Ergonomia systemów interaktywnych
dr hab. inż. Antoni Donigiewicz
pok. 244S
tel. [phone]
[e-mail]
Konsultacje soboty
Liczba godzin zajęć:
- wykłady 10h (5 bloków) //zostało jeszcze 6h (3 bloki)
dr hab. inż. Antoni Donigiewicz
- laboratoria 10h (5 bloków) //zostało jeszcze 10h (5 bloków)
mgr inż. A
ukasz Strzelecki
Ostatni wykład to zaliczenie TEST (20 pytań jednokrotnego wyboru) na komputerze
(warunek zaliczone laboratoria) 18 czerwca 2011
http://www.ita.wat.edu.pl/~adonig/DLA_STUDENTOW/STUDIA_DZIENNE_ZAOCZNE/
Wykład 2 (26.03.2011)
Działanie użytkownika w systemie
Charakterystyczna cecha działania użytkownika we współczesnych systemach
komputerowych  jego aktywność w realizacji zadań.
Obraz informacyjny procesu (zbiory różnorodnych informacji)  monitor, duży ekran,
głośniki.
Poszukiwanie informacji w obrazie.
Opracowanie informacji (odbiór i dekodowanie inf., analiza i uogólnienie inf., podjęcie
decyzji). Oparte jest na modelu procesu zawartym w pamięci.
Realizacja decyzji (wprowadzenie informacji). Obejmuje również poszukiwanie środków
realizacji.
// od lewej do prawej pisz do fotki
Obraz
Odbiór i dekodowanie informacji
Analiza i uogólnienie informacji
Podjęcie decyzji
Realizacja decyzji
Etapy działania użytkownika czasami nie dadzą się dokładnie wydzielić, jak również mogą
się przeplatać. Może również występować redukcja pewnych etapów i dominacja innych.
Wprowadzanie informacji polega na np. wpisaniu łańcucha znaków lub na naciśnięciu
określonego przycisku (np. klawisza funkcyjnego). Może to być wskazanie ikony na ekranie
za pomocą sterownika kursora w przypadku interfejsu graficznego lub w zaawansowanych
aplikacjach podanie nazwy polecenia głosem (Ew. gestem).
Charakterystyki jakości działania użytkownika
Szybkość zmian stanu procesu (którym steruje użytkownik) generuje szybkość zmian
wyświetlanych informacji. Z &
Podstawowe charakterystyki jakości działania użytkownika
Charakterystyki czasu:
Charakterystyki niezawodności
Reakcja prosta jest to elementarny ruch użytkownika (np. naciśnięcie przycisku, przesunięcie
dz
wigni) wykonany maksymalnie szybko i będący reakacją na sygnał z góry znany &
�� Reakcja z wyborem jest to reakacja polegająca na ropzonaniu i rozróżnieniu
złożonego sygnału oraz na wykonaniu lelemtarnego ruchu przez używkotnika (np.
naciśnięcie klawisza lub przycisku, ktry odpowiada zobrazowaniu sygnałowi).
�� Czas reakcji prostej lub reakcji z wyborem jest to&
Nie jest to&
Czas &
// Wzór
twz = tod + tau + tdec + trd
twz - czas wykonania zadania
tod - czas odbioru i dekodowania informacji
tau - czas analizy i uogólnieniu informacji
tdec - czas podjęcia decyzji
trd - czas realizacji decyzji
Definicja czasu wykonania zadania odpowiada definicji czasu przebywania zgłoszenia w
systemie masowej obsługi.
Wartośc czasu wykowania zadania zależy od wielu czynników, od których zaliczyć należy
midzy innymi: intesnsywnośc napływających zdań, algorytm podejmowania decyzji, ważnośc
przetwarzanych informacji, ilośc i charakter ruchów towarzyszących realizacji decyzji,
czynników otoczenia materialnego itp.
Nie można podać dokładnych &
Dlatego przyjmuje się, że czas wykonania &
&
Rozkład alfa
g(x) = 1/x
gdzie: & o paramterach m, sigma
Beta/(r2* pierwiastek(2PI))*exp* [-1/2 (Beta/r  alfa)2] dla r = 0
f(r) = 0 dla r = 0
alfa = mp/sigmap
mp
sigmap
Aby uzyskać f(r)=0 dla ł 0 &
Kółko*Beta/(r2* pierwiastek(2PI))*exp* [-1/2 (Beta/ł  alfa)2] dla r = 0
f(ł) = 0 dla r = 0
// t1 <= ł <= t2
t1 = 1/b2
t2 = 1/b1
..
Stałą c & górnie t2 całka dolnie t1 f� dr = 1
Dla alfa _ 2
Dla alfa <2
Kółko = 1/ &
// Rysunek parametru Beta
// Rysunek parametru Alfa
Charakterystyką wtórną ..
B = 1/ti
B
i
Oczywiście przepustowość ..
Charakterystyki niezawodności
Błędne reakcje użytkownika
Ogólnie przez intensywność użytkownika rozumie się jego zdolność (prawdopodobieństwo
pomyślnego wykonania zadania( do wypełnienia &
Błędy w działaniu użytkownika mają różną naturę. Mogą wystąpić na każdym etapie
działania
..
Dokładność działania użytkownika
&
Dziwne y = |C  C0|
C0
C
\
& .
D = | C  C0 / C0|
Dokładność działania użytkownika jako charakterystyka jakości jego działania ..
Prawdopodobieństwo popełnienia błędu przez użytkownika
p2 = 2p  p2
Dla n znaków ..
pn = np. + góra n-1 SUMA dół j=1 [ (-1)j pj+1 góra n-1 SUMA dół m=j (n  m)]
Doświadczenie &
~ pn = np. (1  p)n-1
Dla p=0,005 i n=10 rożnica jest rowna 2,3%
Esytamtor ~ pi & pi &
pi = Ii/L
..
Prawp Fittsa  wskazywanie i wybór obiektu
& .
�� Nastawnik kulkowy (TrackBall),
�� Tablet,
�� Touchpad,
�� Ekran dotykowy,
�� Joystick (trackpoint) itp.
Testowanie urządzeń realizowane jest w układzie człowiek  urządzenia wejścia/wyjścia 
komputer. Przy wykorzystaniu tych samych urządzeń wejściowych, testy mogą być
wykorzystane &
�� Ciągnięcie (przeciąganie)
�� Śledzenie
Prawo Fittsa (podstawowa postać  1964 r.) pozwala wyznaczyć średni czas wykonywania
czynności polegającej na wskazaniu obiektu za pomocą urządzeń na ekranie i kliknięciu na
obiekcie&
T = a + b log2|D/II* + 1|
D  odległośc do celu
W  szerokość celu
a,b - &
ID = log2|D/II* + 1|
Nazywana jest indeksem trudności
Prawo Fittsa przyjmuje w tej sytuacji postać
T = a + b ID
Jest to postać liniowa.
Test wskazywania
Testy dotyczą & oceny realizacji następujących zadań podstawowych:
�� Wskazywanie,
�� Wybór,
�� Przeciąganie,
�� Śledzenie,
�� Wprowadzenie swobodne
Jednokierunkowy test wskazywania
Procedura testowa
Użytkownikowi przedstawiane są dwa prostokąty
 D
| |
Dziwne n` 1
Jednokierunkowy test wskazywania (1  wskaz
nik, w- szerokość prostokąta, d  odległość
prostokątów).
Zadanie polega na wskazaniu wskaz
nikiem
Obliczana jest następujący sposób:
W e = 4,133 Sx
Gdzie Sx  odchylenie standardowe współrzędnej (współrzędnych) w kierunku
kontynuowania ruchu (oś x w poziomym teście wskazywania).