Analiza bilansu płatniczego
20/21.11.2012
Definicja i podstawowe informacje
Bilans płatniczy jest to usystematyzowane zestawienie wartości
wszystkich transakcji ekonomicznych dokonanych w danym
okresie między krajowymi i zagranicznymi podmiotami
gospodarczymi.
wymiana
nieodpłatne
towaru/usługi
towaru/usługi
przekazanie
przekazanie
na
towaru/usługi
towar/usługę
kupno i wszelkie
sprzedaż operacje
towaru/usługi finansowe
bilans
płatniczy
Definicja i podstawowe informacje
z bilansu płatniczego można wnioskować o stopniu
otwarcia gospodarki;
struktura bilansu płatniczego informuje, jaki rodzaj
powiązań danej gospodarki ze światem zewnętrznym
dominuje;
saldo pokazuje końcowe efekty ekonomiczne operacji z
saldo pokazuje końcowe efekty ekonomiczne operacji z
udziałem zagranicy;
składa się z dwóch zasadniczych części:
rachunku bieżącego;
rachunku finansowego;
Struktura bilansu płatniczego
A. Rachunek obrotów bieżących
Saldo obrotów towarowych
Saldo usług
Saldo dochodów
Saldo transferów bieżących
B. Rachunek kapitałowy
Przychody
Rozchody
Rozchody
C. Rachunek finansowy
inwestycje bezpośrednie
inwestycje portfelowe
pozostałe inwestycje
pochodne instrumenty finansowe
D. Saldo błędów i opuszczeń
Razem A-D
E. Oficjalne aktywa rezerwowe
Struktura bilansu płatniczego
A. Rachunek obrotów bieżących
obejmuje niefinansowe
Saldo obrotów towarowych
transakcje
Saldo usług
międzynarodowe, głównie
Saldo dochodów wymianę towarów i usług
Saldo transferów bieżących
B. Rachunek kapitałowy
Przychody
Rozchody
Rozchody
C. Rachunek finansowy
inwestycje bezpośrednie
inwestycje portfelowe
pozostałe inwestycje
pochodne instrumenty finansowe
D. Saldo błędów i opuszczeń
Razem A-D
E. Oficjalne aktywa rezerwowe
Struktura bilansu płatniczego
A. Rachunek obrotów bieżących
obejmuje zakupione
Saldo obrotów towarowych
dobra zagraniczne oraz
Saldo usług
wpływy ze sprzedaży za
Saldo dochodów granicę towarów
krajowych
Saldo transferów bieżących
B. Rachunek kapitałowy
Przychody
Rozchody
Rozchody
C. Rachunek finansowy
inwestycje bezpośrednie
inwestycje portfelowe
pozostałe inwestycje
pochodne instrumenty finansowe
D. Saldo błędów i opuszczeń
Razem A-D
E. Oficjalne aktywa rezerwowe
Struktura bilansu płatniczego
A. Rachunek obrotów bieżących
obejmuje zakupione
Saldo obrotów towarowych
usługi zagraniczne oraz
Saldo usług
wpływy ze sprzedaży za
Saldo dochodów granicę usług krajowych
Saldo transferów bieżących
B. Rachunek kapitałowy
Przychody
Rozchody
Rozchody
C. Rachunek finansowy
inwestycje bezpośrednie
inwestycje portfelowe
pozostałe inwestycje
pochodne instrumenty finansowe
D. Saldo błędów i opuszczeń
Razem A-D
E. Oficjalne aktywa rezerwowe
Struktura bilansu płatniczego
A. Rachunek obrotów bieżących
wynagrodzenia dla
Saldo obrotów towarowych
pracowników z innych
Saldo usług
krajów
Saldo dochodów
Saldo transferów bieżących
B. Rachunek kapitałowy
Przychody
Rozchody
Rozchody
C. Rachunek finansowy
inwestycje bezpośrednie
inwestycje portfelowe
pozostałe inwestycje
pochodne instrumenty finansowe
D. Saldo błędów i opuszczeń
Razem A-D
E. Oficjalne aktywa rezerwowe
Struktura bilansu płatniczego
A. Rachunek obrotów bieżących
jednostronne przekazy
Saldo obrotów towarowych
pieniężne ludności oraz
Saldo usług
władz
Saldo dochodów
Saldo transferów bieżących
B. Rachunek kapitałowy
Przychody
Rozchody
Rozchody
C. Rachunek finansowy
inwestycje bezpośrednie
inwestycje portfelowe
pozostałe inwestycje
pochodne instrumenty finansowe
D. Saldo błędów i opuszczeń
Razem A-D
E. Oficjalne aktywa rezerwowe
Struktura bilansu płatniczego
A. Rachunek obrotów bieżących
jednostronne przepływy
Saldo obrotów towarowych
środków finansowych
Saldo usług
Saldo dochodów
Saldo transferów bieżących
B. Rachunek kapitałowy
Przychody
Rozchody
Rozchody
C. Rachunek finansowy
inwestycje bezpośrednie
inwestycje portfelowe
pozostałe inwestycje
pochodne instrumenty finansowe
D. Saldo błędów i opuszczeń
Razem A-D
E. Oficjalne aktywa rezerwowe
Struktura bilansu płatniczego
A. Rachunek obrotów bieżących
opisuje zobowiązania
Saldo obrotów towarowych
pieniężne wobec
Saldo usług
zagranicy i należności od
Saldo dochodów cudzoziemców
Saldo transferów bieżących
B. Rachunek kapitałowy
Przychody
Rozchody
Rozchody
C. Rachunek finansowy
inwestycje bezpośrednie
inwestycje portfelowe
pozostałe inwestycje
pochodne instrumenty finansowe
D. Saldo błędów i opuszczeń
Razem A-D
E. Oficjalne aktywa rezerwowe
Struktura bilansu płatniczego
A. Rachunek obrotów bieżących
nakłady inwestorów
Saldo obrotów towarowych
poniesione na nabycie
Saldo usług
udziałów w
Saldo dochodów przedsiębiorstwach -
transakcje, w których
Saldo transferów bieżących
wyniku doszło do objęcia
B. Rachunek kapitałowy
co najmniej 10 procent
Przychody
kapitału zakładowego
kapitału zakładowego
Rozchody
Rozchody
spółki
C. Rachunek finansowy
inwestycje bezpośrednie
inwestycje portfelowe
pozostałe inwestycje
pochodne instrumenty finansowe
D. Saldo błędów i opuszczeń
Razem A-D
E. Oficjalne aktywa rezerwowe
Struktura bilansu płatniczego
A. Rachunek obrotów bieżących
obejmują płatności z
Saldo obrotów towarowych
tytułu zakupu i sprzedaży
Saldo usług
udziałów i akcji (nie
Saldo dochodów zaliczonych do inwestycji
bezpośrednich, czyli
Saldo transferów bieżących
mniejszych pakietów niż
B. Rachunek kapitałowy
10 procent) oraz obligacji
Przychody
i bonów,
i bonów,
Rozchody
Rozchody
wyszczególnionych jako
C. Rachunek finansowy
dłużne papiery
inwestycje bezpośrednie
wartościowe
inwestycje portfelowe
pozostałe inwestycje
pochodne instrumenty finansowe
D. Saldo błędów i opuszczeń
Razem A-D
E. Oficjalne aktywa rezerwowe
Struktura bilansu płatniczego
A. Rachunek obrotów bieżących
transakcje finansowe,
Saldo obrotów towarowych
które nie są ujęte w
Saldo usług
poprzednich grupach
Saldo dochodów
Saldo transferów bieżących
B. Rachunek kapitałowy
Przychody
Rozchody
Rozchody
C. Rachunek finansowy
inwestycje bezpośrednie
inwestycje portfelowe
pozostałe inwestycje
pochodne instrumenty finansowe
D. Saldo błędów i opuszczeń
Razem A-D
E. Oficjalne aktywa rezerwowe
Struktura bilansu płatniczego
A. Rachunek obrotów bieżących
transakcje wszelkiego
Saldo obrotów towarowych
rodzaju instrumentami
Saldo usług
finansowymi, których
Saldo dochodów cena jest uzależniona od
ceny innych
Saldo transferów bieżących
instrumentów
B. Rachunek kapitałowy
finansowych, towarów lub
Przychody
wartości wskaz
ników
wartości wskaz
ników
Rozchody
Rozchody
ekonomicznych albo
C. Rachunek finansowy
indeksów rynkowych
inwestycje bezpośrednie
inwestycje portfelowe
pozostałe inwestycje
pochodne instrumenty finansowe
D. Saldo błędów i opuszczeń
Razem A-D
E. Oficjalne aktywa rezerwowe
Struktura bilansu płatniczego
A. Rachunek obrotów bieżących
które jest statystycznym
Saldo obrotów towarowych
ujęciem transakcji, wobec
Saldo usług
których nie można
Saldo dochodów zastosować zasady
podwójnego zapisu, gdyż
Saldo transferów bieżących
nie zostały
B. Rachunek kapitałowy
zarejestrowane lub
Przychody
nieprawidłowo ujęte w
nieprawidłowo ujęte w
Rozchody
Rozchody
sprawozdaniach banków
C. Rachunek finansowy
inwestycje bezpośrednie
inwestycje portfelowe
pozostałe inwestycje
pochodne instrumenty finansowe
D. Saldo błędów i opuszczeń
Razem A-D
E. Oficjalne aktywa rezerwowe
Struktura bilansu płatniczego
A. Rachunek obrotów bieżących
Saldo obrotów towarowych
Saldo usług
Saldo dochodów
Saldo transferów bieżących
B. Rachunek kapitałowy
Przychody
Rozchody
Rozchody
C. Rachunek finansowy
inwestycje bezpośrednie
inwestycje portfelowe
pozostałe inwestycje
pochodne instrumenty finansowe
D. Saldo błędów i opuszczeń
Razem A-D
E. Oficjalne aktywa rezerwowe
Struktura bilansu płatniczego 
przykład Polski
KSERO
Podstawowe teorie bilansu płatniczego
podejścia:
elastycznościowe;
absorpcyjne;
monetarne;
międzyokresowe.
Podstawowe teorie bilansu płatniczego 
podejście elastycznościowe
Podstawowe teorie bilansu płatniczego 
podejście absorpcyjne
Podstawowe teorie bilansu płatniczego 
podejście monetarne
Podstawowe teorie bilansu płatniczego 
podejście międzyokresowe
Przywracanie równowagi bilansu płatniczego
równowaga bilansu płatniczego  suma bilansu obrotów
bieżących i bilansu obrotów kapitałowych jest równa
zeru;
rzeczywista lub pełna równowaga płatnicza w warunkach
ogólnej równowagi makroekonomicznej:
gospodarka rozwija się w tempie zbliżonym do potencjalnego,;
gospodarka rozwija się w tempie zbliżonym do potencjalnego,;
w pełni wykorzystane są rozporządzalne zasoby, w tym
zwłaszcza zasoby pracy;
finanse publiczne są zrównoważone;
inflacja znajduje się po kontrolą;
Przywracanie równowagi bilansu płatniczego
nierównowaga bilansu płatniczego oznacza istnienie
nadwyżki lub deficytu;
osiąganie ciągłych deficytów jest niemożliwe  trwałe
wyczerpanie rezerw dewizowych;
osiąganie ciągłych nadwyżek jest niemożliwe  deficyt
osiąganie ciągłych nadwyżek jest niemożliwe  deficyt
innych krajów (a jest to niemożliwe);
okresowe nadwyżki są preferowane, ale mogą
doprowadzić do negatywnych konsekwencji:
presji inflacyjnej
implikacji deficytów w innych krajach;
Przywracanie równowagi płatniczej
w przypadku stałego kursu walutowego
1. nadwyżka bilansu płatniczego
władze monetarne kraju skupują nadwyżkowe pieniądze;
sytuacja powtarza się  dylemat:
zwiększanie rezerw walutowych;
rewaluacja waluty;
rewaluacja waluty;
inne instrumenty;
każde rozwiązanie ma swoje wady i zalety
Przywracanie równowagi płatniczej
w przypadku stałego kursu walutowego
2. deficyt bilansu płatniczego
sprzedaż rezerw walutowych
dewaluacja
restrykcyjna polityka pieniężna
Przywracanie równowagi płatniczej
w przypadku płynnego kursu walutowego
teoretycznie  brak konieczności dbania o równowagę
płatniczą;
kurs płynny  ceną równowagi bilansującą na rynku
walutowym popyt i podaż pieniądza zagranicznego;
Przywracanie równowagi płatniczej
w przypadku płynnego kursu walutowego
pojawia się deficyt
niedobór walut obcych
deprecjacja waluty krajowej
rosną centy towarów importowanych/ spadają ceny
towarów eksportowanych
rośnie eksport/maleje import
powraca równowaga
Przywracanie równowagi płatniczej
w przypadku płynnego kursu walutowego
teoretycznie  brak konieczności dbania o równowagę
płatniczą;
kurs płynny  ceną równowagi bilansującą na rynku
walutowym popyt i podaż pieniądza zagranicznego;
system kursów płynnych gwarantuje automatyzm
w przywracaniu równowagi płatniczej, jednak istnienie
wolnego międzynarodowego rynku finansowego powoduje,
że automatyzm ten może prowadzić do poważnej
destabilizacji i wielkich strat w sferze realnej gospodarki;