BUDŻET ENERGETYCZNY KRĘGOWCA ENDOTERMICZNEGO

CAŁOŚĆ POBRANEJ ENERGII

ODCHODY

ENERGIA PRZYSWOJONA

ENERGIA W WYDALINACH

MOCZ

ENERGIA METABOLIZMU

METABOLIZM PODSTAWOWY

TERMOREGULACJA

PRODUKCJA

AKTYWNOŚĆ RUCHOWA

100

P- PRODUKCJA

ENERGIA

W - ENERGIA AKTYWNOŚCI

W WYDALINACH

RUCHOWEJ

SDE- SPECYFICZNY EFEKT

80

)

DYNAMICZNY OBECNOŚCI

„WOLNA

P

POKARMU

II (%

EGZYSTENCJA”

T - TERMOREGULACJA

GR

W

EN 60

METABOLIZM

A S

SPOCZYNKOWY

J E

N D

E

Z

N

E

A

LIC

R

METABOLIZM

O

B

B

STANDARDOWY

O 40

A

P

TE

ĆŚ

M T

ŁO

IA

A

G

C

R

20

ENE

METABOLIZM PODSTAWOWY

0

FIZJOLOGICZNY PODZIAŁ WYDATKÓW ENERGETYCZNYCH U PTAKÓW

OGÓLNA AKTYWNOŚĆ:

DANE DLA 100 KG PRZEŻUWACZA (WIELOKROTNOŚĆ RMR)

METABOLIZM PODSTAWOWY - 1,0

STANIE - 1,1

BIEG - 8,0

SPACER NA RÓWNEJ POWIERZCHNI - 1,64

SPACER PO POWIERZCHNI O NACHYLENIU 100 - 2,35

ŻEROWANIE - 1,59

ZABAWA - 3,0

PRZEŻUWANIE -1,26

BUDŻET CZASOWO ENERGETYCZNY

Składowe budżetu energetycznego:

respiracja + produkcja

lub koszty utrzymania (koszty bytowe) + koszty wzrostu i reprodukcji W praktyce:

•metabolizm podstawowy BMR (najmniejsza ilość energi konieczna do utrzymania organizmu przy życiu, u stałocieplnych 1/4-1/3 całkowitego budżetu)

Metabolizm podstawowy wykazuje wyraźny związek z masą ciała, jego wartość mierzymy w kaloriach lub dżulach (1 cal - 4,18 J)

Ssaki: Ptaki: Gryzonie - 2,99 W0,65 Wróblowate - 3,73 W0,69

Owadożerne - 11,26 W0,88 Niewróblowate - 2,18 W0,73

Kopytne - 0,96 W0,83

Drapieżne - 3,39 W0,70

• koszty przetwarzania i trawienia

•k

•

os

o s

zt

z p

y

y o

wz

w ż

ro y

st

s ut

i e

re

g

p o

rod

ro

u p

kc

k j

c ijokarmu (SDA) –

do 30% całkowitego budżetu

• aktywność ruchowa (ssaki w biegu - metabolizm 3 do 5 razy

wyższy, ptaki w locie - metabolizm do 10 razy wyższy)

• wpływ temperatury na metabolizm i koszty termoregulacji

(w przypadku małych zwierząt stałocieplnych stanowić może

istotny składnik budżetu energetycznego

M = c(t - t ) - metabolizm w danej temperaturze

(t)

b

a

(M - BMR) - koszty termoregulacji w danej temperaturze

(t)

c - współczynnik całkowitej przewodności cieplnej

t - temperatura ciała

b

t - temperatura otoczenia

a

Wartość współczynnika przewodności cieplnej c (w zależności od ciężaru ciała W)

Ssaki Ptaki Gryzonie - 0,43 W0,58 Wróblowate - 0,33 W0,54

Owadożerne - 0,41 W0,54 Niewróblowate - 0,73 W0,58

Kopytne - 0,59 W0,56

Drapieżne - 1,00 W0,34

• Koszty wzrostu i reprodukcji

•koszty wzrostu i reprodukcji

Średni dzienny budżet energetyczny wynosi:

ptaki - 12,06W0,68 (3 x BMR)

ssaki - 7,01W0,71 (2 x BMR)

W - ciężar ciała osobnika

Dzienny budżet energetyczny obliczamy w/g wzoru:

DEB = Σ (T x E ) (w ujęciu bezwzględnym)

i

i

i

T - czas spędzony przy i-tej czynności

i

E - energetyczny koszt wykonywania i-tej czynności

i

w jednostce czasu

DEB = BMR/100 x Σ (pk ) (w ujęciu względnym,

i

i i

procentowym)

p - procent doby spędzany na i-tej czynności

i

k - współczynnik przyrostu metabolizmu w stosunku do BMR

i

dla i-tej czynności

Przykład:

KOSZTY ENERGETYCZNE PRODUKCJI JAJ U KRZYŻÓWKI

liczba składanych jaj - 9

ciężar jaja - 50 g

wartość energetyczna

jaj zagniazdowników - 7,1 kJ/g

a więc 9 x 50 x 7,1 = 3195 kJ

Wydajność energetyczna przy produkcji jaj – 70%,

a więc pełen koszt = 4564,3 kJ

Dzienny wydatek przy składaniu jednego jaja dziennie:

4564,3/9 = 507 kJ/dobę

Dzienny budżet energetyczny w trakcie składania jaj:

DEB = 12,06x10000,63 + 507 = 1443 kJ/dobę

12,06x10000,63 - metabolizm kaczki o ciężarze 1 kg