Lista kontrolna
Ocena spełnienia wymagań zasadniczych wynikających z dyrektywy maszynowej
(rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 20 grudnia 2005 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn
i elementów bezpieczeństwa - Dz. U. Nr 259, poz. 2170)
Maszyna .....................................................................................................................................................................................
Podstawa
prawna ND
L.p. Pytania sprawdzające zgodność maszyny T N Uwagi
(rozp.MG z
z wymaganiami zasadniczymi
20.12.2005)
1 2 3 4 5 6 7
1 OGÓLNE ZASADY ZAPEWNIENIA BEZPIECZEC
STWA
1.1. Czy maszyna prawidłowo realizuję swoją funkcję zgodnie z przeznaczeniem ż 8 ust. 1;
określonym przez producenta w instrukcji? ż 50 ust. 1
pkt 3
1.2 Czy zastosowano środki wykluczające inne możliwe do przewidzenia ż 9 ust. 2
zastosowanie maszyny ? (środki techniczne lub zapis w instrukcji) ż 50 ust. 1
pkt 6a
1.3. Czy z maszyną dostarczono wyposażenie i osprzęt umożliwiający jej ż 10
regulację, konserwację i użytkowanie bez stwarzania zagrożeń?
2 MATERIAA
Y
2.1. Czy producent wskazał w instrukcji materiały, które mogą być obrabiane przy ż 50 ust. 1
użyciu maszyny?
2.2 Czy przewidziano środki zabezpieczające użytkownika przed zagrożeniami ż 11 ust. 1
powodowanymi przez materiały powstające w czasie obróbki (np. wióry) ?
3 OŚWIETLENIE
3.1. Czy integralne oświetlenie miejscowe nie powoduje występowania ż 12 ust. 2
uciążliwych obszarów zacienienia, męczących olśnień i niebezpiecznego
efektu stroboskopowego?
4 BEZPIECZEC
STWO I WYGODA TRANSPORTU
4.1. Czy przewidziano środki chroniące przed uszkodzeniem maszyny w trakcie ż 13 ust. 1
transportu i składowania(opakowanie)?
1
4.2 Czy maszyna jest w taki sposób ukształtowana lub wyposażona w uchwyty, ż 13 ust. 2
aby można było ją bezpiecznie transportować i przemieszczać ręcznie lub i ust. 3
przy użyciu standartowych podnośników ?
5 ELEMENTY I UKA
ADY STEROWNICZE
5.1. Niezawodność, budowa i rozmieszczenie elementów sterowniczych
5.1.1. Wytrzymałość na obciążenia
Czy zastosowany układ sterowna, w tym elementy sterownicze (zwłaszcza ż 14 pkt 2
wyłącznik awaryjny) wytrzymują przewidywalne obciążenie wynikające z
ż 15 ust.1
normalnego użytkowania oraz działania czynników zewnętrznych
pkt 7
(temperatura, wstrząsy, pył, woda, para wodna, pole elektromagnetyczne) ?
i ust. 2
5.1.2. Identyfikacja
Czy elementy sterownicze są dobrze widoczne, rozpoznawalne i ż 15 ust. 1
oznakowane (barwa elementów, piktogramy, opis w języku użytkownika) ? pkt 1
5.1.3. Ergonomiczne rozmieszczenie
Czy elementy sterownicze są rozmieszczone ergonomicznie (w tym samym, ż 15 ust. 1
łatwo dostępnym, widocznym miejscu i pogrupowane)? pkt 2
5.1.4. Zbieżność ruchu urządzenia sterującego z wywołanym skutkiem
Czy kierunek ruchu elementu sterowniczego jest zgodny z zamierzonym ż 15 ust. 1
efektem sterowania ? pkt 3
5.1.5. Lokalizacja poza strefami zagrożenia
Czy elementy sterownicze umieszczone są poza strefami niebezpiecznymi? ż 15 ust. 1
(nie dotyczy wyłączników awaryjnych i panelu programowania robotów) pkt 4
5.1.6. Unikanie niezamierzonych manewrów ż 15 ust. 1
Czy elementy sterownicze są zabezpieczone przed niezamierzonym pkt 6;
działaniem (np. płaskie przyciski, przykryte pedały, dz
wignie z podziałką)? ż 18 ust. 1
5.1.7. Wielofunkcyjne urządzenia sterujące
Czy w przypadku stosowania cyfrowego sterownika pełniącego wiele
różnych funkcji (np. klawiatura), wykonywana w danej chwili funkcja i ż 15 ust. 3
czynność są wyraz
nie przedstawione na wyświetlaczu lub wskaz
niku (np.
monitorze) i odpowiednio potwierdzone?
5.1.8. Widoczność stref zagrożenia podczas uruchamiania
Czy operator ma możliwość sprawdzenia z głównego stanowiska ż 16 ust. 3
sterowania, że w strefach niebezpiecznych nie przebywają osoby narażone?
5.1.9. Czytelność wskaz
ników
Czy operator ze stanowiska sterowania ma możliwość odczytania wskazań ż 16 ust. 1
wskaz
ników (np. tarczowych z podziałką, sygnalizatorów) niezbędnych do i ust. 2
zapewnienia bezpieczeństwa obsługi?
5.2. Uruchamianie i zatrzymywanie
2
5.2.1 Uruchomienie wynikiem działania zamierzonego
Czy po zatrzymaniu maszyny, niezależnie od przyczyny zatrzymania (np. ż 18 ust. 1 i
zanik napięcia, otwarcie osłony) ponowne uruchomienie jest możliwe tylko ust. 2 pkt 1;
poprzez celowe zadziałanie na element sterowniczy ? (nie dotyczy ż 23 ust. 2
normalnego automatycznego cyklu pracy) pkt 1
5.2.2 Zmiana warunków pracy maszyny wynikiem działania zamierzonego
Czy wprowadzenie znaczących zmian w warunkach pracy maszyny (np. ż 18 ust. 1 i
zmiana prędkości, ciśnienia) jest możliwe tylko poprzez celowe zadziałanie ust. 2 pkt 2
na element sterowniczy? (nie dotyczy normalnego, automatycznego cyklu
pracy)
5.2.3. Normalne zatrzymanie maszyny
Czy maszyna jest wyposażona w element sterowniczy umożliwiający ż 19 ust. 1
całkowite i bezpieczne jej zatrzymanie?
5.2.4. Zatrzymanie maszyny z każdego stanowiska
Czy maszyny wielostanowiskowe mają możliwość zatrzymania maszyny lub ż 19 ust. 2
jej części (w zależności od rodzaju zagrożenia) z każdego stanowiska
roboczego?
5.2.5. Priorytet zatrzymania nad uruchomieniem
Czy urządzenie sterownicze zatrzymujące maszynę ma pierwszeństwo ż 19 ust. 2
wobec urządzeń uruchamiających?
5.2.6 Odłączanie zasilania włączników
Czy z chwilą zatrzymania maszyny lub jej niebezpiecznych części następuje ż 19 ust. 3
odłączenie zasilania odpowiednich napędów ?
5.3. Zatrzymywanie awaryjne
5.3.1. Funkcja zatrzymania awaryjnego
Czy wyposażono maszynę w wyłącznik awaryjny? ż 20 ust. 1 i
(nie dotyczy maszyn, w których wyłącznik awaryjny nie skróci czasu ust. 2
zatrzymania maszyny lub nie uruchomi działań niezbędnych do
wyeliminowania zagrożenia oraz maszyn przenośnych trzymanych i
prowadzonych ręką)
5.3.2. Identyfikacja i dostępność do wyłącznika awaryjnego
Czy sterowniki wyłączników awaryjnych są rozpoznawalne, widoczne i łatwo ż 20 ust. 3
dostępne? (przyciski w kształcie grzybka koloru czerwonego na żółtym tle) pkt 1
5.3.3. Blokada wyłącznika awaryjnego
Czy sygnał zatrzymania jest podtrzymywany do czasu odblokowania ż 20 ust. 4 i
wyłącznika awaryjnego w sposób zamierzony? ust.5
5.3.4. Wyłącznik awaryjny maszyn złożonych (linii technologicznych)
Czy wyłącznik awaryjny maszyny złożonej zatrzymuje maszynę i inne ż 21
3
urządzenia umieszczone przed lub za maszyną, jeżeli dalsze działanie tych
urządzeń może być niebezpieczne?
5.4. Wybór trybu sterowania
5.4.1. Priorytet wybranego systemu sterowania
Czy wybrany tryb sterowania ma pierwszeństwo przed innymi układami ż 22 ust. 1
sterowania, z wyjątkiem wyłączenia awaryjnego ?
5.4.2. Blokowanie wyboru trybu pracy
Czy przełącznik wyboru trybu pracy ma możliwość blokowania w każdym ż 22 ust. 2
położeniu?
5.5. Awaria zasilania i sterownia
5.5.1. Zakłócenia w zasilaniu energią
Czy jakiekolwiek zaniki i wahania parametrów zasilania maszyny ż 23 ust. 1 i
(przerwanie, przywrócenie po przerwaniu,) nie prowadzą do sytuacji ust. 2
niebezpiecznych?
5.5.2. Awaria obwodów sterowania
Czy defekt logicznych układów sterowania lub uszkodzenie obwodów ż 23 ust. 2 i
sterowania nie prowadzi do sytuacji niebezpiecznych ? ust. 3
5.6. Oprogramowanie
5.6.1. Oprogramowanie dialogowe
Czy oprogramowanie interaktywne między operatorem a układem ż 23 ust. 4
sterowania maszyną jest łatwe w obsłudze ( przyjazne dla Użytkownika )?
6 ZAGROŻENIA MECHANICZNE
6.1. Stateczność
6.1.1 Czy maszyna, jej wyposażenie i części składowe są wystarczająco stateczne
w możliwych do przewidzenia warunkach eksploatacji (zabezpieczone przed ż 24
wywróceniem się, upadkiem z wysokości lub nieoczekiwanym
przemieszczeniem)?
6.2. Rozpad części maszyn
6.2.1. Wytrzymałość części i połączeń
Czy części maszyn i ich połączenia wytrzymują obciążenia występujące ż 25 ust. 1
podczas użytkowania przewidzianego przez producenta?
6.2.2. Trwałość materiałów
Czy trwałość użytych materiałów jest odpowiednia do rodzaju miejsca pracy ż 25 ust. 2
maszyny przewidzianego przez producenta, w szczególności w odniesieniu
do zjawisk zmęczenia, starzenia, korozji i ścierania?
6.2.3. Pęknięcia ruchomych elementów
Czy ruchome elementy narażone na pęknięcie (np. tarcze ścierne) są ż 25 ust. 4
zamontowane i umiejscowione w taki sposób, aby w przypadku rozerwania
4
się ich odłamki pozostawały wewnątrz osłony ?
6.2.4. Przewody pod ciśnieniem
Czy przewody sztywne i elastyczne do transportu płynów, w szczególności ż 25 ust. 5 i
pod wysokim ciśnieniem są mocno zamocowane lub zabezpieczone w ust. 6
sposób chroniący przed wszelkimi zewnętrznymi naprężeniami i
napinaniem?
6.2.5. Automatyczne podawanie materiału
Czy przy automatycznym podawaniu materiału ruch podający materiał jest ż 26 ust. 3
właściwie skoordynowany z ruchem narzędzia, zwłaszcza w momencie
zetknięcia się narzędzia z przedmiotem obrabianym oraz w przypadku
zamierzonego lub przypadkowego uruchomienia i zatrzymania narzędzia ?
6.3. Spadające lub wyrzucane przedmioty
6.3.1. Czy zastosowano środki zapobiegające zagrożeniom spowodowanym przez
przedmioty spadające lub wyrzucane (narzędzia, wióry, odłamki, odpady, ż 26 ust. 1
przedmioty obrabiane) ?
6.4. Powierzchnie, krawędzie i naroża
6.4.1. Czy dostępne części maszyn nie posiadają ostrych krawędzi, ostrych naroży
oraz chropowatych powierzchni mogących spowodować obrażenia, o ile ż 26 ust. 2
pozwala na to przeznaczenie maszyny?
6.5. Maszyny zespołowe
6.5.1. Czy każdy zespół maszyny zespołowej może być używany oddzielnie, bez
pozostałych zespołów stwarzających niebezpieczeństwo ? ż 27 ust. 1
(maszyna zespołowa  maszyna przeznaczona do wykonywania kilku
różnych operacji wymagających ręcznego przemieszczania przedmiotu
obrabianego między tymi operacjami)
6.5.2 Czy każdy zespół maszyny zespołowej, do którego nie zastosowano środka ż 27 ust. 2
ochrony ma możliwość oddzielnego uruchamiania i zatrzymywania?
6.6. Zmienne parametry robocze
6.6.1. Czy maszyna przeznaczona do działania przy różnych parametrach
roboczych (Np. prędkość, temperatura, ciśnienie, zasilanie energią) ż 28
umożliwia bezpieczny i pewny wybór oraz regulację tych parametrów ?
(sterowniki stabilne bez możliwości poślizgu)
6.7. Elementy ruchome
6.7.1 Kontakt z elementami ruchomymi
Czy ruchome elementy maszyny stwarzające zagrożenie są niedostępne ż 29 ust. 1 i
(umieszczone wewnątrz konstrukcji) lub zaopatrzone w odpowiednio ust. 4
dobrane osłony lub inne urządzenia ochronne zabezpieczające przed
zetknięciem się z tymi elementami?
5
6.7.2. Blokowanie elementów ruchomych
Czy zastosowano środki zapobiegające przypadkowemu blokowaniu się ż 29 ust. 2 i
ruchomych elementów maszyny w czasie pracy lub umożliwiono bezpieczne ust. 3
odblokowanie tych elementów ?
( specjalne urządzenia ochronne lub narzędzia, instrukcje, oznakowanie
maszyny)
6.8. Osłony i urządzenia ochronne chroniące przed dostępem do elementów ruchomych
6.8.1. Elementy ruchome przenoszenia napędu
Czy dostęp do ruchomych elementów przenoszenia napędu (np. krążki ż 30 ust. 1 i
linowe, koła zębate, zębatki, wały, koła pasowe, pasy) jest ograniczony: ust. 2
- osłonami stałymi lub
- osłonami ruchomymi blokującymi (osłony typu  A ) lub blokującymi z
ryglowaniem (osłony typu  B )
6.8.2. Elementy ruchome biorące bezpośredni udział w procesie pracy
Czy dostęp do elementów ruchomych biorących bezpośredni udział w ż 30 ust. 3 i
procesie (np. narzędzia skrawające, ruchome części pras, cylindry, ust. 2
przedmioty obrabiane) jest ograniczony:
- osłonami stałymi lub
- osłonami ruchomymi blokującymi z ryglowaniem (osłony typu  B ) lub
- urządzeniami ochronnymi (takimi jak urządzenia do samoczynnego
wyłączenia, bariery niematerialne, maty czułe na nacisk, oburęczne
urządzenie sterujące lub urządzenie ochronne przeznaczone samoczynnego
zapobiegania znalezieniu się operatora lub części jego ciała w strefie
niebezpiecznej) ?
6.8.3 Dostępne elementy ruchome biorące bezpośredni udział w procesie
Czy elementy ruchome biorące udział w procesie, a niemogące pozostawać ż 30 ust. 4
częściowo lub całkowicie niedostępne podczas pracy (z uwagi na operacje
wymagające interwencji operatora) zostały wyposażone w:
- osłony stałe zapobiegające dostępowi do tych elementów maszyny, które
nie są wykorzystywane podczas pracy i
- osłony nastawne (regulowane) ograniczające dostęp do tych fragmentów
ruchomych elementów maszyny, które są bezpośrednio przeznaczone do
pracy ?
6.8.4. Osłony i urządzenia ochronne - wymagania podstawowe
Czy osłony i urządzenia ochronne spełniają poniższe warunki: ż 31
- mają wytrzymałą konstrukcję;
- nie powodują dodatkowych zagrożeń;
- są trudne do obejścia lub wyłączenia;
- umieszczone są w odpowiedniej odległości od stref niebezpiecznych;
6
- powodują tylko minimalne utrudnienia w obserwacji procesu
produkcyjnego;
- umożliwiają (w miarę możliwości bez ich demontażu) dostęp do
wykonywania prac związanych z mocowaniem lub wymianą narzędzi oraz
konserwacją, ograniczając dostęp tylko do obszaru niezbędnego do
wykonania tych prac?
6.8.5 Osłony stałe - wymagania szczegółowe
Czy osłona stała spełnia poniższe warunki: ż 32 ust. 1
- jest pewnie zamocowana na swoim miejscu;
- jej demontaż jest możliwy wyłącznie przy użyciu narzędzi;
- nie pozostaje na swoim miejscu po usunięciu elementów mocujących (tam
gdzie jest to możliwe) ?
6.8.6. Osłony ruchome blokujące (osłony typu  A ) - wymagania szczegółowe
Czy osłona ruchoma spełnia poniższe warunki: ż 32 ust. 3
- pozostaje przymocowana do maszyny po jej otwarciu (o ile jest to możliwe);
- jest sprzężona z układem blokującym, zapobiegającym uruchomieniu
elementów ruchomych maszyny, dopóki elementy te są dostępne i
wydającym sygnał zatrzymania, gdy tylko osłona zostanie otwarta ?
6.8.7. Osłony ruchome blokujące z ryglowaniem (osłony typu  B ) -
wymagania szczegółowe ż 32 ust. 4
Czy osłona ruchoma została zaprojektowana i sprzężona z układem
sterowania maszyny, tak, aby:
- elementy ruchome nie mogły zostać uruchomione, dopóki znajdują się w
zasięgu operatora;
- osoba narażona nie mogła dosięgnąć elementów ruchomych po ich
uruchomieniu;
- mogły być nastawiane tylko przez działania zamierzone, takie jak użycie
narzędzia lub klucza;
- brak lub uszkodzenie jednego z ich elementów składowych uniemożliwiło
uruchomienie elementów ruchomych albo zatrzymywało elementy znajdujące
się w ruchu;
- była zapewniona ochrona przed ryzykiem związanym z wyrzucaniem
elementów ruchomych, przez zastosowanie odpowiedniej przegrody ?
6.8.8. Osłony nastawne (regulowane) - wymagania szczegółowe
Czy osłona nastawna ograniczająca dostęp do stref elementów ruchomych, ż 32 ust. 5
niezbędnych do wykonania pracy, spełnia poniższe warunki
- jest nastawiana ręcznie lub automatycznie, w zależności od rodzaju pracy;
- daje się łatwo nastawiać bez użycia narzędzi;
- maksymalnie ogranicza ryzyko powodowane wyrzucanymi przedmiotami?
7
6.8.9. Urządzenia ochronne - wymagania szczegółowe
Czy urządzenie ochronne zostało zaprojektowane i sprzężone z układem ż 32 ust. 6
sterowania maszyny, tak aby:
- elementy ruchome nie mogły zostać uruchomione, dopóki znajdują się w
zasięgu operatora;
- osoba narażona nie mogła dosięgnąć elementów ruchomych po ich
uruchomieniu;
- mogły być nastawiane tylko przez działania zamierzone, takie jak: użycie
narzędzi, kluczy;
- brak lub uszkodzenie jednego ich elementu składowego uniemożliwiało
uruchomienie elementów ruchomych lub zatrzymywało elementy znajdujące
się w ruchu?
7 ZAGROŻENIA NIEMECHANICZNE (POZOSTAA
E)
7.1 Energia elektryczna
7.1.1 Czy maszyna jest wykonana w sposób zapobiegający wszelkim
zagrożeniom o charakterze elektrycznym: ż 33 ust. 1 i
- porażenia prądem (w wyniku dotyku bezpośredniego lub pośredniego ust. 2
części pod napięciem);
- przeciążeniami ?
7.2. Elektryczność statyczna
7.2.1. Czy maszyna jest wykonana w sposób zapobiegający gromadzeniu się
potencjalnie niebezpiecznych ładunków elektrostatycznych lub wyposażona ż 33 ust. 3
w układ do ich rozładowywania ?
7.3. Energia hydrauliczna, pneumatyczna, cieplna
7.3.1. Czy maszyna jest wykonana w sposób zapobiegający potencjalnym ż 34
zagrożeniom związanym z energią hydrauliczną, pneumatyczną lub cieplną?
7.4. Montaż i połączenia części
7.4.1. Czy konstrukcja niektórych części (elementów), które mogą być przyczyną
ryzyka, zapobiega możliwości ich błędnego montażu (np. przez unikanie ż 35 ust. 1 i
części symetrycznych) lub czy przy braku takiej możliwości, umieszczono ust. 2
odpowiednie informacje na tych częściach, ich obudowach i w instrukcji?
7.4.2. Czy w instrukcji obsługi zawarto niezbędne informacje pozwalające uniknąć ż 35 ust. 2
błędów montażowych?
7.4.3. Czy konstrukcja połączeń hydraulicznych, pneumatycznych i elektrycznych,
które mogą być przyczyną ryzyka, zapobiega możliwości ich błędnego ż 35 ust. 3
połączenia (np. różne średnice i barwy przewodów) lub czy przy braku takiej
możliwości, umieszczono odpowiednie informacje na przewodach lub
złączach ?
8
7.5. Ekstremalne (skrajne) temperatury
7.5.1. Czy zastosowano środki zapobiegające obrażeniom powodowanym przez
kontakt lub bliskość części maszyn lub materiałów o wysokiej lub bardzo ż 36
niskiej temperaturze ?
7.6. Pożar i wybuch
7.6.1. Czy maszyna jest wykonana w sposób, pozwalający uniknąć powstania
pożaru lub przegrzania i wybuchu  spowodowanych przez samą maszynę ż 37 ust. 1
albo przez substancje wytwarzane przez maszynę (gazy, ciecze, pyły, opary)
a także używane podczas jej eksploatacji ?
7.6.2. Czy w maszynie, a szczególnie w tej przewidzianej do użytkowania w ż 37 ust. 2 i
atmosferze zagrożonej wybuchem, zastosowano środki pozwalające: ust. 3
- uniknąć niebezpiecznego stężenia substancji;
- zapobiec zapłonowi atmosfery zagrożonej wybuchem;
- ograniczyć do minimum ewentualny wybuch ?
7.6.3. Czy w maszynie przewidzianej do użytkowania w atmosferze zagrożonej ż 37 ust. 4
wybuchem, zastosowano właściwe wyposażenie elektryczne ?
7.7. Hałas i drgania mechaniczne
7.7.1. Czy hałas i drgania mechaniczne emitowane przez maszynę są
zredukowane do najniższego poziomu, biorąc pod uwagę postęp techniczny ż 38 ust. 1
i dostępność środków redukcji hałasu i tłumienia drgań, zwłaszcza u z
ródła
ich powstania ?
7.8. Promieniowanie
7.8.1. Czy promieniowanie emitowane przez maszynę jest ograniczone do zakresu ż 38 ust. 2
niezbędnego do działania maszyny a jego wpływ na osoby narażone jest
ograniczony do bezpiecznego poziomu ?
7.8.2. Czy maszyna jest tak wykonana, że promieniowanie zewnętrzne nie zakłóca ż 38 ust. 3
jej działania ?
7.9. Urządzenie laserowe
7.9.1. Czy w przypadku stosowania w maszynie urządzenie laserowego,
urządzenie to spełnia następujące warunki: ż 39
- jest zaprojektowane i wykonane w sposób uniemożliwiający wszelką
przypadkową emisję promieniowania;
- jest zabezpieczone w taki sposób, aby promieniowanie robocze,
promieniowanie odbite albo rozproszone i promieniowanie wtórne nie
zagrażały zdrowiu,
- wyposażenie optyczne do obserwacji lub nastawiania urządzenia
laserowego na maszynie jest takie, aby promienie laserowe nie stwarzały
zagrożenia dla zdrowia.
9
7.10. Emisja pyłów i gazów
7.10.1. Czy w maszynie zastosowano środki mające na celu odizolowanie lub
usunięcie gazów, cieczy, pyłów, par i innych odpadów powstających w ż 40
wyniku jej pracy (np. króćce, które można podłączyć do układu
odprowadzającego)?
7.11. Uwięzienie we wnętrzu maszyny
7.11.1. Czy w maszynie zastosowano środki zapobiegające zamknięciu osoby ż 41 ust. 1
narażonej w jej wnętrzu lub środki umożliwiające wezwanie pomocy ?
7.12. Poślizgnięcie, potknięcie, upadek
7.12.1. Czy części maszyny, po których poruszają się lub, na których stoją osoby
(schody, pomosty, drabiny, bariery) są wykonane w sposób zapobiegający ż 41 ust. 2
poślizgnięciu się, potknięciu lub upadkowi na te części lub z tych części ?
8. KONSERWACJA
8.1. Konserwacja maszyn
8.1.1. Czy zapewniono możliwość wykonania regulacji, konserwacji, naprawy, oraz
innych czynności związanych z naprawą maszyny bez powstania ryzyka ż 42 ust. 1 i
związanego z ich wykonaniem poprzez: ust. 2
- umieszczenie punktów regulacji, smarowania i konserwacji poza strefami
niebezpiecznymi, lub
- zapewnienie możliwości wykonywania tych czynności podczas postoju
maszyny, lub
- stosowanie innych rozwiązań redukujących zagrożenie (np właściwy wybór
trybu pracy maszyny, powolny ruch elementu, ruch z szarpnięciami,
przytrzymywany element sterowniczy )?
8.1.2. Czy zapewniono możliwość podłączenia sprzętu diagnostycznego do
wykrywania usterek ? (dotyczy maszyny automatycznej i innych maszyn w ż 42 ust. 3
razie takiej potrzeby)
8.1.3. Czy elementy maszyny automatycznej wymagające częstej wymiany (ze
względu na zmianę profilu produkcji, w wyniku zużycia, z powodu utraty ich ż 42 ust. 4
właściwości lub awarii) są dostosowane do łatwej i bezpiecznej wymiany ?
8.1.4. Czy zapewniono właściwy dostęp do elementów maszyny, tj. umożliwiający
ich wymianę za pomocą potrzebnych środków technicznych (narządza, ż 42 ust. 5
przyrządy pomiarowe), zgodnie z procedurą określoną przez producenta ?
8.2. Środki dostępu
8.2.1. Czy zapewniono środki umożliwiające bezpieczny dostęp do wszystkich
obszarów niezbędnych przy wykonywaniu czynności produkcyjnych, ż 42 ust. 6
nastawczych i konserwacyjnych? (schody, drabiny, pomosty)
8.3. Odłączanie od z
ródeł energii
10
8.3.1. Czy wyposażono maszynę w urządzenia odłączające ją od wszystkich
z
ródeł energii (elektrycznej, pneumatycznej, hydraulicznej, cieplnej) ? ż 43 ust. 1
Uwaga.
Dla maszyn elektrycznych o mocy poniżej 1kW i natężeniu prądu poniżej
16A wystarczającym urządzeniem odłączającym jest układ wtyka 
gniazdo)
8.3.2. Czy urządzenia odłączające od z
ródeł energii są wyraz
nie oznakowane ? ż 43 ust. 1
8.3.3. Czy zapewniono możliwość zablokowania urządzenia odłączającego w
położeniu wyłączonym w następujących sytuacjach: ż 43 ust. 3
- gdy ponowne podłączenie zasilania energią mogłoby zagrażać osobie
narażonej,
- gdy operator nie może sprawdzić z każdego dostępnego mu miejsca, czy
z
ródło energii jest odłączone?
8.3.4. Czy zapewniono możliwość rozładowania energii pozostającej lub
zmagazynowanej w obwodzie maszyny (po odłączeniu od z
ródeł zasilania), ż 43 ust. 4
bez spowodowania zagrożenia osoby narażonej ?
8.4. Interwencja operatora w działanie maszyny
8.4.1. Czy maszyna jest wykonana i wyposażona w sposób ograniczający ż 44 ust. 1
interwencję operatora (regulacje, smarowania, usuwanie odpadów itp.) ?
8.4.2. Czy w przypadku koniecznej interwencji zapewniono możliwość jej łatwego ż 44 ust. 2
przeprowadzenia w sposób bezpieczny? (oświetlenie, procedury interwencji)
8.5. Czyszczenie wewnętrznych części maszyny
8.5.1. Czy maszyna umożliwia czyszczenie tych części wewnętrznych, które
uprzednio zawierały niebezpieczne substancje lub preparaty bez potrzeby ż 45 ust. 1
wchodzenia do niej?
8.5.2. Czy zapewniono rozwiązania pozwalające na czyszczenie maszyny przy jak
najmniejszym zagrożeniu, jeżeli uniknięcie wchodzenia do niej jest ż 45 ust. 2
niemożliwe? (wentylacja zbiorników, nadzór atmosfery we wnętrzu)
9 ŚRODKI I METODY INFORMOWANIA
9.1. Przyrządy informacyjne
9.1.1. Czy informacje potrzebne do sterowania maszyną są sformułowane w ż 46 ust. 1
sposób jednoznaczny i łatwo zrozumiały, a ich ilość nie jest nadmierna?
9.2. Urządzenia alarmowe - ostrzegające
9.2.1. Czy maszyna jest wyposażona w sygnalizację ostrzegawczą (akustyczną lub
optyczną) ? Dotyczy maszyn, które pozostawione bez nadzoru wskutek ż 46 ust. 2
nieprawidłowego działania mogą zagrażać bezpieczeństwu osób, np. układ
automatycznej wentylacji.
9.2.2. Czy sygnały emitowane przez urządzenia ostrzegawcze są jednoznaczne i ż 46 ust. 3
11
łatwo dostrzegalne lub słyszalne?
9.2.3. Czy operator ma możliwość w każdej chwili sprawdzenia działania urządzeń ż 46 ust. 4
ostrzegawczych?
9.2.4. Czy urządzenia ostrzegawcze spełniają wymagania dotyczące barw, znaków
i sygnałów bezpieczeństwa (zał. nr 1 do rozp. MPiPS w spr. ogólnych ż 46 ust. 4
przepisów bhp) ?
9.3. Ostrzeganie przed pozostałymi zagrożeniami
9.3.1. Czy zapewniono odpowiednie ostrzeżenia, jeżeli mimo zastosowania
określonych środków ryzyko nadal istnieje lub istnieje ryzyko potencjalne ż 47 ust. 1
(szafki elektryczne, z
ródła radioaktywne, przecieki obwodu hydraulicznego,
zagrożenia w miejscach niewidocznych) ?
9.3.1. Czy ostrzeżenia są w formie zrozumiałych piktogramów i/lub napisów w ż 47 ust. 2
języku polskim ?
9.4. Oznakowanie
9.4.1. Oznaczenie maszyny
Czy oznaczenie umieszczone na maszynie zawiera: ż 48 ust. 1 i
- oznakowanie CE, ust. 2
- nazwę i adres producenta, ż 49 ust. 1
- typ maszyny lub oznaczenie serii,
- rok budowy maszyny,
- numer fabryczny, (jeżeli się stosuje te numery),
- informacje o przeznaczeniu do użytkowania w atmosferze zagrożonej
wybuchem, (gdy maszyna ma takie przeznaczenie)
- informacje niezbędne do bezpiecznego użytkowania maszyny (najwyższa
prędkość elementów obrotowych, najwyższa średnica stosowanych
narzędzi, masa, itp.)
9.4.2. Trwałość i czytelność oznaczenia
Czy maszyna jest oznaczona w sposób czytelny i trwały (nieusuwalne ż 48 ust. 1
napisy) ?
9.4.3. Znak CE ż 48 ust. 3
Czy znak CE jest zgodny ze wzorem znaku?
9.4.4. Oznaczenie części
Czy na częściach maszyn oznaczono ich masę ? ż 49 ust. 2
(Dotyczy części maszyn, które podczas użytkowania maszyny należy
przenosić za pomocą urządzeń podnoszących)
9.4.5. Oznaczenie wymiennego wyposażenia
Czy na wymiennym wyposażeniu maszyny oznaczono typ maszyny i inne ż 49 ust. 3
informacje niezbędne do bezpiecznego użytkowania maszyny ? (np. masa)
12
10 INSTRUKCJA
10.1. Język instrukcji
10.1.1. Przekazanie  oryginalnej instrukcji ż 50 ust. 1 i
Czy do maszyny dołączono oryginalną instrukcję obsługi i użytkowania, ust. 2
sporządzoną przez producenta lub jego upoważnionego przedstawiciela ?
10.1.2. Tłumaczenie instrukcji
Czy instrukcja, jeżeli ma to zastosowanie, jest przetłumaczona na język ż 50 ust. 2 i
polski przez osobę wprowadzającą maszynę na obszar RP? ust. 3
(producent, dystrybutor, importer, użytkownik jeśli też jest importerem)
Nie dotyczy instrukcji konserwacji maszyn przeznaczonych do korzystania
wyłącznie przez wyspecjalizowany personel zatrudniony przez producenta
lub jego upoważnionego przedstawiciela.
10.1.3 Dostępność (poziom) instrukcji
Czy forma i treść instrukcji dostosowana jest do ogólnego poziomu ż 53
wykształcenia i sprawności umysłowej osób przywidzianych do obsługi
maszyny? (czy instrukcja jest napisana zrozumiałym dla użytkownika
językiem?)
10.2 Zawartość instrukcji
10.2.1. Dane z oznaczenia
Czy instrukcja zawiera: ż 50 ust. 1
- oznakowanie CE, pkt 1
- nazwę i adres producenta,
- typ maszyny lub oznaczenie serii,
- rok budowy maszyny,
10.2.2. Serwis
Czy instrukcja zawiera informacje ułatwiające konserwację maszyny ? ż 50 ust. 1
(adres importera, serwisu) pkt 2
10.2.3. Zastosowanie maszyny ż 50 ust. 1
Czy instrukcja podaje: pkt 3 i pkt
- przewidywane zastosowanie maszyny (patrz pkt 1.1); 6a;
- niedozwolone sposoby jej użytkowania, w koniecznych przypadkach(patrz ( ż 9 ust. 1 i
pkt 1.2.) ? ust. 2)
10.2.4. Stanowisko robocze
Czy instrukcja zawiera informacje o stanowisku lub stanowiskach roboczych, ż 50 ust. 1
które może zajmować operator? pkt 4
10.2.5. Wprowadzanie do eksploatacji
Czy instrukcja maszyny zawiera instrukcję bezpiecznego jej przekazywania ż 50 ust. 1
do eksploatacji ? pkt 5
13
10.2.6. Instrukcja użytkowania ż 50 ust. 1
Czy instrukcja maszyny zawiera instrukcję bezpiecznego jej użytkowania ? pkt 5
10.2.7. Transport
Czy instrukcja maszyny zawiera instrukcję bezpiecznego przemieszczania ż 50 ust. 1
(transportu), z podaniem jej masy i masy części maszyny, jeżeli mają one pkt 5
być transportowane osobno ?
10.2.8 Montaż i demontaż
Czy instrukcja maszyny zawiera instrukcję bezpiecznego jej montażu i ż 50 ust. 1
instalowania oraz demontażu, ze wskazaniem (opisem): pkt 5
- elementów mocujących (kotwiących) maszyny oraz zastosowanych i ust. 5;
rozwiązań mających na celu zmniejszenie hałasu lub drgań (np. dotyczące ż 35 ust. 2
zastosowanych tłumików drgań, rodzaju i masy płyt fundamentowych)
- niezbędnych informacji pozwalających uniknąć błędów montażowych?
10.2.9. Kontrola i konserwacja
Czy instrukcja maszyny zawiera instrukcję bezpiecznej regulacji, kontroli, ż 50 ust. 1
konserwacji i napraw maszyny, ze wskazaniem: pkt 5;
- rodzaju i częstotliwości kontroli i konserwacji maszyny, wymaganych ze ż 25 ust. 3
względów bezpieczeństwa,
- części, które ulegają zużyciu wraz z kryteriami ich wymiany?
10.2.10 Szkolenie
Czy instrukcja zawiera wskazówki szkoleniowe? ( w koniecznych ż 50 ust. 1
przypadkach) pkt 6b
10.2.11 Narzędzia
Czy instrukcja zawiera podstawowe charakterystyki narzędzi, które mogą ż 50 ust. 1
być stosowane w maszynie ? (w koniecznych przypadkach) pkt 6c
10.2.12 Rysunki i schematy
Czy do instrukcji dołączono rysunki i schematy przeznaczone do: ż 50 ust. 4
- uruchamiania;
- konserwacji,
- kontroli i sprawdzania prawidłowości działania maszyny;
- naprawy, (jeżeli ma to zastosowanie) ?
10.2.13 Instrukcja bhp
Czy instrukcja zawiera istotne zalecenia odnoszące się do bezpieczeństwa i ż 50 ust. 4 i
czy nie są one sprzeczne z informacjami technicznymi opisującymi ust. 7
maszynę?
10.2.14 Hałas (parametry)
Czy instrukcja zawiera informacje dotyczące hałasu emitowanego przez ż 50 ust. 6;
maszynę i podaje wartości poniższych parametrów: ż 51 ust. 1 i
- równoważnego poziomu ciśnienia akustycznego na stanowisku pracy, ust. 2
14
skorygowanego charakterystyką A, gdy przekracza on 70 dB (A); jeżeli
poziom dz
więku nie przekracza 70 dB (A), należy to potwierdzić w instrukcji;
- szczytowej chwilowej wartości ciśnienia akustycznego na stanowiskach
pracy, skorygowanej charakterystyką C, gdy przekracza ona 63 Pa (130 dB w
stosunku do 20 �Pa);
- poziomu mocy akustycznej maszyny, w przypadku, gdy równoważny
poziom ciśnienia akustycznego na stanowiskach pracy, skorygowany
charakterystyką A, przekracza 85 dB (A); w przypadku bardzo dużych
maszyn zamiast poziomu mocy akustycznej dopuszcza się podawanie
równoważnych poziomów ciśnienia akustycznego w określonych punktach
otoczenia.
10.2.15 Metody i warunki pomiaru hałasu
Czy w instrukcji określono: ż 51 ust. 3 i
- warunki, w jakich pracuje maszyna podczas dokonywania pomiarów, ust. 4
- rodzaj zastosowanych metod pomiarów.
10.2.16 Atmosfera wybuchowa
Czy instrukcja zawiera informacje niezbędne do użytkowania maszyny w ż 52
atmosferze zagrożonej wybuchem, jeżeli jest przewidywane użytkowanie
maszyny w takich warunkach?
11 DEKLARACJA ZGODNOŚCI WE
11.1. Język deklaracji
11.1.1 Przekazanie  oryginalnej deklaracji ż 116 ust. 2
Czy do maszyny dołączono oryginalną deklarację zgodności, sporządzoną i ust. 10
przez producenta lub jego upoważnionego przedstawiciela ? ż 119 ust. 3
11.1.2 Tłumaczenie instrukcji
Czy deklaracja zgodności, jeżeli ma to zastosowanie, jest przetłumaczona ż 119 ust. 3
na język polski przez osobę wprowadzającą maszynę na obszar RP?
(producent, dystrybutor, importer, użytkownik, jeśli też jest importerem)
11.2. Treść deklaracji
11.2.1. Dane producenta
Czy deklaracja zawiera nazwę i adres producenta lub jego upoważnionego ż 119 ust. 1
przedstawiciela wraz z nazwą i adresem producenta, z upoważnienia, pkt 1
którego on działa ?
11.2.2. Opis maszyny
Czy deklaracja zawiera opis maszyny, czyli nazwę firmową, typ i numer ż 119 ust. 1
fabryczny - jeżeli maszyna ma taki numer ? pkt 2
11.2.3. Akty prawne
Czy w deklaracji wyszczególniono akty prawne(numery dyrektyw i ich ż 119 ust. 1
15
nazwy), których wymagania spełnia maszyna? pkt 3
11.2.4. Dane jednostki notyfikowanej ż 119 ust. 1
Czy w deklaracji podano, jeżeli ma to zastosowanie, nazwę i adres jednostki pkt 4a, 4b,
notyfikowanej biorącej udział w trakcie przeprowadzania oceny zgodności? 4c
11.2.5. Certyfikat badania typu WE
Czy w deklaracji podano, jeżeli ma to zastosowanie, numer certyfikatu ż 119 ust. 1
badania typu WE ? pkt 4a
11.2.6. Normy zharmonizowane
Czy w deklaracji wyszczególniono, jeżeli ma to zastosowanie, normy ż 119 ust. 1
zharmonizowane, których postanowienia spełnia maszyna ? pkt 4d
11.2.7. Specyfikacje techniczne
Czy w deklaracji wyszczególniono, jeżeli ma to zastosowanie, normy krajowe ż 119 ust. 1
i specyfikacje techniczne inne niż normy zharmonizowane ? pkt 4e
11.2.8. Dane osoby upoważnionej
Czy deklaracja zawiera dane identyfikacyjne (imię i nazwisko) osoby ż 119 ust. 1
upoważnionej do składania podpisu w imieniu producenta lub jego pkt 5
upoważnionego przedstawiciela?
T - tak
N - nie
ND - nie dotyczy
Opracował:
Włodzimierz A
abanowski
OIP Olsztyn
16