Zaawansowana rachunkowość finansowa dr Marta Gawart
Klasyfikacja instrumentów finansowych
Zadanie 1
Zidentyfikuj, które z podanych poniżej aktywów i pasywów są instrumentami finansowymi. Dokonaj
odpowiedniej klasyfikacji instrumentów finansowych.
Instrument Klasyfikacja
finansowy
TAK/NIE
Akcje innej jednostki
Zobowiązanie jednostki do wyemitowania akcji (opcje na
akcje)
Zobowiązania z tytułu dostaw i usług
Leasing operacyjny
Aktywa z tytułu odroczonych podatków
Gotówka w kasie w walucie obcej
10-letnie obligacje o oprocentowaniu zmiennym.
Posiadacz obligacji posiada intencję i zdolność do
utrzymywania obligacji do terminu ich wymagalności.
Posiadacz obligacji ma opcję zażądania od emitenta ich
wykupu przed terminem wymagalności według ich ceny
rynkowej
10-letnie obligacje o oprocentowaniu zmiennym.
Posiadacz obligacji posiada intencję i zdolność do
utrzymywania obligacji do terminu ich wymagalności.
Emitent obligacji ma opcję ich wykupu przed terminem
wymagalności według ich ceny rynkowej
Towary nabyte w celu ich odsprzedaży
2-letni depozyt w banku komercyjnym
Obligacje zamienne na akcje
Nabyte opcje na akcje
Zobowiązanie z tytułu podatku dochodowego
Należności z tytułu dostaw i usług. Jest wielce
prawdopodobne, że zostaną one sprzedane
Rezerwa na koszty restrukturyzacji
Środki trwałe przeznaczone do sprzedaży
Leasing finansowy
Przychody przyszłych okresów
Ubezpieczenie od nieszczęśliwych wypadków
Rezerwy na świadczenia dla pracowników
3-letnie pożyczki udzielone pracownikom
Planowany zakup obligacji
Zaliczki na zakup środków trwałych
Zaawansowana rachunkowość finansowa dr Marta Gawart
Umowa pożyczki o nieokreślonym terminie spłaty i
oprocentowaniu płatnym co roku w wysokości 8% od
100.000USD
4-letnia pożyczka nabyta od innego banku komercyjnego.
Nabywca ma intencje i możliwość utrzymywania jej do
terminu wymagalności
10-letnia obligacja o oprocentowaniu indeksowanym do
cen towarów
Portfel inwestycyjny składający się z obligacji i akcji.
Zarządzający jest upoważniony do nabywania i
sprzedawania obligacji i akcji tak, aby wypracować 5%
zwrot z portfela.
Metoda wyceny instrumentów finansowych w zamortyzowanym koszcie
Przykład 1
1 stycznia spółka Attic nabywa za 94.000,- obligacje pięcioletnie o wartości nominalnej 100.000,-.Oprocentowanie nominalne
obligacji w skali roku wynosi 3%, natomiast efektywna stopa procentowa na dzień zawarcia transakcji wynosi 4,36%.
Obligacje zostały zakwalifikowane do aktywów finansowych utrzymywanych do terminu wymagalności.
Dzień zawarcia transakcji:
Ustalenie efektywnej stopy procentowej (IRR) z zastosowaniem arkusza kalkulacyjnego.
przepływy pieniężne
0 -94 000,00
1 3 000,00
2 3 000,00
3 3 000,00
4 3 000,00
5 103 000,00
IRR 4,36%
Ustalenie przychodów odsetkowych oraz wartości obligacji na kolejne momenty bilansowe według metody zamortyzowanego
kosztu.
Wartość obligacji na Różnica między odsetkami
pocz. okresu Wartość obligacji na koniec wg IRR
w zamortyzowanym Oprocentowanie wg IRR Odsetki otrzymane okresu a nominalnymi (rozliczenie
Lata koszcie (4,36%) (nominalne 3%) w zamortyzowanym koszcie dyskonta)
1 94 000,00 4 099,79 3 000,00 95 099,79 1 099,79
2 95 099,79 4 147,76 3 000,00 96 247,55 1 147,76
3 96 247,55 4 197,82 3 000,00 97 445,36 1 197,82
4 97 445,36 4 250,06 3 000,00 98 695,42 1 250,06
5 98 695,42 4 304,58 3 000,00 100 000,00 1 304,58
Suma X 21 000,00 15 000,00 X 6 000,00
Polecenie: Zaksięguj operacje gospodarcze związane z nabyciem obligacji, naliczeniem i wpłatą odsetek, dokonaj wyceny na
koniec każdego roku i zaksięguj jej efekty.
Zaawansowana rachunkowość finansowa dr Marta Gawart
Ustalenie i ujęcie księgowe odpisu z tytułu utraty wartości papierów wartościowych
utrzymywanych do terminu wymagalności
Przykład 2
Na dzień zawarcia transakcji treść taka sama jak w przykładzie 1.
Na koniec trzeciego roku emitent obligacji poinformował, że w związku z problemami finansowymi na koniec czwartego i
piątego roku nie zapłaci odsetek oraz spłaci jedynie 70% nominału na koniec piątego roku. W związku z powyższym spółka
Attic stwierdziła, że zaistniały obiektywne przesłanki dokonania odpisu z tytułu utraty wartości.
Ustalenie kwoty odpisu z tytułu utraty wartości na 31.12.X3
Wartość księgowa obligacji na koniec trzeciego roku: 97.445,36,-
Wartość bieżąca oczekiwanych przepływów pieniężnych z tytułu obligacji zdyskontowana pierwotną efektywną stopą
procentową:
Lata przepływ y pieniężne 4,36%
4 0,00
5 70 000,00
NPV 64 271,38
Wartość odpisu z tytułu utraty wartości: 97.445,36  64.271,38 = 33.173,98
Ustalenie przychodów odsetkowych oraz wartości obligacji na kolejne momenty bilansowe według metody
zamortyzowanego kosztu.
Wartość obligacji na Wartość obligacji na
pocz. okresu Oprocentow anie w g Odsetki koniec okresu
w zamortyzow anym IRR otrzymane w zamortyzow anym
Lata koszcie (4,36%) (nominalne 3%) koszcie
4 64 271,38 2 803,18 0,00 67 074,56
5 67 074,56 2 925,44 0,00 70 000,00
Suma X 5 728,62 0,00 X
Polecenie:
1. Otwórz konta na początek trzeciego roku życia obligacji odpowiednimi saldami.
2. Zaksięguj odpis z tytułu utraty wartości na koniec trzeciego roku.
3. Dokonaj odpowiednich księgowań dla czwartego i piątego roku.
Zadanie 1
W swoich aktywach jednostka gospodarcza  BAG posiada 100 obligacji pięcioletnich z premią o wartości nominalnej 1000,-,
nabytych 1 stycznia 200X r. za 102.000,- Oprocentowanie nominalne obligacji w skali roku wynosi 3%, natomiast efektywna
stopa procentowa 2,57%. Obligacje zostały zakwalifikowane do aktywów finansowych utrzymywanych do terminu
wymagalności.
Wartość obligacji na Wartość obligacji na Różnica między odsetkami
pocz. okresu Oprocentowanie wg koniec okresu wg IRR
w zamortyzowanym IRR Odsetki otrzymane w zamortyzowanym a nominalnymi (rozliczenie
Lata koszcie (2,57%) (nominalne 3%) koszcie premii)
1 102 000,00 2 620,03 3 000,00 101 620,03 379,97
2 101 620,03 2 610,27 3 000,00 101 230,30 389,73
3 101 230,30 2 600,26 3 000,00 100 830,55 399,74
4 100 830,55 2 589,99 3 000,00 100 420,54 410,01
5 100 420,54 2 579,46 3 000,00 100 000,00 420,54
Suma X 13 000,00 15 000,00 X 2 000,00
Polecenie: Zaksięguj operacje gospodarcze związane z nabyciem obligacji, naliczeniem i wpłatą odsetek, dokonaj wyceny na
koniec każdego roku i zaksięguj jej efekty.
Zaawansowana rachunkowość finansowa dr Marta Gawart
Zadanie 2
GABOR SA złożyła wniosek o kredyt w wysokości 20.000,- na okres 12 miesięcy na zakup maszyny produkcyjnej. Bank po
rozpatrzeniu wniosku udzielił kredytu i po pobraniu prowizji w wysokości 3% (wpłata do kasy) postawił w dniu 1 lutego 200X
r. środki do dyspozycji kredytobiorcy. Roczna nominalna stopa oprocentowania kredytu wynosi 13%. Spłata kredytu następuje
wg malejących rat na koniec każdego miesiąca.
20 000,00 14,50% Przepływ y pieniężne
Miesiące Rata kapitałow a Odsetki Razem 0 -19 400,00
1 1 666,67 241,67 1 908,33 1 1 908,33
2 1 666,67 221,53 1 888,19 2 1 888,19
3 1 666,67 201,39 1 868,06 3 1 868,06
4 1 666,67 181,25 1 847,92 4 1 847,92
5 1 666,67 161,11 1 827,78 5 1 827,78
6 1 666,67 140,97 1 807,64 6 1 807,64
7 1 666,67 120,83 1 787,50 7 1 787,50
8 1 666,67 100,69 1 767,36 8 1 767,36
9 1 666,67 80,56 1 747,22 9 1 747,22
10 1 666,67 60,42 1 727,08 10 1 727,08
11 1 666,67 40,28 1 706,94 11 1 706,94
12 1 666,67 20,14 1 686,81 12 1 686,81
Suma 20 000,00 1 570,83 21 570,83 IRR 1,7072%
Kredyt na pocz. Kredyt na pocz. Raty kapitałow e Raty Kredyt na koniec
okresu okresu w Odsetki zapłacone wg wg okresu
w g harmonogramu skorygow anej c. w g harmonogramu Rozliczenie harmonogramu harmonogramu w skorygow anej c.
Miesiące spłat nabycia Odsetki w g IRR spłat prow izji spłat spłat nabycia
a b c=b*IRR d e=c-d f g=d+f h=b+c-g
1 20 000,00 19 400,00 331,20 241,67 89,53 1 666,67 1 908,33 17 822,86
2 18 333,33 17 822,86 304,27 221,53 82,75 1 666,67 1 888,19 16 238,94
3 16 666,67 16 238,94 277,23 201,39 75,84 1 666,67 1 868,06 14 648,12
4 15 000,00 14 648,12 250,07 181,25 68,82 1 666,67 1 847,92 13 050,28
5 13 333,33 13 050,28 222,79 161,11 61,68 1 666,67 1 827,78 11 445,29
6 11 666,67 11 445,29 195,39 140,97 54,42 1 666,67 1 807,64 9 833,05
7 10 000,00 9 833,05 167,87 120,83 47,04 1 666,67 1 787,50 8 213,42
8 8 333,33 8 213,42 140,22 100,69 39,53 1 666,67 1 767,36 6 586,28
9 6 666,67 6 586,28 112,44 80,56 31,89 1 666,67 1 747,22 4 951,50
10 5 000,00 4 951,50 84,53 60,42 24,12 1 666,67 1 727,08 3 308,95
11 3 333,33 3 308,95 56,49 40,28 16,21 1 666,67 1 706,94 1 658,49
12 1 666,67 1 658,49 28,31 20,14 8,17 1 666,67 1 686,81 0,00
Suma X X 2 170,83 1 570,83 600,00 20 000,00 21 570,83 X
Polecenie: Zaksięgować:
a) operację zaciągnięcia przez GABOR SA kredytu w dniu 1 lutego 200X r.
b) operacje naliczenia odsetek na koniec każdego miesiąca spłaty kredytu.
c) operacje spłaty raty kredytu (kapitał + odsetki) przez GABOR SA na koniec każdego miesiąca spłaty kredytu.
Ustalić wartość bilansową zobowiązania finansowego GABOR SA na koniec każdego miesiąca spłaty.
Zadanie 3
Wiedząc, że:
- w dniu 1 marca bank udzielił przedsiębiorstwu  BAG kredytu w wysokości 60.000,- na okres 6 miesięcy, przelewając
środki na rachunek bieżący  BAG w banku;
- w dniu udzielenia kredytu  BAG wpłacił do kasy banku prowizję od kredytu w wysokości 3%,
- miesięczna stopa oprocentowania wynikająca z umowy 1,00%
- efektywna stopa procentowa miesięczna (IRR) 1,9009%
- spłata wg malejących rat na koniec każdego miesiąca
Uzupełnij poniższą tabelę:
Zaawansowana rachunkowość finansowa dr Marta Gawart
Kredyt na pocz. Odsetki Rata
okresu Kredyt na pocz. zapłacone Rata kapitałow a wg Kredyt na koniec
w g okresu w w g wg harmonogramu okresu
harmonogramu skorygow anej Odsetki w g harmonogramu Rozliczenie harmonogramu spłat (kapitał + w skorygow anej
Miesiące spłat c. nabycia IRR spłat prow izji spłat odsetki) c. nabycia
1 60 000,00
2
Polecenie: Zaksięgować
a) operację zaciągnięcia przez  BAG kredytu w dniu 1 marca.
b) operacje naliczenia przez bank odsetek na koniec pierwszego i drugiego miesiąca spłaty kredytu.
c) operacje spłaty raty kredytu (kapitał + odsetki) przez  BAG na koniec pierwszego i drugiego miesiąca spłaty kredytu.
Ustalić wartość bilansową zobowiązania finansowego  BAG na koniec pierwszego i drugiego miesiąca spłaty.
Zadanie 4
Na początek okresu  Morela S.A. posiada między innymi:
1) gotówka w kasie 20.000,-
2) środki na rachunku bieżącym 300.000,-
3) papiery wartościowe przeznaczone do obrotu 50.000,-, w tym:
a) akcje spółki  Omega 2000szt. x 20,-
b) akcje spółki  Delta 500szt. x 20,-
4) papiery wartościowe dostępne do sprzedaży 59.700,-, w tym:
a) akcje spółki  Dyna 1500szt. x 5,-
b) akcje spółki  Trans 800szt. x 9,-
c) akcje spółki  Gamma S.A., które nie są kwotowane na aktywnym rynku 3000 szt. x 15,-
Operacje gospodarcze bieżącego okresu:
1) Zakupiono na giełdzie 300szt. akcji spółki  Baz po kursie 6,-/szt (prowizja 90,-), które zakwalifikowano do obrotu
2) Sprzedano 500 szt. akcji spółki  Omega w cenie sprzedaży 18,-/szt. (zapłacona prowizja 120,-) oraz 350 szt. akcji spółki
 Delta w cenie sprzedaży 21,-/szt. (zapłacona prowizja 40,-)
3) W spółce  Gamma dokonano podziału wyniku finansowego netto za ubiegły rok obrotowy. Należne  Morela S.A.
dywidendy wynoszą 4000,-
4)  Morela S.A. otrzymała na rachunek bieżący należną jej dywidendę od spółki  Gamma w kwocie & & & .
5) Na dzień bilansowy dokonano wyceny papierów wartościowych przeznaczonych do obrotu i papierów wartościowych
przeznaczonych do sprzedaży, wiedząc że ich ceny rynkowe kształtowały się na dzień bilansowy w następujący sposób:
a) Akcje spółki  Omega 17,-/szt.
b) Akcje spółki  Delta 21,-/szt.
c) Akcje spółki  Baz 6,5,-/szt.
d) Akcje spółki  Dyna 4,8,-/szt.
e) Akcje spółki  Trans 9,3,-/szt
6) Sprzedano 400 szt. akcji spółki  Trans , cena sprzedaży 9,5,-/szt (prowizja 50,-)
Polecenia: Otworzyć stanami początkowymi właściwe konta i zaksięgować operacje gospodarcze.
Zadanie 5
Spółka Celia posiada na rachunku bankowym środki pieniężne w wysokości 500.000,-
Operacje gospodarcze:
1. Zakupiono na giełdzie 3000 akcji spółki C za 36,- szt. Przy zakupie Spółka zapłaciła prowizję w wysokości 1% ceny
zakupu.
2. Zakupiono na giełdzie 3000 akcji spółki D za 70,- szt. Przy zakupie Spółka zapłaciła prowizję w wysokości 1% ceny
zakupu.
3. Na koniec okresu sprawozdawczego dokonano wyceny nabytych akcji: kurs akcji C wynosi 42,-, kurs akcji D wynosi 68,-
4. Na koniec kolejnego okresu sprawozdawczego dokonano wyceny nabytych akcji: kurs akcji C wynosi 40,-, kurs akcji D
wynosi 73,-
5. Sprzedano akcje spółki C po cenie 35,- za 1 akcję. Przy sprzedaży Spółka zapłaciła prowizję w wys. 1% ceny.
6. Sprzedano akcje spółki D po cenie 72,- za 1 akcję. Przy sprzedaży Spółka zapłacił prowizję w wys. 1% ceny.
Polecenie: Otworzyć właściwe konta i zaksięgować operacje gospodarcze, przyjmując założenie, że spółka klasyfikowała
nabywane akcje jako: a) aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy, b) aktywa finansowe
dostępne do sprzedaży.