INFORMATYKA W
ZARZ
DZANIU
Wykład I
dr Jan Kazimirski
[e-mail]
http://www.mac.edu.pl/jankazim
Program zajęć

Komputerowe wspomaganie przedsiębiorstwem

Zarządzanie projektem informatycznym

Bazy danych / hurtownie danych

UML i modelowanie systemów

Technologie internetowe - e-business

Symulacje komputerowe w ekonomii

Komputerowe wspomaganie decyzji
APICS

1957 r. Powstanie APICS - American
Production & Inventory Control Society

Cel: Opracowanie metod wykorzystania
komputerów w zarządzaniu organizacjami
produkcyjnymi.

Tworzenie standardów wspomagających
zarządzanie  sterowanie produkcją
Popyt pierwotny i wtórny

Popyt pierwotny (niezależny) popyt rynku na
produkty i usługi oferowane przez dane
przedsiębiorstwo

Popyt wtórny (zależny)  popyt wewnątrz
danego przedsiębiorstwa związany z potrzebą
zaspokojenia popytu pierwotnego (podzespoły,
detale, materiały, usługi)
MRP

MRP - Material requirements planning
(Planowanie zapotrzebowania materiałowego)

Techniki wspomagające zarządzanie produkcją

Optymalizacja zapasów i procesu produkcyjnego

Standard opracowywany w latach 60-tych

Rozpowszechnił się wraz z rozwojem i
upowszechnianiem się komputerów
MRP - założenia

Towar powinien trafić do klientów w wymaganej
przez nich ilości w jak najkrótszym czasie.

Wielkość produkcji danego towaru musi być
dokładnie zaplanowana.

Wymusza to dokładne zaplanowanie zakupu
podzespołów i materiałów potrzebnych do
produkcji.

Błędy planowania zwiekszają koszty produkcji 
mniejszy zysk.
Przykłady błędnych decyzji

Firma zakupiła zbyt małą ilość surowca 
zmniejszenie produkcji, niedotrzymanie umów

Firma zakupiła zbyt dużą ilość surowca 
konieczność magazynowania (koszty),
zablokowanie funduszy, możliwość strat
(surowiec o krótkim czasie życia  np. Żywność)

Firma rozpoczęła produkcję (realizację
zamówienia) w niewłaściwym czasie 
niedotrzymanie umowy.
MRP  dane wejściowe

BOM (Bill of materials)  Zestawienie
materiałowe.  Lista części - lista części,
podproduktów i materiałów potrzebnych do
wytworzenia danego produktu

Dane z ewidencji stanów magazynowych. (moduł
INV)

Dodatkowe informacje związane z planowaniem.
MRP  dane wyjściowe

Rekomendowany harmonogram produkcji 
określający daty rozpoczęcia i zakończenia
produkcji produktów, oraz wielkości produkcji

Rekomendowany harmonogram zakupów 
synchronizujący zlecenia zakupu
materiałów/podzespołów oraz zlecenia produkcji

Generowane zlecenia zakupów

Raporty o koniecznych modyfikacjach zleceń
zakupów.
Cele MRP

Redukcja zapasów

Dokładne określenie czasu dostawy surowców i
półproduktów

Dokładne wyznaczanie kosztów produkcji

Lepsze wykorzystanie infrastruktury (magazyny,
mozliwości produkcyjne)

Szybsza reakcja na zmiany w otoczeniu

Lepsza kontrola poszczególnych etapów produkcji
MRP - problemy

Czuły na poprawność danych wejściowych

Zakłada stały czas produkcji określonego
elementu

Nie bierze pod uwagę dodatkowych czynników
np. Logistyki

Nie bierze pod uwagę możliwości produkcyjnych
i ograniczeń nałożonych na dostawy.
MRP II

Standard opublikowany przez APICS w 1989 r.

MRP II - Manufacturing Resource Planning 
Planowanie zasobów produkcyjnych

Rozwinięcie standardu MRP  dodatkowe
moduły związane z procesem sprzedaży,
wspomaganiem podejmowania decyzji i inne.
Podstawowe moduły MRP II

Master Production Scheduling (MPS)  Główny
harmonogram produkcji. Określa co
przędsiębiorstwo zamierza wyprodukować,
uwzględnia plan i prognozę sprzedaży produktów

Bill of Material Subsystem (BOM)  zestawienie
materiałowe

Inventory Control (INV) - Transakcje strumienia
materiałowego. Ewidencja zapasów w
magazynach. Nadzór nad dostawami
międzymagazynowymi.
Podstawowe moduły MRP II c.d.

Material Requirement Planning (MRP) -
Planowanie potrzeb materiałowych.

Sales and Operation Planning (SOP) -
Planowanie sprzedaży i produkcji.

Demand Management (DEM) - Zarządzanie
popytem - Prognozowanie popytu, Przyjmowanie
zamówień klientów, określanie terminów
realizacji zamówień, śledzenie realizacji
zamówień klientów
Podstawowe moduły MRP II c.d.

Scheduled Receipts Subsystem SRS - Sterowanie
zleceniami.

Shop Floor Control SFC - Sterowanie
warsztatem produkcyjnym.

Capacity Requirement Planning CRP -
Planowanie zdolności produkcyjnych.

Input/Output Control I/OC - Sterowanie
stanowiskiem roboczym
Podstawowe moduły MRP II c.d.

Purchasing PUR - Zakupy materiałowe  m.in.
Informacje o dostawcach, zapotrzebowaniach,
cenach, zamówieniach i przyjęciach dostaw
materiałowych.

Distribution Resource Planning DRP -
Planowanie zasobów dystrybucyjnych

Tooling Planning and Control - Narzędzia i
pomoce warsztatowe
Podstawowe moduły MRP II c.d.

Finnancial Planning Interface - Interfejsy
modułów finansowych

Simulations  Symulacje

Performance Measurement  Kontrola wyników.
MPS  podstawowe funkcje

Zapewnienie powiązań między MRP i DEM

Tworzenie porównań popytu i głównego
harmonogramu produkcji  generowanie komunikatów
wyjątków

Określanie zmian w głównym harmonogramie
produkcji w celu zaspokojenia popytu

Prezentowanie głównego harmonogramu produkcji

Zgrubne bilansowanie zdolności produkcyjnych dla
głównego harmonogramu produkcji
DEM  podstawowe funkcje

Powiązanie planu sprzedaży i produkcji oraz
głównego harmonogramu produkcji z procesem
tworzenia prognoz

Porównywanie otrzymywanych od klientów
zamówień z prognozami

Wyznaczanie całkowitego popytu

Wyznaczanie ilości produktów dostępnych do
przyrzeczenia w kolejnych okresach
SFC  wybrane funkcje

Tworzenie i aktualizowanie danych dotyczących
uruchomionych zadań produkcyjnych

Dostarczanie transakcji umozliwiających bieżącą
rejestrację strumienia robót w toku, zużycia
materiałów, oraz wykonanej produkcji

Tworzenie harmonogramów warsztatowych

Wyznaczanie i prezentowanie, dla
uruchomionych zadań, bieżących statusów każdej
z operacji.
CRP  podstawowe funkcje

Wyznaczanie zapotrzebowania na zdolności
produkcyjne poszczególnych centrów roboczych

Zbieranie i raportowanie informacji
szczegółowych i zbiorczych o zapotrzebowaniu
na zdolności produkcyjne dla poszczególnych
centrów roboczych
I/OC  podstawowe funkcje

Tworzenie, aktualizowanie, oraz raportowanie o
kolejkach zadań (operacji technologicznych)
oczekujących na wykonanie w centrum
roboczym, oraz o kolejkach zadań wykonanych w
centrum roboczym, oczekujących na transport do
magazynu lub kolejnego centrum roboczego.

Tworzenie raportów dla poszczególnych centrów
roboczych, wydziałów produkcyjnych itd.
PUR  wybrane funkcje

Zbieranie i aktualizowanie informacji o z
ródłach
dostaw

Wybieranie i łączenie zapotrzebowań na kupowane
pozycje celem wyznaczenia zapotrzebowań zbiorczych
na dany okres

Podział zapotrzebowań zbiorczyk pomiędzy
poszczególnych dostawców

Kontrola realizacji dostaw
Korzyści z MRP II - Kierownictwo

Dokładny, spójny i efektywny sposób zarządzania
całym przedsiębiorstwem

Zarządzanie wzrostem przedsiębiorstwa

Większa elastyczność zarządzania w drudnej sytuacji
ekonomicznej

Bogatsza i bardziej dokładna informacja o działaniu
firmy na wszystkich szczeblach
Korzyści z MRP II - Sprzedaż

Usprawnienie dostaw produktu do klienta

Lepsze planowanie sprzedaży

Szybsza i bardziej dokładna reakcja na zmiany
potrzeb klienta i zmiany sytuacji na rynku
Korzyści z MRP II - Produkcja

Zwiększenie produkcji

Lepsze wykorzystanie zasobów

Zwiększenie wydajności

Dokładniejsze i bardziej realistyczne plany
produkcji
Korzyści z MRP II - Zaopatrzenie

Lepsza kontrola stanów magazynowych i dostaw

Usprawnienie harmonogramów dostaw

Usprawnienie kontaktów z dostawcami
Korzyści z MRP II - Finanse

Zmniejszenie kosztów magazynowania
materiałów/produktów

Szybszy cykl dostaw  szybszy przepływ
pieniądza

Dokładniejsze informacje finnasowe (koszty i
zyskowność produkcji)
MRP II  efekty wdrożenia

Zwiększenie wydajności pracy w 10-19%

Zwiększenie terminowości dostaw w 95%

Skrócenie czasu powstawania wyrobu w 30-40%

Zwiększenie zysku (rentowności) do 50%

Lepsze wykorzystanie zdolności produkcyjnych

Zmniejsza zapotrzebowanie na kapitał obrotowy
MRP II  koszty wdrożenia

Koszty systemu informatycznego

Czas pracy pracowników przeznaczony na
wdrożenie

Koszty doradztwa i szkoleń pracowników
MRP II  ryzyko wdrożenia

Błędna lub niewystarczająca analiza
przedsiębiorstwa przed dokonaniem wdrożenia

Przedsiębiorstwo jest z
le zorganizowane i
nieprzygotowane do wdrożenia tego typu
systemu

Duże przedsiębiorstwa, dobra kondycja
finansowa  zmniejszone ryzyko

Tendencja do zachęcania średniej wielkości firm
do korzystania z zintegrowanych systemów
MRP II  cykl wdrożenia

Pełny cykl wdrożenia  2-3 lata

Pierwsze efekty w ciągu roku od rozpoczęcia
wdrożenia

Niepełne wdrożenie  kilka lub kilkanaście
miesięcy

Niepełne wdrożenie przyniesie znacznie mniejsze
efekty
MRP II  cykl wdrożenia c.d.
Cykl wdrożenia rozumiany jest jako okres od
momentu podpisania umowy z dostawcą do
momentu zakończenia wdrożenia wszystkich
zaplanowanych modułów (funkcji) oraz
uzyskania pełnych przepływów informacyjnych
między użytkownikami.
Fizyczna instalacja komputerów i sieci jest tylko
jednym z etapów (najprostrzym) i niczego
jeszcze nie rozwiązuje
MRP II  etapy wdrożenia

Przygotowanie firmy do zarządzania w
warunkach stosowania systemu komputerowego
oraz planowania procesu wdrożeniowego (1
miesiąc).

Określenie zamierzeń oraz wyznaczenie celów
komputeryzacji przedsiębiorstwa i wytypowanie
poszczególnych modułów do systemu do
wdrażania (2 miesiąc).
MRP II  etapy wdrożenia c.d.

Szkolenie zespołu wdrożeniowego w zakresie
zasad MRPII i znajomości modułów składających
się na CL MRPII (2-4 miesiąc).

Inwentaryzacja obecnego otoczenia
organizacyjnego, wybór użytkowników,
zaprojektowanie przyszłego otoczenia systemu
(3-6 miesiąc).
MRP II  etapy wdrożenia c.d.

Projektowanie Systemu Informowania
Kierownictwa w powiązaniu z modułami MRPII,
projektowanie konfiguracji sprzętowej i
programowej (5-6 miesiąc).

Instalowanie komputerów, sieci, stacji roboczych
lub terminali, systemu operacyjnego,
oprogramowania MRPII (6-9 miesiąc).
MRP II  etapy wdrożenia c.d.

Stworzenie tzw. pilota systemu i szkolenie
pracowników z wykorzystaniem pilota (9-12
miesiąc).

Sukcesywne dostosowanie modułów systemu do
codziennej działalności przedsiębiorstwa i
zastąpienie dotychczasowego systemu (12-15
miesiąc).
MRP II  etapy wdrożenia c.d.

Przeprowadzenie konwersji zasobów danych i
sukcesywne wdrażanie CL MRPII (15-18
miesiąc).

Rozszerzenie stopnia przetwarzania do pełnego
zakresu MRPII (18-24 miesiąc).

Przegląd rozwiązań po wdrożeniu i
przeprowadzenie ewentualnych zmian (20-26
miesiąc).
ERP

ERP - Enterprise Resource Planning 
Planowanie zasobów przędsiębiorstwa

Rozwinięcie systemów MRP/MRP II

Dodatkowe moduły  np. Finanse, Metody
planowania sieciowego

W założeniu integracja wszystkich aspektów
pracy przedsiębiorstwa
ERP  obszary działania

Magazynowanie

Zarządzanie zapasami

Śledzenie realizowanych dostaw

Planowanie produkcji

Zaopatrzenie

Sprzedaż

Kontakty z klientami
ERP  obszary działania c.d.

Księgowość

Finanse

Zarządzanie zasobami ludzkimi
Firma  przed ERP

Każdy dział (kadry, finanse, płace) ma własny
system komputerowy

Każdy system przechowuje określone dane i
zarządza określonymi zadaniami.

Wszelkie działania firmy (np. wypłacanie pensji
pracownikom) wymaga synchronizacji
poszczególnych systemów (np. stały numer
pracownika).

Komplikacje związane z przepływem informacji
Firma  z ERP

Jeden zintegrowany system zbudowany wokół
jednej składnicy danych

Wyeliminowanie problemów związanych z
synchronizacją danych

Mniejsza ilość danych (nie ma konieczności
dublowania danych w różnych systemach)

A
atwiejsza, tańsza obsługa systemu
informatycznego (jeden zamiast wielu)
Przykładowe funkcje ERP - Produkcja

Tworzenie budżetu dla każdego procesu
produkcyjnego,

Obsługa magazynu,

Wyznaczanie kosztów produkcji,

Ustalanie terminarza produkcji,

Zarządzanie zmianami produktów,

Prognozowanie zdolności produkcyjnych,

Kontrola procesu produkcji (m.in. śledzenie drogi
produktu w zakładach produkcyjnych),
Przykładowe funkcje ERP - Zakupy

Współpraca z aplikacją magazynową,

Rejestracja zakupów, przyjęć towarów i faktur od
dostawców,

Automatyczne przedstawianie propozycji
zakupów na podstawie analizy potrzeb, stanu w
magazynie, budżetu, aktualnych umów
handlowych,
Przykładowe funkcje ERP - Zapasy

Rejestracja wszelkich informacji o zakupach,
partiach towarów, rezerwacjach, produkcji i
zamówieniach,

Przeprowadzanie analizy zapotrzebowania,

Wyznaczanie krytycznego poziomu zasobów i
zapasów,
Przykładowe funkcje ERP - Klienci

Baza danych,

Przetwarzanie zamówień,

Obsługa specyficznych zamówień (produkty na
żądanie: assemby-to-order, make-to-order),

Sterowanie zamówieniami i rozliczeniami
indywidualnie dla każdego odbiorcy,
Przykładowe funkcje ERP - Sprzedaż

Zbieranie zamówień,

Opracowywanie ofert,

Wystawianie potwierdzeń dostawy,
Przykładowe funkcje ERP - Finanse

Prowadzenie wszystkich rozrachunków finansowo 
księgowych,

Możliwość korzystania z nieograniczonej liczby
modeli budżetowych,

Przeprowadzanie dokładnych analiz w określonym
przedziale czasowym,

Kontrola przepływu dokumentów księgowych,

Możliwość przygotowania raportów finansowych dla
poszczególnych grup odbiorców,

Elektroniczny transfer dokumentów (EDI),
Dedykowane systemy ERP

Transport, spedycja

Farmacja

Przemysł spożywczy

Serwis urządzeń i instalacji

Zarządzanie projektami budowlanymi

Przemysł ciepłowniczy
Systemy ERP II

Dalsze rozszerzenie systemów ERP o dodatkowe
moduły.

Otwarta architektura  mozliwość łatwej
integracji z innymi systemami

Architektura rozproszona  skalowalność, duża
wydajność, odporność na awarie
Korzyści z ERP

Optymalizacja produkcji (jak najlepiej
wyprodukować dany produkt)

Śledzenie zleceń  od przyjęcia do zrealizowania

Śledzenie dochodów  od planu do realizacji

Zarządzanie zależnościami w BOM

Synchronizacja zamówień
podproduktów/materiałów, stanów
magazynowych i kosztów zakupów

Szczegółowa informacja finansowa
Problemy ERP

Konieczność szkoleń dla nowej kadry

Ograniczona elastyczność systemów ERP

Konieczność trzymania się określonych
 standardów  firma może przestać być
konkurencyjna

Koszty zakupu systemów ERP ($30k - $500m)

Problemy z pielęgnacją systemów,
bezpieczeństwem
Problemy ERP c.d.

Problem  najsłabszego ogniwa - integracja powoduje
zmniejszenie efektywności działania

Efektywne działanie wymaga zachowania pewnych
minimalnych standardów (np. dotyczących
dokładności danych)

Integracja może zaburzyć łańcuchy decyzyjne i
zakresy odpowiedzialności pracowników

Problem dla dużych firm o niemonolitycznej budowie

Problem z kompatybilnością systemów partnerów
JIT

JIT (Just-In-Time)

Strategia zarządzania zapasami

Redukcja poziomu zapasów w całym procesie
produkcyjno-magazynowym

Zmniejszenie strat, redukcja kosztów,
zwiększenie jakości i wydajności produkcji
CRM

CRM - Customer Relationship Management 
Zarządzanie relacjami z klientem

 Front-end przedsiębiorstwa.

Zestaw narzędzi i procedur istotnych w
zarządzaniu kontaktami z klientem.

Rodzaje: Operacyjny, Analityczny,
Komunikacyjny
CRM operacyjny

Automatyzacja podstawowych procesów
biznesowych związanych z marketingiem,
sprzedażą i serwisem

Śledzenie kontaktów z klientem w celu
usprawnienia obsługi

Przykładowe wykorzystanie:  call centers
(infolinia)
CRM komunikacyjny

Odpowiada za komunikację z klientem

Różne kanały komunikacyjne: strona WWW,
email, AVR (Automated Voice Response), SMS

Cele komunikacyjnego CRM-u mogą obejmować
redukcję kosztów kontaktów z klientem i
podniesienie ich jakości.
CRM analityczny

Projektowanie efektywnych kampanii
reklamowych

Analiza zachowań klientów  wspomaganie
decyzji dotyczących cen, nowych produktów itp.

Wspomaganie planowania produkcji poprzez
prognozy popytu.
SFA

SFA - Sales Force Automation  automatyzacja
sprzedaży

Element systemu CRM.

Śledzenie kontaktów z klientem (historia
kontaktów), informacje o potencjalnych klientach
, prognozowanie sprzedaży, system zarządzania
zamówieniami

Zaawansowane systemy dopasowywania
zamówień do potrzeb klienta
APS

APS - Advanced Planning System  klasa
zaawansowanych systemów informatycznych

Rozwinięcie systemów MRP II i ERP

Koncepcja powstała w latach 90-tych i jest
rozwijana

Optymalizacja procesów produkcji z
zastosowaniem zaawansowanych algorytmów

Działanie w czasie rzeczywistym
SCM

SCM - Supply chain management  Zarządzanie
łańcuchem dostaw

Rozwinięcie MRP II/EPR.

Wspomaganie zarządzania sieciowym łańcuchem
dostaw.

Synchronizuje przepływ meteriałów i informacji
między kooperantami
SCM  obszary działania

Topologia sieci dystrybucji  liczba i lokalizacja
dostawców, zakładów produkcyjnych, centrów
dystrybucji, magazynów, klientów

Strategia dystrybucji, logistyka

Zarządzanie informacją  zapotrzebowania,
prognozy, stany magazynowe, transport

Ewidencja zapasów, produktów w produkcji

Kontrola przepływu kapitału.
SCM - korzyści

Integracja wewnętrznych i zewnętrznych
procesów biznesowych firmy

Integracja z rynkami elektronicznymi

Ułatwienie globalnego planowania poziomu
popytu

Możliwość analiz rynku poprzez symulacje jego
zachowania

Optymalizacja z
ródeł dostaw
SCM  korzyści c.d.

Synchronizacja potrzeb materiałowych i
zdolności produkcyjnych

Definiowanie przejrzystego łańcucha dostaw

Definiowanie istniejących ograniczeń w
istniejącej sieci dostaw

Tworzenie zbiorczych planów obejmujących
zaopatrzenie, magazynowanie, produkcję i
transport.
EIS / MIS

EIS - Executive Information System  system
wspomagania decyzji przeznaczony dla
kierownictwa wyższego szczebla.

MIS - Management Information Systems 
ogólniejszy termin związany z gromadzeniem i
analizą informacji w celu wspomagania decyzji w
biznesie
DSS / IDSS

DSS - Decision Support Systems  systemy
wspomagania decyzji. Ułatwiają podejmowanie
decyzji na podstawie generowanych raportów i
zestawień.

IDSS  Inteligentne systemy DSS. Wykorzystują
metody AI, systemy ekspertowe, oraz
zaawansowane techniki modelowania.
BI

BI - Business Intelligence  analiza danych
zgromadzonych w systemach informatycznych
(hurtowniach danych) w celu okreslenia stanu
obecnego oraz prognoz dotyczących
przedsiębiorstwa i rynku
Czołowi producenci systemów ERP

SAP

Oracle Applications

The Sage Group

Microsoft Dynamics

SSA Global Technologies
SAP

Firma założona w 1972 r., siedziba w Walldorf
(Niemcy)

Flagowy produkt SAP ERP (dawniej SAP R/3)

Rozwiązania dedykowane dla różnych typów
produkcji i usług

System składający się się z wielu modułów i
warstw. System bazowy zawiera dedykowany
język programowania ABAP
SAP c.d.

Cztery podstawowe rozwiązania: SAP ERP
Financials, SAP ERP Human Capital
Management, SAP ERP Operations, SAP ERP
Corporate Services

Duz
a liczba dodatkowym modułów
pozwalających na duża elastyczność

Każde wdrożenie jest inne. Implementacja
systemu wymaga dużych kwalifikacji
(konsultanci SAP)
SAP inne produkty

Advanced Planner and Optimizer (APO)

Business Information Warehouse (BW)

Customer Relationship Management (CRM)

Supply Chain Management (SCM)

Supplier Relationship Management (SRM)

Human Resource Management Systems (HRMS)

Product Lifecycle Management (PLM)

SAP Knowledge Warehouse (KW)
SAP inne produkty

Poza produktami dla dużych klientów (Fortune
500) SAP oferuje również rozwiązania dla
mniejszych firm: SAP Business One i SAP All-
in-One.
Oracle Applications

Znana z produktów bazodanowych.

Produkt Oracle E-Business Suite jest
konkurentem systemu SAP

Oparty na systemie bazodanowym Oracle

Moduły: Finanse, logistyka, zarządzanie
projektami, SCM, HRMS i inne