03 Wykonywanie czynności związanych z procesem sprzedażyid 4538


MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Anna Kajer
Wykonywanie czynności związanych z procesem sprzedaży
341[03].Z1.03
Poradnik dla nauczyciela
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Recenzenci:
mgr Agnieszka Mikina
mgr Małgorzata Sienna
Opracowanie redakcyjne:
mgr Anna Kajer
mgr Maria Olejnik
Konsultacja:
dr Bożena Zając
Korekta:
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 341[03].Z1.03
 Wykonywanie czynności związanych z procesem sprzedaży zawartego w modułowym
programie nauczania dla zawodu technik handlowiec.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
1
SPIS TREÅšCI
1. Wprowadzenie 3
2. Wymagania wstępne 5
3. Cele kształcenia 6
4. Przykładowe scenariusze zajęć 7
5. Ćwiczenia 15
5.1. Technologia i formy sprzedaży 15
5.1.1. Ćwiczenia 15
5.2. Organizacja sprzedaży detalicznej i hurtowej 18
5.2.1. Ćwiczenia 18
5.3. Sztuka sprzedawania 22
5.3.1. Ćwiczenia 22
5.4. Sfinalizowanie transakcji handlowej 26
5.4.1. Ćwiczenia 26
6. Ewaluacja osiągnięć uczniów 34
7. Literatura 50
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
2
1. WPROWADZENIE
Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu
zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie technik handlowiec 341[03].
W poradniku zamieszczono:
- wymagania wstępne wobec ucznia przystępującego do realizacji programu jednostki
modułowej,
- cele kształcenia w jednostce,
- wykaz umiejętności, jakie uczeń opanuje podczas zajęć,
- dwa przykładowe scenariusze zajęć edukacyjnych,
- propozycje ćwiczeń, które mają na celu wykształcenie u uczniów umiejętności
praktycznych,
- wykaz literatury, z jakiej uczniowie mogą korzystać podczas nauki.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami, ze
szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania, takich jak np.:
- tekstu przewodniego,
- metody projektów,
- metody symulacyjnej,
- pokazu z objaśnieniem lub z instruktażem,
- samokształcenia kierowanego,
- ćwiczeń praktycznych.
Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od samodzielnej
pracy uczniów do pracy zespołowej  jednolitej i zróżnicowanej.
W celu przeprowadzenia pisemnego sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia,
nauczyciel może posłużyć się zestawem zadań testowych, zawierającym zadania według
poziomu podstawowego i ponadpodstawowego wymagań edukacyjnych.
W niniejszym poradniku zamieszczono:
- plan tego testu w formie tabelarycznej,
- punktację zadań i propozycje norm wymagań,
- klucz odpowiedzi,
- instrukcjÄ™ dla nauczyciela,
- instrukcjÄ™ dla ucznia,
- zestaw zadań testowych,
- kartÄ™ odpowiedzi.
Jako drugi przykład narzędzi pomiaru dydaktycznego dla jednostki, zamieszczono test
praktyczny typu  próba pracy , zawierający:
 tekst zadania,
 jego punktacjÄ™ i klucz oceniania,
 kryteria oceny wraz z kluczem punktowania,
 kartę obserwacji wykonywanych przez ucznia czynności,
 instrukcjÄ™ dla nauczyciela,
 instrukcjÄ™ dla ucznia.
Kierując procesem kształcenia się ucznia, w tej jednostce modułowej, należy zwrócić
szczególną uwagę na kształtowanie umiejętności związanych z techniką i technologią sprzedaży,
takich jak: prowadzenie rozmowy sprzedażowej, obsługa kasy fiskalnej oraz prowadzenie
dokumentacji sprzedażowej. Zaleca się prowadzenie zajęć w 15 16-osobowych grupach,
w symulacyjnej firmie handlowej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
3
341[03].Z1
Obsługa klienta
341[03].Z1.01 341[03].Z1.02
Organizowanie i wyposażenie obiektów Identyfikacja zachowań konsumentów
handlowych
341[03].Z1.03
Wykonywanie czynności związanych
z procesem sprzedaży
341[03].Z1.04
Prowadzenie rozmowy sprzedażowej
w języku obcym
Schemat układu jednostek modułowych
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
4
2. WYMAGANIA WSTPNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej, uczeń powinien umieć:
- posługiwać się pojęciami z zakresu handlu i funkcjonowania przedsiębiorstwa,
przyswojonymi z poprzednich jednostek modułowych,
- korzystać z literatury fachowej i innych zródeł informacji,
- korzystać z różnych zródeł prawa i interpretować wybrane przepisy prawne,
- zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami bhp i ergonomii,
- współpracować w zespole,
- skutecznie komunikować się, w tym przeprowadzać prezentacje wykonanego zadania,
- prowadzić korespondencję handlową,
- interpretować i analizować typowe operacje gospodarcze,
- identyfikować różne typy klientów i motywy ich postępowania,
- stosować środki komunikacji interpersonalnej w kontaktach z klientami,
- zaprojektować wnętrza sklepu i hurtowni,
- zaprojektować wyposażenie sklepu i hurtowni,
- samodzielnie posługiwać się sprzętem komputerowym, oprogramowaniem, korzystać
z Internetu.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
5
3. CELE KSZTAACENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej, uczeń powinien umieć:
- posłużyć się pojęciami z zakresu handlu i towaroznawstwa,
- zorganizować stanowisko pracy,
- zorganizować proces sprzedaży detalicznej i hurtowej,
- dobrać i zastosować formę sprzedaży odpowiednio do asortymentu towarowego,
- przeprowadzić rozmowy sprzedażowe,
- określić prawa konsumenta i wynikające z nich obowiązki sprzedawcy,
- przeprowadzić postępowanie reklamacyjne,
- udzielić porady dotyczącej sprzedawanego towaru, w tym zaoferować towary
komplementarne i substytucyjne,
- zastosować różne formy aktywizacji sprzedaży,
- zarejestrować sprzedaż, sporządzić dowody sprzedaży i dowody korygujące,
- obliczyć wysokość podatku VAT od sprzedaży,
- przyjąć zapłatę za towar w różnych formach,
- dokonać rozliczeń w formach bezgotówkowych,
- odprowadzić utarg,
- zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczące prowadzenia procesu
sprzedaży.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
6
4. PRZYKAADOWE SCENARIUSZE ZAJĆ
Scenariusz zajęć 1
Osoba prowadzÄ…ca & & & & & & & & & & & & & & .& & & & & & & & & & & & & & & ..
Modułowy program nauczania: Technik handlowiec 341[03]
Moduł: Obsługa klienta 341[03].Z1
Jednostka modułowa: Wykonywanie czynności związanych z procesem sprzedaży
341[03].Z1.03
Temat: Załatwianie reklamacji w punkcie sprzedaży detalicznej.
Uwaga! Temat ten powinien być realizowany jako kolejny, po zajęciach wprowadzających
w tematykę ochrony praw konsumenta. Uczeń powinien posiadać już wiadomości
i umiejętności z zakresu:
 definiowania pojęcia konsumenta,
 określenia istoty i przyczyn rozwoju ruchu konsumenckiego, zwłaszcza w Unii
Europejskiej,
 identyfikowania podstawowych praw konsumenta,
 identyfikowania podstawowych aktów prawnych z zakresu ochrony praw konsumenta,
 rozróżniania instytucji państwowych oraz organizacji społecznych stojących na straży
ochrony praw konsumenta.
Cel ogólny: kształtowanie umiejętności załatwiania reklamacji na podstawie obowiązujących
przepisów z zakresu ochrony praw konsumenta.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:
 podać przykłady reklamacji zgłaszanych przez klientów,
 interpretować przepisy z zakresu ochrony praw konsumenta,
 wskazać obowiązki sprzedawcy wynikające z umowy sprzedaży oraz uprawnienia
konsumenta w przypadku niezgodności towaru z umową,
 przeprowadzić rozmowę reklamacyjną z klientem,
 wypełnić zgłoszenie reklamacyjne,
 zorganizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bhp i ergonomii,
 współdziałać w zespole,
 skutecznie się komunikować,
 analizować sytuacje reklamacyjne,
 rozwiązywać problemy w sposób twórczy,
 posługiwać się technologią informacyjną.
Metody nauczania:
 pogadanka heurystyczna,
 ćwiczenia,
 metoda plakatowa,
 metoda symulacyjna.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
 indywidualna,
 grupowa jednolita i zróżnicowana.
Czas: 90 miut.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
7
Åšrodki dydaktyczne:
 stanowiska komputerowe z dostępem do Internetu lub Ustawa z dnia 27 lipca 2002 r.
o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie kodeksu cywilnego
(Dz.U. Nr 141, poz. 1176, ze zm.)  w formie tekstowej, (zaleca siÄ™, aby uczniowie
sami znalezli tekst ustawy na stronach internetowych, np. www.uokik.gov.pl lub
innych, samodzielnie znalezionych przy pomocy wyszukiwarki internetowej),
 instrukcje pracy w grupach,
 druki zgłoszenia reklamacyjnego,
 arkusz szarego papieru,
 arkusz papieru A4,
 zeszyt przedmiotowy,
 literatura z części 7. poradnika dla nauczyciela,
 poradnik dla ucznia do jednostki modułowej: 341[03].Z1.03.
Przebieg zajęć:
I. CZYNNOÅšCI ORGANIZACYJNO-PORZDKOWE
II. FAZA WPROWADZAJCA
1. Omówienie celów i tematu zajęć, zapisanie go w zeszytach.
2. Wprowadzenie do części zasadniczej zajęć:
 krótkie przypomnienie wiadomości z ostatnich zajęć dotyczących ochrony praw
konsumenta np. poprzez sprawdzenie pracy domowej,
 pogadanka wprowadzająca do tematu, uczniowie w krótkich wypowiedziach dzielą się
swoimi obserwacjami i doświadczeniem z zakresu zgłaszania reklamacji w punktach
sprzedaży detalicznej.
3. Zapoznanie z metodami i formą pracy oraz przebiegiem zajęć, zorganizowanie
4-osobowych zespołów i wspólnych stanowisk pracy.
III. FAZA ZASADNICZA
1. Rozdanie zespołom instrukcji wykonania zadania.
2. Zapoznanie się słuchaczy z instrukcją.
3. Wykonanie w grupach (praca zespołowa jednolita) zadania 1: Przedstawienie
obowiązków sprzedawcy wynikających z umowy sprzedaży oraz uprawnień konsumenta
w przypadku niezgodności towaru z umową, w oparciu o Ustawę o szczególnych warunkach
sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie kodeksu cywilnego.
4. Prezentacja wykonania zadania w formie plakatowej przez liderów poszczególnych grup.
5. Krótka dyskusja podsumowująca wykonanie zadania, ocena poprawności wykonania zadania
przez nauczyciela oraz ewentualne uzupełnienie tematu.
6. Wykonanie w grupach (praca zespołowa zróżnicowana) zadania 2: Przyjęcie
zgłoszenia reklamacyjnego (każda grupa opracowuje zgłoszenie reklamacyjne odnośnie
innego towaru, w innym sklepie i przy innym typie klienta).
7. Prezentacja scenek  symulacja rozmów reklamacyjnych.
8. Porównanie sposobu wypełnienia zgłoszeń reklamacyjnych.
IV. FAZA KOCCOWA
1. Ocena pracy zespołów i jej członków (karta samooceny pracy zespołu).
2. Podsumowanie zajęć i ocena pracy uczniów przez nauczyciela.
3. Omówienie pracy domowej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
8
Zakończenie zajęć
Praca domowa
Przeprowadz krótki wywiad z kimś z rodziny, znajomym bądz ze sprzedawcą
w sklepie, na temat ich doświadczenia związanego z egzekwowaniem praw konsumenta
w sytuacji niezgodności towaru z umową, sporządz notatki.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
 Karta samooceny pracy zespołu wraz z krótką oceną sposobu przeprowadzenia zajęć
i uzyskanych umiejętności.
Przykładowa instrukcja pracy w grupie:
INSTRUKCJA PRACY ZESPOAOWEJ
Zespół nr 1
Waszym zadaniem jest wykonanie w czasie dzisiejszych zajęć 2 zadań:
Zadanie 1
Przedstawienie obowiązków sprzedawcy wynikających z umowy sprzedaży oraz
uprawnień konsumenta w przypadku niezgodności towaru z umową, na podstawie Ustawy
z dnia 27 lipca 2002 r. o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie
kodeksu cywilnego.
Zadanie 2
Przyjęcie zgłoszenia reklamacyjnego.
Aby wykonać zadania:
1. Dobierzcie się w 4-osobowe zespoły.
2. Zorganizujcie swoje wspólne stanowisko pracy, uwzględniając zasady bhp oraz wymogi
ergonomii.
3. Wybierzcie lidera grupy (jeżeli macie z tym problem, zacznijcie pracować, nieraz lider
wyłania się w zespole w czasie wykonywania zadania).
4. Przestrzegajcie zadanego przez nauczyciela czasu wykonywania poszczególnych zadań.
Zadanie 1
Przebieg czynności:
1. Zapoznajcie się z treścią materiału szkoleniowego w poradniku dla ucznia dotyczącą
reklamacji i praw konsumenta.
2. Zapoznajcie się z treścią ww. ustawy, korzystając z Internetu (np. strona www.uokik.gov.pl
lub inna strona z wyszukiwarki internetowej).
3. Na dużym arkuszu papieru, np. w formie tabeli, przedstawcie obowiązki sprzedawcy
wynikające z umowy sprzedaży oraz uprawnienia konsumenta w przypadku niezgodności
towaru z umowÄ….
4. Zaprezentujcie swoje rozwiÄ…zanie zadania na forum klasy.
5. Wezcie udział w dyskusji podsumowującej jego wykonanie.
Zadanie 2
Przebieg czynności:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
9
1. Zapoznajcie się z treścią materiału szkoleniowego w poradniku dla ucznia  dotyczącą
reklamacji i praw konsumenta
2. Opracujcie scenkę ilustrującą sposób załatwienia reklamacji w opisanej niżej sytuacji:
Klientka sklepu obuwniczego reklamuje parę obuwia  eleganckich czółenek, które zakupiła
miesiąc wcześniej. Klientka jest bardzo zdenerwowana, ponieważ mimo stosunkowo wysokiej
ceny obuwia  240 zł, mają one wadliwe wykończenie wewnętrzne, wkładki są niewygodne,
podrażniają stopę oraz powodują rozdarcie rajstop na piętach. Klientka jest osobą około
50-letnią, emocjonalną (typ choleryka), wyglądającą na osobę średnio zamożną, dla której ten
wydatek był znaczącym, podkreśla ona w czasie zgłaszania reklamacji swoją rozczarowanie co
do jakości obuwia i złość spowodowaną faktem, że zakup czółenek został dokonany na specjalną
okazję i konieczność oddania obuwia do ekspertyzy rzeczoznawcy, oczekiwanie do dwóch
tygodni na odpowiedz i ewentualne załatwienie reklamacji, jest dla niej zupełnie nie do
przyjęcia.
Aby rozwiązać to zadanie należy:
 opracować algorytm (wykaz podejmowanych czynności według właściwej kolejności)
postępowania reklamacyjnego sprzedawcy w przedstawionej sytuacji,
 zainscenizować rozmowę pomiędzy klientką zgłaszającą reklamację a sprzedawcą (pamiętaj
o zastosowaniu techniki odpowiadania na zarzuty!),
 wypełnić druk zgłoszenia reklamacyjnego.
3. Wytypujcie 2 osoby z grupy, które odegrają role klientki i sprzedającego na forum klasy.
4. Przedstawcie sposób wypełnienia zgłoszenia reklamacyjnego.
5. Wezcie udział w dyskusji podsumowującej wykonanie zadania.
6. Wypełnijcie poniższą ankietę ewaluacyjną dzisiejszych zajęć.
Pamiętajcie!
Jeżeli w trakcie wykonywania zadań, wystąpią jakiekolwiek trudności, konsultujcie je na
bieżąco z nauczycielem.
POWODZENIA!
Przykład ankiety ewaluacyjnej na zakończenie zajęć:
Proszę dokonać oceny zajęć, ukształtowanych umiejętności oraz pracy zespołu:
(zaznacz X wybranÄ… odpowiedz)
A/ Zajęcia były: ciekawe Ą% średnio ciekawe Ą% mało ciekawe Ą%
B/ W wyniku wykonania zadań potrafię:
 interpretować przepisy z zakresu ochrony praw konsumenta TAK Ą% NIE Ą%
 wskazać obowiązki sprzedawcy wynikające z umowy sprzedaży oraz uprawnienia
konsumenta w przypadku niezgodności towaru z umową, TAK Ą% NIE Ą%
 przeprowadzić rozmowę reklamacyjną z klientem, TAK Ą% NIE Ą%
 wypełnić zgłoszenie reklamacyjne, TAK Ą% NIE Ą%
 zorganizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bhp i ergonomii, TAK Ą% NIE Ą%
C/ W czasie pracy w zespole wyłonił się lider grupy: TAK Ą% NIE Ą%
Był(a) nim (proszę podać nazwisko i imię)& & & & & & & & & & & & & & & & & & ...
D/ Zadanie zostało wykonane przez naszą grupę:
bardzo dobrze Ą% dobrze Ą% średnio Ą% słabo Ą%
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
10
Scenariusz zajęć 2
Osoba prowadzÄ…ca & & & & & & & & & & & & & & .& & & & & & & & & & & & & & & ..
Modułowy program nauczania: Technik handlowiec 341[03]
Moduł: Obsługa klienta 341[03].Z1
Jednostka modułowa: Wykonywanie czynności związanych z procesem sprzedaży
341[03].Z1.03
Temat: Rejestracja sprzedaży poprzez fiskalną kasę rejestrującą.
Uwaga! Temat ten powinien być realizowany jako kolejny związany z obsługą kasy
fiskalnej, po zapoznaniu się uczniów z:
 charakterystyką kas stosowanych w procesie kształcenia,
 warunkami ich bezpiecznego i higienicznego użytkowania,
 podstawowymi elementami budowy kasy,
 ogólnie z podstawowymi funkcjami kasy,
 szczegółowo z podstawowymi funkcjami kierownika.
Kasy powinny być już przygotowane do wykonywania funkcji sprzedaży, tzn. powinny mieć
wcześniej zaprogramowane towary, grupy towarowe, stawki VAT itd.
Cel ogólny: kształtowanie umiejętności rejestrowania sprzedaży z zastosowaniem
fiskalnej kasy rejestrujÄ…cej.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:
 przygotować stanowisko kasowe do pracy zgodnie z zasadami bhp i ergonomii,
 rejestrować sprzedaż według etapów określonych w instrukcji użytkowania kasy,
np. w przypadku obsługi kasy ELZAB Alfa EXTRA lub SUPER według 4 etapów:
1) wytworzenie pozycji sprzedaży,
2) podsuma,
3) przeglądanie z możliwością kasowania pozycji,
4) zakończenie sprzedaży.
 odczytać ze zrozumieniem treść paragonu,
 przeczytać ze zrozumieniem instrukcję użytkowania urządzenia technicznego,
 skutecznie komunikować się.
Metody nauczania:
 pokaz z instruktażem,
 metoda tekstu przewodniego,
 ćwiczenia praktyczne  praca z kasą rejestrującą.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
 indywidualna lub zespołowa jednolita (w zależności od warunków techniczno-
organizacyjnych).
Czas: dostosowany do liczebności grupy, liczby kas do ćwiczeń, rodzaju kas (różny stopień
rozbudowania funkcji sprzedażowych), np. 90 min.
Åšrodki dydaktyczne:
 opracowany cennik detaliczny sprzedawanych towarów (wprowadzonych do pamięci
kasy),
 kasy rejestrujÄ…ce,
 instrukcje użytkowania kasy do każdego stanowiska kasowego,
 skrócone instrukcje obsługi kasy opracowane przez nauczyciela do każdego stanowiska
kasowego.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
11
Skrócone instrukcje obsługi kasy są zalecane jako ułatwiające uczniom nabywanie
sprawności w obsłudze kasy. Alternatywą może być zakreślenie najważniejszych
punktów instrukcji mazakiem transparentnym. Pamiętać należy jednak o równoczesnym
kształtowaniu umiejętności ucznia w odczytywaniu oryginalnych instrukcji użytkowania.
Przebieg zajęć:
Zadanie dla ucznia: Rejestracja sprzedaży detalicznej z zastosowaniem kasy rejestrującej.
FAZA WSTPNA
Czynności organizacyjno-porządkowe, podanie tematu zajęć i czasu wykonywania ćwiczeń,
przypomnienie uczniom zasad pracy z tekstem przewodnim oraz instrukcją obsługi kasy,
powtórzenie wiadomości na temat kasy, istotnych z punktu widzenia wykonania zadania.
FAZA WAAŚCIWA  uczeń wykonuje zadanie według następującego instruktażu:
INFORMACJE  uczeń udziela odpowiedzi na pytania, posługując się instrukcją obsługi:
1. Na jakie etapy można podzielić sprzedaż rejestrowaną w kasie?
2. Jaką czynność należy wykonać, by możliwe było rozpoczęcie sprzedaży poprzez kasę?
3. W jakich wariantach, w zależności od ustawienia trybu, można prowadzić sprzedaż
na kasie?
PLANOWANIE  uczeń planuje, w formie pisemnej, wykonanie zadania:
1. Ustala, czy kasa jest gotowa do wykonywania funkcji rejestracji sprzedaży.
2. Ustala, które metody wytworzenia pozycji sprzedaży są możliwe do wykonania
w warunkach techniczno-organizacyjnych pracowni.
3. Ustala, czy będzie ćwiczył obydwa warianty sprzedaży: ze stałą i zmienną ceną.
4. Planuje, które towary i w jakiej ilości będą sprzedawane w czasie kolejnych prób
rejestrowania sprzedaży.
5. Ustala, czy będą wykonywane dodatkowe czynności typu: udzielanie rabatów, sprzedaż
towarów z użyciem wagi, przyjmowanie opakowań zwrotnych.
6. Ustala, z użyciem jakiej formy płatności będzie kończył paragon.
UZGODNIENIE  uczeń konsultuje zaplanowane działania z nauczycielem:
1. Omawia wszystkie punkty z fazy planowania z nauczycielem.
2. Odnosi siÄ™ do uwag i propozycji nauczyciela.
WYKONANIE  uczeń wykonuje zaplanowane i omówione czynności:
1. Wytwarza pozycje sprzedaży według ustalonych metod.
2. Dokonuje podsumy paragonu.
3. Kończy paragon.
4. Wykonuje dodatkowe, uzgodnione z nauczycielem czynności związane z rejestracją
sprzedaży poprzez kasę.
5. Wielokrotnie powtarza czynności rejestracyjne w celu wykształcenia tej umiejętności.
6. Odczytuje ze zrozumieniem, informacje zawarte na paragonach z kasy.
SPRAWDZENIE  uczeń dokonuje samooceny wykonanego zadania odpowiadając na pytania:
1. Czy wykonałeś wszystkie ustalone z nauczycielem czynności związane z rejestracją
sprzedaży na kasie?
2. Czy poprawnie wykonywałeś poszczególne czynności?
3. Czy potrafisz odczytać wszystkie informacje zawarte na paragonie z kasy?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
12
ANALIZA
Uczniowie wraz z nauczycielem wskazują te etapy wykonywania ćwiczenia i te czynności, które
sprawiły im najwięcej trudności, analizują je, nauczyciel udziela dodatkowych wyjaśnień.
Nauczyciel podsumowuje całe ćwiczenie, wskazuje, jakie nowe, ważne umiejętności zostały
wykształcone, jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak ich unikać w przyszłości.
FAZA KOCCOWA
Zakończenie zajęć
Praca domowa
Przeanalizuj po kolei wszystkie wykonywane czynności oraz trudności, które miałeś
w trakcie wykonywania ćwiczeń rejestrujących sprzedaż. Zaobserwuj w sklepach, zapytaj, gdy
nie będzie klientów, jakimi rodzajami kas posługują się kasjerzy/sprzedawcy,
jakie czynności wykonują na kasie, czy któreś z nich sprawiają więcej trudności niż inne.
Podziel się uzyskanymi informacjami i obserwacjami ze swoimi koleżankami i kolegami na
następnych zajęciach.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
 krótkie anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć, trudności
podczas realizowanego zadania i ukształtowanych umiejętności.
INSTRUKCJA DLA UCZNIA  przykład
1. Zapoznaj się z tematem zadania. Zwróć uwagę na czas przeznaczony na jego wykonanie.
2. Przygotuj do pracy stanowisko kasowe zgodnie z zasadami bhp i ergonomii, sprawdz jego
wyposażenie w cennik detaliczny towarów do sprzedaży oraz instrukcję obsługi kasy.
3. Aby poprawnie wykonać zadanie, postępuj według zaproponowanych przez nauczyciela
6 faz tekstu przewodniego posługując się instrukcją obsługi kasy rejestrującej:
INFORMACJE  wykorzystaj instrukcję użytkowania kasy do znalezienia odpowiedzi
na następujące pytania:
1. Na jakie etapy można podzielić sprzedaż rejestrowaną w kasie?
2. Jaką czynność należy wykonać by możliwe było rozpoczęcie sprzedaży poprzez kasę?
3. W jakich wariantach, w zależności od ustawienia trybu, można prowadzić sprzedaż
na kasie?
PLANOWANIE  przeprowadz je w formie pisemnej:
1. Ustal, czy kasa jest gotowa do wykonywania funkcji rejestracji sprzedaży.
2. Ustal, które metody wytworzenia pozycji sprzedaży są możliwe do wykonania
w warunkach techniczno-organizacyjnych waszej pracowni.
3. Ustal, czy będziesz ćwiczył(a) obydwa warianty sprzedaży: ze stałą i zmienną ceną.
4. Zaplanuj, które towary i w jakiej ilości będą sprzedawane w czasie kolejnych prób
rejestrowania sprzedaży.
5. Ustal, czy będą wykonywane dodatkowe czynności typu: udzielanie rabatów, sprzedaż
towarów z użyciem wagi, przyjmowanie opakowań zwrotnych.
6. Ustal, z użyciem jakiej formy płatności będziesz kończył(a) paragon.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
13
UZGODNIENIE
1. Omów wszystkie punkty z fazy planowania z nauczycielem.
2. OdnieÅ› siÄ™ do uwag i propozycji nauczyciela.
WYKONANIE
1. Wytwórz pozycje sprzedaży według ustalonych metod.
2. Dokonaj podsumy paragonu.
3. Zakończ paragon.
4. Wykonaj dodatkowe, uzgodnione z nauczycielem czynności związane z rejestracją
sprzedaży poprzez kasę.
5. Przeprowadz wszystkie zaplanowane próby rejestrowania sprzedaży. Pamiętaj! Aby
wykształcić umiejętność rejestrowania sprzedaży na kasie należy wielokrotnie powtórzyć
ustalone czynności rejestracyjne.
6. Sprawdzaj na bieżąco, czy potrafisz odczytywać wszystkie informacje wydrukowane na
paragonach z kasy.
Pamiętaj!
Zwróć się o pomoc do nauczyciela, jeżeli wskazówka wykonania danej czynności jest dla
ciebie niejasna w instrukcji obsługi kasy lub masz trudność z wykonaniem danej
czynności na kasie.
SPRAWDZENIE
1. Czy wykonałaś/łeś wszystkie ustalone z nauczycielem czynności związane z rejestracją
sprzedaży na kasie?
2. Czy poprawnie wykonywałaś/łeś poszczególne czynności?
3. Czy potrafisz odczytać wszystkie informacje zawarte na paragonie z kasy?
ANALIZA
Przy pomocy swoich koleżanek, kolegów i nauczyciela wskaż te etapy wykonywania
ćwiczenia i te czynności, które sprawiły ci najwięcej trudności, przeanalizuj je, jeżeli czegoś
w dalszym ciągu nie wiesz lub nie potrafisz wykonać, poproś nauczyciela o pomoc.
Odpowiedz sobie na pytanie, jakich nowych umiejętności nauczyłaś/łeś się podczas
dzisiejszych zajęć.
Powodzenia!
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
14
5. ĆWICZENIA
5.1. Technologia i formy sprzedaży
5.1.1 Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Przedstaw własne propozycje ciekawych, futurystycznych rozwiązań techniczno-
organizacyjnych sklepu odzieżowego lub hurtowni odzieżowej.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia, nauczyciel powinien omówić zakres
i sposób wykonania ćwiczenia, zachęcić uczniów do myślenia kreatywnego, innowacyjnego.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) dobrać 3 4-osobowy zespół,
2) zapoznać się z materiałem szkoleniowym, zwłaszcza dotyczącym myślenia innowacyjnego,
3) zorganizować wspólne stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
4) zastosować się do poleceń zawartych w ćwiczeniu,
5) uruchomić swoją wyobraznię i kreatywność (to co nie jest możliwe w bliskiej perspektywie
czasu, może być jak najbardziej realne za kilka czy kilkanaście lat),
6) wspólnie z pozostałymi członkami zespołu dokonać wyboru typu jednostki handlowej, jej
wielkości i asortymentu,
7) przedstawić (graficznie i opisowo) wizję techniczno-organizacyjnych rozwiązań przyszłości
w zakresie np. wyposażenia jednostki handlowej, zastosowanej metody obsługi klienta,
rozwiązań w zakresie merchandisingu wizualnego,
8) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
9) dokonać oceny poprawności i estetyki wykonanego ćwiczenia, a także własnego wkładu
w pracę zespołu.
Zalecane metody nauczania  uczenia siÄ™:
 ćwiczenia, giełda pomysłów, metoda plakatowa.
Åšrodki dydaktyczne:
 duży arkusz szarego papieru,
 mazaki w 4 różnych kolorach,
 linijka,
 literatura z części 7. poradnika dla nauczyciela.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
15
Ćwiczenie 2
Wybierz i uzasadnij wybór formy sprzedaży detalicznej i hurtowej:
- obecnie najczęściej stosowanej,
- przewidywanej przez Ciebie, jako najczęściej stosowanej w przyszłości,
dla następujących towarów handlowych: sprzęt AGD, droga biżuteria, lekarstwa, cement,
samochody osobowe, gazety i czasopisma, galanteria metalowa, programy komputerowe.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia, nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia. Wskazane jest wcześniejsze zorganizowanie wycieczek do
wybranych jednostek handlowych, zwłaszcza hurtowni.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) dobrać 3 4-osobowy zespół,
2) zapoznać się z materiałem szkoleniowym, szczególnie dotyczącym form sprzedaży
detalicznej i hurtowej oraz myślenia innowacyjnego,
3) zorganizować wspólne stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
4) zastosować się do poleceń zawartych w ćwiczeniu,
5) narysować tabelę wg podanego wzoru:
Najczęściej, obecnie, stosowana Metoda sprzedaży, która wg Ciebie
Towar handlowy forma sprzedaży będzie najczęściej stosowana
w przyszłości
Hurt Detal Hurt Detal
& & & & &
6) wypełnić tabelę zgodnie z posiadaną wiedzą, obserwacją funkcjonowania sklepów
i hurtowni oraz wyobrazniÄ…,
7) zaprezentować wykonane zadanie i porównać swoje rozwiązanie z innymi rozwiązaniami,
8) dokonać oceny poprawności i estetyki wykonanego ćwiczenia, a także własnego wkładu
w pracę zespołu.
Zalecane metody nauczania  uczenia siÄ™:
 ćwiczenia, giełda pomysłów, metoda plakatowa.
Åšrodki dydaktyczne:
 arkusz szarego papieru,
 zeszyt przedmiotowy,
 mazaki w 4 różnych kolorach,
 linijka,
 literatura z części 7. poradnika dla nauczyciela.
Ćwiczenie 3
Dobierz i sklasyfikuj asortyment towarowy w następujących jednostkach handlowych:
 hurtownia artykułów papierniczych,
 hurtownia nici,
 hipermarket (np. TESCO, GEANT),
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
16
 automat z napojami chłodzącymi,
 salon sukien ślubnych,
 dom towarowy.
Wskazówki do realizacji:
Nauczyciel powinien na wcześniejszych zajęciach, zadać jako pracę domową przyniesienie
przez uczniów przykładowych ofert handlowych z różnych sklepów i hurtowni.
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia, nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bhp i ergonomii.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) dobrać 3 4-osobowy zespół,
2) zapoznać się z materiałem szkoleniowym, zwłaszcza dotyczącym asortymentu towarowego i
asortymentacji,
3) zorganizować wspólne stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
4) zastosować się do poleceń zawartych w ćwiczeniu,
5) zapoznać się z przykładowymi ofertami handlowymi z różnych jednostek handlowych,
6) dobrać asortyment handlowy do danego rodzaju placówki handlowej i sklasyfikować go
według kryteriów podziału (tekst dotyczący asortymentu handlowego),
7) zaprezentować wykonane ćwiczenie i porównać swoje rozwiązanie z rozwiązaniami innych,
8) dokonać oceny poprawności i estetyki wykonanego ćwiczenia, a także własnego wkładu
w pracę zespołu.
Zalecane metody nauczania  uczenia siÄ™:
 ćwiczenia, elementy metody projektów, pogadanka heurystyczna.
Åšrodki dydaktyczne:
 duży arkusz szarego papieru,
 zeszyt przedmiotowy,
 przykładowe oferty handlowe z różnych jednostek handlowych,
 mazaki w 4 różnych kolorach,
 linijka,
 literatura z części 7. poradnika dla nauczyciela.
Ćwiczenie 4
Dobierz metodę sprzedaży, rodzaj asortymentu (według stopnia jego rozbudowania),
standard obsługi (wysoki, średni, niski) oraz poziom cen (wysokie, przeciętne, niskie)
do wybranych punktów sprzedaży, według poniższej tabelki.
Punkt sprzedaży detalicznej Metoda Asortyment Standard Ceny
sprzedaży obsługi
sklep ogrodniczy
sklep dyskontowy np.  Biedronka
dom towarowy
hipermarket spożywczo-przemysłowy
hurtownia wykładzin i dywanów
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
17
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia, nauczyciel powinien omówić zakres
i sposób wykonania ćwiczenia, odwołać się zarówno do wiedzy, jak i własnych obserwacji
uczniów (także z wycieczek szkolnych do wybranych jednostek handlowych).
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z materiałem szkoleniowym,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) zastosować się do poleceń zawartych w ćwiczeniu,
4) wypełnić powyższą tabelę,
5) zaprezentować wykonane ćwiczenie i porównać z rozwiązaniami innych uczniów,
6) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania  uczenia siÄ™:
 ćwiczenia, pogadanka heurystyczna.
Åšrodki dydaktyczne:
 zeszyt przedmiotowy,
 linijka,
 literatura z części 7. poradnika dla nauczyciela.
4.2. Organizacja sprzedaży detalicznej i hurtowej
4.2.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Zaprojektuj liczbę sprzedawców  kasjerów i opracuj harmonogram czasu pracy dla małego
osiedlowego sklepu spożywczego uwzględniając następujące założenia:
 placówka jest otwarta: poniedziałek  piątek od godz. 6.00 do godz. 21.00
sobota  od 6.00 do 13.00,
 czas przygotowania stanowisk do pracy i zakończenia pracy na stanowiskach  30 minut,
 przyjęta metoda obsługi: samoobsługa, sprzedaż tradycyjna (za ladą)  stoisko monopolowo-
cukiernicze (z kasą) oraz wędliniarskie, odrębne stanowisko kasowe w części
samoobsługowej sklepu,
 nabywcy najliczniej odwiedzajÄ… sklep w godzinach 17.00-21.00 w dni powszednie,
 oprócz osób zatrudnionych na cały etat (40 godz. tygodniowo), możesz też uwzględnić
zatrudnienie na ½ etatu lub pracÄ™ wÅ‚aÅ›ciciela sklepu.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia, nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia. Uczniowie powinni być wcześniej zapoznani z przykładowymi
harmonogramami pracy z wybranych sklepów lub hurtowni.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
18
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) dobrać 3 4-osobowy zespół,
2) zapoznać się z materiałem nauczania pkt.4.2.1., szczególnie dotyczącym zasad organizacji
pracy, harmonogramu pracy oraz rodzajów stanowisk w detalu,
3) zorganizować wspólne stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
4) zastosować się do poleceń zawartych w ćwiczeniu,
5) wypełnić podaną niżej tabelę  harmonogram czasu pracy sprzedawców, uwzględniając
podane założenia,
6) zaprezentować wykonane ćwiczenie i porównać swoje rozwiązanie z innymi,
7) dokonać oceny poprawności i estetyki wykonanego ćwiczenia, a także własnego wkładu
w pracę zespołu.
Sprzedawca Tyg. wymiar Poniedziałek Wtorek Środa Czwartek Piątek Sobota
 kasjer czasu pracy
I
II
&
Zalecane metody nauczania  uczenia siÄ™:
 ćwiczenia, pokaz z objaśnieniem, metoda plakatowa.
Åšrodki dydaktyczne:
 duży arkusz szarego papieru,
 zeszyt przedmiotowy,
 mazaki w 2 różnych kolorach,
 linijka,
 literatura z części 7. poradnika dla nauczyciela.
Ćwiczenie 2
Zaplanuj liczbę i rodzaj stanowisk pracy (wraz z wykazem podstawowych czynności na
danym stanowisku pracy) w średniej wielkości hurtowni artykułów papierniczych,
uwzględniając następujące założenia:
- hurtownia prowadzi sprzedaż z własnego magazynu (obrót składowy),
- hurtownia dysponuje jednym samochodem dostawczym typu van,
- czas pracy placówki: poniedziałek  sobota od 7.00 do 16.00,
- klientami hurtowni są sklepy detaliczne, biura oraz szkoły i przedszkola,
- hurtownia ma swoich stałych klientów, ale ciągle intensywnie zabiega o poszerzenie kręgu
odbiorców,
- placówka prowadzi zarówno konwencjonalny, jak i kontraktowy system sprzedaży,
- placówka posiada stałych dostawców, jest także otwarta na nowe zródła zaopatrzenia.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia, nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia, odwołać się zarówno do wiedzy, jak i własnych obserwacji
uczniów (także z wycieczek szkolnych do wybranych jednostek handlowych).
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
19
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) dobrać 3 4-osobowy zespół,
2) przypomnieć sobie hurtowe formy sprzedaży, zapoznać się z materiałem szkoleniowym,
szczególnie dotyczącym zasad organizacji pracy oraz rodzajów stanowisk w hurcie,
3) wykorzystać swoją wiedzę i spostrzeżenia, (np. z wycieczek do hurtowni, własnych
odwidzin hurtowni),
4) zorganizować wspólne stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
5) zastosować się so poleceń zawartych w ćwiczeniu,
6) rozpisać na arkuszu papieru liczbę i rodzaje proponowanych stanowisk pracy wraz
z wykazem podstawowych czynności dla tych stanowisk,
7) zaprezentować wykonane ćwiczenie i porównać swoje rozwiązanie z rozwiązaniami innych
grup,
8) dokonać oceny poprawności i estetyki wykonanego ćwiczenia, a także własnego wkładu
w pracę zespołu.
Zalecane metody nauczania  uczenia siÄ™:
 ćwiczenia, metoda plakatowa.
Åšrodki dydaktyczne:
 arkusz szarego papieru,
 mazaki w 4 różnych kolorach,
 linijka,
 literatura z części 7. poradnika dla nauczyciela.
Ćwiczenie 3
Opisz dowolne, dobrze zorganizowane stanowisko pracy, zaobserwowane w wybranej
przez siebie jednostce handlowej, w której dokonujesz często zakupu. Uwzględnij następujące
informacje:
 rodzaj jednostki handlowej i jej wielkość,
 rodzaj stanowiska pracy,
 asortyment handlowy,
 zastosowaną formę sprzedaży,
 lokalizację stanowiska pracy w obrębie jednostki handlowej,
 wyposażenie miejsca pracy (podstawowe i pomocnicze),
 zakres czynności na stanowisku,
 rodzaj szczególnych utrudnień i obciążeń wynikających z obsługi wybranego stanowiska
pracy,
 warunki w zakresie bhp i ppoż.
Zastanów się, czy coś byś zmienił(a) w organizacji pracy na opisywanym stanowisku.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia, nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia podkreślając kompleksowy charakter zakresu wiedzy
i umiejętności, którymi muszą wykazać się uczniowie, aby poprawnie wykonać to ćwiczenie.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
20
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wykorzystać zdobytą dotychczas wiedzę oraz swoje obserwacje i spostrzeżenia kupującego,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) zastosować się do poleceń zawartych w ćwiczeniu,
4) przedstawić graficznie usytuowanie opisywanego stanowiska pracy w obrębie jednostki
handlowej i jego wyposażenie techniczne, dokonać opisu miejsca roboczego według
ww. wskazówek,
5) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
6) dokonać oceny poprawności i estetyki wykonanego ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania  uczenia siÄ™:
 ćwiczenia, metoda plakatowa.
Åšrodki dydaktyczne:
 arkusz szarego papieru,
 zeszyt przedmiotowy,
 pisaki w 4 różnych kolorach,
 linijka,
 literatura z części 7. poradnika dla nauczyciela.
Ćwiczenie 4
Na podstawie danych zamieszczononych w tabeli s. 20 21, wylicz wartość ubytków
naturalnych w marcu br., przy wartości sprzedaży wynoszącej:
 mięso i wędliny 65 820 zł,
 warzywa krajowe 15 340 zł,
 ciasto własnej produkcji 12 560 zł,
 owoce cytrusowe 20 320 zł,
 owoce krajowe 14 680 zł.
Określ konsekwencje dla personelu sprzedającego w sklepu, w sytuacji przekroczenia
wyliczonych limitów ubytków.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia, nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z materiałem szkoleniowym, zwłaszcza wskaznikami ubytków naturalnych,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) zastosować się do poleceń zawartych w ćwiczeniu,
4) wyliczyć wartość dopuszczalnych limitów ubytków naturalnych,
5) określić zakres odpowiedzialności materialnej wynikającej z przekroczenia tych limitów,
6) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
7) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
21
Zalecane metody nauczania  uczenia siÄ™:
 ćwiczenia, pogadanka heurystyczna.
Åšrodki dydaktyczne:
 zeszyt przedmiotowy,
 kalkulator,
 linijka,
 literatura z części 7. poradnika dla nauczyciela.
4.3. Sztuka sprzedawania
4.3.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Przedstaw formy aktywizacji sprzedaży, które zauważyłaś/łeś w odwiedzanych przez siebie
punktach sprzedaży:
 małym osiedlowym sklepie z tradycyjną metodą obsługi klienta,
 supermarkecie lub hipermarkecie,
 domu towarowym,
 dowolnej hurtowni.
Zastanów się, które z nich najbardziej oddziałują na ciebie jako klienta? Które z form
aktywizacji sprzedaży byś wybrał(a)?
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia, nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia, odwołać się do wiedzy i obserwacji uczniów.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z materiałem szkoleniowym,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) zastosować się do poleceń zawartych w ćwiczeniu,
4) wypełnić podaną niżej tabelę,
5 zaprezentować wykonane ćwiczenie i porównać swoje rozwiązanie z innymi,
6) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Rodzaj Asortyment Stosowane formy Formy aktywizacji Formy aktywizacji,
jednostki towarowy aktywizacji sprzedaży najsilniej które według mnie
handlowej sprzedaży działające na mnie powinny być zastosowane
& & & & &
Zalecane metody nauczania  uczenia siÄ™:
 ćwiczenia, metoda plakatowa.
Åšrodki dydaktyczne:
 duży arkusz szarego papieru,
 mazaki w 4 różnych kolorach,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
22
 linijka,
 literatura z części 7. poradnika dla nauczyciela.
Ćwiczenie 2
Podaj zaobserwowane przez ciebie jako klienta przykłady zachowań sprzedawców:
- właściwych i godnych naśladowania,
- nagannych, zniechęcających klientów oraz szkodzących wizerunkowi danej firmy handlowej.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia, nauczyciel powinien omówić sposób
wykonania ćwiczenia, podkreślając znaczenie umiejętności obserwacji i refleksji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z materiałem szkoleniowym,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) zastosować się do poleceń zawartych w ćwiczeniu,
4) sporządzić notatkę z obserwacji i własnych doświadczeń jako klienta,
5) zaprezentować wykonane ćwiczenie i porównać swoje przemyślenia z obserwacjami
i doświadczeniami innych uczniów,
6) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania  uczenia siÄ™:
 ćwiczenia, elementy metody sytuacyjnej, pogadanka heurystyczna.
Åšrodki dydaktyczne:
 zeszyt przedmiotowy,
 literatura z części 7. poradnika dla nauczyciela.
Ćwiczenie 3
Opracuj i odegraj scenariusze rozmowy sprzedażowej odbywającej się:
 w perfumerii oferujÄ…cej markowe produkty,
 w supersamie na stoisku wędliniarskim,
 w hurtowni farb i lakierów.
Wykorzystaj swoją wiedzę na temat metod obsługi klienta, zasad i techniki prowadzenia
rozmowy sprzedażowej, a także substytucyjności i komplementarności towarów.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia, nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia, podkreślając znaczenie zastosowania metody symulacyjnej do
przećwiczenia rozmowy sprzedażowej.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) dobrać 3 4-osobowy zespół,
2) wykorzystać zdobytą wiedzę oraz swoje obserwacje i spostrzeżenia kupującego,
3) zorganizować wspólne stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
23
4) zastosować się do poleceń zawartych w ćwiczeniu,
5) wspólnie z innymi członkami zespołu opracować scenariusze rozmów sprzedażowych,
6) zaprezentować wykonane ćwiczenie  odgrywając rolę sprzedawcy i klienta w trzech
sytuacjach sprzedażowych,
7) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia i swojego wkładu pracy w zespole.
Zalecane metody nauczania  uczenia siÄ™:
 ćwiczenia, metoda symulacyjna.
Åšrodki dydaktyczne:
 arkusz szarego papieru,
 zeszyt przedmiotowy,
 pisaki w 3 różnych kolorach,
 linijka,
 literatura z części 7. poradnika dla nauczyciela.
Ćwiczenie 4
Korzystając z przepisów Ustawy o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz
o zmianie kodeksu cywilnego, przedstaw:
 obowiązki sprzedawcy wynikające z przepisów tej ustawy,
 uprawnienia konsumenta w przypadku niezgodności towaru z umową.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia, nauczyciel powinien podkreślić znaczenie
umiejętności interpretowania przepisów prawnych, a także umiejętności korzystania z różnych
zródeł informacji, np. ze stron internetowych instytucji i organizacji związanych z ruchem
konsumenckim.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z materiałem szkoleniowym, zwłaszcza przepisami ww. ustawy,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) zastosować się do poleceń zawartych w ćwiczeniu,
4) sporządzić notatkę dotyczącą obowiązków sprzedawcy oraz uprawnień konsumenta,
5) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
6) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania  uczenia siÄ™:
 praca z komputerem (Internetem jako narzędziem wyszukiwania informacji), pogadanka
heurystyczna.
Åšrodki dydaktyczne:
 stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu lub Ustawa z dnia 27 lipca 2002 r.
o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie kodeksu cywilnego
(Dz.U. nr 141, poz. 1176, ze zm.)  w formie tekstowej,
 zeszyt przedmiotowy,
 literatura z części 7. poradnika dla nauczyciela.
Ćwiczenie 5
Poniżej opisana jest pewna sytuacja związana ze zgłoszeniem reklamacji. Twoim zadaniem
jest:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
24
 opracowanie algorytmu (wykazu podejmowanych czynności według właściwej kolejności)
postępowania reklamacyjnego sprzedawcy w przedstawionej sytuacji,
 zainscenizowanie rozmowy pomiędzy klientką zgłaszającą reklamację a sprzedawcą
(pamiętaj o zastosowaniu techniki odpowiadania na zarzuty!),
 wypełnienie druku zgłoszenia reklamacyjnego.
Opis sytuacji
Klientka sklepu obuwniczego reklamuje parę obuwia  eleganckich czółenek, które zakupiła
miesiąc wcześniej. Klientka jest bardzo zdenerwowana, ponieważ mimo stosunkowo wysokiej
ceny obuwia  240 zł, mają one wadliwe wykończenie wewnętrzne, wkładki są niewygodne,
podrażniają stopę oraz powodują rozdarcie rajstop na piętach. Klientka jest osobą około
50-letnią, emocjonalną (typ choleryka), wyglądającą na osobę średnio zamożną, dla której ten
wydatek był znaczącym, podkreśla ona w czasie zgłaszania reklamacji swoją rozczarowanie co
do jakości obuwia i złość spowodowaną faktem, że zakup czółenek został dokonany na specjalną
okazję i konieczność oddania obuwia do ekspertyzy rzeczoznawcy, oczekiwanie do dwóch
tygodni na odpowiedz i ewentualne załatwienie reklamacji, jest dla niej zupełnie nie do
przyjęcia.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia, nauczyciel powinien podkreślić znaczenie
przećwiczenia scenki prezentującej rozmowę reklamacyjną, w której uczniowie powinni
wykazać umiejętnością przyjmowania zgłoszenia reklamacyjnego, w tym posługiwania się
technikami odpowiadania na zarzuty.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zaprosić kolegę lub koleżankę do współpracy przy wykonaniu ćwiczenia,
2) zapoznać się z materiałem szkoleniowym,
3) zorganizować wspólne stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
4) zastosować się do poleceń zawartych w ćwiczeniu,
5) sporządzić algorytm postępowania sprzedawcy związany z przyjęciem zgłoszenia
reklamacyjnego,
6) zainscenizować, wraz z koleżanką/kolegą rozmowę reklamacyjną sprzedawcy i klientki,
7) wypełnić druk zgłoszenia reklamacyjnego, z uwzględnieniem założenia, że konieczna
będzie ekspertyza rzeczoznawcy,
8) zaprezentować wykonane ćwiczenie na forum klasy,
9) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania  uczenia siÄ™:
 ćwiczenia, metoda symulacyjna.
Åšrodki dydaktyczne:
 zeszyt przedmiotowy,
 druk zgłoszenia reklamacyjnego,
 literatura z części 7. poradnika dla nauczyciela.
Ćwiczenie 6
Korzystając z przepisów Ustawy o ochronie niektórych praw konsumentów oraz
odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny, przedstaw:
 przykładowe miejsca oraz warunki zawierania umów, których dotyczą przepisy tej ustawy,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
25
 uprawnienia konsumenta w przypadku zawarcia umowy poza lokalem przedsiębiorstwa oraz
umowy na odległość.
Wskazówki do realizacji:
Uczniowie powinni wykonać to ćwiczenie z wykorzystaniem technologii informacyjnej 
Internetu jako narzędzia wyszukiwania potrzebnych informacji  przepisów ww. ustawy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z materiałem szkoleniowym, zwłaszcza przepisami ww. ustawy,
3) zastosować się do poleceń zawartych w ćwiczeniu,
4) sporządzić notatkę, uwzględniającą sytuacje, w których mają zastosowanie wymienione
przepisy oraz uprawnienia konsumenta wynikające z zawarcia umowy sprzedaży
w przedstawionych sytuacjach,
5) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
6) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania  uczenia siÄ™:
 praca z komputerem, pogadanka heurystyczna.
Åšrodki dydaktyczne:
 tekst Ustawy z dnia 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz
odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny (Dz.U. nr 22, poz. 271
ze zm.), możesz się z nim zapoznać np. w Internecie: www.uokik.gov.pl
 zeszyt przedmiotowy,
 literatura z części 7. poradnika dla nauczyciela.
4.4. Sfinalizowanie transakcji handlowej
4.4.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wylicz należny podatek VAT od sprzedaży w hurcie i detalu, towarów podanych
w poniższej tabelce:
SPRZEDAÅ» HURTOWA
Towar Stawka Wartość sprzedaży Kwota podatku Wartość sprzedaży
VAT netto należnego brutto
Miód naturalny 3% 2 350 zł
(sprzedaż produkcji rolnej)
Ryby świeże 3% 3 200 zł
(produkcja hodowlana)
Obuwie dziecięce 7% 10 690 zł
Makaron 7% 6 158 zł
Odtwarzacz CD 22% 22 240 zł
Obuwie damskie 22% 14 560 zł
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
26
SPRZEDAÅ» DETALICZNA
Towar Wartość Stawka Kwota podatku Wartość sprzedaży
sprzedaży brutto VAT należnego netto
Winogrono (od rolnika) 129,78 zł 3%
Orzechy laskowe 271,91 zł 3%
(od rolnika)
Cukier 192,60 zł 7%
Mapa świata (wyd.poligraf.) 27,82 zł 7%
Pralka 7 612,82 zł 22%
Długopis 39,04 zł 22%
Odpowiedz na pytanie: Dlaczego przedsiębiorstwa handlowe obliczają należny PTU?
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia, nauczyciel powinien upewnić się, czy
uczniowie rozumieją różnicę w sposobie obliczania stawek podatku VAT w detalu i hurcie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z materiałem szkoleniowym, zwłaszcza dotyczącym sposobu obliczania PTU,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) zastosować się do poleceń zawartych w ćwiczeniu,
4) wypełnić podaną powyżej tabelkę oraz napisać krótką odpowiedz na zadane pytanie,
5) zaprezentować wykonane ćwiczenie i porównać swoje rozwiązanie z innymi,
6) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania  uczenia siÄ™:
 ćwiczenia, pogadanka heurystyczna.
Åšrodki dydaktyczne:
 zeszyt przedmiotowy,
 linijka,
 kalkulator,
 literatura z części 7. poradnika dla nauczyciela.
Ćwiczenie 2
Przećwicz ważenie produktów spożywczych za pomocą wagi elektronicznej, zgodnie
z załączoną do niej instrukcją obsługi oraz opracowanym cennikiem sprzedaży detalicznej
(tzn. z cenami brutto, z naliczonym podatkiem VAT). Zwróć szczególną uwagę  na podane
w instrukcji użytkownika wagi  warunki bezpieczeństwa, a także czynności uruchomienia wagi
w sposób zabezpieczający właściwe wykonanie czynności ważenia.
Możesz skorzystać z propozycji zważenia następujących artykułów:
 0,20 kg cukierków owocowych w cenie 16,50 zł za 1 kg, opakowanie  torebka foliowa,
 0,30 kg cukierków owocowych w cenie 10,40 zł za 1 kg, opakowanie  torebka foliowa,
 0,50 kg jabłek w cenie 2,50 zł za 1 kg, opakowanie  torebka foliowa lub papierowa,
 0,70 kg jabłek w cenie 1,80 zł za 1 kg, opakowanie  torebka foliowa lub papierowa,
 0,15 kg kaszy (dowolny rodzaj) w cenie 3,60 zł za 1 kg, towar ważony w pojemniku,
 0,40 kg kaszy w cenie 2,60 zł za 1 kg, towar ważony w pojemniku,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
27
 0,25 kg ciasteczek na wagę w cenie 12,40 zł za 1 kg, towar ważony w pojemniku,
 0,45 kg ciasteczek na wagę w cenie 8,50 zł za 1 kg, towar ważony w pojemniku.
Proponowane czynności ważenia:
1) ważenie produktów bez tarowania, np. w torebkach foliowych lub papierowych,
2) ważenie z tarowaniem  produkty sypkie ważone w pojemniku,
3) ważenie z ceną wprowadzaną każdorazowo bezpośrednio z klawiatury,
4) ważenie z ceną wprowadzoną wcześniej do pamięci wagi,
5) sumowanie w pamięci wagi ważonych towarów.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia, nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,
właściwego przygotowania wagi elektronicznej do czynności ważenia oraz wykorzystania
funkcji tarowania. Na wcześniejszych zajęciach nauczyciel powinien ustalić z uczniami sposób
zgromadzenia i przygotowania produktów do ważenia, opakowań, pojemników, a także odzieży
ochronnej.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zgromadzić produkty do ważenia wraz z opakowaniami oraz pojemnikiem do ważenia
artykułów sypkich,
2) zapoznać się z instrukcją obsługi wagi elektronicznej,
3) zorganizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bhp, sanitarnymi i ergonomii,
4) zastosować się do poleceń zawartych w ćwiczeniu:
 wykonania ćwiczenia,
 uruchomienia wagi, jej bezpiecznego użytkowania oraz ważenia bez tarowania
i z tarowaniem,
5) wykonać czynności ważenia,
6) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania  uczenia siÄ™:
 pokaz z instruktażem, metoda przewodniego tekstu, ćwiczenia  obsługa wagi.
Åšrodki dydaktyczne:
 elektroniczna waga sklepowa, np. CAS CORP. typu ANGEL AP-MX,
 instrukcja obsługi wagi,
 produkty przygotowane do ważenia,
 opakowania (torebki foliowe i papierowe) oraz pojemnik właściwy dla artykułów
spożywczych,
 Å‚opatka,
 odzież ochronna,
 lada sprzedażowa (ławka lub stół).
Ćwiczenie 3
Przeanalizuj znaczenie powszechnego stosowania kas elektronicznych w handlu z punktu
widzenia korzyści dla:
 nabywcy towarów,
 osoby inkasującej należność,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
28
 przedsiębiorstwa handlowego.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia, nauczyciel powinien odwołać się do
obserwacji i spostrzeżeń uczniów jako konsumentów, a także do rozmów ze sprzedawcami
w czasie wycieczek szkolnych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z materiałem szkoleniowym,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) zastosować się do poleceń zawartych w ćwiczeniu,
4) wypełnić poniższą tabelkę,
Korzyści ze stosowania kas elektronicznych (rejestracyjnych i rejestrujących-fiskalnych) w handlu:
- dla kupujących - dla obsługujących inkaso - dla przedsiębiorstw
należności handlowych
& & &
5) zaprezentować wykonane ćwiczenie i porównać swoją odpowiedz z odpowiedziami innych,
6) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania  uczenia siÄ™:
 ćwiczenia, pogadanka heurystyczna.
Åšrodki dydaktyczne:
 zeszyt przedmiotowy,
 linijka,
 literatura z części 7. poradnika dla nauczyciela.
Ćwiczenie 4
Zarejestruj na kasie sprzedaż i jej zakończenie.
Zadanie należy wykonać w 3 etapach:
1. Zarejestrować sprzedaż detaliczną z zastosowaniem kasy fiskalnej według
przygotowanego cennika sprzedaży detalicznej, na towary wprowadzone wcześniej do
pamięci kasy.
2. Inkasować należność do każdego z drukowanych paragonów.
3. Po zakończeniu sprzedaży wydrukować raporty: koniec zmiany kasjera oraz dobowy.
Odpowiedz ustnie na pytania: jakie informacje zawarte sÄ… na paragonie fiskalnym, jakie
w raporcie: koniec zmiany kasjera, a jakie w raporcie dobowym?
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia, nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy
oraz prawidłowego przygotowania kasy do pracy i jej użytkowania.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
29
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z materiałem szkoleniowym, zwłaszcza dotyczącym zasad obsługi stanowiska
kasowego oraz zasad przyjmowania należności przez kasjera,
2) zapoznać się z instrukcją obsługi kasy (np. powszechnie używanej kasy ELZAB ALFA ),
a w szczególności tekstów dotyczących:
 Zasady obsługi funkcji kasy,
 Menu główne FUNKCJE KASJERA,
 Menu główne FUNKCJE KIEROWNIKA (raport dobowy fiskalny),
 Sprzedaż.
3) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia zgodnie z zaleceniami bhp,
4) zastosować się do poleceń zawartych w ćwiczeniu,
5) wykonać zadane czynności:
 rejestrowania sprzedaży według opracowanego cennika sprzedaży detalicznej,
 inkasa należności,
 wydrukowania raportu: koniec zmiany kasjera oraz raportu dobowego,
 udzielić odpowiedzi na zadane pytanie.
6) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania  uczenia siÄ™:
 pokaz z instruktażem, metoda przewodniego tekstu, ćwiczenia - obsługa kasy rejestrującej.
Åšrodki dydaktyczne:
 fiskalna kasa rejestrujÄ…ca, np. typu ELZAB ALFA EXTRA (SUPER),
 instrukcja obsługi kasy,
 cennik sprzedaży detalicznej symulowanej firmy handlowej,
 banknoty i monety dla kupujÄ…cego oraz dla kasjera do wydawania reszty,
 lada sprzedażowa (ławka, stół),
 odzież ochronna.
Ćwiczenie 5
Sporządz dokumentację sprzedaży.
Zadanie należy wykonać w 7 etapach:
1. SporzÄ…dz, w imieniu sprzedajÄ…cego, fakturÄ™ VAT na podstawie danych:
 Dostawca: Hurtownia Odzieży  Modny Strój sp. z o.o., adres: 60-210 Zielona Góra,
ul. Składowa 23, NIP: 568-13-44-320,
nr konta bankowego: 28 1140 1445 1020 0000 0022 2134
 Sklep Odzieżowy  Elegancja Wacław Sudecki, 67-100 Nowa Sól, ul. Bytomska 14,
NIP: 772-124-34-45,
 Nr faktury: 123/H/06, - Data sprzedaży: 23.03.2006
 Zapłata: przelew 7 dni - Data wystawienia faktury: 23.03.2006
 Towary:
- koszula męska GP 24, szt. 40, cena jedn. netto  32 zł, 22% VAT,
- kurtka męska K12, szt. 16, cena jedn. netto  110 zł, 22% VAT,
- bluzka damska DX 06, szt. 24, cena jedn. netto  46 zł, 22% VAT,
- spódnica damska LD 22, szt. 30, cena jedn. netto  62 zł, 22% VAT,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
30
- sweterek niemowlęcy D12, symbol PKWiU  18.24.11, szt. 20, cena jedn.netto  24 zł,
7%VAT,
- śpioszki MOPS, symbol PKWiU  18.24.11, szt. 30, cena jedn. netto 18 zł, 7%V AT.
2. Wystaw, w imieniu nabywcy towarów, polecenie przelewu tytułem zapłaty za ww.
fakturÄ™.
3. Wystaw fakturę VAT korygującą do powyższej faktury. Przyczyna  sklep zwrócił
dwie kurtki męskie posiadające przebarwienia tkaniny, właściciel hurtowni uznał tę
reklamację jakościową, ponieważ nie posiada jednak na stanie kurtek na wymianę,
uzgodniono korektę sprzedaży.
4. W imieniu odbiorcy  właściciela Sklepu Odzieżowego  Elegancja  wystaw notę
korygującą do faktury korygującej, w której sprzedający  Hurtownia Odzieży
 Modny Strój , wpisała błędnie imię odbiorcy: Władysław zamiast Wacław.
5. Przyjmując założenie, że sprzedający (ww. hurtownia) dopiero rozpoczęła działalność
i korzysta jeszcze ze zwolnienia podmiotowego z tytułu podatku VAT, wystaw w ich
imieniu rachunek na podstawie ww. danych (wybierz te, które do wystawienia
rachunku sÄ… potrzebne).
6. Na podstawie przepisów zawartych w załącznikach do Ustawy z dnia 11 marca 2004 r.
o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535), wypisz po 3 przykłady towarów
opodatkowanych stawkami
VAT obniżonymi, z podaniem stawki VAT oraz symbolu PKWiU.
7. Udziel odpowiedzi pisemnej: Jak długo przedsiębiorstwo handlowe ma obowiązek
przechowywać dokumentację dotyczącą sprzedaży?
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia, nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bhp i ergonomii. Zaleca się
wykonanie ćwiczenia z wykorzystaniem techniki komputerowej (wirtualna wersja ustawy, np. na
stronie: www.mf.gov.pl), lub na podstawie wersji wydrukowanej załączników do ustawy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z materiałem szkoleniowym,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) zastosować się do poleceń zawartych w instrukcji,
4) wykonać zadanie według podanych etapów:
 na podstawie danych i przyjętych założeń wypełnić druki: faktury VAT, faktury VAT
korygującej, noty korygującej, rachunku (brakujące dane przy sporządzaniu dokumentów
ustal dowolnie),
 sporządzić notatkę na podstawie przepisów zawartych w załącznikach do ww. ustawy
(zaleca się skorzystać z jej wirtualnej wersji, np. na stronie www.mf.gov.pl),
 udzielić krótkiej pisemnej odpowiedzi do pytania odnośnie okresu przechowywania
dokumentacji sprzedaży,
5) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania  uczenia siÄ™:
 ćwiczenia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
31
Åšrodki dydaktyczne:
 Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535),
zaleca siÄ™ skorzystanie z wirtualnej wersji ustawy w Internecie (np. na stronie:
www.mf.gov.pl),
 stanowisko komputerowe z dostępem do internetu,
 druki: faktury VAT stosowanej w handlu hurtowym, faktury VAT korygujÄ…cej, noty VAT
korygujÄ…cej, rachunku, polecenia przelewu,
 zeszyt przedmiotowy,
 literatura z części 7. poradnika dla nauczyciela.
Ćwiczenie 6
Przygotuj utarg do odprowadzenia.
Zadanie należy wykonać w 4 etapach:
1. Dokonaj rozliczenia kasjera poprzez wpisanie do niżej zamieszczonego formularza
następujących danych:
 stan gotówki w kasie przed rozpoczęciem sprzedaży w dniu 30 marca 2006 r.  156,40 zł;
 podsumowane w kontrolce sprzedaży wpłaty z dnia 30 marca  3 560,50 zł;
 stan gotówki (po przeliczeniu)  3 690,90 zł;
 czeki gotówkowe  220, 60 zł;
 reklamacja uznana przez rzeczoznawcę  26 zł;
 pogotowie kasowe na dzień następny  134,20zł.
Wylicz wysokość kwoty, która została odprowadzona przez jednego z właścicieli sklepu jako
wpłata do banku?
2. Sporządz bankowy dowód wpłaty na wyliczoną kwotę odprowadzanego utargu.
3. Odpowiedz ustnie, jak przygotujesz pieniÄ…dze i czeki do odprowadzenia jako utarg?
4. Właściciele sklepu, z którego odprowadzany jest utarg, rozważają możliwość podpisania
umowy z firmą obsługującą obrót kartami płatniczymi. Pomóż im w podjęciu decyzji
poprzez:
 wskazanie korzyści z dokonywania zapłaty kartą płatniczą dla nabywcy i dla
przedsiębiorstwa handlowego,
 wskazanie niezbędnego wyposażenia i zasad obsługi zapłaty kartą płatniczą.
Rozliczenie kasjera na dzień 30 marca 2006 r.
Lp. Treść Kwota
1 Gotówka w kasie (stan faktyczny)
2 Czeki
3 Razem wpływy ze sprzedaży
4 Stan gotówki z dnia poprzedniego
5 Suma wpłat w kontrolce sprzedaży
6 Zwroty klientów i reklamacje
7 Wpłata utargu do banku
8 Stan pogotowia kasowego na dzień następny
9 Niedobór/nadwyżka gotówki
Sklep Papierniczy  Papirus sp.j. Borowiec i Cichy, 91-104 Aódz, ul. Aagiewnicka 3
Nr rachunku bankowego firmy: 32 1140 1645 1030 0000 0023 4121
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia, nauczyciel powinien omówić zakres
i technikę wykonania ćwiczenia, dokładnie wyjaśniając poszczególne etapy jego wykonania.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
32
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z materiałem szkoleniowym,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) zastosować się do poleceń zawartych w instrukcji,
4) wykonać zadanie poprzez:
 wypełnienie powyższej tabelki,
 sporządzenie bankowego dowodu wpłaty utargu dziennego (wykorzystaj dodatkowe
dane),
 udzielenie ustnej odpowiedzi na pytanie 3 i 4,
5) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
6) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania  uczenia siÄ™:
 ćwiczenia, pogadanka heurystyczna.
Åšrodki dydaktyczne:
 druk bankowego i pocztowego dowodu wpłaty,
 zeszyt przedmiotowy,
 kalkulator i linijka,
 literatura z części 7. poradnika dla nauczyciela.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
33
6. EWALUACJA OSIGNIĆ UCZNIA
Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego
Test dwustopniowy do jednostki modułowej  Wykonywanie czynności
związanych z procesem sprzedaży
Test składa się z 22 zadań wielokrotnego wyboru, z których:
- zadania 1, 3, 4, 5, 7, 8, 11, 12, 13, 14, 15, 18, 19, 21 sÄ… z poziomu podstawowego,
- zadania 2, 6, 9, 10, 16, 17, 20, 22 sÄ… z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedz uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedz lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań  uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:
- dopuszczający  za rozwiązanie co najmniej 7 zadań z poziomu podstawowego,
- dostateczny  za rozwiązanie co najmniej 11 zadań z poziomu podstawowego,
- dobry  za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,
- bardzo dobry  za rozwiązanie 20 zadań, w tym co najmniej 6 z poziomu
ponadpodstawowego.
Klucz odpowiedzi: 1.a, 2.b, 3.c, 4.b, 5.c, 6.b, 7.c, 8.b, 9.d, 10.b, 11.a, 12.c, 13.c,
14.a, 15.c, 16.b, 17.a, 18.d, 19.b, 20.d, 21.c, 22.d.
Plan testu
Nr Cel operacyjny Kategoria Poziom Poprawna
zad. (mierzone osiągnięcia ucznia) celu wymagań odpowiedz
1 Rozpoznać elementy merchansingu-mix A P a
Zidentyfikować działania wywołujące efekt
2 B PP b
synergiczny w handlu
Dobrać formę sprzedaży do asortymentu
3 C P c
towarowego
4 Zidentyfikować dobra substytucyjne B P b
Sklasyfikować asortyment handlowy danej
5 B P c
jednostki handlowej wg stopnia złożoności
Wyjaśnić istotę uniwersalizacji asortymentu
6 B PP b
handlowego
Rozróżnić zasady organizacji pracy
7 B P c
w handlu
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
34
Nr Cel operacyjny Kategoria Poziom Poprawna
zad. (mierzone osiągnięcia ucznia) celu wymagań odpowiedz
Zaklasyfikować merchandising wizualny do
8 B P b
odpowiedniej grupy czynności handlowych
Dobrać właściwą technikę argumentacji do
9 C PP d
podanej sytuacji sprzedażowej
Dobrać właściwą technikę odpowiadania na
10 D PP b
zarzuty w danej sytuacji sprzedażowej
Zastosować nowoczesny sposób
11 C P a
prowadzenia rozmowy sprzedażowej
Dobrać właściwą formę aktywizacji
12 C P c
sprzedaży w hurcie
Rozróżnić kasę rejestracyjną od
13 rejestrującej oraz wyjaśnić obowiązek B P c
ewidencjonowania poprzez kasÄ™ fiskalnÄ…
Rozróżnić zasady obliczania należnego
14 B P a
VAT w detalu i hurcie
15 Wypełnić fakturę VAT C P c
Rozróżnić elementy raportów: koniec
16 B PP b
zmiany kasjera oraz dobowego
Zastosować powielacz przy przyjmowaniu
17 C PP a
zapłaty kartą płatniczą
Zidentyfikować funkcję gwarancyjną
18 B P d
weksla
Rozpoznać sytuacje, w których stosuje się
19 B P b
notÄ™ VAT korygujÄ…cÄ…
Rozróżnić szczegółowe czynności
20 składające się na procedurę przyjmowania B PP d
zapłaty kartą płatniczą
Zinterpretować przepisy z zakresu ochrony
21 praw konsumenta i postępowania C P c
reklamacyjnego
Przeanalizować uprawnienia klienta
wynikające z przepisów dotyczących
22 C PP d
zawierania umowy poza lokalem
przedsiębiorstwa
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
35
Przebieg testowania
INSTRUKCJA DLA NAUCZYCIELA
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym
wyprzedzeniem.
2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego i jego zakres.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
5. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
6. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony na
udzielanie odpowiedzi.
7. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru
dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do wysiłku).
8. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie
zakończenia udzielania odpowiedzi.
9. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
10. Sprawdz wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
11. Przeprowadz analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i i zakres wybierz te zadania, które
sprawiły uczniom największe trudności.
12. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
13. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń
dydaktycznych  niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.
INSTRUKCJA DLA UCZNIA
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartÄ™ odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 22 zadania z poziomu podstawowego i ponadpodstawowego wymagań
edukacyjnych. Są to zadania zamknięte wielokrotnego wyboru. Zadania trudniejsze
z poziomu ponadpodstawowego sÄ… oznaczone *
5. Pamiętaj, że w każdym zadaniu tylko jedna odpowiedz jest prawidłowa!
6. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej
rubryce znak X. W przypadku pomyłki, należy błędną odpowiedz zaznaczyć kółkiem,
a następnie ponownie zakreślić odpowiedz prawidłową.
7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
8. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie na
pózniej i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.
9. Na rozwiÄ…zanie testu masz 40 min.
Powodzenia
Materiały dla ucznia:
 instrukcja,
 zestaw zadań testowych,
 karta odpowiedzi.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
36
ZESTAW ZADAC TESTOWYCH
1. Usługi wolne i związane w ramach merchandisingu-mix wchodzą w zakres:
a) działań dotyczących towaru,
b) działań dotyczących marży,
c) działań dotyczących promocji,
d) działań składających się na technologię sprzedaży.
2.* Przykładem działań w celu osiągnięcia efektu synergicznego w handlu jest:
a) wydłużenie dobowego i tygodniowego czasu pracy przedsiębiorstwa handlowego,
b) stosowanie nowoczesnych technicznych środków sprzedaży oraz nowych rozwiązań
organizacyjnych,
c) jednoczesne rozszerzenie i pogłębienie asortymentu handlowego,
d) właściwy dobór form sprzedaży, dostosowanych do asortymentu handlowego.
3. Która z form sprzedaży jest najbardziej skuteczna w salonie sprzedaży samochodów:
a) preselekcja,
b) tradycyjna metoda obsługi,
c) rozwinięta forma obsługi tradycyjnej,
d) sprzedaż osobista?
4. Przykładem dóbr substytucyjnych są:
a) blok techniczny i podręcznik,
b) długopis i edytor tekstu,
c) zeszyt i długopis,
d) ołówek i gumka do ścierania.
5. Hipermarket  Wszystko do budowy, remontu i wyposażenia domu oferuje asortyment
handlowy:
a) wąski i głęboki,
b) wąski i płytki,
c) szeroki i głęboki,
d) szeroki i płytki.
6.* Uniwersalizacja asortymentu punktów sprzedaży powinna być budowana w oparciu o:
a) kryterium częstotliwości zakupu,
b) pokrewieństwo handlowe,
c) podobny cykl odnawialności zakupów,
d) kryterium zastosowania tej samej metody obsługi.
7. Samoobsługowy sklep osiedlowy zatrudnia dodatkowo sprzedawcę na półetatu w godzinach
15.00 19.00, kiedy jest największe natężenie ruchu klientów. Jest to wyrazem stosowania
bezpośrednio:
a) zasady ekonomicznego działania,
b) zasady podziału pracy,
c) zasady koncentracji,
d) zasady optymalnego wyniku działania.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
37
8. Czynności z zakresu merchandisingu wizualnego należą do grupy czynności:
a) przygotowawczo-zakończeniowych,
b) przygotowawczych do sprzedaży,
c) sprzedażowych,
d) porzÄ…dkowych.
9.* Obsługujesz klienta, którym jest mężczyzna w średnim wieku, jest zainteresowany zakupem
supernowoczesnej kuchenki gazowo-elektrycznej. Którą z technik argumentacji zastosujesz
podczas rozmowy sprzedażowej:
a) prezentowania towaru,
b) alternatywnÄ…,
c) argumentacji jakościowej,
d) koncentracji?
10.* Sprzedawca przekonał swoją klientkę zainteresowaną zakupem sukni wizytowej, że kolor
brązowy, który uważała za niemodny i smutny, jest obecnie odzwierciedleniem
najnowszych trendów w modzie, a poza tym korzystnie podkreśla kolor jej włosów i oczu.
Odpowiadając na zarzuty klientki co do koloru sukni wizytowej, sprzedawca zastosował:
a) metodę pytań zwrotnych,
b) metodÄ™ bumerangu,
c) metodÄ™ kumulowania,
d) metodę odwołania się do opinii innych.
11. Klientka (wyglądająca na osobę zamożną), która właśnie odwiedziła twój sklep z biżuterią
naturalną i sztuczną, rozgląda się po sklepie. Któremu z elementów obsługi klientki
poświęciłbyś najwięcej czasu:
a) wzbudzeniu zainteresowania klientki,
b) analizie potrzeb klientki,
c) prezentacji oferty,
d) zamknięciu obsługi.
12. Wskaż, która z podanych niżej form aktywizacji sprzedaży jest typowa dla hurtu:
a) znaczki handlowe,
b) drobne upominki,
c) upusty gotówkowe,
d) kupony.
13. Obowiązek rejestrowania sprzedaży poprzez kasę rejestrującą wynika z konieczności:
a) rejestracji wielkości sprzedaży z rozróżnieniem działów, grup towarowych i artykułów,
b) ewidencjonowania wielkości utargów na każdej zmianie i u każdego kasjera,
c) ewidencjonowania obrotu i należnego podatku VAT,
d) prowadzenia globalnej analizy obrotów i stanu zapasów w jednostce handlowej.
14. W detalu, chcąc obliczyć kwotę PTU, liczymy ją:
a) od cen sprzedaży brutto wg stawek: 18,03%, 6,54%, 2,91%,
b) od cen sprzedaży netto wg stawek: 18,03%, 6,54%, 2,91%,
c) od cen sprzedaży brutto wg stawek: 22%, 7%, 3%,
d) od cen sprzedaży netto wg stawek: 22%, 7%, 3%.
15. Który brakujący element faktury VAT zamieszczonej poniżej, obowiązkowo dopisałbyś:
a) podpis osoby uprawnionej do wystawiania faktury VAT,
b) kwoty podatku VAT i wartości sprzedaży brutto poszczególnych towarów,
c) symbol PKWiU,
d) numer rachunku bankowego sprzedawcy?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
38
16.* Do raportu fiskalnego dobowego, z raportu KONIEC ZMIANY KASJERA przechodzi
pozycja:
a) ilość anulowanych pozycji,
b) kwota anulowanych paragonów,
c) kwota anulowanych pozycji,
d) ilość dodatkowych otwarć szuflady.
17.* Posługując się tzw. powielaczem przy przyjmowaniu zapłaty kartą płatniczą, przyjmując tę
zapłatę, ręcznie dopisałbyś następujące informacje:
a) datę transakcji, kwotę do zapłaty, podpis nabywcy,
b) nazwę i adres przedsiębiorstwa handlowego, kwotę zapłaty, podpis nabywcy,
c) datę transakcji, nazwę i adres przedsiębiorstwa handlowego, kwotę zapłaty, podpis
nabywcy,
d) nazwisko i imię posiadacza karty, datę transakcji, kwotę do zapłaty.
18. Podpisując umowę z klientem kupującym lodówkę w ratalnym systemie sprzedaży,
do umowy sprzedaży ratalnej dołączysz następujący dokument:
a) czek rozrachunkowy podpisany przez sprzedawcÄ™,
b) czek rozrachunkowy podpisany przez nabywcÄ™,
c) weksel podpisany przez sprzedawcÄ™,
d) weksel podpisany przez nabywcÄ™.
19. Nota VAT korygująca powinna być wystawiona przez odbiorcę w sytuacji:
a) pomyłki w cenie towaru na fakturze VAT, którą otrzymał,
b) pomyłki w numerze NIP sprzedawcy na fakturze VAT, którą otrzymał,
c) otrzymania od sprzedajÄ…cego rabatu po wystawieniu przez niego faktury VAT,
d) gdy zwraca on sprzedajÄ…cemu zakupiony towar w ramach uznanej reklamacji.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
39
20.* Sprzedawca wystawia klientowi tzw. rachunek obciążeniowy w sytuacji:
a) gdy klient dokonuje zakupu towaru na raty,
b) gdy klient dokonuje zakupu z dostawÄ… do domu,
c) gdy klient płaci za zakupy czekiem gotówkowym,
d) gdy klient płaci za zakupy kartą płatniczą .
21. Art. 8 ust. 4 ustawy z dnia 27 lipca 2002 r. o szczególnych warunkach sprzedaży
konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego brzmi:
 Jeżeli kupujący, z przyczyn określonych w ust. 2, nie może żądać naprawy ani wymiany albo
jeżeli sprzedawca nie zdoła uczynić zadość takiemu żądaniu w odpowiednim czasie lub gdy
naprawa albo wymiana narażałaby kupującego na znaczne niedogodności, ma on prawo
domagać się stosownego obniżenia ceny albo odstąpić od umowy; od umowy nie może odstąpić,
gdy niezgodność towaru konsumpcyjnego z umową jest nieistotna&  . Oznacza to, że klient,
w sytuacji niezgodności zakupionego towaru z umową, ma prawo do:
a) wyboru sposobu załatwienia reklamacji, pod warunkiem, że niezgodność towaru
konsumpcyjnego z umowÄ… jest istotna,
b) naprawy, wymiany towaru na nowy, obniżenia ceny lub zwrotu pieniędzy,
c) zwrotu pieniędzy jeżeli niemożliwa lub niewskazana byłaby naprawa lub wymiana
towaru reklamowanego, oraz niezgodność towaru z umową byłaby istotna,
d) obniżenia ceny lub zwrotu pieniędzy pod warunkiem, że niezgodność towaru
konsumpcyjnego z umowÄ… jest nieistotna.
22.* Pan Górski kupił odkurzacz podczas wizyty akwizytora w swoim mieszkaniu. Nie został on
poinformowany o przysługującym mu prawie odstąpienia od umowy w terminie 10 dni od
jej wykonania. Pan Górski chce zwrócić towar, ponieważ stwierdził, że kupił go
niepotrzebnie pod wpływem impulsu i właśnie dowiedział się o przysługującym mu prawie
odstąpienia od umowy zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa. Pan Górski będzie mógł
wyegzekwować swoje prawo pod warunkiem, że:
a) nie upłynęło 30 dni od daty wykonania umowy,
b) nie upłynął 1 miesiąc od daty wykonania umowy,
c) nie upłynęło 90 dni od daty wykonania umowy,
d) nie upłynęły 3 miesiące od daty wykonania umowy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
40
KARTA ODPOWIEDZI
ImiÄ™ i nazwisko ucznia ..................................................................................................................
Wykonywanie czynności związanych z procesem sprzedaży
Zakreśl poprawną odpowiedz.
Nr
Odpowiedz Punktacja
zadania
1
a b c d
2
a b c d
3
a b c d
4
a b c d
5
a b c d
6
a b c d
7
a b c d
8
a b c d
9
a b c d
10
a b c d
11 a b c d
12 a b c d
13 a b c d
14 a b c d
15 a b c d
16 a b c d
17 a b c d
18 a b c d
19 a b c d
20 a b c d
21 a b c d
22 a b c d
Razem:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
41
TEST 2
Test próba pracy
Test jest przewidziany jako  próba pracy przeprowadzana w warunkach symulowanych,
tzn. w symulacyjnej firmie handlowej bądz pracowni symulacyjnej, wyposażonej adekwatnie do
potrzeb kształcenia praktycznego w zawodzie technik handlowiec.
Zadanie:
Jesteś właścicielem małego sklepu ze zdrową żywnością. Często sam obsługujesz klientów.
Stosujesz tradycyjną formę sprzedaży. Twoją klientką jest 20-letnia młoda kobieta, która
deklaruje się jako początkująca wegetarianka. W czasie weekendu zamierza ona zaprosić dwójkę
swoich przyjaciół na kolację. Nie są oni wegeterianami, ale także preferują zdrowy sposób
odżywiania. Klientka liczy na pomoc w doborze produktów, które potrzebuje na
przyrządzenie smacznej i zdrowej kolacji. Klientka za towar zapłaci gotówką i poprosi
o wystawienie faktury. Zastosuj elementy aktywizacji sprzedaży, dołóż starań, aby klientka
została stałym nabywcą produktów twojego sklepu. Przyjmujemy założenie, że jest to ostatnia
klientka przed zamknięciem sklepu, w związku z tym należy zakończyć rejestrację sprzedaży
w tym dniu.
Punktacja zadań 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłowo wykonaną czynność uczeń otrzymuje 1 punkt. Za zle wykonaną
czynność lub jej brak uczeń otrzymuje 0 punktów.
Klucz oceniania:
- dopuszczający  za poprawne i samodzielne wykonanie co najmniej 8 czynności,
- dostateczny  za poprawne i samodzielne wykonanie co najmniej 11 czynności,
- dobry  za poprawne i samodzielne wykonanie co najmniej 17 czynności,
- bardzo dobry  za poprawne i samodzielne wykonanie co najmniej 20 czynności.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
42
Kryteria oceny
Klucz punktowania
Obszar Sprawdzana czynność Kryterium wykonania Punktacja
wymagań czynności 0  1
Planowanie 1 Uczeń zapoznaje się Zapoznał się 0 lub 1
działania z dokumentacją zadania z dokumentacją zadania
i organizacja 0 lub 1
2 Uczeń planuje działania Sporządził plan działania
stanowiska uwzględniając:
pracy - czynności związane z
przygotowaniem stoiska do
obsługi klienta,
- etapy obsługi klienta,
- zakończenie sprzedaży
dziennej (wydruk raportu
dobowego)
3 Uczeń przygotowuje Sporządził odpowiednią 0 lub 1
i rozmieszcza towary ekspozycję towarów,
do sprzedaży sprawdził terminy ich
ważności i oznaczenie
(w razie potrzeby uzupełnił
ometkowanie), sporządził
wywieszki cenowe
4 Uczeń przygotowuje Przygotował opakowania, druki 0 lub 1
opakowania i materiały faktur, kalkulator, przybory do
pomocnicze do pisania, cennik
sprzedaży
5 Uczeń przygotowuje Sprawdził, czy metkownica, 0 lub 1
wyposażenie techniczne waga i kasa są przygotowane do
stanowiska do czynności sprzedażowych,
sprzedaży przeliczył stan kasy
6 Uczeń urządza Uwzględnił wymogi bhp, 0 lub 1
stanowisko pracy sanitarne i ergonomii
uwzględniając wymogi
bhp, sanitarne oraz
ergonomii
Wykonywanie 7 Uczeń wita klientkę Uczeń powitał klientkę 0 lub 1
zadania i nawiązuje z nią i nawiązał z nią rozmowę
z zachowaniem rozmowÄ™ w celu rozeznania jej potrzeb
przepisów bhp w celu rozeznania jej
i wymagań potrzeb
ergonomii
8 Uczeń dostosowuje Uczeń rozeznał typ klientki i do 0 lub 1
rozmowę sprzedażową niego dostosował
do typu klientki rozmowę sprzedażową
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
43
Numer
czynności
Obszar Sprawdzana czynność Kryterium wykonania Punktacja
wymagań czynności 0  1
9 Uczeń stosuje techniki Uczeń zastosował co najmniej 0 lub 1
argumentacji dwie techniki argumentacji
(w tym prezentacjÄ™ towaru)
10 Uczeń konkretyzuje Uczeń skonkretyzował 0 lub 1
życzenia klientki życzenia klientki (w razie
potrzeby zaproponował
substytuty towarów)
11 Uczeń przedstawia Uczeń zaoferował, 0 lub 1
ofertę umożliwiając klientce
dodatkową swobodny wybór, inne
produkty, np. na zasadzie
komplementarności
12 Uczeń stosuje formy Uczeń zastosował co najmniej 0 lub 1
aktywizacji sprzedaży dwie formy aktywizacji
sprzedaży
13 Uczeń przyjmuje Uczeń przyjął ostateczne 0 lub 1
ostateczne zamówienie zamówienie
14 Uczeń odważa towar Uczeń odważył towar 0 lub 1
15 Uczeń rejestruje Uczeń zarejestrował sprzedaż na 0 lub 1
sprzedaż na kasie kasie fiskalnej i wystawił
fiskalnej paragon
16 Uczeń inkasuje Uczeń odczytał na głos 0 lub 1
należność należność, przyjął ją i wydał
resztÄ™
17 Uczeń wystawia fakturę Uczeń poprawnie sporządził 0 lub 1
fakturę i wydał oryginał klientce
18 Uczeń finalizuje Uczeń zapakował towar, 0 lub 1
obsługę klienta zaprosił do ponownego
odwiedzenia sklepu
i pożegnał klientkę
19 Uczeń kończy sprzedaż Uczeń wydrukował raport 0 lub 1
na kasie w danym dniu dobowy i sprawdził stan kasy
20 Uczeń porządkuje Uczeń uporządkował 0 lub 1
stanowisko pracy po stanowisko pracy po
wykonaniu zadania wykonaniu zadania
Prezentowanie 21 Uczeń prezentuje i Ocenił jakość swojej pracy, 0 lub 1
i ocena ocenia wykonane wskazał ewentualne
wykonanego ćwiczenie nieprawidłowości
ćwiczenia
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
44
Numer
czynności
KARTA OBSERWACJI
ImiÄ™ i nazwisko ucznia & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .
Wykonywanie czynności związanych z procesem sprzedaży
Zadanie:
Jesteś właścicielem małego sklepu ze zdrową żywnością. Często sam obsługujesz klientów.
Stosujesz tradycyjną formę sprzedaży. Twoją klientką jest 20-letnia młoda kobieta, która
deklaruje się jako początkująca wegetarianka. W czasie weekendu zamierza ona zaprosić dwójkę
swoich przyjaciół na kolację. Nie są oni wegeterianami, ale także preferują zdrowy sposób
odżywiania. Klientka liczy na pomoc w doborze produktów, które potrzebuje na
przyrządzenie smacznej i zdrowej kolacji. Klientka za towar zapłaci gotówką i poprosi
o wystawienie faktury. Zastosuj elementy aktywizacji sprzedaży, dołóż starań, aby klientka
została stałym nabywcą produktów twojego sklepu. Przyjmujemy założenie, że jest to ostatnia
klientka przed zamknięciem sklepu, w związku z tym należy zakończyć rejestrację sprzedaży
w tym dniu.
Obszar wymagań
Czynności oceniane i kryteria wykonania
Planowanie Czynność 1. Zapoznawanie się z dokumentacją zadania
i organizacja
Kryterium wykonania: 1 punkt  jeżeli uczeń zapoznał się
stanowiska pracy
z dokumentacjÄ… zadania
Czynność 2. Planowanie pracy
Kryterium wykonania: 1 punkt  jeżeli uczeń sporządził plan
działania uwzględniając:
- czynności związane z przygotowaniem stoiska do obsługi
klienta,
- etapy obsługi klienta,
- zakończenie sprzedaży dziennej (wydruk raportu dobowego)
Czynność 3. Przygotowanie i rozmieszczenie towarów do
sprzedaży
Kryterium wykonania: 1 punkt  jeżeli uczeń sporządził
odpowiednią ekspozycję towarów, sprawdził daty ich ważności
i oznaczenie (w razie potrzeby je ometkował), sporządził
wywieszki cenowe
Czynność 4. Przygotowanie opakowań i materiałów
pomocniczych do sprzedaży
Kryterium wykonania: 1 punkt  jeżeli uczeń przygotował
opakowania, druki faktur, kalkulator, przybory do pisania
Czynność 5. Przygotowanie wyposażenia technicznego
stanowiska do sprzedaży
Kryterium wykonania: 1 punkt  jeżeli uczeń sprawdził, czy
metkownica, waga i kasa są przygotowane do czynności
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
45
Liczba
punktów
Obszar wymagań
Czynności oceniane i kryteria wykonania
sprzedażowych oraz przeliczył stan kasy
Czynność 6. Urządzenie stanowiska pracy z uwzględnieniem
wymogów bhp, sanitarnych oraz ergonomii
Kryterium wykonania: 1 punkt  jeżeli uczeń urządzając
stanowisko pracy, uwzględnił wymogi bhp, sanitarne i ergonomii
Wykonywanie Czynność 7. Powitanie klienta i nawiązanie rozmowy
zadania z sprzedażowej
zachowaniem
Kryterium wykonania: 1 punkt  jeżeli uczeń powitał klientkę
przepisów bhp
i nawiązał z nią rozmowę w celu rozeznania jej potrzeb
i wymagań
Czynność 8. Dostosowanie rozmowy sprzedażowej do typu
ergonomii
klienta
Kryterium wykonania: 1 punkt  jeżeli uczeń rozeznał typ
klienta i do niego dostosował rozmowę sprzedażową
Czynność 9. Stosowanie technik argumentacji
Kryterium wykonania: 1 punkt  jeżeli uczeń zastosował co
najmniej dwie techniki argumentacji (w tym prezentacjÄ™ towaru)
Czynność 10. Skonkretyzowanie życzeń klienta
Kryterium wykonania: 1 punkt  jeżeli uczeń skonkretyzował
życzenia klientki (w razie potrzeby zaproponował substytuty
towarów)
Czynność 11. Przedstawienie oferty dodatkowej
Kryterium wykonania: 1 punkt  jeżeli uczeń zaoferował,
umożliwiając klientce swobodny wybór, inne produkty, np.
na zasadzie komplementarności
Czynność 12. Stosowanie form aktywizacji sprzedaży
Kryterium wykonania: 1 punkt  jeżeli uczeń zastosował co
najmniej dwie formy aktywizacji sprzedaży
Czynność 13. Przyjmowanie ostatecznego zamówienia
Kryterium wykonania: 1 punkt  jeżeli uczeń przyjął ostateczne
zamówienie
Czynność 14.: Odważenie towaru
Kryterium wykonania: 1 punkt  jeżeli uczeń odważył towar
Czynność 15. Rejestruje sprzedaż na kasie fiskalnej
Kryterium wykonania: 1 punkt  jeżeli uczeń zarejestrował
sprzedaż na kasie fiskalnej i wystawił paragon
Czynność 16. Inkasowanie należności
Kryterium wykonania: 1 punkt  jeżeli uczeń odczytał na głos
należność, przyjął ją i wydał resztę
Czynność 17. Wystawienie faktury
Kryterium wykonania: 1 punkt  jeżeli uczeń poprawnie
sporządził fakturę i wydał oryginał klientce
Czynność 18. Finalizowanie obsługi klienta
Kryterium wykonania: 1 punkt  jeżeli uczeń zapakował towar,
zaprosił do ponownego odwiedzenia sklepu i pożegnał klientkę
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
46
Liczba
punktów
Obszar wymagań
Czynności oceniane i kryteria wykonania
Czynność 19. Zakończenie dnia sprzedaży na kasie
Kryterium wykonania: 1 punkt  jeżeli uczeń wydrukował
raport dobowy i sprawdził stan kasy
Czynność 20. Uporządkowanie stanowiska pracy po wykonaniu
zadania
Kryterium wykonania: 1 punkt  jeżeli uczeń uporządkował
stanowisko pracy po wykonaniu zadania
Prezentowanie Czynność 21. Prezentowanie i ocena wykonanego ćwiczenia
i ocena
Kryterium wykonania: 1 punkt  jeżeli uczeń ocenił jakość
wykonanego
swojej pracy, wskazał ewentualne nieprawidłowości
ćwiczenia
Uzyskana liczba Aączna liczba punktów
punktów i ocena
Uzyskana ocena szkolna
Przebieg testowania
INSTRUKCJA DLA NAUCZYCIELA
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej dwutygodniowym
wyprzedzeniem.
2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów ze sposobem testowania:  próba pracy wraz z zasadami punktowania.
4. Przeprowadz z uczniami próbę ocenienia wykonywanych czynności, jakie będą w teście.
5. Omów z uczniami sposób wykonania zadania typu  próba pracy .
6. Przygotuj wyposażenie stanowiska pracy (jeżeli to możliwe, co najmniej trzech):
 w towary (możesz wykorzystać opakowania innych towarów, odpowiednio je
oznaczając, towary sypkie mogą symulować zdrową żywność, np. biały cukier
sprzedawany jako brÄ…zowy),
 sprzęt techniczny: kasę rejestrującą, metkownicę, wagę elektroniczną (wraz ze
skróconymi instrukcjami obsługi),
 wyposażenie pomocnicze: cennik detaliczny, druki faktur, kalkulator, przybory do
pisania, wywieszki cenowe, opakowania, materiały promocyjne (np. ulotki informujące
o zdrowotnych właściwościach produktów, informacje o okresowej obniżce ceny danego
produktu, próbki towaru), pieniądze (lub ich atrapy) dla klienta i kasjera na wydanie
reszty,
 środki umożliwiające zachowanie odpowiednich warunków sanitarnych i bhp (odzież
ochronna, zmiotka i szufelka, kosz na śmieci, ściereczka, płyn do czyszczenia
powierzchni, wilgotne chusteczki do higieny rÄ…k).
7. Przygotuj osoby, które będą odgrywały rolę klientki lub sam tę rolę odgrywaj. Należy w tym
celu przygotować scenariusz dla kupującego.
8. Rozdaj uczniom instrukcje do wykonania zadania, podaj czas przeznaczony na wykonanie
zadania.
9. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
10. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru
dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).
11. Wpisz do karty obserwacji wyniki przeprowadzonego testowania..
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
47
Liczba
punktów
12. Przeprowadz analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te czynności, które
sprawiły uczniom największe trudności.
13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń
dydaktycznych  niskie wyniki przeprowadzonej  próby pracy .
INSTRUKCJA DLA UCZNIA
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Zapoznaj się z treścią zadania i stanowiskiem pracy.
3. Zaplanuj pracę według formularza  Plan działania.
4. Zorganizuj stoisko sprzedażowe zgodnie z treścią zadania:
 sporządz odpowiednią ekspozycję towarów, sprawdz ich oznaczenie, sporządz
wywieszki cenowe,
 sprawdz przygotowanie sprzętu technicznego do sprzedaży,
 przygotuj wyposażenie pomocnicze, które będzie ci potrzebne do wykonania zadania,
 pamiętaj o przestrzeganiu zasad bhp, sanitarnych oraz ergonomii.
5. Wykonaj wszystkie zaplanowane czynności związane z obsługą klienta oraz zakończeniem
czynności sprzedażowych na kasie w danym dniu, w tym:
 zaproponuj klientce potrzebne towary oraz dodatkowe towary z asortymentu
uzupełniającego,
 zachęć klientkę do ponownych zakupów w sklepie, stosując dostępne formy aktywizacji
sprzedaży,
 zważ towar, jeżeli wystąpi taka potrzeba, zarejestruj sprzedaż na kasie i przyjmij
należność,
 wystaw fakturÄ™.
6. Test  próba pracy oceniany jest według punktacji określającej zarówno czynności
wykonywane podczas testowania, jak i ich prawidłowość.
7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy sprawdzisz swoje umiejętności i będziesz miał
satysfakcjÄ™ z wykonanego zadania.
8. Utrzymuj Å‚ad i porzÄ…dek na stanowisku pracy podczas wykonywania zadania.
9. Po zakończonym zadaniu uporządkuj stanowisko pracy.
10. Zaprezentuj efekty swojej pracy, wskaż trudności lub niedociągnięcia.
11. Na wykonanie wszystkich wskazanych czynności masz 45 minut.
Powodzenia
Materiały dla ucznia:
 instrukcja z dokumentacjÄ… zadania,
 wyposażone stanowisko sprzedażowe do wykonania zadania.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
48
Próba pracy
Wykonywanie czynności związanych z procesem sprzedaży
Zadanie:
Jesteś właścicielem małego sklepu ze zdrową żywnością. Często sam obsługujesz klientów.
Stosujesz tradycyjną formę sprzedaży. Twoją klientką jest 20-letnia młoda kobieta, która
deklaruje się jako początkująca wegetarianka. W czasie weekendu zamierza ona zaprosić dwójkę
swoich przyjaciół na kolację. Nie są oni wegeterianami, ale także preferują zdrowy sposób
odżywiania. Klientka liczy na pomoc w doborze produktów, które potrzebuje na
przyrządzenie smacznej i zdrowej kolacji. Klientka za towar zapłaci gotówką i poprosi
o wystawienie faktury. Zastosuj elementy aktywizacji sprzedaży, dołóż starań, aby klientka
została stałym nabywcą produktów twojego sklepu. Przyjmujemy założenie, że jest to ostatnia
klientka przed zamknięciem sklepu, w związku z tym należy zakończyć rejestrację sprzedaży
w tym dniu.
Plan działania
1. Czynności związane z przygotowaniem stoiska do obsługi klienta:
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
2. Etapy obsługi klienta:
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
3. Zakończenie obsługi klienta:
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
4. Zakończenie dnia sprzedaży na kasie:
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
5. Twoja ocena wykonania zadania oraz wnioski:
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & &
& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
49
7. LITERATURA
1. Adamczyk E., Niemczyk R., Pietraszewski M.: Kasa fiskalna i komputer w sklepie. eMPi2,
Poznań 2000
2. Chudy S., Pietraszewski M.: Ekonomika handlu. Cz. 1. eMPi2, Poznań 2003
3. Chwałek J.: Nowoczesny sklep. WSiP, Warszawa 1993
4. Chwałek J.: Obsługa klienta. WSiP, Warszawa 2003
5. Kałążna-Drewińska U., Iwankiewicz-Rak B.: Marketing w handlu. Wydawnictwo Akademii
Ekonomicznej im. Oskara Langego we Wrocławiu, Wrocław 1999
6. Komosa A.: Ekonomika handlu. Część 1. EKONOMIK, Warszawa 2003
7. Kosacka-Aędzewicz D., Kosacki M.: Nowe faktury VAT  zasady wystawiania,
korygowanie, anulowanie, refakturowanie. Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr
Sp. z o.o., Gdańsk 2004
8. Sławińska M.: Zarządzanie przedsiębiorstwem handlowym. PWE, Warszawa 2002
9. Szulce H.: Struktury i strategie w handlu. PWE, Warszawa 1998
10. Instrukcja obsługi fiskalnej kasy rejestrującej ELZAB Alfa EXTRA, ELZAB Alfa SUPER,
Zakłady Urządzeń Komputerowych ELZAB S.A., Zabrze 2005
11. Instrukcja użytkownika  Elektroniczna waga sklepowa CAS CORP. typu ANGEL AP-MX,
opracowanie: zespół techniczny firmy TORELL, Pruszcz Gdański
12. Kodeks cywilny, Dz.U. nr 16, poz. 93 z 1964 r. ze zm.
13. Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, Dz.U. nr 54, poz. 535, ze
zm. www.mf.gov.pl
14. Ustawa z dnia 27 lipca 2002 r. o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz
o zmianie Kodeksu cywilnego, Dz.U. Nr 141, poz.1176, ze zm., www.uokik.gov.pl
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
50


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
322[01] Z2 02 Wykonywanie czynności związanych z asystowanie(1)
03 Wykonywanie czynności przygotowawczych
03 Wykonywanie czynności przygotowawczych
05 Wykonywanie czynności przygotowawczych związanych z produkcją
Wykonywanie operacji jednostkowych w procesach introligatorskich
Wykonywanie prac zwiÄ…zanych z pozyskiwaniem drewna
Stosowanie technik kierowania ciągnikiem rolniczym i wykonywanie czynności kontrolno obsługowych
Modul 6 Czynnosci zwiazane z zakonczeniem projektu
Odpowiedzialność karna lekarza w związku z wykonywaniem czynności medycznych
713[08] Z4 03 Wykonywanie izolacji przeciwdrganiowych maszyn i urządzeń przemysłowych
Wykonywanie prac zwiÄ…zanych z podkuwaniem kopyt

więcej podobnych podstron