Laboratorium Systemy i sieci telekomunikacyjne

Laboratorium

Systemy i sieci telekomunikacyjne

Politechnika Śląska

Wydział Elektryczny

Zakład Elektrotechniki Teoretycznej,

Informatyki i Telekomunikacji

Cyfrowa centrala telefoniczna -

konfiguracja, taryfikacja.

Strona 1 z 7

Laboratorium Systemy i sieci telekomunikacyjne

1. Wprowadzenie – podstawowe pojęcia

Centrala telefoniczna - zespół urządzeń przeznaczony do łączenia abonentów sieci

telekomunikacyjnej na czas wymiany informacji. Składa się ona z urządzeń komutacyjnych

odpowiedzialnych za zestawianie połączeń telekomunikacyjnych i urządzeń pomocniczych

gwarantujących prawidłową pracę centrali. Możemy podzielić je na analogowe i

nowocześniejsze cyfrowe. Podział ten wynika z zasady działania i sposobu przetwarzania i

przesyłania danych (informacji).

Pierwsza centrala telefoniczna została uruchomiona w 1878 w New Haven. Centrala

umożliwiała przeprowadzenie dwóch jednoczesnych rozmów telefonicznych.

Łącznica telefoniczna jest urządzeniem technicznym realizującym procesy komutacyjne. Jej

zadaniem jest zestawienie łączy telefonicznych w celu realizacji połączeń.

Klasyfikacja łącznic telefonicznych:

Łącznica bezpośrednia – sterowanie procesami łączeniowymi w centrali odbywa się

bezpośrednio od aparatu abonenta (bez pośrednictwa innych urządzeń),

Łącznica pośrednia – zawiera układy rejestrowe, które magazynują informacje

łączeniowe.

Do wyposażenia łącznic należą:

a) Sieć dróg połączeniowych – jest to wyposażenie komutacyjne centrali służące do

tworzenia połączeń między łączami przyłączonymi do łącznicy.

b) Urządzenia sterujące – związane są w pewien sposób z urządzeniami komutacyjnymi

łącznicy, odbierają sygnały sterujące i uruchamiają elementy sieci drogi

połączeniowej,

c) Wyposażenie liniowe – jest to indywidualne wyposażenie każdego łącza

przyłączonego do łącznicy,

d) Łącza abonenckie – są łączami dwukierunkowymi,

e) Łącza międzycentralowe - są łączami zarówno dwukierunkowymi, jak i

jednokierunkowymi.

Telefon (gr. tele = "daleko" + gr. phone = "głos") - urządzenie pozwalające na dwustronne przesyłanie głosu na odległość pomiędzy dwoma lub większą liczbą aparatów.

Numer telefonu - ciąg cyfr identyfikujących abonenta telefonicznego, których wybranie za

pomocą urządzeń telekomunikacyjnych (telefon, telefaks, modem) powoduje zestawienie

połączenia, przy wykorzystaniu publicznej sieci telefonicznej PSTN z żądanym abonentem

(któremu ten numer został przypisany przez operatora telekomunikacyjnego). 5 grudnia 2005

kod regionu (tj. numer kierunkowy) został włączony w skład właściwego numeru.

Spowodowało to zwiększenie liczby wolnych numerów telefonicznych.

Strona 2 z 7

Laboratorium Systemy i sieci telekomunikacyjne

Studentów obowiązuje znajomość zagadnień z wykładu na temat: struktury sieci

telekomunikacyjnej, usług telekomunikacyjnych, budowy i zasady działania centrali

telefonicznej oraz pętli abonenckiej, zasad numeracji i taryfikacji.

2. Centrala MIKROTEL 2/6

MIKROTEL 2/6 to w pełni elektroniczna abonencka centrala telefoniczna o

mikroprocesorowym sterowaniu, analogowym, elektronicznym polem komutacyjnym

zrealizowanym w oparciu o specjalistyczne elementy kanadyjskiej firmy MITEL.

Mikroprocesorowe sterowanie centrali, z możliwością przeprogramowywania, pozwala na

łatwe dostosowanie centrali do aktualnych potrzeb użytkownika. Programowane mogą być

możliwości łączeniowe i usługowe centrali, dane eksploatacyjne (numery katalogowe,

kategorie, itp.). Ruch wewnętrzny i wychodzący realizowany jest w sposób automatyczny.

Ruch przychodzący jest obsługiwany w sposób półautomatyczny przy pomocy jednego lub

kilku abonentów pośredniczących. Pełna obsługa połączeń przychodzących nie wymaga

stosowania specjalnych aparatów pośredniczących - odbywa się przy pomocy zwykłego

aparatu telefonicznego dla central wyposażonych w DTMF i usługę DISA ruch przychodzący

może być obsługiwany w pełni automatycznie.

Cechy centrali:

pełna taryfikacja

kryterium czasowe od momentu zajęcia translacji miejskiej,

teletaksa ( 16 kHz),

możliwość modyfikacji taryf, numerów kierunkowych oraz ceny jednostki licznikowej

przez użytkownika,

rejestracja połączeń pełna lub od zadanego poziomu,

wszystkie dane taryfikacji i rejestracji połączeń w złotówkach można w dowolnym

momencie wyświetlić na wyświetlaczu lub wydrukować na drukarce (bez użycia

komputera) - różna postać wydruków.

Dyskryminacja:

Ograniczenie zasięgu połączeń zestawianych przez poszczególnych abonentów: wyznaczenie

dozwolonych taryf, według których rozliczane są połączenia, określenie prefiksów,

wyznaczających dozwolone numery kierunków abonentów spośród zabronionych taryfami,

poprzez określenie poszczególnym abonentom limitów złotówkowych.

Bez względu na jakiekolwiek ograniczenia w ruchu wychodzącym, abonent zawsze może

skontaktować się z Pogotowiem Ratunkowym, Policją, Strażą Pożarną.

Funkcje specjalne

Automatyczna obsługa ruchu przychodzącego - tzw. DISA, czyli możliwość bezpośredniego

połączenia do abonenta wewnętrznego z pominięciem abonenta pośredniczącego.

Strona 3 z 7

Laboratorium Systemy i sieci telekomunikacyjne

Automatyczne zestawianie połączeń - centrala sama zestawia żądane połączenie do abonenta

zewnętrznego, analizując podczas realizacji usługi sygnały akustyczne (sygnał zgłoszenia

centrali, zajętość, marszrutowanie): po stwierdzeniu, że abonent zewnętrzny jest wolny

(zwrotny sygnał wywołania) wywołuje abonenta wewnętrznego, który zamówił połączenie;

można zamówić połączenie na określoną godzinę.

Abonent publiczny "automat telefoniczny" bez żetonów, należność za rozmowę wyświetlana

jest na bieżąco na wyświetlaczu centrali; istnieje możliwość dołączenia dodatkowego

zewnętrznego dużego wyświetlacza lub drukarki, która wydrukuje rachunek za rozmowę.

Rozbudowany system obsługi ruchu przychodzącego i wychodzącego, dowolna organizacja

łączności, możliwość automatycznego przełączenia o wyznaczonej godzinie na zupełnie inny

sposób pracy. Wszystkie funkcje mogą być realizowane przy pomocy ZWYKŁYCH aparatów

telefonicznych z wybieraniem dekadowym.

Specjalne wersje central:

SZKOLNA - umożliwia sterowanie dzwonkiem szkolnym (programowalne rodzaje i godziny

włączania dzwonków).

POCZTOWA - specjalistyczne wykonanie dla rozmównicy publicznej z dodatkowymi

zewnętrznymi wyświetlaczami do kabin i specjalnym pulpitem dla telefonistki.

Każdemu abonentowi można przypisać jedną z następujących kategorii:

ZWYKŁY - uprawnienie do przyjmowania i zestawiania połączeń od/do abonentów

wewnętrznych oraz abonentów sieci użytku publicznego.

UPRAWNIONY - dodatkowo prawo zestawiania połączeń do abonentów central i

sąsiedzkiej.

SEKRETARKA - uprawnienia kategorii "UPRAWNIONY" oraz możliwość przekazywania

połączeń zewnętrznych abonentom wewnętrznym, bez względu na ich uprawnienia.

DYREKTOR - uprawnienia kategorii "SEKRETARKA" oraz możliwość włączania się do

rozmowy prowadzonej przez innego abonenta.

Abonentom można włączyć różne tryby obsługi:

HOTELOWY - możliwości zestawiania połączeń płatnych, decyduje abonent

"główny" (recepcja), drukowanie rachunku za przeprowadzone rozmowy.

PUBLICZNY - należność za rozmowę wyświetlana jest na bieżąco na wyświetlaczu, po

zakończeniu połączenia automatyczne drukowanie rachunku.

BEZPOŚREDNI - po podniesieniu mikrotelefonu (bez wybierania numeru), natychmiastowe

połączenie z określonym abonentem wewnętrznym, określonym abonentem zewnętrznym, z

centralą sieci użytku publicznego.

TELEFAX - uproszczone zestawianie połączeń z telefaksem, po zakończeniu transmisji

powrót połączenia do abonenta wewnętrznego,

ROZMÓWNICA - dla danego abonenta system zaliczania połączenia zgodny z systemem

pocztowym za pierwsze 3 minuty, a następnie za każdą rozpoczętą minutę - kategoria

dostępna w wersji podstawowej centrali.

Strona 4 z 7

Laboratorium Systemy i sieci telekomunikacyjne

Taryfikacja

System taryfikacji dostosowany jest do poprzednio obowiązującego w kraju sposobu

rozliczania za połączenia telefoniczne. Uwzględnia trwający proces ujednolicania systemu

numeracji w ruchu międzymiastowym. Istnieje możliwość jego modyfikacji przez

użytkownika przy zmianach w numeracji. Istnieje możliwość rozliczania połączeń wg.

różnych tablic taryf w przypadku, gdy łącza zewnętrzne współpracują z różnymi centralami

miejskimi (inne strefy numeracyjne). Różnorodna postać wydruków (zwykła drukarka

komputerowa podłączana jest bezpośrednio do centrali), umożliwia dowolny przegląd i

kontrolę kosztów zrealizowanych połączeń.

Tryb pracy centrali

Centrala może pracować w dwóch trybach:

tryb podstawowy pracy centrali jest to tryb standardowy - abonenci przez całą dobę

obsługiwani są zgodnie z posiadanymi uprawnieniami.

tryb dzienno-nocny pracy centrali - doba zostaje podzielona na dwie części - dzienną i

nocną. W "dzień" abonenci obsługiwani są zgodnie z posiadanymi uprawnieniami. W

"nocy" centrala umożliwia zestawianie połączeń wychodzących jedynie do: służb

specjalnych, takich jak Policja, Straż Pożarna, Pogotowie Ratunkowe, wyznaczonych

abonentów sieci publicznej, wybieranych skróconymi numerami nocnymi.

Przełączanie centrali z trybu dziennego w nocny i odwrotnie odbywa się automatycznie o

zaprogramowanych godzinach, z uwzględnieniem dni roboczych, sobót i niedziel.

System organizacji ruchu zewnętrznego

W trybie standardowym łącza dostępne są dla wszystkich uprawnionych abonentów. Istnieje

jednak możliwość podzielenia łączy zewnętrznych i wewnętrznych na grupy. W ruchu

wychodzącym określona grupa abonentów ma dostęp do wszystkich lub do wyznaczonych

łączy zewnętrznych, w ruchu przychodzącym wszystkie połączenia zewnętrzne kierowane są

do wspólnego abonenta pośredniczącego (wspólnej grupy abonentów pośredniczących) lub

każde łącze ma swojego abonenta pośredniczącego (grupę). Dobę można podzielić na dwie

części, dla każdej z nich zaprogramować dowolny różny sposób organizacji łączy

zewnętrznych od wyznaczonej godziny zmieni się sposób pracy łączy zewnętrznych.

ZASILANIE W przypadku zaniku napięcia zasilającego lub wyłączenia centrali, wyznaczeni

abonenci zostają dołączeni bezpośrednio do łączy zewnętrznych (łączy abonenckich centrali

nadrzędnej). Zastosowane elementy zapewniają pamiętanie danych eksploatacyjnych również

po wyłączeniu zasilania centrali, bez konieczności stosowania dodatkowego źródła zasilania.

System rozliczania połączeń TAR

Rodzina programów komputerowych TAR (TAR6, TAR 16, TAR80. TAR 150) jest

przeznaczona do wspomagania rozliczania kosztów rozmów telefonicznych. Programy

przetwarzają dane odczytane z centrali i na ich podstawie przygotowują zestawienia rozmów.

Transfer danych o zarejestrowanych rozmowach z central MIKROTEL 6/2 i MIKROTEL

Strona 5 z 7

Laboratorium Systemy i sieci telekomunikacyjne

16/6 odbywa się za pomocą łącza szeregowego, natomiast z central MIKROTEL 80 i

MIKROTEL 150 dodatkowo za pomocą dyskietki 3.5".

Programy TAR umożliwiają:

tworzenie bazy danych abonentów

łączenie abonentów w grupy

definiowanie bazy numerów służbowych. i przygotowywanie zestawień zawierających

rozliczenia rozmów

zapis zestawień do pliku, pozwala to na wydruk i obróbkę danych poza programem TAR

wydruki zestawień

Program PRO

Programy PRO6, PRO 16 i PRO80 są przeznaczone do komputerowego programowania

central abonenckich MIKROTEL zastępują one programowanie przy pomocy aparatu

telefonicznego. Na ekranie komputera można obserwować proces programowania, co

pozwala uniknąć pomyłek. Oprogramowanie umożliwia odczytanie bieżącej konfiguracji

centrali. Programowanie centrali za pomocą komputera wymaga połączenia komputera z

centralą za pomocą łącza RS 232.

Programy PRO umożliwiają:

programowanie ustawień abonentów,

programowanie ustawień linii wewnętrznych,

programowania stref czasowych taryfikacji i okresów taryfikacyjnych,

programowanie tablic kierunkowych,

możliwość ustawień zbiorowych,

odczyt i zapis ustawień programowych do centrali lub do pliku,

wydruki zaprogramowanych ustawień karty centrali.

3. Program ćwiczenia

Przed wykonaniem ćwiczenia należy zapoznać się z instrukcją programowania i eksploatacji

centrali Mikrotel 2/6 (dołączona w osobnym pliku PDF – mikrotel_2_6_instrukcja.pdf).

Prowadzący zajęcia określa szczegóły wykonania określonego punktu ćwiczenia.

!!! NIE WOLNO ZMIENIAĆ KLUCZA DOSTĘPU!!!

Standardowy klucz – 111111.

1. Ustawić podstawowe parametry centrali: standard, czas, datę.

2. Wprowadzić standard taryfikatora.

3. Ustawić parametry abonentów.

4. Programowanie linii zewnętrznych.

Strona 6 z 7

Laboratorium Systemy i sieci telekomunikacyjne

5. Taryfikacja – taryfy, wydruki.

6. Wykonać określone połączenia.

Uwaga – szczegółowe parametry konfiguracyjne zostaną podane przez prowadzącego na

początku zajęć.

Literatura

1. Jajszczyk Andrzej: Wstęp do telekomutacji. WNT, 2000. ISBN 83-204-2600-6.

2. Vademecum Teleinformatyka cz.1. IDG, 1999. ISBN 83-903252-3-3.

3. Witulski Stanisław: Urządzenia telekomutacyjne. cz.2. WSiP, 1995. ISBN 83-02-05913-7.

Strona 7 z 7