MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Marian Cymerys
Rozpoznawanie oprzyrzÄ…dowania modelowego
722[01].Z1.03
Poradnik dla nauczyciela
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Recenzenci:
Mgr inż. Ewa Pogorzelska
Dr inż. Rafał Suwart
Opracowanie redakcyjne:
Mgr inż. Marian Cymerys
Konsultacja:
Dr inż. Jacek Przepiórka
Korekta:
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 722[01].Z1.03
rozpoznawanie oprzyrządowania modelowego, zawartego w modułowym programie
nauczania dla zawodu modelarz odlewniczy.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
1
SPIS TREÅšCI
1. Wprowadzenie 3
2. Wymagania wstępne 5
3. Cele kształcenia 6
4. Przykładowe scenariusze zajęć 7
5. Ćwiczenia 12
5.1. Elementy zespołów modelowych. Osprzęt modelarski 12
5.1.1. Ćwiczenia 12
5.2. Znakowanie barwne modeli drewnianych. Znaki rdzeniowe i rdzenniki 14
5.2.1. Ćwiczenia 14
5.3. PÅ‚yty modelowe, modele i rdzennice metalowe. Modele ceramiczne
i z tworzyw sztucznych 16
5.3.1. Ćwiczenia 16
5.4. Układy wlewowe i ich elementy. Skrzynki formierskie, tulejki ustalające, sworznie
i zaciski 18
5.4.1. Ćwiczenia 18
5.5. Specjalne narzędzia i wyposażenie formierskie. Sprawdziany do formy rdzeni 20
5.5.1. Ćwiczenia 20
6. Ewaluacja osiągnięć ucznia 22
7. Literatura 36
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
2
1. WPROWADZENIE
Poradnik dla nauczyciela powinien być pomocny w prowadzeniu zajęć dydaktycznych,
w procesie nauczania w systemie modułowym w szkole kształcącej w zawodzie modelarz
odlewniczy 722[01].
W poradniku zamieszczono:
- wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy z tym poradnikiem,
- propozycje ćwiczeń,
- odpowiedzi do testu zamieszczonego w poradniku dla ucznia,
- przykładowe scenariusze zajęć,
- wykaz literatury.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami
aktywizującymi ze szczególnym, uwzględnieniem:
- metody pokazu z objaśnieniem,
- metody ćwiczeń,
- metody projektów,
- metody tekstu przewodniego.
Ponadto poradnik przystosowany jest do samodzielnego zdobywania wiedzy i umiejętności
(samokształcenia kierowanego), wspomaganego instruktażami i pokazami.
Forma organizacyjna pracy uczniów może również być zróżnicowana - począwszy od
pracy samodzielnej do zespołowej.
Pomocne w prowadzeniu zajęć mogą okazać się zestawy pytań zamieszczonych
w Poradniku dla ucznia, w podrozdziałach pt.  Pytania", z których uczeń może wykorzystać
w dwojaki sposób, a mianowicie może:
- zapoznać się z pytaniami przed przystąpieniem do pracy z podrozdziałem Materiał
nauczania  poznając w ten sposób wymagania, wynikające z potrzeb zawodu, a po
opanowaniu wykazanych treści odpowiedzieć na zadane pytanie, by sprawdzić stan
swojej gotowości do wykonywana ćwiczeń,
- zapoznać się z pytaniami i odpowiedziami na nie po pracy z podrozdziałem Materiał
nauczania  sprawdzając w ten sposób stan swojej gotowości do wykonywania ćwiczeń.
W Poradniku dla ucznia podano propozycje ćwiczeń do każdej jednostki metodycznej.
Nauczyciel może wybrać wykonanie tych ćwiczeń:
- zgodnie z podanymi wskazówkami,
- dostosowując ćwiczenie do możliwości pracowni.
Po wykonaniu zaplanowanych ćwiczeń uczeń ma możliwość sprawdzenia poziomu
swoich postępów, odpowiadając na pytania podane w podrozdziale Sprawdzian postępów.
Poznanie przez ucznia określonej wiedzy i nabycie, umiejętności będzie stanowiło dla
nauczyciela podstawę poprowadzenia sprawdzianu poziomu przyswojonych wiadomości
i ukształtowanych umiejętności. W tym celu nauczyciel może posłużyć się zamieszczonym
w rozdziale 6 testem wyboru.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
3
722[01].Z1
Podstawy modelarstwa odlewniczego
722[01].Z1.01 722[01].Z1.02
Posługiwanie się dokumentacją techniczną Wykonywanie pomiarów warsztatowych i
trasowanie
722[01].Z1.03
Rozpoznawanie oprzyrzÄ…dowania modelowego
722[01].Z1.04
Projektowanie elementów zespołu modelowego
Schemat układu jednostek modułowych
Miejsce jednostki modułowej w strukturze modułu 722[01].Z1  Podstawy modelarstwa
odlewniczego jest wyeksponowany na powyższym schemacie.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
4
2. WYMAGANIA WST
PNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:
- zastosować terminologię techniczną związaną z eksploatacją maszyn odlewniczych,
- rozpoznawać podstawowe elementy maszyn i urządzeń eksploatowanych w
odlewnictwie,
- dokonywać oceny stanu technicznego użytkowanych maszyn i urządzeń,
- stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony środowiska i ochrony
przeciwpożarowej,
- charakteryzować sposoby formowania i metody odlewania,
- porównywać różne technologie odlewania,
- charakteryzować przebieg procesu tworzenia się odlewu w formie odlewniczej,
- charakteryzować zjawiska fizyczne i chemiczne zachodzące podczas odlewania,
- interpretować zasady prawidłowej konstrukcji odlewu, układu wlewowego i nadlewu,
- określić pojęcie jakości,
- rozróżniać wady odlewów i określić przyczyny ich powstawania,
- charakteryzować metody wykrywania oraz naprawy wad odlewów,
- określić związek miedzy jakością odlewu a kosztami produkcji,
- wyjaśnić wpływ cech modelu na jakość odlewu.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
5
3. CELE KSZTAA
CENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:
- określić zastosowanie oprzyrządowania modelowego w produkcji odlewów,
- sklasyfikować modele, rdzennice i wzorniki,
- rozróżnić rodzaje galanterii modelarskiej (osprzętu) modeli drewnianych,
- rozróżnić i zastosować znakowanie barwne modeli drewnianych,
- rozróżnić rodzaje znaków rdzeniowych i rdzenników,
- rozróżnić odmiany konstrukcyjne płyt modelowych,
- rozróżnić odmiany konstrukcyjne rdzennic metalowych,
- rozróżnić modele z tworzyw sztucznych i ceramicznych,
- sklasyfikować układy wlewowe,
- dokonać klasyfikacji skrzynek formierskich, tulejek ustalających, sworzni do składania,
zacisków do mocowania,
- dokonać klasyfikacji narzędzi specjalnych i wyposażenia formierskiego,
- dokonać klasyfikacji sprawdzianów form i rdzeni.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
6
4. PRZYKA
ADOWE SCENARIUSZE ZAJ
Ć
Scenariusz zajęć 1
Osoba prowadzÄ…ca.............................................................................
Modułowy program nauczania: Modelarz odlewów722[01]
Moduł: Podstawy modelarstwa odlewniczego 722[01].Z1
Jednostka modułowa: Rozpoznawanie oprzyrządowania modelowego 722[01].Z1.03
Temat: Modele odlewnicze wykonane z drewna
Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności rozpoznawania szczegółów konstrukcyjnych oraz
zastosowanie modeli wykonanych z drewna.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:
- określić czynniki charakteryzujące jakość modelu,
- określić zakres normalizacji szczegółów konstrukcyjnych modelu,
- rozróżnić elementy konstrukcyjne modeli,
- zinterpretować kolory różnych powierzchni modelu,
- określić stan techniczny modelu,
- zaprezentować wyniki wykonanego ćwiczenia.
Metody nauczania:
- dyskusja,
- pokaz z objaśnieniem,
- pogadanka.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
- grupowa.
Czas: 90 minut
Åšrodki dydaktyczne:
- dokumentacja przygotowana przez nauczyciela do ćwiczenia,
- drewniane modele dzielone,
- foliogramy z rzutnikiem pisma,
- zeszyt przedmiotowy,
- fragment norm przedmiotowych,
- przymiar kreskowy,
- regulamin pracowni szkolnej.
Przebieg zajęć:
1. Sprawy organizacyjne.
2. Nawiązanie do tematu, omówienie celów zajęć.
3. Wydanie dokumentacji, materiałów i narzędzi oraz podział uczniów na grupy.
4. Realizacja tematu:
- nauczyciel prezentuje modele oraz ich szczegóły konstrukcyjne,
- uczniowie oglądają prezentację oraz analizują otrzymane materiały,
- nauczyciel przydziela każdej grupie model dzielony z poleceniem odczytania
i interpretacji kolorów pomalowanych powierzchni oraz symbolu podanego na
modelu,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
7
- nauczyciel poleca również ocenić stan techniczny modelu oraz dobrać odchyłki dla
jego wymiarów nominalnych,
- uczniowie na podstawie uzyskanych informacji analizujÄ… otrzymany model,
- nauczyciel nadzoruje pracę uczniów i pomaga w rozwiązywaniu problemów.
5. Po zakończeniu pracy przedstawiciel każdej grupy prezentuje wyniki.
6. Klasa wspólnie z nauczycielem dokonuje oceny prac poszczególnych grup.
Zakończenie zajęć
Praca domowa
Odszukaj w literaturze wiadomości na temat modeli wykonanych z drewna. Opisz w zeszycie
sposoby łączenia części odejmowanych modelu z jego korpusem.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
- anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
8
Scenariusz zajęć 2
Osoba prowadzÄ…ca...............................................................................
Modułowy program nauczania: Modelarz odlewów722[01]
Moduł: Podstawy modelarstwa odlewniczego 722[01].Z1
Jednostka modułowa: Rozpoznawanie oprzyrządowania modelowego
722[01].Z1.03
Temat: Tulejki ustalajÄ…ce, sworznie i zaciski.
Cel ogólny: kształtowanie umiejętności rozpoznawania rodzajów oraz sposobu pracy tulejek
ustalających, sworzni i zacisków.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:
- wyjaśnić, co to jest tulejka ustalająca,
- wyjaśnić, co to jest sworzeń centrujący,
- opisać budowę, działanie i przeznaczenie zacisków,
- opisać współpracę sworzni z tulejkami centrującymi,
- interpretować szczegóły norm zakresu tematu,
- określić stan techniczny współpracy tulejek ze sworzniami oraz zacisków,
- zaprezentować wyniki wykonanego ćwiczenia.
Metody nauczania:
- pogadanka,
- dyskusja,
- metoda pokazu z objaśnieniem.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
- indywidualna,
- grupowa.
Czas: 120min.
Åšrodki dydaktyczne:
- dokumentacja przygotowana przez nauczyciela do ćwiczenia,
- plansze oraz foliogramy związane z tematem zajęć,
- rzutnik pisma,
- komplet do formowania w dwóch skrzynkach (dla każdej grupy uczniów),
- fragmenty norm dotyczÄ…cych tematu,
- regulamin pracowni szkolnej.
Przebieg zajęć:
Zadanie dla ucznia
Przedmiotem zajęć jest nabycie umiejętności rozpoznawania tulejek, sworzni i zacisków, oraz
interpretacji ich działania podczas montażu formy odlewniczej.
FAZA WST
PNA
Czynności organizacyjno-porządkowe, podanie tematu zajęć, celów, zaznajomienie uczniów
z pracą metodą przewodniego tekstu. Podział uczniów na zespoły 4 osobowe.
FAZA WA
AÅšCIWA
INFORMACJE
Zapoznaj się z zadaniem które masz wykonać, dokonaj przeglądu materiałów z
ródłowych,
podobnych rozwiązań zadania. Postaraj się odpowiedzieć na następujące pytania.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
9
1. Co to sÄ… tulejki ustalajÄ…ce?
2. Co to sÄ… sworznie centrujÄ…ce?
3. Co to sÄ… zaciski?
4. Jakie warunki muszą być spełnione, aby tulejki ustalające prawidłowo współpracowały
ze sworzniami?
5. Co jest przedmiotem norm dotyczÄ…cych analizowanego tematu?
6. W jaki sposób sprawdzić stan techniczny sworzni, tulejek ustalających i zacisków?
Uczniowie wykorzystujÄ… plansze, foliogramy oraz normy.
PLANOWANIE
1. Ustal gdzie znajdujÄ… siÄ™ sworznie, tulejki i zaciski w komplecie skrzynek formierskich
przydzielonych do twojej grupy.
2. Przeprowadz
dokładne oględziny tych elementów i oceń sposób współpracy.
3. Przeprowadz
analizÄ™ norm dotyczÄ…cych tematu.
4. Opracuj szczegółowy plan operacyjny wykonania zadania.
- Określ zakres normalizacji tulejek ustalających.
- Określ zakres normalizacji sworzni centrujących.
- Określ sposób prawidłowej współpracy sworzni z tulejkami ustalającymi.
- Określ rodzaje, budowę i działanie zacisków.
5. Ustal sposób zapisania zdobytych wiadomości.
6. Określ wymagania bhp przy montażu i demontażu rozpatrywanego kompletu.
UZGODNIENIE
1. Omów z nauczycielem wszystkie ustalenia do punktów z fazy planowania.
2. Odnieś się do uwag i propozycji nauczyciela dotyczących poprawności zapisu i toku
rozumowania przy określaniu poszczególnych czynności.
WYKONANIE
1. Wykonaj zaprojektowane zadanie zwracając szczególną uwagę na następujące
zagadnienia:
- zakres informacji podanych w normach,
- sposób współpracy sworzni z tulejkami ustalającymi,
- sposób sprawdzania stanu technicznego zacisków,
- właściwy dobór sworzni do tulejek ustalających,
- warunki właściwego złożenia kompletu skrzynek.
2. Przygotuj siÄ™ do zaprezentowania swojej pracy.
SPRAWDZANIE
1. Napisz protokół z wykonanego zadania w szczególności uwzględniając:
- dane charakteryzujÄ…ce komplet skrzynek z tulejkami, zaciskami i dobranymi do nich
sworzniami,
- zakres normalizacji i klasyfikacji,
- warunki prawidłowej współpracy rozpatrywanych elementów,
- wnioski z przeprowadzonego ćwiczenia.
2. Dokonaj oceny swojej pracy, uzgodnij jÄ… z nauczycielem.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
10
ANALIZA
Uczniowie wskazują, które etapy ćwiczenia sprawiły im najwięcej trudności. Analizują
poprawność zapisów, kolejność zapisanych czynności ratunkowych, ich zakres oraz sposób
wykonania. Nauczyciel podsumowuje ćwiczenie, wskazuje jakie nowe, ważne umiejętności
zostały wykształcone, jakie wystąpiły nieprawidłowości w pracach uczniów i jak ich unikać
w przyszłości.
FAZA KOC
COWA
Zakończenie zajęć
Praca domowa
Uzasadnij jaki wpływ na jakość odlewu ma niewłaściwa współpraca sworzni z tulejkami.
Uzasadnienie zapisz w zeszycie.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
- anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć, trudności
podczas realizowania zadania i zdobytych umiejętności,
- wywiad.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
11
5. ĆWICZENIA
5.1. Elementy zespołów modelowych. Osprzęt modelarski
5.1.1 Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Uzasadnij, w jakich warunkach produkcyjnych użyjesz model klasy C3. Objaśnij to
oznaczenie.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić cel i zakres
ćwiczenia oraz sposób wykonania. Ustalić z uczniami sposób prezentacji wyników ćwiczenia,
rozdać materiały do ćwiczenia. Praca indywidualna.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się ze szczegółowym opisem, rysunkami i tabelami (materiał nauczania
pkt.4.1.1.),
2) zorganizować stanowisko pracy,
3) dobrać optymalną technologię formowania dla postawionych warunków,
4) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
5) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania - uczenia siÄ™:
- pogadanka,
- dyskusja.
Åšrodki dydaktyczne:
- papier formatu A4 z zapisanym poleceniem do zadania,
- długopis,
- literatura z rozdziału 7.
Ćwiczenie 2
Naszkicuj i objaśnij dowolny przykład wykorzystania galanterii modelarskiej modelu
drewnianego.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić cel i zakres
ćwiczenia oraz sposób wykonania. Ustalić z uczniami sposób prezentacji wyników ćwiczenia,
rozdać materiały do ćwiczenia. Praca indywidualna.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeanalizować materiał nauczania (pkt.4.1.1.),
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) przeanalizować rysunek nr 1 materiału nauczania ,
4) wykonać szkic,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
12
5) zaprezentować efekty swojej pracy,
6) dokonać oceny ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania - uczenia siÄ™:
- pogadanka,
- dyskusja.
Åšrodki dydaktyczne:
- kartka papieru formatu A4 z zapisanym poleceniem do zadania,
- ołówki kreślarskie,
- długopis,
- rysunek nr 1 materiału nauczania,
- literatura z rozdziału 7.
Ćwiczenie 3
Naszkicuj i objaśnij jeden ze sposobów połączenia rozłącznego wykonanego, jako zamek
na modelu drewnianym.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić cel i zakres
ćwiczenia oraz sposób wykonania. Ustalić z uczniami sposób prezentacji wyników ćwiczenia,
rozdać materiały do ćwiczenia. Praca indywidualna.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeanalizować materiał nauczania (pkt.4.1.1.),
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) przeprowadzić analizę rysunku nr 2 materiału nauczania,
4) naszkicować i objaśnić jeden ze sposobów połączenia,
5) zaprezentować efekty swojej pracy,
6) dokonać oceny ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania- uczenia siÄ™:
- pogadanka,
- dyskusja.
Åšrodki dydaktyczne:
- kartka papieru formatu A4 z zapisanym poleceniem do zadania,
- długopis,
- ołówki kreślarskie,
- rysunek nr 2 materiału nauczania,
- literatura z rozdziału 7.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
13
5.2 Znakowanie barwne modeli drewnianych. Znaki rdzeniowe
i rdzenniki
5.2.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Naszkicuj model drewniany odlewu o kształcie tulei, oznacz odpowiednimi kolorami
powierzchnie modelu.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić cel i zakres
ćwiczenia oraz sposób wykonania. Ustalić z uczniami sposób prezentacji wyników ćwiczenia,
rozdać materiały do ćwiczenia. Praca indywidualna.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeanalizować treść zadania,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) zapoznać się z materiałem nauczania,
4) przeprowadzić analizę tabeli nr 4,
5) naszkicować kształt modelu,
6) oznaczyć powierzchnie modelu kolorami zgodnymi z zaleceniami normy,
7) zaprezentować efekty swojej pracy,
8) dokonać oceny ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania - uczenia siÄ™:
- pogadanka,
- dyskusja.
Åšrodki dydaktyczne :
- papier formatu A4 z zapisanym poleceniem do zadania,
- ołówki kreślarskie,
- kolorowe kredki,
- tabela nr 4 materiału nauczania,
- literatura z rozdziału 7.
Ćwiczenie 2
Wyjaśnij różnicę pomiędzy znakiem rdzeniowym i gniazdem rdzennika.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić cel i zakres
ćwiczenia oraz sposób wykonania. Ustalić z uczniami sposób prezentacji wyników ćwiczenia,
rozdać materiały do ćwiczenia. Praca indywidualna.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) przeanalizować treść zadania,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
14
3) zapoznać się z materiałem nauczania,
4) opisać różnicę znakiem rdzeniowym i gniazdem rdzennika,
5) zaprezentować efekty swojej pracy,
6) dokonać oceny ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania - uczenia siÄ™:
- pogadanka,
- dyskusja.
Åšrodki dydaktyczne:
- papier formatu A4 z zapisanym poleceniem do zadania,
- długopis,
- literatura z rozdziału 7.
Ćwiczenie 3
Dobrać znormalizowaną wysokość znaku rdzeniowego dla dolnej części formy
zakładając, że rdzeń pracuje w pozycji pionowej i jego długość (bez znaków rdzeniowych)
wynosi 300 mm, a jego średnica wynosi 60 mm.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić cel i zakres
ćwiczenia oraz sposób wykonania. Ustalić z uczniami sposób prezentacji wyników ćwiczenia,
rozdać materiały do ćwiczenia. Praca indywidualna.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) przeanalizować treść zadania,
3) zapoznać się z materiałem nauczania,
4) przeprowadzić analizę tabeli nr 3,
5) odczytać z tabeli i zapisać wysokość znaku rdzeniowego,
6) zaprezentować efekty swojej pracy,
7) dokonać oceny ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania- uczenia siÄ™:
- pogadanka,
- dyskusja.
Åšrodki dydaktyczne:
- papier formatu A4 z zapisanym poleceniem do zadania,
- tabela nr 3 materiału nauczania,
- długopis,
- literatura z rozdziału 7.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
15
5.3. PÅ‚yty modelowe, modele i rdzennice metalowe. Modele
ceramiczne i z tworzyw sztucznych
5.3.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Określ zalecaną grubość ściany modelu wykonanego z brązu. Wymiary gabarytowe
modelu wynoszą: szerokość wynosi 300 mm, długość 600 mm.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić cel i zakres
ćwiczenia oraz sposób wykonania. Ustalić z uczniami sposób prezentacji wyników ćwiczenia,
rozdać materiały do ćwiczenia. Praca indywidualna.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z materiałem nauczania,
3) przeanalizować treść zadania,
4) przeprowadzić analizę tabeli nr 5,
5) odczytać z tabeli zalecaną grubość ściany modelu,
6) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
7) dokonać oceny ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania- uczenia siÄ™:
- pogadanka,
- dyskusja.
Åšrodki dydaktyczne:
- papier formatu A4 z zapisanym poleceniem do zadania,
- długopis,
- tabela nr 5 materiału nauczania,
- literatura z rozdziału 7.
Ćwiczenie 2
Określ zalety i wady tworzyw sztucznych jako materiału do wykonania modeli
odlewniczych.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić cel i zakres
ćwiczenia oraz sposób wykonania. Ustalić z uczniami sposób prezentacji wyników ćwiczenia,
rozdać materiały do ćwiczenia. Praca indywidualna.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zapoznać się z materiałem nauczania,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
16
3) określić zalety i wady tworzyw sztucznych jako materiału do wykonania modeli
odlewniczych,
4) zaprezentować efekty swojej pracy,
5) dokonać oceny ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania- uczenia siÄ™:
- pogadanka,
- dyskusja.
Åšrodki dydaktyczne:
- papier formatu A4 z zapisanym poleceniem do zadania,
- długopis,
- literatura z rozdziału 7.
Ćwiczenie 3
Uzasadnij, dlaczego tylko w produkcji wielkoseryjnej i masowej jest zalecane
wykonywanie modelu metalowego.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić cel i zakres
ćwiczenia oraz sposób wykonania. Ustalić z uczniami sposób prezentacji wyników ćwiczenia,
rozdać materiały do ćwiczenia. Praca indywidualna.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zapoznać się z materiałem nauczania,
3) przeanalizować treść zadania,
4) opracować uzasadnienie zastosowania modelu metalowego,
5) zaprezentować efekty swojej pracy,
6) dokonać oceny ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania- uczenia siÄ™:
- pogadanka,
- dyskusja.
Åšrodki dydaktyczne:
- papier formatu A4 z zapisanym poleceniem do zadania,
- długopis,
- literatura z rozdziału 7.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
17
5.4. Układy wlewowe i ich elementy. Skrzynki formierskie, tulejki
ustalajÄ…ce, sworznie i zaciski
5.4.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Objaśnij sposób współpracy tulejek ustalających ze sworzniami.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić cel i zakres
ćwiczenia oraz sposób wykonania. Ustalić z uczniami sposób prezentacji wyników ćwiczenia,
rozdać materiały do ćwiczenia. Praca indywidualna
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z materiałem nauczania,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) przeprowadzić analizę rysunku nr 6,
4) objaśnić sposób współpracy tulejki ze sworzniem,
5) zaprezentować wykonanie ćwiczenia,
6) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania - uczenia siÄ™:
- pogadanka,
- dyskusja.
Åšrodki dydaktyczne:
- papier formatu A4 z zapisanym poleceniem do zadania,
- długopis,
- rysunek nr 6 materiału nauczania,
- literatura z rozdziału 7.
Ćwiczenie 2
Dobierz zgodnie z wymaganiami BHP największy ciężar skrzynki formierskiej ręcznej
z zagęszczoną masą.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić cel i zakres
ćwiczenia oraz sposób wykonania. Ustalić z uczniami sposób prezentacji wyników ćwiczenia,
rozdać materiały do ćwiczenia. Praca indywidualna.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z materiałem nauczania,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) przeprowadzić analizę tabeli nr 7,
4) zapisać odczytaną z tabel wartość ciężaru,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
18
5) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
6) dokonać oceny ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania- uczenia siÄ™:
- pogadanka,
- dyskusja.
Åšrodki dydaktyczne:
- papier formatu A4 z zapisanym poleceniem do zadania,
- długopis,
- tabela nr 7 materiału nauczania,
- literatura z rozdziału 7.
Ćwiczenie 3
Objaśnij zależność pomiędzy wymiarami modeli odlewniczych a wymiarami skrzynek
formierskich dobranych do formowania tych modeli.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić cel i zakres
ćwiczenia oraz sposób wykonania. Ustalić z uczniami sposób prezentacji wyników ćwiczenia,
rozdać materiały do ćwiczenia. Praca indywidualna.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z materiałem nauczania,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) przeprowadzić analizę zależności podanych w zadaniu,
4) zapisać zależność pomiędzy wymiarem modelu odlewniczego i skrzynki formierskiej,
5) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
6) dokonać oceny ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania- uczenia siÄ™:
- pogadanka,
- dyskusja.
Åšrodki dydaktyczne:
- papier formatu A4 z zapisanym poleceniem do zadania,
- długopis,
- literatura z rozdziału 7.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
19
5.5 Specjalne narzędzia i wyposażenie formierskie. Sprawdziany
do form i rdzeni
5.5.1 Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Uzasadnij, przy jakim formowaniu i w jakim celu stosuje się żakiety.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić cel i zakres
ćwiczenia oraz sposób wykonania. Ustalić z uczniami sposób prezentacji wyników ćwiczenia,
rozdać materiały do ćwiczenia. Praca indywidualna.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z materiałem nauczania,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) przeprowadzić analizę zadania,
4) objaśnić sposób wykorzystania żakietu przy wykonywaniu formy,
5) zaprezentować wykonanie ćwiczenia,
6) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania - uczenia siÄ™:
- pogadanka,
- dyskusja.
Åšrodki dydaktyczne:
- papier formatu A4 z zapisanym poleceniem do zadania,
- długopis,
- literatura z rozdziału 7.
Ćwiczenie 2
Naszkicuj sprawdzian szczękowy do sprawdzania średnicy rdzenia i objaśnij sposób
posługiwania się tym sprawdzianem.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić cel i zakres
ćwiczenia oraz sposób wykonania. Ustalić z uczniami sposób prezentacji wyników ćwiczenia,
rozdać materiały do ćwiczenia. Praca indywidualna.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z materiałem nauczania,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) naszkicować sprawdzian szczękowy,
4) objaśnić sposób posługiwania się sprawdzianem szczękowym,
5) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
6) dokonać oceny ćwiczenia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
20
Zalecane metody nauczania- uczenia siÄ™:
- pogadanka,
- dyskusja.
Åšrodki dydaktyczne:
- papier formatu A4 z zapisanym poleceniem do zadania,
- długopis,
- ołówki kreślarskie,
- literatura z rozdziału 7.
Ćwiczenie 3
Uzasadnij, przy jakiej organizacji procesu wytwarzania odlewu i w jakim celu używa się
płyt podformowych.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić cel i zakres
ćwiczenia oraz sposób wykonania. Ustalić z uczniami sposób prezentacji wyników ćwiczenia,
rozdać materiały do ćwiczenia. Praca indywidualna.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z materiałem nauczania,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) przeprowadzić analizę zastosowania płyt podformowych,
4) uzasadnić cel stosowania płyt podformowych,
5) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
6) dokonać oceny ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania- uczenia siÄ™:
- pogadanka,
- dyskusja.
Åšrodki dydaktyczne:
- papier formatu A4 z zapisanym poleceniem do zadania,
- długopis,
- literatura z rozdziału 7.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
21
6. EWALUACJA OSI
GNI
Ć UCZNIA
Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego
TEST l
Test dwustopniowy do jednostki modułowej  Rozpoznawanie oprzyrządowania
modelowego .
Test składa się z 23 zadań wielokrotnego wyboru:
- zadania l ÷17 sÄ… z poziomu podstawowego,
- zadania 18÷23 sÄ… z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedz
uczeń otrzymuje l punkt. Za złą odpowiedz
lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań - uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:
- dopuszczający - za rozwiązanie co najmniej 7 zadań,
- dostateczny - za rozwiązanie co najmniej 12 zadań,
- dobry - za rozwiązanie 17 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,
- bardzo dobry - za rozwiązanie 20 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu
ponadpodstawowego.
Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. a, 3. d, 4. b, 5. b, 6. c, 7. b, 8. c, 9. a, 10. b, 11. c, 12. b, 13. c,
14. a, 15. b, 16. b, 17. c, 18. b, 19. c, 20. c, 21. d, 22. b, 23. c.
Plan testu
Sprawdzane umiejętności ucznia uczeń potrafi
1. Określić cel malowania modelu. C P b
2. Wyjaśnić cel stosowania pochyleń odlewniczych. B P a
3. Rozróżnić sposoby połączeń części modelu. B P d
4. Porównać własności materiałów na modele. C P b
5. Zdefiniować model jednorazowego użycia. A P b
6. Określić materiały stosowane do wykonania rdzeni kokil. C P c
7. Określić warunki pracy rdzenia. C P b
8. Określić warunki współpracy połówek formy. C P c
9. Rozróżnić elementy konstrukcyjne rdzeni i rdzennicy. B P a
10. Wyjaśnić funkcje rdzenia. B P b
11. Porównać materiały na modele odlewnicze. C P c
12. Określić funkcje płyty podformowej. C P b
13. Wyjaśnić funkcje gniazda rdzeniowego. B P c
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
22
celu
Poziom
wymagań
Kategoria
Poprawna
Nr zadania
odpowiedz

14. Określić sposoby pracy różnych rdzennic. C P a
15. Określić zastosowanie sprawdzianów szczękowych. C P b
16. Rozróżnić znaczenie kolorów powierzchni modelu. B P b
17. Porównać płyty modelowe z płytami podmodelowymi. C P c
18. Określić zakres normalizacji oprzyrządowania odlewniczego. C PP b
19. Określić zależność wymiarów skrzynki formierskiej od modelu. C PP c
20 Określić zastosowanie rdzennic. C PP c
21. Określić sposób mocowania i ustalenia połówek formy. C PP d
22. Ocenić sposób współpracy modelu z płytą podmodelową. C PP b
23. Przewidzieć wady odlewu powstałe na wskutek błędnego D PP c
wykonania formy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
23
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym
wyprzedzeniem.
2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przeprowadz
z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na zadania wielokrotnego wyboru.
5. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
6. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony na
udzielanie odpowiedzi.
8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru
dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).
9. 10 minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie
zakończenia udzielania odpowiedzi.
10. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
11. Sprawdz
wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
12. Przeprowadz
analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które
sprawiły uczniom największe trudności.
13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń
dydaktycznych - niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartÄ™ odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem pytań testowych.
4. Test zawiera 23 pytania o różnym stopniu trudności. Są to pytania wielokrotnego wyboru.
Dla każdego pytania są podane 4 odpowiedzi a, b, c, d. Tylko jedna odpowiedz
jest
poprawna.
5. Za każdą poprawną odpowiedz
możesz uzyskać l punkt. Za błędną odpowiedz
lub jej brak
otrzymujesz 0 punktów.
6. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej
rubryce znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedz
zaznaczyć kółkiem,
a następnie ponownie zakreślić odpowiedz
prawidłową.
7. Test składa się z dwóch części. Część I zawiera zadania z poziomu podstawowego,
natomiast w części II są zadania z poziomu ponadpodstawowego i te mogą przysporzyć
Ci trudności, gdyż są one na poziomie wyższym niż pozostałe.
8. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
9. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż rozwiązanie
zadania na póz
niej i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.
10. Po rozwiÄ…zaniu testu sprawdz
czy zaznaczyłeś wszystkie odpowiedzi na KARCIE
ODPOWIEDZI.
11. Na rozwiÄ…zanie testu masz 60 min.
Powodzenia
Materiały dla ucznia:
- instrukcja,
- zestaw zadań testowych,
- karta odpowiedzi.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
24
ZESTAW ZADAC
TESTOWYCH
I część
1. Celem malowania modelu na różne kolory jest
a) zwiększenie jego estetyki.
b) spełnienie wymagań normalizacyjnych.
c) zabezpieczenie przed wilgociÄ….
d) zabezpieczenie przed zniszczeniem.
2. Dobranie właściwych zbieżności (pochyleń) powierzchni modelu ma na celu
a) łatwiejsze wyjęcie modelu z formy.
b) Å‚atwiejsze wykonanie modelu.
c) obniżenie kosztu wykonania modelu.
d) zwiększenie wytrzymałości modelu.
3. Połączenia z modelem części odejmowanych możemy wykonać przez
a) klejenie.
b) śruby i nakrętki.
c) lutowanie.
d) zamki na modelach.
4. Największą wytrzymałość posiadają modele
a) drewniane.
b) metalowe.
c) gipsowe.
d) cementowe.
5. Model jednorazowego użycia to model
a) metalowy.
b) styropianowy.
c) drewniany.
d) cementowy.
6. Najlepszym materiałem do wykonania rdzenia kokili może być
a) drewno.
b) cement.
c) stal.
d) gips.
7. W procesie odlewania do temperatury ciekłego metalu nagrzewa się
a) model.
b) rdzeń.
c) rdzennica.
d) skrzynka formierska.
8. Do tulejki prowadzÄ…cej zamontowanej w uchu skrzynki formierskiej montuje siÄ™
a) płytę podmodelową.
b) skrzynkÄ™ formierskÄ….
c) sworzeń.
d) rdzeń.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
25
9. Znaki rdzeniowe można znalez
ć na
a) modelu.
b) rdzeniu.
c) rdzennicy.
d) odlewie.
10. Wewnętrzny kształt odlewu odtwarzają kształty
a) modelu.
b) rdzenia.
c) skrzynki formierskiej.
d) układu wlewowego.
11. Materiałem do wykonania odlewanych modeli może być
a) drewno.
b) stal.
c) żeliwo.
d) masa formierska.
12. Na płycie podformowej ustawiane są
a) modele odlewnicze.
b) skrzynki formierskie przygotowane do formowania.
c) formy odlewnicze przygotowane do zalania.
d) płyty podmodelowe.
13. Gniazdo rdzennika służy do
a) ustalenia modelu w formie.
b) wykonania rdzennicy.
c) ustawienia rdzenia w formie.
d) wykonania rdzenia.
14. Rdzennice do pacy na wstrzeliwarce wykonane sÄ… z
a) metalu.
b) drewna.
c) gipsu.
d) cementu.
15. Powierzchnia modelu drewnianego pomalowana na kolor czerwony oznacza
a) powierzchnie niepracujÄ…ce.
b) powierzchnie odtwarzające ścianki odlewu nie obrobione przez skrawanie.
c) powierzchnie znaków rdzeniowych.
d) powierzchnie czołowe.
16. Sprawdziany szczękowe do rdzeni służą do sprawdzania
a) długości rdzeni.
b) średnicy rdzeni.
c) prostoliniowości rdzeni.
d) twardości rdzeni.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
26
17. Płyta modelowa różni się od płyty podmodelowej tym że
a) jest montowana nad płytą podmodelową.
b) jest montowana pod płytą podmodelową.
c) jej częścią jest model odlewniczy.
d) jest modelem w kształcie płyty.
II część
18. Normalizacją nie objęte są
a) wielkości skrzynek formierskich.
b) wielkości modeli odlewniczych.
c) wymiary tulejek ustalajÄ…cych.
d) barwy modeli drewnianych.
19. Wymiary gabarytowe skrzynki formierskiej dobieranej do formowania zależą głównie od
wymiarów
a) rdzenników.
b) gniazd rdzeniowych.
c) modelu.
d) rdzennicy.
20. Rdzennice służą do wykonania
a) rdzenników.
b) gniazd rdzeniowych.
c) rdzeni.
d) znaków rdzeniowych.
21. Połączenie i mocowanie dwóch skrzynek formierskich podczas formowania wykonuje się
za pomocÄ…
a) śrub i podkładek.
b) wkrętów i podkładek.
c) kleju i zacisków.
d) sworzni i zacisków.
22. Modele do formowania maszynowego różnią się od modeli do formowania ręcznego
tym, że
a) są całe malowane na kolor czarny.
b) są zawsze mocowane do płyty.
c) sÄ… zawsze wykonane z drewna.
d) są zawsze wykonywane ręcznie.
23. Wada odlewnicza powstająca na wskutek dużych luzów sworzni ustalających skrzynki
formierskich to
a) przypalenie.
b) niespaw.
c) przestawienie.
d) pęknięcie.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
27
KARTA ODPOWIEDZI
ImiÄ™ i nazwisko............................................................................
 Rozpoznawanie oprzyrzÄ…dowania modelowego
Zakreśl prawidłową odpowiedz

Numer
Odpowiedz
Punktacja
pytania
1. a b c d
2. a b c d
3. a b c d
4. a b c d
5. a b c d
6. a b c d
7. a b c d
8. a b c d
9. a b c d
10. a b c d
11. a b c d
12. a b c d
13. a b c d
14. a b c d
15. a b c d
16. a b c d
17. a b c d
18. a b c d
19. a b c d
20. a b c d
21. a b c d
22. a b c d
23. a b c d
Razem
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
28
TEST 2
Test dwustopniowy do jednostki modułowej  Rozpoznawanie oprzyrządowania
modelowego".
Test składa się z 23 zadań wielokrotnego wyboru:
- zadania l ÷17 sÄ… z poziomu podstawowego,
- zadania 18÷23 sÄ… z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedz
uczeń otrzymuje l punkt. Za złą odpowiedz
lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań - uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:
- dopuszczający - za rozwiązanie co najmniej 7 zadań,
- dostateczny - za rozwiązanie co najmniej 12 zadań,
- dobry - za rozwiązanie 17 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,
- bardzo dobry - za rozwiązanie 20 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu
ponadpodstawowego.
Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. a, 3. b, 4. b, 5. a, 6. a, 7. b, 8. d, 9. a, 10. d, 11. a, 12. b, 13. c,
14. d, 15. d, 16. a, 17. a, 18. a, 19. c, 20. c, 21. a, 22. a, 23. b.
Plan testu
Sprawdzane umiejętności ucznia uczeń potrafi
1. Sklasyfikować modele odlewnicze. C P c
2. Rozróżnić dokładność modeli. B P a
3. Rozróżnić wytrzymałość modeli. B P b
4. Określić zespół modelowy. C P b
5. Określić materiały na modele. C P a
6. Rozróżnić symbolowe oznaczenie modeli. B P a
7. Określić przeznaczenie galanterii modelarskiej. C P b
8. Określić budowę i działanie modelu. C P d
9. Przewidzieć zastosowanie modelu. C P a
10. Nazwać elementy modelu. A P d
11. Wyjaśnić przeznaczenie rdzenników. B P a
12. Zinterpretować kolory modelu. B P b
13. Zinterpretować kolory rdzennicy. B P c
14. Zinterpretować kolory modelu matki. B P d
15. Porównać działanie rdzennic. C P d
16. Zdefiniować wymiar znamionowy skrzynki formierskiej. A P a
17. Wyjaśnić budowę sprawdzianu szczękowego. B P a
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
29
celu
Poziom
wymagań
Kategoria
Poprawna
Nr zadania
odpowiedz

18. Przewidzieć błędy wykonania rdzenia. D PP a
19. Określić cel wykańczania rdzeni. C PP c
20 Określić cel stosowania powłok ochronnych. C PP c
21. Ocenić wpływ dokładności modelu na dokładność odlewu. D PP a
22. Ocenić wpływ dokładności złożenia formy na dokładność D PP a
odlewu.
23. Określić cel stosowania podstawek pod rdzenie. C PP b
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
30
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym
wyprzedzeniem.
2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przeprowadz
z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na zadania wielokrotnego wyboru.
5. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
6. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony
na udzielanie odpowiedzi.
8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru
dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).
9. 10 minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie
zakończenia udzielania odpowiedzi.
10. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
11. Sprawdz
wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
12. Przeprowadz
analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które
sprawiły uczniom największe trudności.
13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń
dydaktycznych - niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartÄ™ odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem pytań testowych.
4. Test zawiera 23 pytania o różnym stopniu trudności. Są to pytania wielokrotnego wyboru.
Dla każdego pytania są podane 4 odpowiedzi a, b, c, d. Tylko jedna odpowiedz
jest
poprawna.
5. Za każdą poprawną odpowiedz
możesz uzyskać l punkt. Za błędną odpowiedz
lub jej brak
otrzymujesz 0 punktów.
6. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej
rubryce znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedz
zaznaczyć kółkiem,
a następnie ponownie zakreślić odpowiedz
prawidłową.
7. Test składa się z dwóch części. Część I zawiera zadania z poziomu podstawowego,
natomiast w części II są zadania z poziomu ponadpodstawowego i te mogą przysporzyć
Ci trudności, gdyż są one na poziomie wyższym niż pozostałe.
8. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
9. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż rozwiązanie
zadania na póz
niej i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.
10. Po rozwiÄ…zaniu testu sprawdz
czy zaznaczyłeś wszystkie odpowiedzi na KARCIE
ODPOWIEDZI.
11. Na rozwiÄ…zanie testu masz 60 min.
Powodzenia
Materiały dla ucznia:
- instrukcja,
- zestaw zadań testowych,
- karta odpowiedzi.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
31
ZESTAW ZADAC
TESTOWYCH
I część
1. Modele drewniane w zależności od dokładności podzielone są na
a) dwie klasy.
b) trzy klasy.
c) cztery klasy.
d) pięć klas.
2. Najdokładniejszą klasą modelu jest
a) klasa pierwsza.
b) klasa druga.
c) klasa trzecia.
d) klasa czwarta.
3. Modele drewniane w zależności od wytrzymałości podzielone są na
a) dwie klasy.
b) trzy klasy.
c) cztery klasy.
d) pięć klas.
4. Zespół modelowy to
a) komplet modeli różnych odlewów.
b) oprzyrzÄ…dowanie modelowe dla jednego odlewu.
c) zespół składający się z modelu, formy i odlewu.
d) zespół narzędzi do wykonania modelu.
5. W produkcji jednostkowej najczęściej stosowanym materiałem do wykonania modelu jest
a) drewno.
b) stop metali.
c) tworzywo sztuczne.
d) materiał ceramiczny.
6. KlasÄ™ modelu w dokumentacji technicznej oznacza siÄ™ symbolem
a) litera i cyfra (np. C3).
b) cyfra i litera (np.3C).
c) dwie litery (np. CC).
d) dwie cyfry (np.35).
7. Otwór nagwintowany w płytce montowanej do modelu drewnianego służy w celu
a) obijania modelu.
b) wyjęcia modelu.
c) wzmocnienia modelu.
d) oznaczenia modelu.
8. Rozłączne połączenia części modelu wykonywane są w celu
a) Å‚atwiejszego magazynowania modeli.
b) tańszego wykonania modeli.
c) zwiększenia wytrzymałości modeli.
d) łatwiejszego wyjęcia modelu z formy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
32
9. Model klasy C4 powinien służyć do
a) formowania tylko kilku mało dokładnych odlewów.
b) formowania dużej liczby mało dokładnych odlewów.
c) formowania dużej liczby odlewów precyzyjnych.
d) formowania tylko kilku odlewów precyzyjnych.
10. Znak rdzeniowy to
a) część rdzennicy odtwarzająca rdzennik.
b) część formy w której jest umieszczony rdzennik.
c) część rdzenia odtwarzająca otwór w odlewie.
d) część modelu odtwarzająca w formie gniazdo rdzennika.
11. Rdzenniki służą do
a) utrzymania rdzenia w ściśle określonym miejscu formy.
b) wytworzenia znaków rdzeniowych w modelu.
c) odtworzenia kształtu otworu w odlewie.
d) utrzymania modelu w ściśle określonym miejscu formy.
12. Powierzchnia czołowa znaku rdzeniowego otworu nieobrabianego jest malowana na kolor
a) czerwony.
b) czarny.
c) niebieski.
d) biały.
13. Powierzchnia modelu odtwarzająca obrabiane ściany odlewu jest malowana na kolor
a) biały.
b) czarny.
c) niebieski.
d) zielony.
14. Modele drewniane do wykonania modeli metalowych sÄ… pomalowane na kolor
a) czerwony.
b) niebieski.
c) czarny.
d) jak modele robocze.
15. Kanały odpowietrzające powinna posiadać rdzennica
a) drewniana do formowania ręcznego.
b) drewniana do formowania maszynowego.
c) metalowa do formowania na wstrzÄ…sarkach.
d) metalowa do formowania na wstrzeliwarkach.
16. Wymiar znamionowy skrzynki formierskiej jest to połowa sumy
a) szerokości i długości skrzynki.
b) szerokości i wysokości skrzynki.
c) szerokości, wysokości i długości skrzynki.
d) długości i wysokości skrzynki.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
33
17. Wymiar roboczy sprawdzianu szczękowego to
a) odległość powierzchni szczęk roboczych.
b) długość szczęk roboczych.
c) wysokość szczęk roboczych.
d) grubość szczęk roboczych.
II część
18. Największe błędy wymiarów rdzenia podczas jego wykonywania w rdzennicy mogą
wystąpić
a) w kierunku prostopadłym do złożenia rdzennicy.
b) w kierunku równoległym do złożenia rdzennicy.
c) w kierunku osiowym rdzenia.
d) w kierunku zagęszczania masy rdzeniowej.
19. Operacje wykończenia rdzenia mają na celu
a) suszenie rdzenia.
b) zwiększenie wytrzymałości rdzenia.
c) zwiększenie dokładności rdzenia.
d) zmniejszenie kosztów wykonania rdzenia.
20. Powłoki ochronne formy i rdzeni mają na celu
a) chronić rdzeń przed roztopieniem.
b) chronić formę przed roztopieniem.
c) uzyskać wyższą jakość odlewu.
d) uzyskać szybsze odprowadzenie ciepła.
21. Dokładność wymiarów i kształtu modelu wpływa na
a) dokładność wymiarów i kształtu odlewu.
b) dokładność wymiarów i kształtu rdzennicy.
c) dokładność wymiarów i kształtu rdzenia.
d) dokładność płyty podmodelowej.
22. Dokładne złożenie połówek formy podczas formowania może zabezpieczyć przed
powstaniem
a) wady kształtu odlewu.
b) wady materiału odlewu.
c) wady powierzchni surowej.
d) wad wewnętrznych odlewu.
23. Rdzenie przed suszeniem powinny być ułożone na podstawce ponieważ
a) zabezpiecza to przed złamaniem rdzenia.
b) zabezpiecza to przed deformacjÄ… rdzenia.
c) zwiększa to żywotność rdzenia.
d) zwiększa to wytrzymałość rdzenia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
34
KARTA ODPOWIEDZI
ImiÄ™ i nazwisko............................................................................
 Rozpoznawanie oprzyrzÄ…dowania modelowego
Zakreśl prawidłową odpowiedz

Numer
Odpowiedz
Punktacja
pytania
1. a b c d
2. a b c d
3. a b c d
4. a b c d
5. a b c d
6. a b c d
7. a b c d
8. a b c d
9. a b c d
10. a b c d
11. a b c d
12. a b c d
13. a b c d
14. a b c d
15. a b c d
16. a b c d
17. a b c d
18. a b c d
19. a b c d
20. a b c d
21. a b c d
22. a b c d
23. a b c d
Razem
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
35
7. LITERATURA
1. Chabowski W.: Mały poradnik odlewnika. WNT, Warszawa 1974
2. Godlewski Z.: Modelarstwo. WSiP, Wrocław 1976
3. Murza-Mucha P.: Odlewnictwo. Skrypt Politechniki Warszawskiej, Warszawa 1967
4. Okoniewski S.: Technologia maszyn. WSiP, Warszawa 1995
5. Piwoński T.: Odlewnictwo. PWSZ, Kraków 1969
6. Piwoński T.: Poradnik modelarza, formierza i rdzeniarza. WNT, Warszawa 1967
7. PN  EN 12890: 2002 Odlewnictwo  Modele, Zespoły modelowe i rdzennice do
wykonywania form oraz rdzeni piaskowych.
8. PN  H  54101: 2002 Odlewnictwo  Skrzynki formierskie  Postanowienia ogólne
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
36