Charakterystyka Rodiona Romanowiczowa RaskolnikowaDrukuj prace | Zapisz
prace | Powrót
Charakterystyka Rodiona Romanowiczowa Raskolnikowa

Rodion Romanowicz Raskolnikow to główny bohater "Zbrodni i kary" powieści
Fiodora Dostojewskiego. Ma 23 lata, były student, pochodzi ze zubożałej
rodziny. Jest w wyjątkowo trudnej sytuacji materialnej. Nie stać go, aby
kontynuować studia, opłacić mieszkanie i spożywać regularnie posiłki. Jest
człowiekiem wierzącym, chrześcijaninem, czasami postępuje jednak wbrew
dekalogowi. Jest mężczyzną przystojnym, którego piękna sylwetka
kontrastuje z otaczającym go światem, ma ciemne włosy i śniadą twarz, jest
wyskoki. Z powodu braku pieniędzy nie może się ubrać w rzeczy nowe, jego
ubranie stanowią stare, wypłowiałe, powycierane łachmany. Jak większość
mieszkańców Petersburga nosi kapelusz. Jego nakrycie głowy jest jednak
zupełnie odmienne, przestarzałe. Stanowi je stary kapelusz zwany przez
niego samego kaszkietem. Jest stary, "wyrudziały w dziurach i plamach,
szkaradnie zgnieciony z jednej strony". Raskolnikow mieszka w dzielnicy
ludzi biednych, bezrobotnych, nie potrafiących udźwignąć kosztów życia
codziennego, pochodzących z marginesu społecznego. Wiele z nich nie żyje w
zgodzie z obowiązującym prawem. Raskolnikow jest człowiekiem bardzo
inteligentnym, utalentowanym. Mógłby z powodzeniem pracować w wielu
zawodach, nie czyni tak jednak. Raskolnikow nie chce być od nikogo
zależny, jest typem romantyka, który wybrał wolność osobistą, wolność
uczuć. Nie godzi się na ślub swojej siostry Duni z Piotrem Łużynem.
Raskolnikow wnikliwie obserwuje ludzi otaczających go. Dostrzega w nich
zepsucie moralne i upadek wszelkich ideałów. Ich zagubienie jest wynikiem
małej odporności psychicznej. Przykładem takiego stanu jest nałóg byłego
wojskowego, Marmieładowa. Człowieka tego Raskolnikow od razu polubił, czuł
do niego jakąś niewytłumaczalną sympatię. Wynikało to z pozycji
społecznej, w jakiej obaj się znaleźli. Zarówno Rodion jak i Marmieładow
są ludźmi odrzuconymi przez społeczeństwo. Były oficer został odepchnięty
przez elitę wojskową z powodu jego charakteru, Raskolnikow zaś przez
światek studencki. Rodion rozumie również konieczność, przed jaką stanęła
m.in. Sonia, zarabiania pieniędzy sposobami powszechnie uznawanymi za
hańbiące. W takich okolicznościach zrodziła się jego idea świata.
Raskolnikow twierdzi, że ludzi można podzielić na wyższych i niższych. Ci
drudzy są odpowiedzialni jedynie za egzystencję gatunku. Ludzie wyżsi
zostali stworzeni do celów, które zmieniają świat i przyczyniają się do
postępu. Według Raskolnikowa mogą oni przekraczać pewne normy moralne. Nie
podlegają tym samym prawom, co ludzie zwykli. Raskolnikow czuje, że należy
do ludzi wyższych i jako wybitna jednostka jest zdolny do zapewnienia
innym szczęścia środkami uznawanymi powszechnie za niemoralne. Student
prowadzi w duszy polemikę sam ze sobą. Jest zdecydowany zamordować, bowiem
uważa, że jest to czyn pozytywny. Raskolnikow sam ustala co jest dla niego
dobrem, a co złem, gdyż to właśnie on został wyznaczony przez jakąś siłę
do pełnienia specjalnej misji na ziemi. Racje Rodiona prowadzą go do
relatywizmu moralnego. Na swoją ofiarę wybiera starą lichwiarkę, Alonę
Iwanownę. Raskolnikow bywał u niej wiele razy i widział osoby, które do
niej przychodzą aby oddać swoje rzeczy w zastaw. Klientami lichwiarki była
przeważnie uboga ludność Petersburga, która w zamian za marne pieniądze
oddawała nierzadko ostatnią rzecz, jaka im pozostała. Alona Iwanowna była
kobietą zupełnie pozbawioną uczuć, nie mogła zrozumieć jak wiele te rzeczy
znaczą dla ich właścicieli. Można powiedzieć, że bogaciła się dla samego
bogacenia się. Nawet swoją siostrę Lizawietę wykorzystywała, nie bacząc,
że wyrządza jej ogromną krzywdę. Raskolnikow nie widział w Alonie
człowieka. Była dla niego jedynie szkodliwym pasożytem, wszą, którą
należało zgładzić. Nie mogła ona przynieść światu ludzkiemu nic dobrego.
Raskolnikow zabija ją, musi jednak pozbawić życia jej siostrę, która stała
się świadkiem zbrodni. Po dokonaniu zbrodni idzie na Newę. Wydarzenie znad
rzeki dowodzi jego głębokiej wiary. Raskolnikow chce utopić siekierę w
rzece, co ma jednocześnie zmyć z niego grzech, jaki popełnił. Widzimy tu
związek z biblijną rzeką, gdzie św. Jan Chrzciciel po raz pierwszy zmywa z
ludzi grzech pierworodny. Po dokonaniu zbrodni widać nieprzystosowanie
jego psychiki do podobnych zadań. Raskolnikow kilkakrotnie zapada w
chorobliwy sen, gorączkuje, staje się coraz bardziej drażliwy, traci
świadomość, wyłącza się z otoczenia. Staje się bardzo podejrzliwy, w
niektórych sytuacjach wręcz agresywny, nawet w stosunku do bliskich sobie
osób. Reaguje zupełnie niespodziewanie, nikt nie jest w stanie przewidzieć
co student w danej sytuacji zrobi. Dręczą go wyrzuty sumienia, z początku
nie żałuje jednak popełnionego czynu, a przypadkowej ofiary, Lizawiety
Iwanownej. Rodion jest zły na siebie, że nie wytrzymał psychicznie i
poddał się sile swojego sumienia. Jego psychiczne rozterki, ciągłe
wspomnienia, powadzą go w stan duchowych katuszy. Popada w paranoję, budzi
się często w nocy zlany potem, chorobliwie szuka śladów krwi na swoim
ubraniu, butach. Raskolnikow zaczyna bać się kary jaka go czeka, sądu za
popełnioną przez niego podwójną zbrodnię. Raskolnikowa ogarniają
wątpliwości co do jego własnej tezy, do przynależności do ludzi wyższych.
Ustosunkowuje się krytycznie do swojej, matematycznie przemyślanej tezy,
ponieważ okazała się zawodna. Nie przewidział w niej uczuć, przeżyć, jak
również dodatkowych komplikacji. Konieczność ukrywania prawdy i
prowadzenia misternej i bardzo niebezpiecznej dla samego bohatera gry z
sędzią śledczym Porfirym Pietrowiczem, przekracza jego psychiczną
wytrzymałość. Raskolnikow szybko staje się ofiarą własnej zbrodni.
Zburzony zostaje jego porządek życia. Gardzi swoją osobą, rozważa nawet
samobójstwo. Rodion postanawia zadośćuczynić, odkupić swoje grzechy.
Prawdziwa przemiana w jego osobie następuje poprzez miłość Rodiona do
Soni. Odrodzenie duchowe Raskolnikowa jest wynikiem czytania Ewangelii i
postawy córki Marmieładowa wobec niego. Przemiana w jego osobie odbywa się
na drodze zjednoczenia z kościołem. Czynnikiem, który pomaga
Raskolnikowowi normalnie funkcjonować w społeczeństwie jest objawienie się
czystej wiary, nieskażonej cywilizacją, kłamstwami, zbrodniami. W Rodionie
rodzi się wielka miłość do Soni. Razem z nią czyta ustępy z Pisma
Świętego, kiedy słyszy rozdział o wskrzeszeniu Łazarza, budzi w nim
poczucie, że on także może liczyć na odrodzenie. Dostrzega w nim jego
pozytywne cechy i próbuje, aby to one zapanowały nad osobą bohatera.
Dzięki uczuciu córki Marmieładowa Raskolnikow dostrzega wyrozumiałość jaką
ma ona dla innych ludzi, jak również ufność i życzliwość. Rodion
dostrzega, że Sonia poprzez swoje nastawienie do życia potrafi wybaczyć
każdemu, jeśli podejmie on pokutę, zgodzi się na cierpienie. Miłość Soni
staje się źródłem jego ocalenia duchowego. Dzięki niej Raskolnikow wyzbywa
się swoich teorii. W charakterze Rodiona zaczynają dominować dodatnie
cechy charakteru. Chce jak najszybciej skończyć karę katorgi na Syberii,
gdzie został zesłany i zacząć nowe "życie żywe".
Raskolnikow w rzeczywistości nie jest postacią negatywną. Starał się pomóc
ludzkości, lecz jego sposób zawiódł, ponieważ od początku był błędny.
Dowodem jego dobrego charakteru jest moment, w którym ocalił on dzieci
wynosząc je z płonącego domu. Jego przemiana duchowa pozwala mu wstąpić na
nową ścieżkę życia. Mimo swojej biedy, przebywania w świecie upadku
moralnego będzie chciał rozwijać się, pomagać potrzebującym. Gdyby w życiu
bohatera nie pojawiła się Sonia jego tragedia pogłębiła by się, targnął by
na pewno na swoje życie. Poprzez miłość stał się człowiekiem prawym,
zdolnym do normalnego funkcjonowania w społeczeństwie.