpowiedni zapis w Kodeksie pracy, na który może powołać się Jan Kowalski.
8. Wyszukiwanie przez uczniów w Kodeksie pracy odpowiednich zapisów w celu
rozwiÄ…zania problemu.
9. Organizacja grup  interpretacja prawa pracownika:
10. Odczytywanie wyszukanych paragrafów,
11. Tworzenie schematu możliwych działań pracownika i pracodawcy.
12. Prezentacja rozwiÄ…zania problemu:
13. Jedna osoba z każdej grupy odczytuje prawa pracownika i podejmuje próbę uzasadnienia
wypowiedzi,
14. Nauczyciel uzupełnia i poprawia wypowiedzi uczniów.
15. Podsumowanie zajęć. Ustalenie stanowiska jako rozwiązania problemu. Nauczyciel
wskazuje na błędy w rozumowaniu uczniów. Ocenia pracę grup. Uczniowie ustalają
wnioski końcowe.
Zakończenie zajęć
Praca domowa
Wybierz jedno z praw lub obowiązków pracownika w zakresie bhp, odszukaj
w literaturze jego interpretacjÄ™ i zapisz w formie notatki w zeszycie.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
- anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
8
Scenariusz zajęć 2
Osoba prowadzÄ…ca & & & & & & & & & & & & & & & & & & .
Modułowy program nauczania: Modelarz odlewniczy 722[01]
Moduł: Podstawy odlewnictwa 722[01].O1
Jednostka modułowa: Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony
środowiska 722[01].O1.01
Temat: Sekwencja podstawowych czynności resuscytacyjnych u osób dorosłych.
Cel ogólny: kształtowanie umiejętności stosowania procedur udzielenia pierwszej
pomocy osobom poszkodowanym.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:
- określić jak ocenia się stan poszkodowanego,
- wskazać jak postępuje ratownik, jeżeli poszkodowany jest przytomny,
- wskazać jak postępuje ratownik, jeżeli poszkodowany jest nieprzytomny,
- opisać jak rozpoznaje się normalny oddech poszkodowanego,
- określić tok postępowania ratownika, zależnie od stanu poszkodowanego.
Metody nauczania:
- pogadanka,
- dyskusja,
- metoda tekstu przewodniego.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
- indywidualna,
- grupowa.
Czas: 90min.
Åšrodki dydaktyczne:
- tablica,
- losy do podziału na grupy,
- zeszyt przedmiotowy,
- arkusz papieru (format A3),
- stanowiska do pracy grupowej.
Przebieg zajęć:
Zadanie dla ucznia
Zaplanować podstawowe czynności resuscytacyjne u osób dorosłych, jeżeli:
- poszkodowany jest przytomny,
- poszkodowany jest nieprzytomny.
Ćwiczenie wykonaj w postaci jednego schematu blokowego, dla wylosowanego przypadku
poszkodowanego.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
9
FAZA WST
PNA
Czynności organizacyjno-porządkowe, podanie tematu zajęć, celów, zaznajomienie uczniów
z pracą metodą przewodniego tekstu. Podział uczniów na zespołu 4 osobowe.
FAZA WA
AÅšCIWA
INFORMACJE
1. Kto może zostać ratownikiem?
2. Kogo nazywamy poszkodowanym?
3. W jakim celu należy rozpoznać okoliczności wypadku, któremu uległ poszkodowany?
4. Co to znaczy rozpoznać stan poszkodowanego?
5. W jakim celu należy rozpoznać stan poszkodowanego?
6. Kiedy należy rozpocząć akcję ratowniczą?
7. Kiedy konieczne jest wezwanie pomocy do poszkodowanego?
8. Kiedy należy korzystać z pomocy innych osób podczas podejmowania akcji ratunkowej?
9. Czy każdy może podjąć akcję ratunkową jeżeli poszkodowany jest nieprzytomny?
PLANOWANIE
1. Ustal jakie były okoliczności wypadku.
2. Ustal jakie czynności będziesz musiał wykonać przed podjęciem akcji ratunkowej.
3. Ustal jakie czynności będziesz musiał wykonać po rozpoznaniu stanu poszkodowanego.
4. Zaplanuj kolejność czynności ratunkowych dla ustalonego stanu poszkodowanego.
5. Ustal rozmiary schematu, ilość bloczków i formę zapisu czynności.
UZGODNIENIE
1. Omów z nauczycielem wszystkie ustalenia do punktów z fazy planowania.
2. Odnieś się do uwag i propozycji nauczyciela dotyczących poprawności układu
proponowanego schematu i toku rozumowania przy określaniu poszczególnych
czynności ratunkowych.
WYKONANIE
1. Narysuj schemat dla rozpatrywanego przypadku poszkodowanego.
2. Wpisz w poszczególne pola etapy postępowania podczas udzielania pomocy
poszkodowanemu.
3. Połącz odpowiednie elementy schematu blokowego i wpisz na odnośnikach uwagi do
planowanej akcji ratunkowej.
4. Poprawnie zapisz kolejno wykonywane czynności, zastosuj fachowe nazewnictwo.
5. Dokonaj prezentacji ćwiczenia. Uzasadnij zaproponowany przebieg czynności
ratunkowych.
SPRAWDZANIE
1. Czy poprawnie został rozpoznany stan poszkodowanego?
2. Czy poprawnie zostały nazwane poszczególne etapy akcji ratunkowej?
3. Czy została zachowana prawidłowa kolejność wykonywanych czynności ratunkowych?
4. Czy wszystkie zapisane etapy majÄ… logiczne uzasadnienie?
5. Czy poprawnie został dobrany tok postępowania do stanu poszkodowanego?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
10
ANALIZA
Uczniowie wskazują, które etapy ćwiczenia sprawiły im najwięcej trudności. Analizują
poprawność zapisów, kolejność zapisanych czynności ratunkowych, ich zakres oraz sposób
wykonania. Nauczyciel podsumowuje ćwiczenie, wskazuje jakie nowe, ważne umiejętności
zostały wykształcone, jakie wystąpiły nieprawidłowości w pracach uczniów i jak ich unikać
w przyszłości.
FAZA KOC
COWA
Zakończenie zajęć
Praca domowa
Odszukaj w literaturze wiadomości na temat: Resuscytacja prowadzona przez dwóch
ratowników.
Odpowiedz pisemnie na pytanie: Jak przebiega akcja ratunkowa prowadzona przez
dwóch ratowników.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
- anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć, trudności
podczas realizowania zadania i zdobytych umiejętności.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
11
5. ĆWICZENIA
5.1. Prawna ochrona pracy
5.1.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wyszukaj i zinterpretuj podstawowe obowiÄ…zki pracodawcy.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić cel i zakres
ćwiczenia oraz sposób wykonania. Nauczyciel powinien podzielić uczniów na grupy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wybrać odpowiedni dział i rozdział w Kodeksie pracy,
2) wyszukać właściwe artykuły dotyczące podstawowych obowiązków pracodawcy,
3) zinterpretować wyszukane zapisy,
4) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania  uczenia siÄ™:
- praca z tekstem z
ródłowym.
Åšrodki dydaktyczne:
- Kodeks pracy lub stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu,
- literatura z rozdziału 7.
Ćwiczenie 2
Wyszukaj w Kodeksie pracy i zinterpretuj podstawowe obowiÄ…zki pracodawcy dotyczÄ…ce
środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić cel i zakres
ćwiczenia oraz sposób wykonania. Nauczyciel powinien podzielić uczniów na grupy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wybrać odpowiedni dział i rozdział w Kodeksie pracy,
2) wyszukać właściwe artykuły dotyczące obowiązków pracodawcy w zakresie środków
ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego,
3) zinterpretować wyszukane zapisy,
4) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania  uczenia siÄ™:
- praca z tekstem z
ródłowym.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
12
Åšrodki dydaktyczne:
- Kodeks pracy lub stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu,
- literatura z rozdziału 7.
Ćwiczenie 3
Wyszukaj w odpowiedniej literaturze i zinterpretuj podstawowe obowiÄ…zki pracownika.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić cel i zakres
ćwiczenia oraz sposób wykonania. Nauczyciel powinien podzielić uczniów na grupy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wybrać z przygotowanej literatury odpowiednie dokumenty,
2) wyszukać właściwe artykuły dotyczące podstawowych obowiązków pracownika,
3) zinterpretować wyszukane zapisany,
4) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania  uczenia siÄ™:
- praca z tekstem z
ródłowym.
Åšrodki dydaktyczne:
- Kodeks pracy lub stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu,
- literatura z rozdziału 7.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
13
5.2. Wymagania bhp, zagrożenia wypadkowe i zagrożenia dla
zdrowia występujące w przemyśle maszynowym
5.2.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Określ zagrożenia dla człowieka jakie stwarzają maszyny, urządzenia i narzędzia.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić cel i zakres
ćwiczenia oraz sposób wykonania. Nauczyciel powinien podzielić uczniów na grupy,
zapoznać z zasadami pracy w grupie i prezentacji wypracowanego materiału.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) ustalić zagrożenia dla człowieka jakie stwarzają maszyny, urządzenia i narzędzia,
2) wypisać zagrożenia dla człowieka oraz ich przyczyny wpisując je do tabeli,
Lp. Zagrożenia Przyczyny
3) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia,
4) zaprezentować ćwiczenie.
Zalecane metody nauczania  uczenia siÄ™:
- praca z tekstem z
ródłowym,
- dyskusja.
Åšrodki dydaktyczne:
- przybory do pisania,
- materiał przygotowany przez nauczyciela: tabela do wypełnienia przez ucznia, ilustracje
i fotografie na temat zagrożeń na stanowiskach pracy,
- literatura z rozdziału 7.
Ćwiczenie 2
Określ sposoby eliminacji zagrożeń spowodowanych hałasem.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić cel i zakres
ćwiczenia oraz sposób wykonania. Nauczyciel powinien podzielić uczniów na grupy,
zapoznać z zasadami pracy w grupie i prezentacji wypracowanego materiału.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
14
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wskazać zagrożenia spowodowane hałasem,
2) określić skutki nadmiernego hałasu w miejscu pracy,
3) podać sposoby eliminacji zagrożeń spowodowanych hałasem,
4) wykonać pracę w grupie,
5) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia,
6) zaprezentować ćwiczenie.
Zalecane metody nauczania  uczenia siÄ™:
- praca z tekstem z
ródłowym,
- dyskusja problemowa.
Åšrodki dydaktyczne;
- przybory do pisania,
- literatura z rozdziału 7.
Ćwiczenie 3
Wyszukaj i zinterpretuj obowiązki pracodawcy dotyczące bhp pomieszczeń pracy.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić cel i zakres
ćwiczenia oraz sposób wykonania. Nauczyciel powinien podzielić uczniów na grupy,
zapoznać z zasadami pracy w grupie i prezentacji wypracowanego materiału.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wybrać odpowiedni dział i rozdział w Kodeksie pracy,
2) wyszukać właściwe artykuły dotyczące obowiązków pracodawcy w zakresie bhp
pomieszczeń pracy,
3) zinterpretować wyszukane zapisy,
4) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania  uczenia siÄ™:
- praca z tekstem z
ródłowym,
- dyskusja problemowa.
Åšrodki dydaktyczne;
- Kodeks pracy,
- literatura z rozdziału 7.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
15
5.3. Podstawowe zasady bezpieczeństwa i higieny pracy związane
z obsługą urządzeń technicznych
5.3.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Pracownik obsługujący ręczną wiertarkę elektryczną na skutek uszkodzonego przewodu
elektrycznego doznał porażenia prądem. Przedstaw przebieg akcji ratunkowej.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić cel i zakres
ćwiczenia oraz sposób wykonania. Nauczyciel powinien podzielić uczniów na grupy,
zapoznać z zasadami pracy w grupie i prezentacji wypracowanego materiału.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z instrukcją bhp przy ratowaniu osób porażonych prądem elektrycznym oraz
udzielaniu pierwszej pomocy,
2) zorganizować stanowisko do wykonania ćwiczenia,
3) zastosować się do poleceń zawartych w instrukcji,
4) uwolnić porażonego spod napięcia,
5) rozpoznać stan poszkodowanego,
6) rozpocząć akcję ratowniczą,
7) wykonać czynności krok po kroku, działać szybko, sprawnie bez paniki,
8) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania  uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenie praktyczne,
- praca z tekstem z
ródłowym.
Åšrodki dydaktyczne:
- wiertarka elektryczna,
- narzędzia z izolowanymi rękojeściami,
- materiały izolacyjne: suche drewno, tekstylia, tworzywo sztuczne, itp.,
- apteczka pierwszej pomocy,
- materac gimnastyczny,
- manekin,
- literatura z rozdziału 7.
Ćwiczenie 2
Dobierz środki ochrony indywidualnej do wskazanych rodzajów prac podanych przez
nauczyciela.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić cel i zakres
ćwiczenia oraz sposób wykonania. Jako wprowadzenie do ćwiczenia nauczyciel powinien
zaprezentować film dydaktyczny dotyczący doboru środków ochrony indywidualnej.
Dokonać podziału uczniów na grupy i przydzielić grupom zadania.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
16
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z instrukcją do ćwiczenia otrzymaną od nauczyciela,
2) zapoznać się z rodzajami środków ochrony indywidualnej,
3) zapoznać się z filmem dydaktycznym dotyczącym doboru środków ochrony
indywidualnej,
4) wybrać, środki ochrony warunków pracy odpowiednie do wskazanych,
5) zaprezentować i uzasadnić wybór środków,
6) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania  uczenia siÄ™:
- dyskusja,
- pokaz z objaśnieniem.
Åšrodki dydaktyczne;
- film dydaktyczny dotyczący doboru środków ochrony indywidualnej,
- środki ochrony indywidualnej,
- instrukcja od nauczyciela,
- literatura z rozdziału 7.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
17
5.4. Podstawowe zasady ochrony przeciwpożarowej oraz
postępowania w razie pożaru
5.4.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Zauważyłeś pożar , dokonaj zaalarmowania Straży pożarnej.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić cel i zakres
ćwiczenia oraz sposób wykonania. Praca indywidualna.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z instrukcją postępowania na wypadek powstania pożaru,
2) wykonać czynności krok po kroku, w taki sposób jak zapisane są one w instrukcji,
3) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania  uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenie praktyczne.
Åšrodki dydaktyczne;
- instrukcja postępowania na wypadek powstania pożaru,
- stanowisko z aparatem telefonicznym,
- literatura z rozdziału 7.
Ćwiczenie 2
Dobierz sprzęt gaśniczy do ugaszenia pożaru w modelarni. Pożar obejmuje miejsce
składowania odpadów w postaci wiórów i trocin.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić cel i zakres
ćwiczenia oraz sposób wykonania. Jako wprowadzenie do ćwiczenia nauczyciel powinien
zaprezentować film dydaktyczny dotyczący zagrożeń pożarowych i zachowania się
pracowników w przypadku powstania pożaru. Nauczyciel powinien podzielić uczniów na
grupy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z rodzajami i przeznaczeniem podręcznego sprzętu gaśniczego,
2) wybrać odpowiedni sprzęt gaśniczy do wykonania ćwiczenia,
3) uzasadnić wybór sprzętu,
4) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
18
Zalecane metody nauczania  uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem,
- prezentacja i dyskusja.
Åšrodki dydaktyczne;
- podręczny sprzęt gaśniczy będący na wyposażeniu pracowni,
- film dydaktyczny dotyczący zagrożeń pożarowych i zachowania się pracowników
w przypadku powstania pożaru,
- literatura z rozdziału 7.
Ćwiczenie 3
Ugaś zarzewie pożaru pojemnika z farbą znajdującego się w pomieszczeniu roboczym,
wykorzystując do tego celu koc gaśniczy.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien przygotować materiały
do symulacji pożaru, omówić cel i zakres ćwiczenia oraz sposób wykonania. Powinien
podzielić uczniów na grupy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z rodzajami i przeznaczeniem podręcznego sprzętu gaśniczego,
2) pobrać odpowiedni do ćwiczenia sprzęt,
3) wyjąć koc z futerału,
4) rozłożyć koc,
5) szczelnie przykryć palący się pojemnik,
6) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania  uczenia siÄ™:
- pokaz z objaśnieniem,
- metoda symulacji,
- dyskusja dydaktyczna.
Åšrodki dydaktyczne;
- pojemnik 10 litrowy (do symulacji pożaru),
- koc gaśniczy,
- literatura z rozdziału 7.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
19
5.5. Postępowanie w razie wypadku, organizacja i udzielanie
pierwszej pomocy, zabezpieczenie miejsca wypadku
5.5.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Określ sposób zapobiegania zagrożeniom życia lub zdrowia człowieka.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić cel i zakres
ćwiczenia oraz sposób wykonania. Praca indywidualna.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się ze sposobem zapobiegania zagrożeniom, których skutkiem jest złamanie,
omdlenie, zwichnięcie, zranienie, oparzenie oraz zatrucie chemiczne,
2) zorganizować stanowisko do wykonania ćwiczenia,
3) wpisać w pierwszą kolumnę tabeli rodzaj zagrożenia w drugą odpowiedni sposób
zapobiegania,
4) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania  uczenia siÄ™:
- dyskusja,
- objaśnienie,
- praca z tekstem z
ródłowym.
Åšrodki dydaktyczne;
- przybory do pisania,
- materiały przygotowane przez nauczyciela do wykonania ćwiczenia: tabela do
uzupełnienia,
- literatura z rozdziału 7.
Ćwiczenie 2
Określ sposób postępowania dla wskazanych w poprzednim ćwiczeniu zagrożeń.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić cel i zakres
ćwiczenia oraz sposób wykonania. Praca indywidualna.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się ze sposobem postępowania dla wskazanych w tabeli zagrożeń,
2) zorganizować stanowisko do wykonania ćwiczenia,
3) uzupełnić tabelę i wpisać kolejne czynności wykonywane podczas postępowania we
wskazanych zagrożeniach,
4) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
20
Zalecane metody nauczania  uczenia siÄ™:
- dyskusja,
- objaśnienie,
- praca z tekstem z
ródłowym.
Åšrodki dydaktyczne;
- przybory do pisania,
- materiały przygotowane przez nauczyciela do wykonania ćwiczenia: instrukcja do
ćwiczenia, tabela do uzupełnienia,
- literatura z rozdziału 7.
Ćwiczenie 3
Wykonaj sztuczne oddychanie metodÄ… usta  usta.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić cel i zakres
ćwiczenia oraz sposób wykonania. Praca indywidualna.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z tokiem postępowania podczas wykonywania sztucznego oddychania,
2) zorganizować stanowisko do wykonania ćwiczenia,
3) zastosować się do poleceń zawartych w toku postępowania,
4) wykonać czynności krok po kroku, zgodnie z tokiem postępowania podczas
wykonywania sztucznego oddychania,
5) zastosować sprzęt ochronny dla ratownika,
6) ułożyć folię termoizolacyjną srebrną stroną do ciała poszkodowanego,
7) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania  uczenia siÄ™:
- pokaz,
- objaśnienie,
- metoda symulacyjna,
- praca z tekstem z
ródłowym.
Åšrodki dydaktyczne;
- instrukcja do przeprowadzenia ćwiczenia,
- materac gimnastyczny,
- apteczka pierwszej pomocy,
- manekin  fantom,
- folia termoizolacyjna,
- literatura z rozdziału 7.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
21
Ćwiczenie 4
Przedstaw sposób postępowania podczas udzielania pierwszej pomocy poszkodowanemu
w wypadku, u którego wystąpiło tylko skaleczenie dłoni, poszkodowany jest przytomny.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić cel i zakres
ćwiczenia oraz sposób wykonania. Praca indywidualna.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z tokiem postępowania podczas opatrywania zranień,
2) zorganizować stanowisko do wykonania ćwiczenia,
3) zastosować się do poleceń zawartych w toku postępowania,
4) wykonać czynności krok po kroku, zgodnie z tokiem postępowania podczas opatrywania
zranień,
5) zastosować sprzęt ochronny dla ratownika,
6) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania  uczenia siÄ™:
- pokaz,
- objaśnienie,
- metoda symulacyjna,
- praca z tekstem z
ródłowym.
Åšrodki dydaktyczne;
- rękawiczki gumowe,
- apteczka pierwszej pomocy,
- miejsce do umieszczenia poszkodowanego,
- manekin do symulacji opatrywania ran.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
22
6. EWALUACJA OSI
GNI
Ć UCZNIA
Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego
TEST 1
Test dwustopniowy do jednostki modułowej
 Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska .
Test składa się z 23 zadań wielokrotnego wyboru, z których:
- zadania 1÷17 sÄ… z poziomu podstawowego,
- zadania 18÷23 sÄ… z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedz
uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedz
lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań  uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:
- dopuszczający  za rozwiązanie co najmniej 9 zadań,
- dostateczny  za rozwiązanie co najmniej 13 zadań,
- dobry  za rozwiązanie 17 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,
- bardzo dobry  za rozwiązanie 20 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu
ponadpodstawowego.
Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. d, 3. d, 4. a, 5. c, 6. a, 7. b, 8. a, 9. d, 10. a, 11. a,
12. d, 13. d, 14. a, 15. b, 16. c, 17. a, 18. c, 19. c, 20. b, 21. a, 22. b, 23. d.
Plan testu
Cel operacyjny Poprawna
(mierzone umiejętności ucznia) odpowiedz

Wskazać podstawowe akty prawne regulujące zagadnienia bhp
1. B P a
w zakładach pracy.
Wyjaśnić zakres obowiązków pracodawcy i pracownika dotyczących
2. B P d
znajomości i przestrzegania przepisów bhp.
Interpretować przepisy bhp dotyczące obowiązków pracodawcy.
3. C P d
Interpretować przepisy bhp dotyczące praw pracowników.
4. C P a
Interpretować przepisy bhp dotyczące obowiązków pracowników.
5. C P c
Określić zagrożenia spowodowane niewłaściwym oświetleniem
6. B P a
miejsca pracy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
23
Nr
celu
zadania
Poziom
wymagań
Kategoria
Określić zagrożenia w miejscu pracy spowodowane hałasem.
7 B P b
Określić zadania wentylacji ogólnej.
8 B P a
Wymienić wymagania dotyczące powietrza w pomieszczeniach
9 A P d
produkcyjnych.
Dobrać środki ochrony indywidualnej.
10 C P a
Dobrać sprzęt gaśniczy.
11 C P a
Określić sposób postępowania przy krwotokach.
12 C P d
13 Określić zasady eksploatacji urządzeń pracujących pod ciśnieniem. B P d
14 Podać sposoby ograniczania skutków drgań. A P a
15 Dobrać indywidualne środki ochrony głowy. C P b
16 Określić zasady postępowania podczas transportu ręcznego. B P c
17 Określić zasady udzielania pomocy przy złamaniach. B P a
18 Rozpoznać rodzaje zagrożeń. C PP c
19 Określić wymagania stawiane pomieszczeniom pracy. B PP c
20 Określić skutki eksploatacji niesprawnych urządzeń elektrycznych. B PP b
Przewidywać zagrożenia dla życia lub zdrowia pracownika
21 D PP a
spowodowane złym stanem maszyn i narzędzi.
Wskazać sposób postępowania podczas ratowania poszkodowanego
22 B PP b
przytomnego.
23 Dobrać środki ochrony indywidualnej zależnie od warunków pracy. C PP d
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
24
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym
wyprzedzeniem.
2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przeprowadz
z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na zadania wielokrotnego wyboru.
5. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
6. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony
na udzielanie odpowiedzi.
8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru
dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).
9. 10 minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie
zakończenia udzielania odpowiedzi.
10. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
11. Sprawdz
wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
12. Przeprowadz
analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które
sprawiły uczniom największe trudności.
13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń
dydaktycznych  niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartÄ™ odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem pytań testowych.
4. Test zawiera 23 pytania o różnym stopniu trudności. Są to pytania wielokrotnego
wyboru. Dla każdego pytania są podane 4 odpowiedzi a, b, c, d. Tylko jedna odpowiedz

jest poprawna.
5. Za każdą poprawną odpowiedz
możesz uzyskać 1 punkt. Za błędną odpowiedz
lub jej
brak otrzymujesz 0 punktów.
6. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej
rubryce znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedz
zaznaczyć kółkiem,
a następnie ponownie zakreślić odpowiedz
prawidłową.
7. Test składa się z dwóch części. Część I zawiera zadania z poziomu podstawowego,
natomiast w części II są zadania z poziomu ponadpodstawowego i te mogą przysporzyć
Ci trudności, gdyż są one na poziomie wyższym niż pozostałe.
8. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
9. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż rozwiązanie
zadania na póz
niej i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.
10. Po rozwiÄ…zaniu testu sprawdz
czy zaznaczyłeś wszystkie odpowiedzi na KARCIE
ODPOWIEDZI.
11. Na rozwiÄ…zanie testu masz 60 min.
Powodzenia
Materiały dla ucznia:
- instrukcja,
- zestaw zadań testowych,
- karta odpowiedzi.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
25
ZESTAW ZADAC
TESTOWYCH
I część
1. Głównym aktem prawnym regulującym zagadnienia bezpieczeństwa i higieny pracy
w zakładach pracy jest
a) Kodeks pracy.
b) zbiór norm.
c) instrukcja bhp.
d) rozporzÄ…dzenie.
2. Obowiązek znajomości i przestrzegania przepisów bhp w zakładzie pracy dotyczy
a) tylko pracowników fizycznych.
b) wszystkich pracujÄ…cych w produkcji.
c) tylko przełożonych.
d) pracowników i pracodawcy.
3. ObowiÄ…zki dotyczÄ…ce profilaktycznej ochrony zdrowia spoczywajÄ… na?
a) Pracowniku.
b) Wszystkich pracujÄ…cych.
c) Przełożonych.
d) Pracodawcy.
4. Pracownik, który stał się niezdolny do wykonywania dotychczasowej pracy wskutek
wypadku przy pracy ma prawo
a) do zmiany stanowiska pracy.
b) nie zgłaszać się do pracy.
c) do częstszych przerw w pracy.
d) do skróconego czasu pracy.
5. Udział w szkoleniach bhp organizowanych przez pracodawcę dla pracowników jest?
a) Dobrowolny.
b) Nie wymagany.
c) ObowiÄ…zkowy.
d) PonadobowiÄ…zkowy.
6. Niewłaściwe oświetlenie stanowiska pracy może być przyczyną
a) obniżenia zdolności oka do pracy, zmęczenia wzroku, krótkowzroczności.
b) zmęczenia wzroku, krótkowzroczności, niechęci do pracy.
c) dalekowzroczności, nieumiejętnego posługiwania się narzędziami.
d) wykonywania dłuższych przerw w pracy.
7. Szkodliwy hałas w miejscu pracy może być przyczyną
a) wzrostu wydajności pracownika, polepszenia komfortu pracy.
b) utraty słuchu, obniżeniem sprawności pracownika.
c) trudności w prowadzeniu rozmów przy pracy.
d) częstego opuszczania miejsca pracy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
26
8. Wentylacja ogólna stosowana jest
a) do wymiany powietrza w całym pomieszczeniu.
b) usuwania zanieczyszczonego powietrza z okolic maszyny.
c) do nadmuchiwania powietrza o miłym zapachu.
d) do obniżania temperatury w pobliżu stanowisk pracy.
9. Wymagania dotyczÄ…ce powietrza w pomieszczeniach pracy dotyczÄ…:
a) zawartości substancji chemicznych, barwy , gęstości.
b) wilgotności, zapachu, zawartości pyłów.
c) składu barwy, gęstości.
d) składu, zapachu, temperatury, wilgotności .
10. Pracownik obsługujący tokarkę musi posiadać
a) ubranie robocze.
b) obuwie tekstylne.
c) wkładki przeciwhałasowe.
d) Rękawice ochronne.
11. Hydrantu wewnętrznego używa się do gaszenia
a) drewna na składzie.
b) urządzeń pod napięciem.
c) tworzyw sztucznych.
d) szmat nasiąkniętych farbą.
12. Aby zatrzymać krwotok, z tętnicy przedramienia należy w pierwszej kolejności
a) luz
no zabandażować przedramię.
b) podać środki przeciwbólowe.
c) założyć opatrunek jałowy.
d) Zastosować ucisk palcami krwawiącego naczynia.
13. Pracujące urządzenia ciśnieniowe powinny być wyposażone w elementy zabezpieczające
oraz
a) sprawnÄ… aparaturÄ™ pomiarowÄ….
b) narzędzia robocze.
c) zestaw łączników.
d) sprawnÄ… aparaturÄ™ kontrolno-pomiarowÄ….
14. W celu zapobiegania niekorzystnym skutkom drgań maszyn i urządzeń stosuje się
a) odpowiednie fundamenty i specjalne uchwyty w narzędziach.
b) mniejszÄ… moc obrabiarek.
c) lekkie fundamenty, aby nie obciążały podłoża.
d) żeliwne obudowy.
15. Do ochrony głowy stosuje się:
a) osłony, okulary, tarcze.
b) hełmy, kapelusze, czapki.
c) hełmy, przyłbice, chustki.
d) berety, czapki, maski.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
27
16. Jak należy zachować się przy podnoszeniu i opuszczaniu ciężarów ręcznie?
a) Wykonywać czynność w dowolny, dogodny sposób.
b) Nigdy nie podnosić ciężarów ręcznie.
c) Przyjąć taką pozycję ciała, aby wykorzystać siły największej liczby mięśni.
d) Przyjąć pozycję z wyprostowanymi i złożonymi nogami.
17. Podczas transportu pracownik doznał złamania kości podudzia, pierwszą czynnością przy
udzielaniu pomocy powinno być
a) unieruchomienie dwóch sąsiednich stawów.
b) przewiezienie poszkodowanego do szpitala.
c) opatrzenie miejsca złamania.
d) powiadomienie przełożonego.
II część
18. Do zagrożeń fizycznych zaliczamy:
a) temperaturę, wibracje, pyły.
b) hałas, promieniowanie, choroby.
c) temperaturÄ™, wibracje, promieniowanie.
d) hałas, promieniowanie, pyły.
19. W pomieszczeniach pracy należy zapewnić w szczególności wymagania dotyczące:
a) wilgotności, oświetlenia, wymiany powietrza, nasłonecznienia.
b) temperatury, wilgotności powietrza, oświetlenia sztucznego, drgań.
c) temperatury, wilgotności, oświetlenia, drgań, wymiany powietrza.
d) wilgotności, oświetlenia, wymiany powietrza, drgań.
20. Brak izolacji na przewodzie doprowadzającym napięcie do maszyny może spowodować
a) porażenie wzroku.
b) porażenie prądem.
c) poparzenie skóry twarzy.
d) poparzenie skóry nóg.
21. W wyniku użycia szlifierki z uszkodzoną tarczą może nastąpić pęknięcie tarczy i
a) zranienie pracownika.
b) niedokładne obrobienie materiału.
c) obluzowanie siÄ™ tarczy.
d) porażenie prądem.
22. Jak należy postąpić jeżeli poszkodowany przewrócił się i jest przytomny, oddycha, ma
wyczuwalne tętno?
a) Udrożnić drogi oddechowe, wezwać pomoc.
b) Opatrzyć poszkodowanego i w razie potrzeby wezwać pomoc.
c) Wezwać pomoc i czuwać przy poszkodowanym.
d) Przystąpić do sztucznego oddychania.
23. Podczas pracy przy oczyszczaniu odlewów pracownik narażony jest na odpryski metalu,
co należy stosować dla ochrony oczu i twarzy?
a) Maskę ze szkłami ciemnymi.
b) Ciemne okulary ochronne.
c) Okulary i kremy ochronne.
d) Przyłbicę.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
28
KARTA ODPOWIEDZI
ImiÄ™ i nazwisko..................................................................................
Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska
Zakreśl poprawną odpowiedz
.
Numer
Odpowiedz
Punkty
zadania
1. a b c d
2. a b c d
3. a b c d
4. a b c d
5. a b c d
6. a b c d
7. a b c d
8. a b c d
9. a b c d
10. a b c d
11. a b c d
12. a b c d
13. a b c d
14. a b c d
15. a b c d
16. a b c d
17. a b c d
18. a b c d
19. a b c d
20. a b c d
21. a b c d
22. a b c d
23. a b c d
Razem :
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
29
TEST 2
Test dwustopniowy do jednostki modułowej
 Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska .
Test składa się z 23 zadań wielokrotnego wyboru, z których:
- zadania 1÷17 sÄ… z poziomu podstawowego,
- zadania 18÷23 sÄ… z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedz
uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedz
lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań  uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:
- dopuszczający  za rozwiązanie co najmniej 9 zadań,
- dostateczny  za rozwiązanie co najmniej 13 zadań,
- dobry  za rozwiązanie 17 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,
- bardzo dobry  za rozwiązanie 20 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu
ponadpodstawowego.
Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. b, 3. c, 4. b, 5. b, 6. a, 7. d, 8. a, 9. b, 10. a, 11. d,
12. d, 13. a, 14. c, 15. a, 16. b, 17. d, 18. a, 19. b, 20. b, 21. d, 22. b, 23. a.
Plan testu
Cel operacyjny
Poprawna
(mierzone umiejętności ucznia)
odpowiedz

Wskazać podstawowe akty prawne regulujące zagadnienia bhp
1. B P a
w zakładach pracy.
Określić zakres praw i obowiązków pracodawcy i pracownika
2. B P b
w zakresie znajomości i przestrzegania przepisów bhp.
Interpretować przepisy bhp dotyczące obowiązków pracodawcy.
3. C P c
Interpretować przepisy bhp dotyczące praw pracowników.
4. C P b
Interpretować przepisy bhp dotyczące obowiązków pracowników.
5 C P b
Określić zagrożenia spowodowane nadmiernym hałasem w miejscu
6 B P a
pracy.
Określić zagrożenia spowodowane nieodpowiednim oświetleniem
7 B P d
w miejscu pracy.
Określić wpływ wibracji na organizm człowieka.
8 B P a
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
30
celu
Poziom
wymagań
Kategoria
Nr zadania
Wymienić prace przy których obowiązuje stosowanie okularów
9 A P b
ochronnych.
Klasyfikować środki ochrony indywidualnej.
10 C P a
Dobrać środki ochrony indywidualnej zależnie od wykonywanej
11 C P d
pracy.
12 Dobrać środki ochrony twarzy. C P d
13 Określić zasady transportu mechanicznego. B P a
14 Dobrać sprzęt gaśniczy zależnie od rodzaju palącego się materiału. C P c
Określić sposób postępowania w przypadku stwierdzenia krwotoku
15 B P a
u poszkodowanego.
16 Wskazać przyczyny oparzeń termicznych. B P b
17 Określić sposób udzielania pierwszej pomocy przy oparzeniach. B P d
Wskazać podstawowe zagrożenia życia lub zdrowia człowieka
18 B PP a
w miejscu pracy.
19 Określić wymagania stawiane pomieszczeniom pracy. B PP b
Wymienić wymagania dotyczące powietrza w pomieszczeniach
20 A PP b
produkcyjnych.
Przewidzieć zagrożenia dla życia lub zdrowia pracownika
21 D PP d
spowodowane złym stanem urządzeń elektrycznych.
Rozpoznać stan poszkodowanego w wypadku i wskazać sposób
22 D PP b
udzielania pierwszej pomocy.
Przewidzieć zagrożenie dla życia lub zdrowia pracownika podczas
23 C PP a
obsługi urządzeń odlewniczych
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
31
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym
wyprzedzeniem.
2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przeprowadz
z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na zadania wielokrotnego wyboru.
5. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
6. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony
na udzielanie odpowiedzi.
8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru
dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).
9. 10 minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie
zakończenia udzielania odpowiedzi.
10. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
11. Sprawdz
wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
12. Przeprowadz
analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które
sprawiły uczniom największe trudności.
13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń
dydaktycznych  niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartÄ™ odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem pytań testowych.
4. Test zawiera 23 pytania o różnym stopniu trudności. Są to pytania wielokrotnego
wyboru. Dla każdego pytania są podane 4 odpowiedzi a, b, c, d. Tylko jedna odpowiedz

jest poprawna.
5. Za każdą poprawną odpowiedz
możesz uzyskać 1 punkt. Za błędną odpowiedz
lub jej
brak otrzymujesz 0 punktów.
6. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej
rubryce znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedz
zaznaczyć kółkiem,
a następnie ponownie zakreślić odpowiedz
prawidłową.
7. Test składa się z dwóch części. Część I zawiera zadania z poziomu podstawowego,
natomiast w części II są zadania z poziomu ponadpodstawowego i te mogą przysporzyć
Ci trudności, gdyż są one na poziomie wyższym niż pozostałe.
8. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
9. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż rozwiązanie
zadania na póz
niej i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.
10. Po rozwiÄ…zaniu testu sprawdz
czy zaznaczyłeś wszystkie odpowiedzi na KARCIE
ODPOWIEDZI.
11. Na rozwiÄ…zanie testu masz 60 min.
Powodzenia
Materiały dla ucznia:
- instrukcja,
- zestaw zadań testowych,
- karta odpowiedzi.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
32
ZESTAW ZADAC
TESTOWYCH
I część
1. Wymagania w zakresie zabezpieczenia warunków higieniczno- sanitarnych pracownikom
zawarte sÄ…
a) w Kodeksie pracy i odpowiednich rozporzÄ…dzeniach.
b) tylko w kodeksie pracy.
c) tylko w instrukcjach bhp.
d) w rozporzÄ…dzeniach i instrukcjach.
2. Obowiązek wyposażenia zakładu pracy w maszyny i urządzenia techniczne, tak aby
zapewniały bezpieczne higieniczne warunki pracy spoczywa na
a) pracowniku.
b) pracodawcy.
c) pracowniku i pracodawcy.
d) wytwórcy i pracodawcy.
3. ObowiÄ…zki dotyczÄ…ce zapewniania przeszkolenia w zakresie bhp spoczywajÄ… na?
a) Wszystkich pracujÄ…cych.
b) Przełożonych.
c) Pracodawcy.
d) Pracowniku.
4. Jeżeli warunki pracy nie odpowiadają przepisom bhp i stwarzają bezpośrednie zagrożenie
dla zdrowia lub życia, pracownik ma prawo
a) powstrzymać się od wykonywania pracy.
b) zawiadomić przełożonego i powstrzymać się od wykonywania pracy.
c) oddalić się ze stanowiska pracy bez podania przyczyny.
d) wykonywać pracę bez zwracania uwagi na zagrożenie.
5. Pracownik podejmujący na danym stanowisku pracę musi posiadać
a) zaświadczenie lekarskie.
b) aktualne orzeczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy na danym
stanowisku.
c) wyniki badań lekarskich.
d) aktualne orzeczenie lekarskie z poprzedniego, innego stanowiska pracy.
6. Szkodliwy hałas w miejscu pracy
a) wywołuje trwałe skutki lub powoduje ryzyko ich wystąpienia.
b) nie przeszkadza człowiekowi w pracy.
c) nie wywołuje trwałych skutków w organizmie.
d) poprawia funkcje narządów zmysłu.
7. Zbyt jaskrawe oświetlenie miejsca pracy może spowodować
a) poprawę warunków pracy.
b) dostrzeganie niedociągnięć w pracy.
c) lepsze dostrzeganie szczegółów.
d) trwałe uszkodzenie siatkówki oka.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
33
8. Wibracje działające na układ nerwowy człowieka powodują
a) stany podrażnienia, zdenerwowanie, choroby układu krążenia i stawów.
b) ogólny stan sprzyjający dobrej wydajnej pracy.
c) przewlekłe choroby układu trawienia.
d) niechęć do pracy.
9. Okularów ochronnych w modelarni obowiązkowo używa się przy
a) Å‚Ä…czeniu modeli.
b) pracach szlifierskich.
c) wierceniu otworów.
d) składowaniu modeli w magazynie.
10. Åšrodki ochrony oczu i twarzy to:
a) okulary, osłony, gogle, maski.
b) maski, osłony, ochraniacze.
c) osłony, przyłbice, nauszniki.
d) gogle, czapki, maski.
11. Podczas pracy na tokarce do drewna pracownik powinien być zaopatrzony w:
a) luz
ne ubranie robocze, czapkę i rękawice.
b) luz
ne ubranie robocze, okulary i rękawice.
c) zapięte ubranie robocze, czapkę i rękawice.
d) zapięte ubranie robocze, czapkę i okulary ochronne.
12. Przed wiórami odpryskowymi podczas pracy twarz pracownika chroni
a) ciecz chłodząca.
b) specjalne narzędzie.
c) czapka z daszkiem.
d) okulary ochronne.
13. Podczas stosowania środków transportu mechanicznego zabronione jest
a) przekraczanie udz
wigu przewidzianego dla danego środka transportu.
b) przekraczanie udz
wigu przewidzianego dla tego rodzaju środków transportu.
c) ograniczanie masy Å‚adunku przewidzianego do transportu.
d) rozmieszczanie ładunku zależnie od rodzaju transportowanego materiału.
14. Do gaszenia pożaru, którego przyczyną jest niesprawna instalacja elektryczna używa się
a) hydrantu.
b) piasku.
c) gaśnicy proszkowej.
d) gaśnicy pianowej.
15. W celu zatrzymania krwotoku zewnętrznego podudzia należy najpierw unieść kończynę
nieco do góry, potem
a) założyć opatrunek uciskowy na ranę.
b) założyć opaskę uciskową na udzie.
c) podać środki tamujące krwotok.
d) luz
no zabandażować podudzie.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
34
16. Skutkiem bezpośredniego dotknięcia nieosłoniętej części ciała do gorącego odlewu jest
a) lekkie zaczerwienienie całego ciała.
b) oparzenie termiczne II stopnia.
c) silne krwawienie części ciała.
d) cieplne porażenie całego ciała.
17. W przypadku oparzenia dłoni rozgrzanym metalem w pierwszej kolejności należy
a) wezwać lekarza.
b) usztywnić chustą zranioną kończynę.
c) podać tabletki przeciw bólowe.
d) schłodzić dłoń polewając ją zimną wodą.
II część
18. Do chemicznych zagrożeń miejsca pracy zalicza się
a) pyły i substancje trujące.
b) pyły i wirusy.
c) bakterie i wirusy.
d) substancje trujÄ…ce i bakterie.
19. Jakie wymagania stawiane są podłogom w miejscach pracy?
a) Nie muszą być równe wystarczy, że są odporne na ścieranie.
b) Powinny być stabilne, równe, nie śliskie, łatwe do utrzymania czystości.
c) Nie określa się szczegółowych wymagań co do ich wyglądu.
d) Wystarczy że są utrzymane w czystości.
20. Przy malowaniu modelu na stanowisku bez wentylacji pracownik jest narażony na
a) uraz fizyczny.
b) zatrucie oparami
c) uszkodzenie wzroku.
d) porażenie ośrodka oddechowego.
21. Stwierdzono zły stan uziemienia tokarki, jakie to stwarza zagrożenie dla zdrowia
obsługującego?
a) Porażenie wzroku.
b) Skaleczenie.
c) Krwotok.
d) Porażenie prądem.
22. Przy zatrzymaniu akcji serca pierwsza pomoc polega na
a) podaniu leków uspokajających.
b) przywróceniu krążenia i oddychania.
c) założeniu poszkodowanemu opaski uciskowej.
d) ułożeniu poszkodowanego w pozycji bocznej.
23. Wkładanie mokrego przedmiotu do kadzi odlewniczej może spowodować
a) oparzenie przez rozpryski gorÄ…cego metalu.
b) skaleczenie w wyniku pęknięcia kadzi.
c) zatrucie w wyniku wydzielania się szkodliwych gazów.
d) skaleczenia w wyniku pęknięcia narzędzia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
35
KARTA ODPOWIEDZI
ImiÄ™ i nazwisko..................................................................................
Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska
Zakreśl poprawną odpowiedz
.
Numer
Odpowiedz
Punkty
zadania
1. a b c d
2. a b c d
3. a b c d
4. a b c d
5. a b c d
6. a b c d
7. a b c d
8. a b c d
9. a b c d
10. a b c d
11. a b c d
12. a b c d
13. a b c d
14. a b c d
15. a b c d
16. a b c d
17. a b c d
18. a b c d
19. a b c d
20. a b c d
21. a b c d
22. a b c d
23. a b c d
Razem :
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
36
7. LITERATURA
1. Gałusza M.: BHP w przepisach prawnych. TARBONUS Sp. z o.o., Tarnobrzeg 2002
2. Hansen A.: Bezpieczeństwo i higiena pracy. WSiP, Warszawa 1993
3. Kodeks pracy. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. z póz
niejszymi zmianami. Dz.U. 1998
nr 21 poz.94. Tekst ujednolicony
4. Mac S.: Bezpieczeństwo i higiena pracy dla zasadniczych szkół zawodowych. WSiP,
Warszawa 1996
5. Praca zbiorowa: Poradnik bhp w firmie. Wiedza i praktyka Sp. z o.o., Warszawa 2005
6. Prawo ochrony środowiska. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. z póz
niejszymi zmianami.
Dz.U. 2001 nr 62 poz. 627. Tekst ujednolicony
7. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r.
z póz
niejszymi zmianami w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Dz.U. 2003 nr 169 poz.1650. Tekst ujednolicony
8. RozporzÄ…dzenie Ministra Gospodarki z dnia 30 grudnia 1999 r. w sprawie
bezpieczeństwa i higieny pracy w odlewniach metali. Dz.U. 2000 nr 3 poz.37
9. Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 lipca 2003 r.
w sprawie warunków technicznych dozoru technicznego w zakresie eksploatacji
niektórych urządzeń ciśnieniowych. Dz.U. 2003 nr 135 poz. 1269
10. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 21 kwietnia 2006
r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych
i terenów. Dz.U. 2006 nr 80 poz. 563
11. RozporzÄ…dzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 grudnia 2005 r. w sprawie zasadniczych
wymagań dla urządzeń ciśnieniowych i zespołów urządzeń ciśnieniowych. Dz.U. nr 2005
nr 263 poz. 2200
12. www.pip.gov.pl
13. www.udt.gov.pl
14. www.ciop.pl
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
37