Dyskusje, polemiki, kontrowersje
Małgorzata A
azarska  konsultant ds. nauczania religii
Etyka nauczyciela
3. postępowanie przedstawicieli
Spośród wielu społeczności zawo-
zawodu, oceniane wg kryte-
dowych nauczyciele stanowią jedną
riów moralnych.
z kilku grup, dla których bezpośred-
Etykę w zawodzie nauczyciela,
nie relacje z człowiekiem oraz praca
dzięki tym określeniom, rozumie się
dydaktyczna i wychowawcza szcze-
jako postawę moralną, postawę ży-
gólnie wiąże się z realizacją podsta-
ciową nauczyciela, wyznaczoną
wowych wartości moralnych. Po-
przede wszystkim przez wartości
winny tworzyć one spójny system
moralne i religijne. Ponieważ z każ-
etyczny, ponieważ wykonywanie
dą rolą społeczną wiążą się określo-
tego zawodu ma wymiar powołania,
ne obowiązki etykę zawodową moż-
służby drugiemu człowiekowi w
na przedstawić następująco:
miejscu pracy i poza nią.
ETYKA ZAWODOWA:
Termin etyka został wprowadzony
ODPOWIEDZIALNOŚĆ, OBOWI
ZEK I RY-
przez Arystotelesa na oznaczenie
ZYKO
wyodrębnionej przez niego dziedzi-
ny filozofii praktycznej. Nazwa po-
Każdy zawód ma cel społeczny
chodzi od greckiego słowa  ethi-
Ó!
kos , które można tłumaczyć jako
praca zawodowa nakłada obowiązki
moralność.
Ó!
W literaturze specjalistycznej termin
etyczne postępowanie oznacza
 etyka zawodowa jest pojmowany
uświadomienie sobie obowiązku
jako:
i przyjęcie odpowiedzialności za je-
1. normy spisane, odpowiadające
go wykonanie
na pytanie, jak przedstawiciele
Ó!
zawodu powinni postępować
przyjmując odpowiedzialność, wyra-
2. przekonania moralne przed- żamy wolę działania etycznego
i zdajemy sobie sprawę ze skutków
stawicieli zawodu
Aspekty 1(34)/2007 strona 47
Dyskusje, polemiki, kontrowersje
postępowania nieetycznego (ryzyka strzeganie określonych zasad postę-
etycznego) powania wobec dziecka, wobec ro-
Podstawowe obowiązki, jakie ma do
dziców, wobec innych nauczycieli,
spełnienia nauczyciel zostały za- jak również przed sobą za wzór oso-
mieszczone w art 6 Ustawy Karty bowy, jaki prezentuje samym sobą.
Nauczyciela z dnia 26 stycznia Obok tego istnieje problem wielo-
1982r płaszczyznowej odpowiedzialności
przed społeczeństwem za przygoto-
 Nauczyciel obowiązany jest rzetel-
wanie wartościowego człowieka,
nie realizować zadania związane
przed zwierzchnikami oświatowymi
z powierzonym mu stanowiskiem
 za realizację celów systemu oświa-
oraz podstawowymi funkcjami szko-
ty w zakresie przyjętych obowiąz-
ły: dydaktyczną, wychowawczą
ków, oraz przed uczniem  za
i opiekuńczą; wspierać każdego
przygotowanie do życia. Nauczyciel
ucznia w jego rozwoju oraz dążyć do
kształtuje człowieka, współtworzy
pełni własnego rozwoju osobowego.
jego osobowość. Niewłaściwe po-
Nauczyciel obowiązany jest kształ-
stępowanie może wypaczyć ucznia,
cić i wychowywać młodzież w umi-
jego rozwój intelektualny i emocjo-
łowaniu Ojczyzny, w poszanowaniu
nalny.
Konstytucji Rzeczypospolitej Pol-
skiej, w atmosferze wolności sumie- Warto przypomnieć kanon wartości
nia i szacunku dla każdego człowie- osobowych i trwałych zasad etyki
ka; dbać o kształtowanie u uczniów pedagogicznej, które są aktualne
postaw moralnych i obywatelskich w różnych koncepcjach wychowania
zgodnie z ideą demokracji, pokoju i w różnych osobowościowych kon-
i przyjaz
ni między ludz
mi rożnych cepcjach nauczyciela  wychowaw-
narodów, ras i światopoglądów. cy. Nauczyciela obowiązuje:
Z zapisu tego wynika, że obowiązki
" zasada prawdy (we wszystkim,
nauczycieli są specyficzne z powodu co nauczyciel mówi i czyni, wy-
różnych obszarów aktywności i do- raża prawdę)
tyczą : uczniów, samego nauczycie-
" zasada dobra dziecka we
la, innych nauczycieli i społeczeń-
wszystkich etapach i formach
stwa.
procesów wychowania (interes,
W świetle poglądów na etykę zawo-
korzyść, dobro, bezpieczeństwo
dową, nauczyciel staje się moralnie i wszechstronny rozwój dziecka
odpowiedzialny zarówno za prze- są głównym i bezwarunkowym
Aspekty 1(34)/2007 strona 48
Dyskusje, polemiki, kontrowersje
" zasada poszanowania osobo-
motywem oraz wskazówką dzia-
wości (dostrzeganie i doceniania
łania nauczyciela)
niepowtarzalnej osobowości
" zasada przykładu (jest wyrazem
ucznia, wymagającej szacunku)
powszechnego przekonania, że
" zasada profesjonalizmu w wy-
wszelkie wartości, ideały, treści
chowaniu, w opiece i naucza-
a także przekonania, postawy i
niu (w imię etyki zawodowej
umiejętności, jakie faktycznie
i skuteczności działań, wszystko,
posiada czy prezentuje wycho-
co czyni nauczyciel powinno być
wawca, stają się normą i warto-
zawodowe, kompetentne, facho-
ścią, w tym faktyczną treścią
we, umiejętne i dojrzałe)
procesów wychowania, jak i tre-
ścią przekazu, przy czym te war-
Zawód nauczyciela stawia
tości i umiejętności trzeba sa-
wysokie wymagania. Niezmiernie
memu posiadać, by móc je prze-
ważne jest przypominanie wagi mo-
kazać)
ralnego wymiaru pracy nauczyciela
" zasada projekcji pedagogicznej
i rozwijanie refleksji etycznej. Dzia-
( wszelki kontakt i wpływ wy-
łalność nauczyciela cechuje złożo-
chowawczy może faktycznie za-
ność i wieloaspektowość. Pełniąc
istnieć dopiero w tym momencie,
różne funkcje, realizując różnorodne
gdy na daną sprawę, kwestię,
zadania warto kierować się myślą
wartość, emocję i na samego
Seneki:
ucznia, nauczyciel potrafi spoj-
 NAJMNIEJ SI
DZIAA
A TYM, CO SI

rzeć jak gdyby oczyma wycho-
MÓWI,
wanka)
WI
CEJ TYM, CO SI
ROBI,
A NAJWI
CEJ TYM, KIM SI
JEST .
" zasada więzi emocjonalnej (na-
wiązywanie i utrzymywanie
z uczniem bezpośredniego, oso-
bistego, ciepłego serdecznego
kontaktu)
Aspekty 1(34)/2007 strona 49
Dyskusje, polemiki, kontrowersje
Monika Anna Taraszkiewicz
Refleksje nad sensem
uczestnictwa nauczycieli w kursie  Planowa-
nie pracy nauczyciela
Po raz pierwszy zdarza mi się nia uczęszczają,  no bo muszą 
pisać o swoich refleksjach na temat potrzebne przecież są zaświadczenia
kursu, bo jestem młodym nauczycie- o ukończonych kursach, które służą
lem i stawiam pierwsze kroki za- do zapełniania teczek, co z kolei po-
równo w pracy edukacyjnej, jak zwala na wspinanie się po szcze-
i w doskonaleniu własnym. blach awansu zawodowego.
Prowadzone przez wykwalifi- Chciałabym teraz odnieść się
kowane osoby wszelkiego rodzaju do kursu prowadzonego przez Panie:
warsztaty, szkolenia, kursy pomaga- Alinę Mikołajczuk i Urszulę Roman.
ją nauczycielom, szczególnie tym Otóż godziny tam spędzone przez
rozpoczynającym swoją pracę w ta- uczestników kursu mijały w atmos-
kim, a nie innym zawodzie. ferze ciepła i zaufania. Dobre przy-
Zaciekawiła mnie informacja o ma- gotowanie od strony merytorycznej
jącym odbyć się kursie na temat naszych pań prowadzących, ich
 Planowanie pracy nauczyciela. umiejętność przekazu posiadanej
Jednak po rozmowach z koleżanka- przez nie wiedzy oraz dzielenie się
mi z pracy miałam mieszane odczu- swoim doświadczeniem zawodo-
cia. Usłyszałam nawet opinię, że: wym i życiowym, sprawiły, iż wszy-
 Nie warto tam iść. Skoro organizuje scy aktywnie uczestniczyli w zaję-
to CEN, to nie ma za co płacić. ciach. Nie dało się zauważyć żadne-
Przepraszam za dosadną w tym mo- go spoglądania na zegarek czy też
mencie moją szczerość. Ale mniej tęsknoty za przerwą. Ba, niektórzy
więcej takie właśnie słowa usłysza- jeszcze po zakończeniu w danym
łam. Nie wiem skąd biorą się takie dniu zajęć zostawali, by o coś się
opinie u młodych ludzi. Smutnym pań dopytać, o czymś porozmawiać.
dla mnie jest również fakt, że są na- A one z chęcią dawały mądre rady i
uczyciele, którzy na kursy i szkole- cenne wskazówki.
Aspekty 1(34)/2007 strona 50
Dyskusje, polemiki, kontrowersje
Dowiedziałyśmy się nie tylko o utwierdza w przekonaniu i dodaje
warsztacie nauczyciela, o nauczaniu skrzydeł tym nauczycielom, którzy
i uczeniu się, o schemacie planowa- nie traktują wykonywania swojej
nia, o ocenianiu, hospitacjach profesji jako rzemiosła, lecz którzy
i o rozporządzeniach MEN-u. Pozna- pragną z pasją wypełniać swoje po-
liśmy również siedem rodzajów inte- wołanie, swoją małą ziemską mi-
ligencji Gardnera, a także cztery ro- sję&
dzaje komunikacyjnych uszu odbior- Szkolenie na temat  Planowa-
cy wg von Thuna. Takie ciekawe
nie pracy nauczyciela , rozłożone
testy, dzięki którym rozpoznaliśmy zostało na cztery spotkania. Trzy z
zasób naszych poszczególnych inte- nich już się odbyły. Czwarte, a zara-
ligencji oraz sposób w jaki słucha- zem ostatnie będzie miało miejsce w
my innych możemy wykorzystać pierwszy dzień po feriach szkolnych.
również w pracy z naszymi ucznia- Jest to dzień pracy, stąd też kilka
mi. Myślę, że po przetestowaniu na- osób, w tym również i ja, nie mogło-
szych skarbów, takowe informacje by uczestniczyć w zajęciach od sa-
o nich mogły by pomóc nam w na- mego początku. Kursanci nie chcą
uczaniu ich i wychowywaniu, może utracić ani chwili z uczestnictwa w
w odkryciu jakichś talentów? spotkaniu i na naszą prośbę szkole-
nie zacznie się nieco póz
niej.
Takie spotkanie to także dobra
okazja do tego, aby wymienić się
Typowy matematyk stara się
problemami i poradami między sobą, zazwyczaj udowodnić postawioną
a także uzmysłowić sobie, że nie tyl- hipotezę. Tak powstają twierdzenia i
ko  ja miewam czasem taki czy in- ich dowody. Mnie z całą pewnością
ny problem z uczniem, że to jest daleko jest do np. znanego nam Pita-
wręcz naturalne. To szkolenie po- gorasa. Ale, ponieważ mnie również
zwala nam również zrozumieć fakt,
Pan Bóg obdarzył umysłem matema-
że na samym starcie  kariery na- tycznym, niech ten przedostatni aka-
uczycielskiej mam prawo popełniać pit, będzie dowodem na to, że wcze-
błędy, że z czasem wszystkiego się śniejsze moje słowa nie zostały, ot
nauczę. tak sobie, rzucone na wiatr&
Sądzę, że kurs ten jest nie-
zwykle przydatny i pomocny na-
uczycielowi w jego pracy. Wzboga-
ca go o wiedzę i praktykę, a także
Aspekty 1(34)/2007 strona 51