Odkrycie związków chemicznych mających zdolność trwałego zabarwiania innych ciał
nastąpiło w odległej starożytności. Bardzo dawno dokonano także wynalazku barwienia
przy użyciu barwników naturalnych pochodzenia roślinnego i zwierzęcego. Umiejętność
barwienia włókien takimi barwnikami zwaną farbiarstwem, posiadali mieszkańcy Chin,
Egiptu i Indii już 4 tysiące lat p.n.e. Na podstawie znalezisk wiemy np., że Egipcjanie
używali do barwienia tkanin barwników uzyskiwanych z roślin: indygowca, marzanny,
alkanny, urzetu, a także barwnika zwierzęcego wydobywanego z samic pluskwiaków -
czerwców. Farbiarnie fenickie od około 1000 p.n.e. słynęły z barwienia tkanin na kolor
purpurowy przy użyciu tzw. purpury tyryjskiej, wydobywanej z rzadkiego gatunku
ślimaków występujących na wybrzeżu syryjskim. Z 800 ślimaków uzyskiwano zaledwie 1
gram barwnika. Purpura była więc bardzo droga. Barwione nią szaty mogli nosić tylko
ludzie stojący na szczycie hierarchii społecznej i dlatego z czasem purpura stała się
kolorem władców.
Zasadniczy przełom w technice barwienia nastąpił w drugiej połowie XIX wieku, kiedy
wynaleziono barwniki syntetyczne. Jednym z pierwszych barwników tego rodzaju była
fuksyna (barwnik czerwony), otrzymana w 1855 roku przez polskiego chemika Jakuba
Natansona. W następnym roku Anglik William H. Perkin dokonał syntezy barwnika
fioletowego - moweiny.
Odkrycie w 1858 roku przez niemieckiego chemika Johanna P. Griessa tzw. związków
dwuazowych doprowadziło do syntezy najważniejszej grupy: barwników azowych.
Wkrótce otrzymano takie stosowane dzisiaj barwniki syntetyczne, jak: alizarynę (1868),
eozynę (1871), indygo (1880) i wiele innych.
W końcu ubiegłego wieku barwniki syntetyczne zaczęto produkować i stosować na skalę
przemysłową. Barwników naturalnych używa się dzisiaj w niedużych ilościach do
barwienia żywności, kosmetyków, a także w farmacji.