Site: SASANA.PL at http://sasana.wikidot.com

Source page: Litera R at http://sasana.wikidot.com/r

Litera R

Tytuł: Przewodnik po Buddyzmie od

źródło

A do Z

drukuj

O autorze: Bhante Shravasti

Dhammika

Wersja scribd:

Wersja pdf:

,POWRÓT DO SPISU TREŚCI,

LITERA R

RADOŚĆ

(JOY)

Radość (pīti) to uczucie subtelnego i wyrafinowanego szczęścia. W psychologii

buddyjskiej radość widziana jest jako wynik cnotliwego życia, znak pomyślnej medytacji i

oznaka wzrastającej dojrzałości duchowej. W buddyzmie identyfikuje się wiele różnych

rodzajów radości. Np. współczująca radość, to umiejętność cieszenia się sukcesem i

szczęściem innych. Gdy mędrzec Bāvari usłyszał jedynie słowo 'Buddha' doznał

egzaltacji (udagga), uradowania (vedajāta) i uniesienia (attamāna, Sn.998-9)

Buddhālambana pīti to spokojna radość, którą czuje się w trakcie kontemplowania figurki

Buddhy. W Visuddhimagga radość kategoryzowana jest zgodnie z jej natężeniem i

skutkiem, jaki wywiera na ciało; zatem istnieje mała radość (khuddikā pīti), chwilowa

radość (khaṇikā pīti), zalewająca radość (okkantikā pīti), unosząca radość (ubbegā pīti) i

przenikająca radość (pharaṇā pīti, Vis.143). Niektórzy ludzie są ostrożni, jeśli chodzi o

radość, myśląc, że może ona prowadzić do przywiązania, ale Buddhaghosa powiedział

na ten temat coś interesującego: „Nazwano to radością, ponieważ ma się nią

radować” (Vis.143). Radość jest ważną częścią jhān i jednym z siedmiu czynników

prowadzących do oświecenia (D.II,79).

REGULACJA URODZEŃ

(BIRTH CONTROL)

Regulacja urodzeń jest praktyką zapobiegania narodzin. Są dwa sposoby, na które

można to zrobić – poprzez nie dopuszczenie do zapłodnienia lub poprzez niszczenie

płodu na pewnym etapie jego rozwoju, zanim się urodzi. Buddyzm naucza, że życie

zaczyna się w momencie lub krótko po zapłodnieniu i dlatego uważa aborcję za rodzaj

zabijania (M.I,265). Zapobieganie zapłodnieniu, zarówno poprzez używanie kondomów,

tabletek antykoncepcyjnych, wkładek domacicznych lub środków plemnikobójczych, nie

wiąże się z zabijaniem, przez co jest moralnie neutralne. Starożytni mieszkańcy Indii

stosowali natryski, aby zapobiec zapłodnieniu, a także sporządzali kondomy ze

zwierzęcych jelit.

Buddyzm a Bioetyka, Damien Klown, 1995.

RÓWNOWAGA

(BALANCE)

Równowaga (samatta lub samatà) jest położeniem, w którym różne rzeczy istnieją w

równych i wzajemnie dla siebie korzystnych ilościach. Posiadanie jednej szlachetnej

cechy, będącej przeciwwagą innej, to podstawowy element w rozwijaniu zdrowej i

rozwojowej praktyki duchowej. Buddha zalecał szczególnie utrzymywanie równowagi

pomiędzy wiarą a mądrością, a także pomiędzy wysiłkiem a koncentracją. Wiara otwiera

umysł na możliwości rzeczy, których nie można bezpośrednio doświadczyć, czy

zrozumieć. Ale jeśli wiara nie idzie w parze z ostrożnością, zadawaniem pytań, a nawet

zdrowym sceptycyzmem, może być bardzo zwodnicza. Buddhaghosa powiedział: „Ten,

który ma silną wiarę, lecz słabą mądrość posiada bezkrytyczną i bezpodstawną

pewność. Ten, który ma silną mądrość, ale słabą wiarę, błądzi po stronie przebiegłości i

trudno go wyleczyć, tak jak tego, którego choroba spowodowana jest lekarstwem. Kiedy

te dwie są w równowadze, człowiek posiada pewność tylko tam, gdzie jest ku temu

powód.” (Vis.129). Jednak równowaga ma także miejsce w innych aspektach życia

Buddystów. Powinna istnieć pomiędzy wspólnotą a odosobnieniem, nauką a medytacją,

powagą a wesołością, zajęciem się sobą a pomocą innym, itd.

Kiedyś mnich o imieniu Soõa praktykował medytację chodzenia z taką determinacją, że

jego stopy zaczęły krwawić. Buddha dowiedział się o tym i zapytał Soõa:

- Czy przed tym jak zostałeś mnichem, umiałeś grać na lutni?

- Umiałem, Panie.

- A gdy struny były zbyt naciągnięte, lub zbyt luźne, czy muzyka była przyjemna dla ucha

i melodyjna?

- Nie, Panie.

- A gdy struny nie były ani zbyt napięte, ani za luźne, czy muzyka była przyjemna dla

ucha?

- Tak panie.

- W ten sam sposób, zbyt duży wysiłek prowadzi do pobudzenia, a zbyt mały do

rozprężenia. Zatem Soõa utrzymuj swoją energię w równowadze, bądź wrażliwy na

równowagę pomiędzy zdolnościami, a osiągniesz swój cel.

(A.III,373) Zob. Droga Środka.

RZĄDZENIE

(GOVERNANCE)

Rządzenie (pālanavijjā) to sposób, w jaki teoria polityczna znajduje zastosowanie w

administracji kraju. Buddha miał niewiele do powiedzenia na temat rządzenia i polityki,

ale zachęcał królów, z którymi czasem rozmawiał, aby byli sprawiedliwi, łagodni i

zainteresowani dobrobytem poddanych. Przyświecała temu idea, iż jeśli władca byłby

właśnie taki, jego rządy byłyby sprawiedliwe i łagodne. Nauki Buddhy skierowane do

królów, zostały sformułowane w Dziesięciu Prawach Rządzenia (dasa rāja dhamma). Są

to szczodrość (dāna), moralność (sīla), liberalność (pariccāga), otwartość (ajjava),

łagodność (maddava), powściągliwość (tapo), wyzbycie się gniewu (akkodha), wyzbycie

się przemocy (avihiṃsa), cierpliwość (khanti) i wyzbycie się chęci współzawodniczenia

(avi-rodhana, Ja.I,260; III,274).

Najdłuższe i najbardziej szczegółowe, starożytne nauki buddyjskie na temat rządzenia

znajdują się w Mahāvastu i są omówieniem Tesakuṇa Jātaka z Jātaki (Ja.V.109). Oto

niektóre fragmenty: „Król nigdy nie powinien ulec mocy gniewu. Niech raczej kontroluje

swój gniew, ponieważ ani interesy, ani obowiązki nie rozwijają się dobrze, gdy ktoś jest

zagniewany… Gdy podnosi się spór, powinien skupiać taką samą uwagę na obu jego

stronach, wysłuchać ich argumentów i wtedy zdecydować na podstawie tego, co

słuszne. Nie powinien działać na podstawie faworyzowania, nienawiści, lęku lub głupoty,

ale wysłuchać argumentów obu stron i wtedy zadecydować na podstawie tego, co

słuszne… Mając oko na sprawy państwa, król powinien dawać wszystkim szczęście.

Powinien powstrzymywać wszystkich od dopuszczania się przemocy i pokazywać, że to

prawość przynosi nagrodę. Tak jak w czasach poprzednich królów, przybyło wielu

imigrantów, którzy chcieliby zostać przyjęci do królestwa, co też powinieneś zrobić.

Zawsze okazuj przychylność biednym, ale chroń także bogatych, którzy są twymi

podanymi… Nie nastawiaj się wrogo do sąsiednich królów. Ktokolwiek nienawidzi,

będzie mu odpłacone nienawiścią ze strony jego wrogów. Kultywuj więzi przyjaźni z

twymi sąsiadami, ponieważ inni szanują tych, którzy są w tej przyjaźni stali. Nie mów

długo na wszelkiego rodzaju tematy, ale wyrażaj swój sąd w odpowiednim czasie i

trzymaj się tego, co powiedziałeś… Zawsze chroń tych, którzy żyją sprawiedliwie. Jako

że koło potęgi kręci się zależnie od koła sprawiedliwości… Nie ustanawiaj przywódcami

wsi lub prowincji ludzi, którzy są pozbawieni skrupułów, gwałtowni czy fałszywi, choćby

byli twymi synami lub braćmi… Głupi lub chciwy zarządca nie ma żadnej wartości ani dla

władcy, ani dla królestwa. Dlatego też ustanawiaj zarządcami ludzi, którzy nie są chciwi,

lecz roztropni i oddani doradztwu, oraz potrafią poprowadzić królestwo. Twoje oczy nie

są tak dobre, jak oczy informatora, tak samo jak twoja polityka. Dlatego powinieneś

zatrudnić informatora we wszystkich swoich sprawach”.

Istotą tej jak i wszystkich późniejszych buddyjskich teorii politycznych jest pojęcie, iż

„koło potęgi kręci się zależnie od koła sprawiedliwości” (balacakram hi niśrāya

dharmacakram pravartate), tj. potęga jest usankcjonowana jedynie wtedy, gdy wpiera i

promuje uczciwość, równość i rządy prawa.

Dhamma, Man and Law, K.N. Jayatilleke, 1989. (Dhamma, Człowiek i Prawo, K.N.

Jayatilleke, 1989.)

,POWRÓT DO SPISU TREŚCI,

Chcąc wykorzystać część lub całość tego dzieła, należy używać licencji GFDL:

Udziela się zgody na kopiowanie, dystrybucję lub/i modyfikację tego

tekstu na warunkach licencji GNU Free Documentation License w wersji

1.2 lub nowszej, opublikowanej przez Free Software Foundation.

Można także użyć następującej licencji Creative Commons:

Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 3.0

Uznaniem autorstwa może być przypis wskazujący na adres strony internetowej

odwołujący się do tego dzieła.

Oryginał można znaleźć na tej stronie: http://buddhismatoz.com/about.html

Źródło: przepisane od autora.

Redakcja portalu tłumaczeń buddyjskich: http://SASANA.PL/

Tłumaczenie i redakcja polska: Portal Sasana.pl (Paweł Ł., Anna G., Maudgalyayana)

page revision: 9, last edited:

Jeśli nie zaznaczono inaczej, Zawartość tej strony dostępna jest na licencji Creative Commons

Attribution-NonCommercial-ShareAlike 3.0 License