Postępowanie w stanach
zagrożenia życia
C-1
Definicje
Definicje
Śmierć kliniczna 
jest to stan, w którym doszło do odwracalnego zatrzymania
podstawowych czynności organizmu warunkujących życie
człowieka, jakimi są: krążenie, oddychanie i świadomość,
przy czym ze względu na krótkotrwałość zaistniałych zmian
procesy biologiczne w obrębie poszczególnych komórek
przebiegają nadal.
Śmierć biologiczna
(definitywna)
jest to nieodwracalny stan będący następstwem
przedłużonego (zwykle ponad 4 - 5 min.) okresu
śmierci klinicznej.
Reanimacja
 jest to zespół takich czynności
ożywiających, w rezultacie których
przywrócone zostają prawidłowe czynności
wszystkich układów organizmu, łącznie z
funkcjami układu nerwowego.
Resuscytacja 
polega na przywróceniu funkcji
układu krążenia i oddechowego,
bez powrotu świadomości.
Podstawowe czynności resuscytacyjne
Podstawowe czynności resuscytacyjne
Wskazania i przeciwwskazania do
reanimacji zależą od przyczyny zatrzymania
krążenia i chorób współistniejących
Podstawowe czynności resuscytacyjne
Podstawowe czynności resuscytacyjne
Zapewnienie drożności dróg
oddechowych
Wspomaganie oddychania
Wspomaganie krążenia
Podstawowe zabiegi resuscytacyjne
stanowią jedno z ogniw łańcucha
przeżycia.
Obejmują one ocenę sytuacji, a następnie
odpowiednie działania określane wg
terminologii angielskiej jako: ABC
Podstawowe czynności resuscytacyjne
Podstawowe czynności resuscytacyjne
A (Airway)  ocena i zapewnienie
drożności dróg oddechowych,
B (Breathing)  ocena i podtrzymanie
oddychania,
C (Circulation)  ocena i podtrzymanie
krążenia.
Koncepcja łańcucha przeżycia podsumowuje
czynności niezbędne do skutecznej resuscytacji.
Zasady postępowania CALL FAST i CALL FIRST:
Call first  czyli wezwanie pomocy natychmiast obowiązuje
w postępowaniu z poszkodowanym dorosłym (po okresie
pokwitania). Ocena czy to jeszcze dziecko czy już dorosły
zależy wyłącznie od oceny ratującego.
Wynika to z najczęściej występujących pierwotnych
przyczyn zatrzymaniakrążenia u dorosłych jakimi są
przyczyny sercowe np. zawał m. sercowego, który
przebiega w obrazie tzw. migotania komór. Tu zależy
nam na jak najszybszym dotarciu sprzętu -defibrylatora,
którym taką  awarię można naprawić.
Rozpoczęcie prowadzenia wentylacji i masażu serca i kontynuowanie tych
czynności przez minutę, po tym czasie należy wezwać pomoc
kwalifikowaną  szybko, ale nie natychmiast.
Wyjątki: zatrzymania krążenia sercopochodne  dzieci ze schorzeniami
kardiologicznymi.
Call fast  czyli wezwanie
pomocy szybko, obowiązuje w
postępowaniu z dzieckiem i
niemowlęciem.
U dzieci zwykle pierwotnie do
zatrzymania krążenia
prowadzą przyczyny
oddechowe np. zadławienie.
Ocena sytuacji
Ocena zagrożenia dla ratowanego, ratownika i
świadków zdarzenia
 upewnij się, czy poszkodowany i wszyscy świadkowie
zdarzenia są bezpieczni (walące się mury, ulatniający
się gaz, porażenie prądem, pożar, poruszające się
pojazdy).
Zapewnij sobie komfort działania przez odsunięcie
gapiów, albo poleć komuś by pilnował porządku.
Zawsze jeśli wydajesz jakieś polecenie, wskazuj
konkretną osobę.
Tłum nie umie wykonywać poleceń.
Reakcje poszkodowanego
Delikatnie potrząśnij, głośno zapytaj jak się czuje, nazywa,
czy wszystko w porządku.
Należy zachować ostrożność, by nie nasilić ewentualnego
urazu, zwłaszcza w obrębie szyjnego odcinka rdzenia
kręgowego.
Jeśli poszkodowany reaguje należy zostawić go w pozycji
zastanej, o ile nie zagraża mu niebezpieczeństwo. Z drugiej
strony, nie należy przesadzać z obawami o uraz kręgosłupa.
Człowiek, który nie oddycha, jest nieprzytomny ma w pozycji
na wznak szansę by zachłysnąć się wymiocinami.
Warto o tym pamiętać w przypadku osób pijanych.  Leżaków
imprezowych  układamy do snu na boku.
Podstawowe czynności resuscytacyjne
Podstawowe czynności resuscytacyjne
Podstawowe czynności resuscytacyjne
Podstawowe czynności resuscytacyjne
Jeśli nie reaguje głośno wezwać pomoc.
Podstawowe czynności resuscytacyjne
Podstawowe czynności resuscytacyjne
Drożność dróg oddechowych
Przywrócenie i utrzymanie
drożności dróg oddechowych jest
jedną z podstawowych czynności,
które może podjąć ratownik.
Dzięki temu jest szansa, że
człowiek się nie udusi.
Podstawowe czynności resuscytacyjne
Podstawowe czynności resuscytacyjne
rozluz
nić odzież wokół szyi ratowanego, sprawdzić zawartość jamy
ustnej,
udrożnić drogi oddechowe przez odgięcie głowy do tyłu i uniesienie
żuchwy  w ten sposób odsuwa się język od tylnej ściany gardła.
Czynności te często
wystarczają do
przywrócenia oddechu.
Z jamy ustnej usuwa się wszelkie widoczne
ciała obce
 wymiociny, krew, wyłamane elementy uzębienia
własnego i sztucznego, pozostawiając dobrze
dopasowane protezy zębowe.
Nie należy usuwać ciał obcych  na ślepo .
Podstawowe czynności resuscytacyjne
Podstawowe czynności resuscytacyjne
Sprawdzić obecność oddechów,
Zasada: obserwuj, słuchaj i czuj.
Obserwuj  ruchy klatki piersiowej,
Słuchaj  oddechu przybliżając ucho do ust
ratowanego,
Czuj  ruch powietrza na swoim policzku zbliżonym
do ust ratowanego,
Na wszystkie te czynności nie wolno poświęcić więcej
niż 10 sekund.
Jeśli w tym czasie nie znajdziesz oznak oddechu
prawidłowego to znaczy, że czlowiek nie oddycha.
W pierwszych minutach po zatrzymaniu krążenia
poszkodowany może słabo oddychać lub
wykonywać głośne pojedyncze westchnięcia 
oddechy agonalne, nie mylić z prawidłowym
oddechem.
Prawidłowy oddech u dorosłego to: 12-16
oddechów na minutę (czyli 2 oddechy minimum
w czasie 10 sekund oceny).
Dzieci oddychają szybciej (im mniejsze tym
szybciej  niemowlę nawet do 40/min)
Podstawowe czynności
Podstawowe czynności
resuscytacyjne
resuscytacyjne
Gdy chory jest nieprzytomny,
ale oddycha należy go ułożyć
w pozycji bezpiecznej i
równocześnie wzywać
pomoc kwalifikowaną,
oceniając regularnie oddech.
Sposób układania w pozycji
Sposób układania w pozycji
bezpiecznej
bezpiecznej
Zdjąć okulary poszkodowanemu,
jeżeli je ma,
Uklęknąć obok ratowanego i
sprawdzić czy obie nogi są
wyprostowane,
Rękę od strony ratownika zgiąć pod
kątem prostym w stawie barkowym i
łokciowym, tak aby dłoń ręki była
skierowana do góry,
 Przełożyć drugie ramię
ratowanego w poprzek jego klatki
piersiowej, a wierzch jego dłoni
podłożyć mu pod policzek,
Drugą swoją ręką uchwycić
dalszą od siebie kończynę dolną
tuż pod kolanem i pociągnąć ją
ku górze, nie odrywając stopy od
podłoża,
Sposób układania w pozycji bezpiecznej
Sposób układania w pozycji bezpiecznej
Przełożyć drugie ramię
ratowanego w poprzek jego
klatki piersiowej,
a wierzch jego dłoni
podłożyć mu pod policzek.
Drugą swoją ręką uchwycić
dalszą od siebie kończynę
dolną tuż pod kolanem i
pociągnąć ją ku górze, nie
odrywając stopy od podłoża.
Trzymając nadal dłoń ratowanego
pod policzkiem pociągnąć za
dalszą kończynę dolną tak by
ratowany obrócił się na bok w
stronę ratownika,
Sposób układania w pozycji bezpiecznej cd.
Sposób układania w pozycji bezpiecznej cd.
Ułożyć kończynę dolną, za którą ratowany był
przetaczany, tak aby w stawie biodrowym i
kolanowym była zgięta pod kątem prostym,
Odchylić głowę ratowanego, aby upewnić się,
że drogi oddechowe są drożne,
Gdy to konieczne, ułożyć rękę ratowanego pod
policzkiem, tak by utrzymać głowę w odgięciu,
Regularnie sprawdzać oddychanie.
Gdy zachodzi konieczność, by ratowany pozostał w
pozycji bezpiecznej dłużej niż 30 min., po
upływie tego czasu trzeba go ułożyć na drugim
boku
Sposób układania w pozycji
Sposób układania w pozycji
bezpiecznej
bezpiecznej
Praktyczna ocena zatrzymania krążenia
Oceniamy czy poszkodowany ma zachowane krążenie.
Jeśli oddycha prawidłowo to krążenie też raczej ma.
Jeśli nie oddycha to zapewne nie ma też prawidłowego krążenia.
A
apanie za nadgarstek nie ma najmniejszego sensu. Tętno
sprawdzamy na szyi.
Około 2 szerokości palców w bok od chrząstki na szyi (jabłko
Adama) można wyczuć tętno. Jeśli w czasie 10 sekund wyrażnie
je wyczujemy to jest OK.
Jeśli w czasie 10 sekund nie wyczujemy tętna to zakładamy, że go
nie ma i powinniśmy zacząć masaż pośredni serca. Jeśli nie
umiemy tego robić to nie robimy. Zakładamy, że tętna nie ma
skoro nie ma oddechu.
Podstawowe czynności resuscytacyjne
Podstawowe czynności resuscytacyjne
Podstawowe czynności resuscytacyjne
Podstawowe czynności resuscytacyjne
Podstawowe czynności resuscytacyjne
Podstawowe czynności resuscytacyjne
Nie uciskaj nadbrzusza ani dolnego końca mostka,
Pochyl się nad poszkodowanym, wyprostowane
ramiona ustaw prostopadle do mostka i uciskaj na
głębokość 4-5 cm,
Po każdym uciśnięciu zwolnij nacisk na klatkę
piersiową, nie odrywając dłoni od mostka,
powtarzaj uciśnięcia z częstością 100/min.
Okres uciskania i relaksacji mostka powinien być
taki sam.
Podstawowe czynności
Podstawowe czynności
resuscytacyjne
resuscytacyjne
Połącz uciskanie klatki piersiowej z
oddechami ratowniczymi:
Po wykonaniu 30 uciśnięć klatki
piersiowej udrożnij drogi oddechowe,
odginając głowę i unosząc żuchwę,
Zaciśnij skrzydełka nosa, pozostaw
usta delikatnie otwarte, jednocześnie
utrzymując uniesienie żuchwy,
Podstawowe czynności
Podstawowe czynności
resuscytacyjne
resuscytacyjne
Podstawowe czynności
Podstawowe czynności
resuscytacyjne
resuscytacyjne
Wez
normalny wdech i obejmij
szczelnie usta poszkodowanego
swoimi ustami,
Wdmuchuj powoli powietrze do
ust poszkodowanego przez około
1 sekundę, obserwując
jednocześnie czy klatka piersiowa
się unosi, taki oddech ratowniczy
jest efektywny,
Podstawowe czynności
Podstawowe czynności
resuscytacyjne
resuscytacyjne
Utrzymując odgięcie głowy i uniesienie
żuchwy, odsuń swoje usta od ust
poszkodowanego i obserwuj czy klatka
piersiowa opada podczas wydechu,
2 ODDECHY
30 UCIŚNI
Ć
Jeszcze raz nabierz powietrza,
wdmuchnij do ust poszkodowanego,
dążąc do wykonania dwóch
skutecznych oddechów ratowniczych,
Następnie ponownie połóż ręce w
odpowiedniej pozycji na mostku i
wykonaj kolejnych 30 uciśnięć klatki
piersiowej,
Kontynuuj uciskanie klatki piersiowej i oddechy
ratownicze w stosunku 30 : 2,
Przerwij swoje działania w celu sprawdzenia
stanu poszkodowanego tylko wtedy, gdy
zacznie on prawidłowo oddychać, w innym
przypadku nie przerywaj resuscytacji.
Jeżeli wykonany pierwszy oddech ratowniczy nie
powoduje uniesienia się klatki piersiowej jak przy
normalnym oddychaniu, wykonaj następujące
czynności:
Sprawdz
jamę ustną poszkodowanego i usuń widoczne
ciała obce,
Sprawdz
czy odgięcie głowy i uniesienie żuchwy są
poprawnie wykonane,
Wykonaj nie więcej niż 2 próby wentylacji za każdym
razem, zanim podejmiesz ponownie uciskanie klatki
piersiowej,
Jeżeli na miejscu zdarzenia jest więcej niż
jeden ratownik, ratownicy powinni się
zmieniać co 1-2 minuty, aby zapobiec
zmęczeniu,
należy zminimalizować przerwy podczas
zmian.
Resuscytację krążeniowo-oddechową
ograniczoną wyłącznie do uciśnięć klatki
piersiowej można prowadzić:
- Jeżeli nie jesteś w stanie lub nie chcesz
wykonywać oddechów ratowniczych bo np. się
brzydzisz, zastosuj uciśnięcia klatki piersiowej.
- Jeżeli chcesz się zabezpieczyć przed
bezpośrednim kontaktem z poszkodowanym, wez

worek foliowy, palcem zrób w nim dziurę, folie
połóż na twarzy poszkodowanego, a przez dziurę
w folii wdmuchuj powietrze.
Jeżeli stosujesz wyłącznie uciśnięcia klatki
piersiowej, wykonuj je bez przerwy, z
częstotliwością 100/min.
Istotny przepływ krwi w sercu wywołany masażem
powstaje po około minucie uciskania. Każda przerwa
w masażu powyżej 10 sekund to zaczynanie  od
zera napędzania przepływu krwi.
Przerwij swoje działania w celu sprawdzenia stanu
poszkodowanego, tylko wtedy, jeżeli zacznie on
prawidłowo oddychać, w innym przypadku nie
przerywaj resuscytacji.
Kontynuuj resuscytację do czasu gdy:
Przybędą wykwalifikowane służby medyczne
i przejmą działania,
Poszkodowany zacznie prawidłowo oddychać,
Ulegniesz wyczerpaniu.
Uwagi uzupełniające
Uwagi uzupełniające
Resuscytację krążeniowo-oddechową należy
rozpocząć gdy poszkodowany jest nieprzytomny i
nie oddycha,
Nie mylić oddechów agonalnych z prawidłowym
oddychaniem.
Ewentualne złamanie mostka lub żeber nie jest
istotnym problemem dla osoby, która de facto nie
żyje. Żebra się zagoją, śmierć jest nieodwracalna.
Należy unikać mocnych i szybkich wdechów. Wtedy
dmuchamy żołądek i pacjent po prostu zwymiotuje.
Należy pozwolić, aby klatka piersiowa opadała w czasie
wydechu.
Algorytm
Algorytm
postępowania
postępowania
u dorosłych
u dorosłych
Podstawowe czynności
Podstawowe czynności
resuscytacyjne  uwagi końcowe
resuscytacyjne  uwagi końcowe
Samo uciskanie klatki piersiowej może być
w pierwszych minutach zatrzymania
krązenia niemal tak samo efektywne, jak
połączenie uciskania z wentylacją, pod
warunkiem, że przyczyną zatrzymania
krążenia nie było zadławienie
Nie zmienia to faktu, że połączenie
uciskania klatki piersiowej z wentylacją
jest metodą znacznie lepszą.
Podstawowe czynności
Podstawowe czynności
resuscytacyjne  uwagi końcowe
resuscytacyjne  uwagi końcowe
Fazy nacisku i relaksacji powinny
trwać tyle samo,
Minimalizować przerwy pomiędzy
uciśnięciami,
Nie wykorzystywać oceny tętna na tętnicy
szyjnej i udowej, jako wskaz
nika
skuteczności przepływu tętniczego,
Stosunek uciśnięć klatki piersiowej do
wentylacji powinien wynosić 30 : 2