Dramat romantyczny i jego bohater.

Cechy dramatu romantycznego:

1. Nieprzestrzeganie reguły 3 jedności:
wielowątkowa akcja
swoboda w operowaniu czasem i przestrzenią
2. Mieszanie realizmu z fantastyką
3. Odbicie osobistych przeżyć autora
4. Luźna kompozycja fabularna, dająca swobodę poszczególnym epizodom
5. Łączenie elementów epiki, liryki i dramatu
6. Łączenie scen zbiorowych i kameralnych fragmentów lirycznych
7. Niesceniczność utworu, nieliczenie się z możliwościami teatralnymi
8. Otwarte zakończenie utworu

"Dziady" Adam Mickiewicz

"Dziady II i IV" zostały wydane w 1823 roku w drugim tomie "Poezyj" (od miejsca
powstania nazywa się je wileńsko - kowieńskimi). Część III powstała 10 lat
później w Dreźnie (stąd dziady drezdeńskie).
Dziady są więc kompozycją fragmentaryczno - cykliczną, co oznacza, że chociaż
poszczególne części są całkowicie odrębne, to jest pomiędzy nimi jakiś związek
(ten sam tytuł, ten sam, choć przekształcony, bohater)

"Dziadów część II"

Dziady - pogański obrzęd obchodzony w wigilię wszystkich świętych, nocą, na
cmentarzu, odprawiany przez Guślarza
Guślarz przywoływał duchy zmarłych, chór powtarzał prawdy moralne (dodatkowe
ich podkreślenie, lud to w romantyzmie źródło prawdy, jego sądy nabierają
uniwersalnego charakteru)

Obrzęd Duchy prawda moralna
palenie kądzieli lekkie "Kto nie doznał goryczy nie razu, Ten nie dozna
słodyczy w Niebie"
palenie wódki ciężkie "Bo kto nie był człowiekiem nie razu, temu człowiek nie
pomorze"
palenie wianka średnie "Kto nie dotknął ziemi nie razu, ten nigdy nie może być
w niebie"

Człowiek na Ziemi musi doświadczyć wszystkiego co ludzkie i po ludzku traktować
innych, aby mógł zaznać pełni człowieczeństwa. Być człowiekiem znaczy cierpieć,
radować się, postępować zgodnie z sumieniem, kochać i być wrażliwym na
otaczającą rzeczywistość. Nie wystarczy żyć bezgrzesznie, trzeba podejmować
ciężar obowiązków i wiedzieć czym jest cierpienie.

Romantyczne cechy dramatu na podstawie Dziadów II:
ludowość ( bohaterowie, wykorzystanie wierzeń i podań, nawiązanie do ludowej
formy dramatu)
mieszanie się realizmu z fantastyką
tło widowiska podkreśla jego niezwykłość
zharmonizowanie oprawy artystycznej poszczególnych scen
odbicie osobistych przeżyć we wstępie i zakończeniu

Ustalony rytuał zakłóca pojawienie się Widma (późniejszego Gustawa).

"Dziadów część IV"

Jest to wielki monolog zrozpaczonego po utracie ukochanej Gustawa, wygłoszony w
noc święta zmarłych w mieszkaniu księdza obrządku greckiego. Utwór podzielony
jest nie na sceny lecz na godziny: miłości, rozpaczy i przestrogi (oddzielonych
gaśnięciem 3 świec), które porządkują chaos przeżyć i doznań niezwykłego,
wyobcowanego z tego świata bohatera.
Uczucie miłości zostało tu ukazane jako wyjątkowe, kosmiczne i tragiczne,
niszczące bohatera. Gustaw jest człowiekiem osamotnionym , wyobcowanym ze
społeczności (jak Werter Goethego), wyższym ponad przeciętność, zbuntowanym
wobec otaczającej go rzeczywistości, a równocześnie mającym poczucie misji
objawienia nie znanych mu tajemnic.
Przed rozsądnym Księdzem Gustaw przedstawia swą biografię aby pokazać jaki zły
jest świat, jak miłość prowadzi do nieszczęścia, że istota rzeczy leży poza
możliwościami poznania rozumowego. Owa swoista spowiedź, czy też inscenizacja
własnego życia, ma stanowić dowód na to, że pradawny obrzęd "dziadów" jest
naturalną sytuacją umożliwiającą poznanie tajemnic oraz nawiązanie kontaktów
pomiędzy człowiekiem osamotnionym a społecznością, a wreszcie pomiędzy między
żywymi i umarłymi.
Gustaw jest pełen wewnętrznych sprzeczności. Przeciwstawiając swoje racje
racjom Księdza, usiłuje zdobyć przekonanie, pewność, że jako romantyczny
indywidualista, pustelnik, szaleniec, reprezentuje nieprzeciętne humanistyczne
wartości i niepodważalną prawdę. Swoje nieszczęście, osamotnienie,
sprzeniewierzenie się normalnym ludzkim obowiązkom Gustaw przeżywa bowiem jako
tragiczny występek.

"Dziadów część III"

Geneza Dziadów III:
1. Nieuczestnictwo Mickiewicza w powstaniu listopadowym powodem głębokich
przeżyć poety
2. III część Dziadów jako:
próba własnej rehabilitacji - nawiązanie do wydarzeń wileńskich z 1823 roku
sposób dalszej walki z zaborcą
3. Ścisły związek utworu z sytuacją Polski po upadku powstania:
obraz cierpiętniczej przeszłości
wizja dalszych dziejów
4. Powiązanie dziadów drezdeńskich z wileńsko - kowieńskimi:
Konrad nowym wcieleniem Gustawa
obrzęd ludowy i wiara w nierozerwalny związek świata żywych i umarłych

Wydarzenia historyczne związane z procesem filomatów i filaretów rekonstruował
poeta jako idealny i wzniosły przykład narodowej martyrologii, jako wyraz
zmagania się w historii metafizycznego dobra i zła. Konflikt pomiędzy tymi
wartościami ma charakter polityczny, moralny i metafizyczny.

Bohaterem jest Konrad, ulegający 2 metamorfozie, z Widma (II) w Gustawa (IV) a
teraz w Konrada (III). Jest on postacią wyjątkową i osamotnioną. Jej
wyjątkowość podkreśla nadludzka skala wrażliwości, cierpienia i poetyckiego
talentu. Z tego wynika poczucie wyższości i jednostkowości, podkreślone
dodatkowo klaustrofobiczną przestrzenia więziennej celi.
Konrad jest uosobieniem całego narodu, wszystkich jego cierpień i dawnych
wolności.

Mała Improwizacja (I scena)- buntownicza pieśń zemsty śpiewana przez Konrada,
porażonego klęską sprawy narodowej i perspektywą zagłady. Współwięzień, ksiądz,
nazywa pieśń "szatańską", a odkrycie przyszłości poprzez geniusz poetycki
okazuje się niemożliwe. Nie mogąc zrealizować swoich wizji bohater przegrywa.

Wielka Improwizacja (II scena) - Konrad jako największy twórca na ziemi
podejmuje w imieniu cierpiącego narodu rozprawę z uosabiającym rozum Bogiem.
Konrad przegrywa i tę walkę. Ogarnia go zwątpienie w dobroć Opatrzności, w
sprawiedliwość historii i w możliwość zwycięstwa nad tyranią. Jego bunt okazują
się występkiem moralnym ponieważ bierze się z pychy. Bohater jest opętany przez
szatana, który rzuca najgorsze bluźnierstwo: że Bóg jest Carem.

Widzenie Księdza Piotra (III scena) - ratowaniem duszy Konrada zajmuje się
ksiądz Piotr, który prometeizmowi i buntowi przeciwstawia chrześcijańską
pokorę. Z pozycji wiary jest w stanie odsłonić tajemnice przyszłości i objaśnić
sens narodowych dziejów. Poeta nadał mistycznej wizji historii narodowych
cierpień stylizację ewangeliczną i apokaliptyczną. Miało to na celu
przedstawienie historii jako rzeczy metafizycznej, posiadającej szczególny
sens.
Według Księdza Piotra historia Polski jest powtórzeniem losów Chrystusa, jest
częścią wielkiego boskiego plany. Naród polski musiał ponieść, podobnie jak
Chrystus, śmierć na krzyżu 3 zaborów, by następnie zmartwychwstać, odzyskać
wolność i dać ją innym. W dziejach ludzkości Polska miała odegrać rolę
Chrystusa narodów.
W ten sposób Mickiewicz próbował nadać sens cierpieniom i walce.

Salon warszawski (scena VII)

XXXXX towarzystwo stolikowe towarzystwo pod drzwiami
osoby literaci, damy, generałowie, urzędnicy młodzież, starzy Polacy, patrioci
(Wysocki)
język francuski polski
stosunek do literatury ucieczka od współczesnej problematyki, wynikająca z
założeń klasycyzmu francuskiego przekonanie o ważności podejmowania problemów
współczesnych, ironia i kpina wobec pseudoklasyków
stosunek do kraju ignorancja wobec spraw kraju, brak zainteresowania losem
walczących o wolność, służalczość wobec caratu i Nowosilcowa doskonała
orientacja w bieżących sprawach politycznych, współczucie dla prześladowanych
ocena Mickiewicza krytyka i kpina wiara w siły u moc młodych patriotów

"Nasz naród jak lawa, z wierzchu zimna i twarda, sucha i plugawa, bez
wewnętrznego ognia 100 lat nie wyziębi; plwajmy na te skorupę i stąpmy do
głębi"

Prometeizm (zob. Wielka Improwizacja):
Gustaw to typ romantycznego kochanka, który cierpi z powodu miłości do kobiety;
jest przykładem miłości jednostkowej.
Konrad kocha cały naród, cierpi z powodu nieszczęśliwego losu ojczyzny i
rodaków, jest przykładem bojownika sprawy narodowej i patrioty.

Konrad to poeta, samotny przez swój talent
zdaje sobie sprawę ze swojego geniuszu i wyobcowania ("Ja mistrz")
proces twórczy porównuje do nadnaturalnego boskiego procesu kreacji
poezja to siła i nieśmiertelność; Konrad pewny jest swojej mocy i pragnie
stanąć przed obliczem Boga
siły Konrada wynikają z tego, że jest twórcą, zaznał pełni człowieczeństwa i
kocha cały naród
utożsamienie się z narodem ("Ja i ojczyzna to jedno")
Konrad pragnie władzy równej Bogu, chce rządu nad duszami, uważa iż pokieruje
narodem lepiej niż stwórca, którego nazywa mądrością ( a nie miłością)
zły duch wypowiada największe bluźnierstwo, nazywając Boga carem
Konrad to typ romantycznego Prometeusza (prometeizm)

Mesjanizm (zob. Widzenie Księdza Piotra) to wiara w przyjście Mesjasza;
mistyczna wiara w posłannictwo wybranego przez Boga narodu do wypełnienia
zbawczej misji.

Mesjanizm III części Dziadów:
1. widzenie Księdza Piotra
zesłania
porównanie Polski do Chrystusa
Męczeństwo narodu polskiego, porównane do cierpień Chrystusa na Golgocie (Gal -
Francja, krzyż - Rosja Prusy Francja, Siepacz, który się poprawi - Rosja)
wizja przyszłego wskrzesiciela "z matki obcej, krew jego dawne bohatery, a imię
jego czterdzieści i cztery)
2. prześladowanie młodzieży:
więźniowie zsyłani na Syberię
porównanie Wasilewskiego do Chrystusa
krew młodzieży porównana do krwi Chrystusa

"Polska Chrystusem narodów" - stwierdzenie to opowiada o tym, że cierpienia
Polski, tak jak cierpienia Chrystusa, odkupią świat i pozbawią go tzw. Ciemnej
strony. Poświęcenie całego pokolenia, straconego w rozwoju państwowości
polskiej, powoduje zwiększenie szans następnego na życie w wolnej ojczyźnie;
wpływ filozofii mesjanizmu

"Kordian" Juliusz Słowacki

Akcja "Przygotowania" rozgrywa się w noc sylwestrową 1799, mającą rozpocząć
nowe stulecie (jest to błąd autora). Słowacki zawarł w nim surowy osąd
przywódców wojskowych i politycznych odpowiedzialnych za przebieg powstania
listopadowego. Sam fakt, iż to moce piekielne stwarzają generała Józefa
Chłopickiego, Jana Skrzyneckego, Jana Krukowieckiego oraz księcia
Czartoryskiego, Niemcewicza i Lelewela, jest zjadliwą krytyką osób
odpowiedzialnych za klęskę listopadową. Fragment mówiący o zabłąkanej gwieździe
odnieść można do samych spiskowców (Kordian) jak i losów całego kraju.
"Przygotowanie" mające istotne znaczenie dla odczytania sensu dramatu
politycznego jakim jest "Kordian", stanowi sumaryczny osąd społeczeństwa
współczesnego Słowackiemu.

Słowacki na pierwszy plan wysuwał bohatera. Jego dzieje konstruował z luźnych
obrazów odległych od siebie w czasie i przestrzeni. Rezygnował z akcji
rozumianej jako ciąg dramatycznych starć bohatera z przeciwnikami, a cały splot
napięć i konfliktów przenosił do wnętrza bohatera, by możliwie najpełniej
ukazać jego romantyczną, rozdzieraną wewnętrznymi sprzecznościami osobowość. W
związku z tym utwór dramatyczny nabierał także cech lirycznego poematu. Akcja
koncentruje się wokół kilku punktów kulminacyjnych (np. próba samobójstwa w
akcie I, monolog na szczycie Mont Blanc. Zamach na Cara w akcie III).
Poszczególnych scen nie wiąże zależność przyczynowo - skutkowa.

Autor za pomocą zróżnicowanych form podawczych ujawnił emocjonalne i
intelektualne bogactwo wnętrza bohatera (np. monolog, obraz sceniczny, dialog z
innymi postaciami). Owa niezwykłość i heroizacja nie prowadziły jednakże w tym
wypadku do odrealnienia postaci. Nie pozbawiały jej prawdy psychologicznej.
Kordian został więc ukształtowany jako osobowość nieprzeciętna, bogata i
skomplikowana, skazana przez historię na tragiczną konieczność dokonywania
wyboru, nieustannie zmieniająca się, a równocześnie po ludzku prawdziwą.

Trapiony pragnieniem niezwykłości Kordian szuka ideału wykraczającego poza
codzienność. Pragnie dokonać czegoś, co potwierdziłoby znaczenie jego
przewrażliwionej osobowości i zamanifestowało jej niezwykłość. Wszelkie
jednakże próby i pomysły okazują się nierealny. W rezultacie bohater zdaje
sobie sprawę z rozbieżności między własnymi pragnieniami a rzeczywistością.
Przeżywa wiec poczucie bezsilności i sceptycznie odnosi się do zastanych
wartości. To wszystko paraliżuje jego działania i rodzi poczucie bezradności
wobec świata. Kordian przeżywa ból istnienia, wyobcowania i braku możliwości
działania. Pozbawiony silnej woli, nie potrafi nawet skutecznie popełnić
samobójstwa. Trawi go romantyczna "chorobo wieku".
Różnica pomiędzy marzeniami a rzeczywistością, między ideałami a możliwością
ich praktycznej realizacji staje się głównym tematem drugiego etapu w biografii
bohatera. Podczas lektury "Króla Leara" Szekspira Kordian uświadamia sobie, że
między wyobraźnią oraz fikcją literacką a światem realnym istnieje niemożliwa
do przekroczenia, rodząca tragiczne napięcie przepaść.
Kordian podobną przepaść dostrzega pomiędzy życiem społecznym a ideałami
stworzonymi lub ugruntowanymi przez romantyzm (wartość nieprzeciętnej
jednostki, niepowtarzalna miłość, moralny autorytet papiestwa). Doświadczenia
zdobyte w czasie podróży wskazują, że światem rządzi pieniądz i egoistyczne
racje polityczne. Po raz drugi bohater przeżywa świadomość totalnej klęski.
W tej sytuacji, w ożywczym kontakcie z alpejską naturą, w umyśle Kordiana
krystalizuje się romantyczna idea wyzwolenia Europy spod monarchistycznego
uścisku. Ideę tę, analogicznie jak w Dziadów II, ma realizować zdolna do
bezgranicznych poświęceń, nieprzeciętna jednostka oraz naród wybrany.
Historyczny wzorzec takiego postępowania odnajduje autor w osobie Arnolda
Winkelrida, bohatera Szwajcarów z 14 wieku.
Wcieleniem w życie ideałów winkelriedyzmu był spisek na życie cara. Bohater za
najwyższą wartość uznał wolną ojczyznę. Spisek był jednak niedojrzały, był więc
wytworem wybujałej, romantycznej wyobraźni, która rozmijał się z
rzeczywistością.
Kordian był wierny tradycyjnej etyce rycerskiej, a Car jako Król Polski był
jego zwierzchnikiem. To wywołało wątpliwości moralne i w końcu powstrzymało
bohatera przed zabiciem tyrana.

Słowacki pisał Kordiana jako generalną rozprawę z programem poetyckim
Mickiewicza. Tak zatem konstruował postać swego bohatera, aby przez jego losy
podważyć Mickiewiczowską koncepcję poezji wodzowskiej (tyrtejskiej) i
mesjanistycznej. Kordian jako typ romantycznego poety przypomina więc i pod tym
względem Konrada. Podobnie jak Konrad formułuje koncepcję jednostkowego
działania i poświęcenia za wolność zbiorowości. Ale w zetknięciu z
rzeczywistością program ten okazuje się jednym złudnym marzeniem. Na dodatek
poetycka wyobraźnia i romantyczne samotnictwo osłabiają wolę działania
bohatera. Poezja jawi się zatem tutaj jako czynnik demobilizujący: nie sprzyja
ani stworzeniu realnego programu politycznego, ani nie jest w stanie
zmobilizować bohatera do patriotycznego czynu. Przeciwnie - staje się źródłem
jego wewnętrznych konfliktów i życiowych klęsk. Złudzeniem i romantycznym
uproszczeniem okazała się wiara w skuteczne działanie poetyckiego słowa (Jak w
Konradzie Wallenrodzie). Płomienne przemówienie Kordiana do spiskowców trafiło
w pustkę. Ich świadomość okazała się podatniejsza na uświęcone tradycją moralne
i polityczne hasła Prezesa niż na wartości zaprezentowane przez Kordiana.
Romantyczny zapaleniec trafił więc ostatecznie do szpitala dla umysłowo
chorych, by tutaj uświadomić sobie bezowocność własnych usiłowań, wynikającą z
ulegania mitom poezji tyrtejskiej.
Krytycyzm Słowackiego dotyczy tu zarówno Mickiewiczowskiego programu poezji
wzywającej do walki (Konrad Wallenrod), jak i programu poezji mesjanistycznej,
uznającej konieczność złożenia przez naród krwawej ofiary, która ma przynieść
niepodległość w przyszłości (Dziadów III). Za szkodliwe uproszczenie uznał
Słowacki zwłaszcza koncepcję Polski - Chrystusa narodów, którą demaskował za
pomocą analogicznej, bezowocnej koncepcji Polski Winkelrida narodów. Nie
oznacza to, że Słowacki w ogóle zanegował w Kordianie sens istnienia narodowej
poezji. Odrzucając tyrteizm i mesjanizm, poszukiwał po upadku powstania jedynie
nowej, bardziej odpowiadającej potrzebą chwili formuły poezji narodowej.
Chciał, aby ta nowa poezja nawiązywała do narodowej historii, wskrzeszała
rycerskie tradycje, przechowywała stworzone przez przeszłość wartości, chroniła
naród przed utratą wiary w przyszłość, nie pozwoliła mu usnąć, podtrzymywała
nadzieje na zmartwychwstanie. Poeta miał być nie romantycznym Tyrteuszem , nie
wodzem, nie mesjanistycznym wieszczem, ale służącym narodowi śpiewakiem,
rapsodem, minstrelem.

Kordian jako bohater romantyczny:
przeżywa nieszczęśliwą miłość, usiłuje popełnić samobójstwo
jest rozczarowany do świata i jego wartości
przechodzi przemianę duchową z apatycznego młodzieńca w bohatera walki
narodowej
ma poczucie własnej wielkiej wartości
stawia przed sobą wieki cel, konsekwentnie do niego dąży, mimo iż przerasta on
możliwości jedego człowieka
jest gorącym patriotą
ponosi klęskę
żyje w świecie złudzeń

Ideowe wartości utworu:
poruszanie problemu powstania listopadowego
krytyka przywódców powstania
oskarżenie spiskowców o samotne działanie
wskazanie na nie wykorzystanie patriotycznego zapału ludu
polemika z Mickiewiczem na temat roli poezji w życiu narodu
sformułowanie hasła opozycyjnego do hasła Mickiewicza "Polska Winkelridem
narodów"

Wartości artystyczne dramatu:
bogata charakterystyka postaci
indywidualizacja wypowiedzi
realizm psychologiczny bohatera
mieszanie fantastyki z realizmem
synkretyzm (mieszanie epiki, liryki i dramatu)


"Konrad Wallenrod" Mickiewicza - powieść poetycka

wydana w 1828r w czasie zesłania poety w głąb Rosji.

Akcja rozgrywa się w średniowieczu. Sytuacja Litwy nękanej przez Krzyżaków
wydaje się beznadziejna

Losy Konrada Wallenroda:
porwanie młodego Waltera przez Krzyżaków
życie wśród Niemców w pałacu mistrza Krzyżackiego - Winrycha
przyjaźń z wajdelotą litewskim
ślub z Aldoną, córką Kiejstuta
opuszczenie domu rodzinnego, młodej kochającej żony i poświęcenie się służbie
ojczyźnie
Walter giermkiem w orszaku rycerza niemieckiego - hrabiego Wallenroda
Walter jako Konrad Wallenrod staje do walki z Maurami
osiągnięci władzy nad państwem Krzyżackim jako wielki Mistrz
dokonanie zemsty przez Konrada, doprowadzenie zakonu do klęski, uratowanie
Litwy
samobójcza śmierć Wallenroda

Konrad Wallenrod jako bohater romantyczny rozdarty wewnętrznie, przeżywa
konflikty etyczne, sztuka wyjścia pomiędzy racjami, które są równorzędne, lecz
każdy wybór okaże się zły
Konflikty:
życie prywatne - ojczyzna; gdy zbliża się wojna Konrad wybiera ojczyznę i
poświęca swe życie osobiste
honor - zwycięstwo nad Krzyżakami; zmuszony postąpić niezgodnie z etyką
rycerską wybiera podstęp i nieetyczny postępek, by pokonać wroga.(poświęcenie
honoru i zbawienia)

1. tragizm postaci wynika z poświęcenia swoich przekonań etycznych dla
osiągnięcia celów politycznych
2. determinacja losów człowieka przez historię, narzuca konkretne postawy i
metody walki
3. zawarta w losach Konrada idea poświęcenia szczęścia osobistego dla dobra
ojczyzny oraz program walki narodowo-wyzwoleńczej

Wpływ Halbana na postępowanie bohatera:
1. budzenie świadomości narodowej w chłopcu zagrożonym zniemczeniem
2. wzniecenie nienawiści do zakonu krzyżackiego
3. przekonanie Waltera, iż jedynym sposobem walki jest podstęp

Halban symbol poety i jego powinności wobec narodu
Rola pieśni i poezji:
poezja narodowa spełnia rolę mistrza, który uczy miłości do ojczyzny, utrwala
poczucie patriotyzmu
na wzór poezji Tyrtejskiej wzywa do wali
pieśń zawiera wzorce postępowania i zachowania, które mogą przejąć młodsze
pokolenia

Cechy stylu:
1. Synkretyzm rodzajów literackich:
elementy epickie - obecność narratora, elementem całkowicie epickim jest
powieść wajdeloty
elementy liryki - stroficzna budowa, rymy, poetyckie opisy, uczuciowość,
subiektywizm
elementy dramatu - dialog
2. Inwersja czasowa: Akcję poznajemy fragmentami bez zachowania porządku
3. Tajemniczość
4. Bohater byroniczny - samotny i tajemniczy o zmienionym imieniu, zbuntowany,
popełnia czyn dwuznaczny moralnie, jest wrażliwy

"Nie-Boska komedia" Z. Krasińskiego

powstały w 1833r.(debiut poety)

Nawiązuje do "Boskiej komedii" Dantego Alighieri. Świat ukazany w dramacie jest
"nie-boski", ludzie zapomnieli o bogu, starali się żyć bez niego.

Geneza:
wpływ relacji ojca na temat powstania listopadowego
przerażenie hrabiego Henryka przewrotem w stylu Rewolucji francuskiej.
wpływ lektury realistów utopijnych

Utwór dzieli się na dwie części.
Akt I i II to dramat rodzinny, a III I IV to dramat społeczny
1. Wstęp ukazuje niejednoznaczny stosunek poety do problemu tworzenia i twórcy:
apoteoza poety prawdziwego, który jest pełen wewnętrznej prawdy
potępienie poety fałszywego
ukazanie wielkości poezji
2. Hrabia Henryk - nowy typ bohatera romantycznego
starszy niż typowy bohater romantyczny (mąż), o doświadczeniu życiowym
(dziecko)
dalej posunięta "choroba wieku"- całkowite wypalenie wewnętrzne katastroficzne
spojrzenie na cywilizację, brak jakiegokolwiek sensu istnienia
analogiczna do typowego bohatera romantycznego zamiana męża w hr. Henryka
(bohater zmienia jedynie sposób życia nie zmienia poglądów)
odejście od romantycznego kultu uczucia. Mąż niezdolny do miłości lekceważy
żonę
monolog w wąwozie- analogiczna sytuacja na górze Mont-Blanc - samotność, brak
miłości efektem rozczarowania do świata, świadomość miłości
po metamorfozie bohater staje na czele grupy społecznej.

"Nie-Boska komedia" składa się z 4 aktów poprzedzonych odautorską epizodyczną
wypowiedzią. Dramat napisany prozą jest dziełem synkretycznym (elementy
liryczne w poetyckich wypowiedziach)
likwidacja jedności miejsca , czasu i akcji
brak konkretnego określenia czasu historycznego
występowanie obok siebie scen fantastycznych i realistycznych
obecność bohatera romantycznego
kompozycja otwarta - obserwujemy "całość e odcinkach"
"niesceniczność" utworu