KAZUISTYKA WETERYNARIA W PRAKTYCE
lek. wet. Natalia Blanda*, lek. wet. Piotr Panek**
*specjalista chorób psów i kotów w Przychodni Weterynaryjnej Nativet
**specjalista chirurgii weterynaryjnej, Zoetis Polska Sp. z o.o.
Przepuklina pachwinowa
u suki w kontekście zaburzenia przebiegu ciąży
Inguinal hernia as a pregnancy complication in bitches
Przepukliną określa się przemieszcze- do wzrostu ciśnienia śródbrzuszne-
nie narządu z właściwej mu przestrze- go i osłabienia struktury ściany jamy
Streszczenie
ni anatomicznej. Przemieszczanie się brzusznej na skutek zaburzeń meta-
Przepuklina pachwinowa u suk ma cha-
narządów z obrębu jamy brzusznej na- bolicznych organizmu w przebiegu
rakter nabyty i jest skutkiem działania hor-
zywamy przepuklinami brzusznymi. nadczynności kory nadnerczy i cu-
monów w przebiegu cieczki lub ciąży. Jej
Klasyfikacja przepuklin brzusznych krzycy czy innych zaburzeń hormo-
powstaniu sprzyja budowa anatomiczna
kanału pachwinowego u suk. Zawartość
jest bardzo różnorodna  w zależno- nalnych.
worka przepuklinowego mogą stanowić
ści od budowy przepukliny, lokalizacji Wystąpienie przepukliny jest często
sieć, pęcherz moczowy, jelita lub maci-
wrót, etiologii powstania przepukliny, zależne od współistnienia czynników
ca. Przemieszczenie ciężarnej macicy do
zawartości worka przepuklinowego, genetycznych i środowiskowych (3).
kanału pachwinowego stanowi czynnik
a także możliwości odprowadzenia Lokalizacja wrót przepukliny, rów-
zwiększonego ryzyka utraty ciąży.
go na miejsce. Szczególnie ta ostatnia nież istotna klinicznie, pozwala wy-
SÅ‚owa kluczowe
cecha jest ważna z punktu widzenia szczególnić przepuklinę brzuszną
przepuklina, przepuklina pachwinowa, sposobu leczenia i rokowania. Prze- zewnętrzną, która jest związana z de-
ciąża, zarodek
pukliny odprowadzalne są zazwyczaj fektem budowy ścian jamy brzusznej
wrodzonymi przepuklinami praw- w każdym jej miejscu oprócz okolicy
Abstract
dziwymi, otoczonymi nieuszkodzo- pępka, kanału pachwinowego, kana-
Acquired inguinal hernia in bitches is as-
nÄ… otrzewnÄ…, i nie wymagajÄ… natych- Å‚u udowego i moszny (4). Przepukli-
sociated with estrus or pregnancy sug-
miastowej interwencji chirurgicznej nę tych okolic, odpowiednio: pępko-
gesting hormonal imbalance as a cau-
w odróżnieniu od przepuklin rzeko- wą, pachwinową, udową i mosznową,
se. The specific anatomy of the inguinal
canal in bitches is a predisposing factor mych, niepokrytych w pełni otrzew- wyróżnia się oddzielnie jako miejsca
in a process of hernia development. Or- ną, przez co narażonych na powsta- występowania defektów budowy na-
gans like omentum, urinary bladder, in-
nie zrostów z otaczającymi tkankami turalnych otworów ciała (5).
testine or uterus can become trapped
i związaną z tym możliwością uwięz
- Wrodzona przepuklina pachwino-
within hernia. Uterine inguinal hernia-
nięcia lub zadzierzgnięcia zawarto- wa ma podłoże genetyczne i powsta-
tions are associated with the increased
ści przepukliny (2). Przepukliny rze- je na skutek defektu budowy roz-
risk of pregnancy loss.
kome najczęściej są nabyte i powstają cięgna pierścienia pachwinowego.
Keywords
na skutek urazu bÄ…dz
operacji w obrę- Najczęściej jest dziedziczona u bas-
hernia, inguinal hernia, pregnancy, em-
bie jamy brzusznej. Wrodzone prze- setów, cairn terrierów, pekińczyków,
bryo
pukliny brzuszne mogą być wynikiem basenji oraz west highland white ter-
działania czynników genetycznych rierów. Zazwyczaj dotyczy młodych
i związanych z tym nieprawidłowości psów samców na skutek opóz
nień
w metabolizmie kolagenu (3), bÄ…dz
w procesie zstępowania jąder i tym
zaburzeń rozwoju płodu, spowodo- samym opóz
nień w zamykaniu się
wanych niedoborem składników od- pierścienia pachwinowego (4). Na-
żywczych lub działaniem toksyn. Na- tomiast nabyta przepuklina pachwi-
byte przepukliny brzuszne mogą być nowa najczęściej występuje u nieste-
skutkiem urazu, a czynnikiem uspo- rylizowanych suk w średnim wieku,
sabiającym do ich wystąpienia jest co tłumaczy się wpływem czynników
otyłość, w przebiegu której dochodzi anatomicznych i hormonalnych (5).
LISTOPADºöGRUDZIEC
" 11ºö12/2013
56
www.weterynaria.elamed.pl
WETERYNARIA W PRAKTYCE KAZUISTYKA
Kanał pachwinowy leży w trójkącie od rodzaju przemieszczonego narzą- towanego jako dzień 0 ciąży, 65 dni
pomiędzy więzadłem pachwinowym, du i charakteru przepukliny. W przy- ą 1 dzień (9). Rozbieżność czasu
tylnym brzegiem mięśnia skośnego padku przepuklin odprowadzalnych trwania ciąży wynika z kilku unika-
wewnętrznego brzucha i bocznym w okolicy pachwinowej stwierdza się towych dla cyklu płciowego suk fak-
brzegiem mięśnia prostego brzu- różnej wielkości niebolesną wypu- tów: opóz
nienia dojrzewania oocytów
cha (6), oddzielony cienką powięzią kłość. Stan kliniczny zwierzęcia nie o 2-3 dni od owulacji z zachowaniem
od kanału udowego zawierającego odbiega od normy. Ułożenie suki ich zdolności do zapłodnienia przez
tętnicę i żyłę udową oraz nerw udo- na grzbiecie ułatwia odprowadzenie kolejnych 3-5 dni, zdolności plemni-
wo-piszczelowy (4). U samic kanał treści przepukliny. Treść może sta- ków do zapłodnienia w drogach rod-
pachwinowy jest krótszy i szerszy nowić sieć, pęcherz moczowy, jeli- nych suki przez 5-7 dni, opóz
nienia
w porównaniu z samcami, a pierście- ta, macica. W przypadku gdy mamy implantacji zarodka. Pozostałe cechy
nie pachwinowe zewnętrzny i we- do czynienia z przepukliną nieod- charakterystyczne to: przedowula-
wnętrzny niemalże nakładają się prowadzalną (z reguły uwięz
niętą), cyjny wzrost poziomu progesteronu
na siebie, nie tworząc kanału, a ra- deformacja może być bolesna, a stan w surowicy, skorelowany z przedowu-
czej szczelinę, predysponującą do wy- ogólny pacjenta  zmieniony. Rozpo- lacyjną luteinizacją pęcherzyków,
stąpienia przepukliny w tym miejscu. znanie w tym przypadku bywa trud- utrzymujący się około dwóch miesię-
Poza tym przebiegające przez kanał niejsze i wymaga zastosowania badań cy zarówno u suki ciężarnej, jak i nie-
więzadło obłe macicy nieznacznie dodatkowych (USG, RTG, biopsja ciężarnej, a także łożyskowa synte-
go rozszerza (5). Niemałe znaczenie aspiracyjna cienkoigłowa). Diagnosty- za relaksyny (8). W okresie owulacji
mają też hormony, a w szczególno- ka różnicowa obejmuje guz gruczo- u suk pojawia się odruch tolerancji
ści estrogeny, o czym świadczy wy- łu mlekowego, obecność tłuszczaka, i możliwe jest krycie. Moment owu-
stępowanie przepukliny pachwino- krwiaka, ropnia, powiększonego wę- lacji można określać też na podsta-
wej podczas cieczki czy w przebiegu zła chłonnego (7). wie wyglądu sromu, wyników badania
ciąży (5). Skutkiem działania estroge- Przepuklina pachwinowa może sta- cytologicznego pochwy, waginosko-
nów jest zwiotczenie i rozszerzenie nowić ryzyko utraty ciąży (1). Dłu- pii i badania poziomu progestero-
pierścieni pachwinowych. Nasilenie gość ciąży u suk, liczona od momentu nu w surowicy. Zazwyczaj owulacja
i rodzaj objawów klinicznych prze- pokrycia, wynosi 63 dni (57-68 dni), występuje 1-2 dni po wylewie LH,
pukliny pachwinowej u suk zależą natomiast liczona od piku LH, trak- przy poziomie progesteronu we krwi
LISTOPADºöGRUDZIEC
" 11ºö12/2013
57
www.weterynaria.elamed.pl
KAZUISTYKA WETERYNARIA W PRAKTYCE
1 2
3 4
5 6
Ryc. 1. Wygląd okolicy pachwinowej suki przed zabiegiem; Ryc. 2. Zarodki wyjęte z ampuł płodowych po usunięciu macicy; Ryc. 3. Wymiar ciemieniowo-siedzeniowy zarodka wy-
noszący 1,26 cm; Ryc. 4. Wymiar ciemieniowo-siedzeniowy zarodka wynoszący 1,11 cm; Ryc. 5. Widok ampuł płodowych w lewym rogu macicy; Ryc. 6. Wygląd rany pooperacyjnej
10 dni po zabiegu
LISTOPADºöGRUDZIEC
" 11ºö12/2013
58
www.weterynaria.elamed.pl
WETERYNARIA W PRAKTYCE KAZUISTYKA
wynoszącym 5-10 ng/ml, a płodne 2. okres póz
nozarodkowy, rozpoczyna- zyjną metodą oceny przebiegu ciąży
krycia są możliwe na 4 dni przed owu- jący się implantacją (17.-19. dzień) u suk. Celem badania USG w prze-
lacją i 6 dni po owulacji. W przypad- i zakończony w momencie pełnej biegu ciąży jest ocena prawidłowo-
ku wczesnych kryć ciąża trwa 68 dni, organogenezy zarodka (19-35); ści rozwoju płodu, ocena wieku cią-
w przypadku póz
nych  57 dni (9). 3. okres płodowy (od 35. dnia do uro- ży i wyznaczenie terminu porodu.
Stała dostępność progesteronu pro- dzenia), charakteryzujący się szyb- Do pomiarów służących tym ostat-
dukowanego przez ciałko żółte jest kim wzrostem, kostnieniem i rozwi- nim zaliczamy wymiar średnicy wo-
niezbędna dla inicjacji i podtrzyma- janiem się cech charakterystycznych reczka ciążowego we wczesnej ciąży,
nia ciąży. Niezbędny poziom mini- dla gatunku (11). Zarodek rozwija długość ciemieniowo-siedzeniowa
malny wynosi e" 2 ng/ml (8). Proge- się w kierunku czaszkowo-ogono- (CRL), wymiar średnicy ciała (BD)
steron stymuluje różnicowanie się wym w procesie różnicowania się i dwuciemieniowy (BPD) w drugiej
endometrium i wydzielanie gruczo- listków zarodkowych: ektodermy, połowie ciąży (11). Pierwsze obja-
łów endometrialnych, zapewnia od- mezodermy i endodermy w poszcze- wy ultrasonograficzne ciąży można
powiedni rozwój łożyska, hamuje gólne tkanki i narządy. zaobserwować 18.-19. dnia od wyle-
kurczliwość mięśni macicy. Do hor- 35-dniowy płód może być już rozpo- wu LH w postaci pęcherzyków cią-
monów wykazujących działanie sty- znany jako pies. W tym czasie powsta- żowych, okrągłych struktur wypeł-
mulujące produkcję progesteronu ją charakterystyczne cechy zewnętrz- nionych płynem, o średnicy około
przez komórki lutealne ciałka żół- ne, pigmentacja, rosną włosy i pazury, 1-2 mm. Pierwsze badanie najlepiej
tego należy przysadkowa prolakty- następuje zamknięcie i połączenie po- jest wykonać po 30. dniu od ostatnie-
na (8). Jej poziom w surowicy krwi wiek, wzrost zewnętrznego przewodu go krycia, biorąc pod uwagę chociaż-
wzrasta w połowie ciąży, stąd przyj- słuchowego, wydłużenie tułowia i róż- by żywotność plemników, w 23.-25.
muje się, iż w pierwszej połowie fazy nicowanie płciowe. Normalny rozwój dniu ciąży. W tym czasie można już
lutealnej funkcja ciałka żółtego jest płciowy zależy od prawidłowej płci zobrazować zarodek (dzień 22.-23.)
niezależna od hormonów przysad- chromosomalnej, gonadalnej i fenoty- i skurcze serca zarodka (dzień 23.-
kowych (9) i utrzymuje się do końca powej. Gen determinujący płeć, SRY, 24.). Ruchy płodu można zaobserwo-
ciąży i laktacji. Użycie agonistów do- znajduje się w obrębie chromosomu wać w 34.-36. dniu ciąży (8).
paminy lub leków wykazujących inny Y (11). W jego obecności płeć płodu
mechanizm zahamowania wydziela- jest męska, co skutkuje rozwojem ją- Opis przypadku
nia prolaktyny zaburza funkcjonowa- der, przy jego braku płeć jest żeńska Do przychodni została przyprowa-
nie ciałka żółtego, wywołuje luteolizę, i rozwijają się jajniki. Płeć płodu jest dzona suczka w wieku 2 lat, miesza-
zablokowanie syntezy progesteronu determinowana w chwili zapłodnie- niec rasy foksterier. Powodem wizyty
i utratę ciąży (8). Oprócz prolaktyny nia, natomiast rozwój narządów płcio- było niewielkie zaniepokojenie wła-
do hormonów wspomagających funk- wych rozpoczyna się po 30. dniu cią- ścicieli zwierzęcia powiększającym
cję ciałka żółtego należą też estroge- ży. Proces zstępowania jąder, czyli ich się guzem okolicy pachwinowej. Poza
ny, LH i relaksyna. W początkowym migracji z umiejscowienia wewnątrz- tym właściciele nie zaobserwowali in-
okresie rui właściwej poziom estroge- brzusznego do moszny, ma dwie fazy. nych zmian w wyglądzie i zachowaniu
nów szybko opada (9), ale na skutek Pierwsza obejmuje przemieszczanie podopiecznej. Ostatnia cieczka miała
ich syntezy w ciałku żółtym stopnio- jąder wewnątrz jamy brzusznej, z jej miejsce około miesiąc temu.
wo rośnie, począwszy od 10.-15. dnia pokładów górnych do dolnych (12), Suczka była w dobrym stanie kli-
po wylewie LH (8). Estrogeny stymu- druga  wędrówkę przez kanał pa- nicznym, temperatura ciała i podsta-
lują też rozwój gruczołów mlekowych chwinowy do moszny, gdzie jądra wowe parametry życiowe były w za-
i laktacji (10). Relaksyna jest produ- przymocowują się za pośrednictwem kresie norm. Omacywanie okolicy
kowana w łożysku od 21.-24. dnia specjalnego więzadła (gubernacu- pachwinowej pozwoliło stwierdzić od-
po wylewie LH do końca ciąży, a jej lum, jądrowód) do określonej czę- prowadzalną przepuklinę pachwinową
poziom w surowicy jest podwyższony ści wyrostka pochwowego otrzewnej po stronie lewej i nieodprowadzalną
jeszcze 30 dni po porodzie. Stanowi i wraz z nim opuszczają się do jamy wyniosłość o konsystencji sprężystej,
białko specyficzne dla ciąży, co wyko- moszny. Odpowiednikiem jądrowo- niebolesną, niezwiązaną z tkanką gru-
rzystuje się w testach ciążowych dla du u dorosłych samców jest więzadło czołu mlekowego po prawej stronie
suk. Relaksyna w sposób bezpośred- ogona najądrza (13). Druga faza pro- ciała zwierzęcia. Wykonano badanie
ni stymuluje produkcję progesteronu cesu zstępowania jąder rozpoczyna morfologiczne i biochemiczne krwi
w ciałku żółtym, jak i pośrednio, wpły- się 3-4 dni po porodzie i kończy się zwierzęcia oraz badanie ultrasono-
wając na syntezę prolaktyny w przy- około 35. dnia życia psa (11). U suk graficzne. Wyniki badania krwi mie-
sadce (8). za położenie jajników w jamie brzusz- ściły się w zakresie norm fizjologicz-
Okres prenatalny rozwoju psa dzie- nej odpowiedzialne jest więzadło wie- nych. Badanie USG prawej okolicy
li się na trzy okresy: szadłowe przednie, a jego odpowied- pachwinowej wykazało przepuklinę,
1. okres zapłodnienia (wczesnozarod- nikiem u dorosłej suki jest więzadło której zawartość stanowiła ciężar-
kowy), obejmujący zapłodnienie obłe macicy (13). na macica. Zobrazowano 3 płodowe
i wędrówkę dzielącej się zygoty Badanie ultranonograficzne jest pęcherze zawierające zarodki o wy-
w kierunku macicy (2-17 dni); skuteczną, bezpieczną i mało inwa- miarach ciemieniowo-siedzeniowych,
LISTOPADºöGRUDZIEC
" 11ºö12/2013
59
www.weterynaria.elamed.pl
KAZUISTYKA WETERYNARIA W PRAKTYCE
odpowiednio: 1,26 cm, 1,11 cm, brzusznej bez znacznego poszerze- częściej występowały tłuszcz i sieć,
1,20 cm (ryc. 2, 3, s. 58), zarejestrowa- nia wrót przepukliny było niemożli- w pozostałych przypadkach  jeli-
no prawidłową pracę serca płodów. we. Prawy róg macicy na swoim prze- ta cienkie.
USG macicy poza przepukliną wyka- biegu wewnątrz jamy brzusznej nie Przemieszczenie ciężarnej macicy
zało obecność najprawdopodobniej zawierał ampuł płodowych, więc zde- zdarza się stosunkowo rzadko i stanowi
5 ampuł zawierających żywe zarodki cydowano o odcięciu jajnika z pra- zagrożenie dla przebiegu ciąży, a niele-
o wymiarach ciemieniowo-siedzenio- wym rogiem macicy i wyciągnięcie czone, również dla życia suki.
wych podobnych do tych stwierdza- podwiązanego rogu przez pierścień
Piśmiennictwo
nych w obrębie przepukliny. przepuklinowy na zewnątrz. Następ-
1. Verstegen J., Dhaliwal G., Verstegen-
Postawiono diagnozę obustron- nie poniżej ostatniej ampuły płodo-
Onclin K.: Canine and feline pregnancy
nej przepukliny pachwinowej z prze- wej została założona przewiązka za-
loss due to viral and non-infectious causes:
mieszczeniem ciężarnej macicy mykająca jego światło i róg macicy
A review.  Theriogenology , 2008, vol. 70,
po prawej stronie. Wiek ciąży okre- został odcięty. Kikut rogu odprowa- s. 304-319.
ślono na 28. dzień, na podstawie wy- dzono do jamy brzusznej i po odcię- 2. Bellenger C.R.: Inquinal and scrotal
herniation in 61 dogs.  Aust. Vet Prac ,
miarów średnicy jamy kosmówkowej ciu lewego jajnika wraz z lewym ro-
1996, 26, 58.
i wymiarów ciemieniowo-siedzenio- giem macicy założono przewiązkę
3. Jansen P.L i wsp.: The biology of hernia
wych zarodka. Brano pod uwagÄ™ dwie odwrotnie od szyjki macicy i usuniÄ™-
formation.  Surgery , 2004, vol. 136,
możliwości postępowania. Pierwsza to pozostałą część. Następnie, po-
nr 1.
polegała na przeprowadzeniu opera- przez założenie szwów węzełkowych 4. Lew M i wsp.: Leczenie przepuklin brzusz-
nych zewnętrznych z zastosowaniem siatki
cji obustronnej przepukliny pachwi- materiałem wchłanialnym Monosyn
chirurgicznej u psów.  Medycyna Wet. ,
nowej z repozycją ciężarnej macicy 2/0, zamknięto oba pierścienie prze-
2006, 62, 10.
i próbie utrzymania ciąży zakończo- puklinowe. Ścianę brzucha zamknięto
5. Shahar R. i wsp.: A possible association
nej w odpowiednim czasie zaplano- prostym szwem ciągłym z tego same-
between acquired nontraumatic inguinal
wanym cięciem cesarskim. Druga go materiału, zszyto tkankę podskór- and perineal hernia in adult male dogs.
 Can Vet J. , 1996, vol. 37.
możliwość obejmowała operację obu- ną, a ranę skórną zamknięto szwem
6. Schebitz H., Brass W.: Techniki operacyjne
stronnej przepukliny pachwinowej śródskórnym.
u psów i kotów. PRO-Trade, Bratislava
z owariohisterektomią. Usunięcie ma-
2007.
cicy i jajników jest zalecane w przy- Podsumowanie
7. Ceregrzyn M.: Kompendium lekarza wete-
padku przemieszczenia siÄ™ macicy BiorÄ…c pod uwagÄ™ wyniki badania
rynarii i hodowcy. Psy rasowe. MI Polska,
do kanału pachwinowego. Właściciele retrospektywnego 35 psów z prze- Warszawa 2008.
8. Verstegen-Onclin K., Verstegen J.:
zwierzęcia wybrali drugą możliwość, pukliną pachwinową, wykazujące-
Endocrinology of pregnancy in the dog:
traktując ją jako najlepszą decyzję dla go, że u 30 spośród nich nie wystą-
A review.  Theriogenology 2008, vol. 70,
swojej podopiecznej. piła ona na skutek urazu, z czego
s. 291-299.
Psa poddano operacji następne- 13 stanowiły niesterylizowane sami-
9. Zduńczyk S., Janowski T.: Zaburzenia
go dnia po zdiagnozowaniu schorze- ce, 11  samce (4 kilkumiesięczne)
rozrodu psów i kotów. Wydawnictwo
UWM, Olsztyn, 2007.
nia. Do premedykacji użyto miesza- i 6  wysterylizowane samice (14),
10. Concannon P., England G., Shille V.: Em-
niny medetomidyny w dawce 10 µg/ można stwierdzić, że mechanizmy po-
bryo development, hormonal requirements
kg m.c. i butorfanolu w dawce 0,1 mg/ wstawania przepukliny pachwinowej
and maternal responses during canine
kg m.c. Po kateteryzacji żyły odpro- u psów są wciąż nie do końca pozna-
pregnancy.  J Reprod Fertil Suppl , 2001,
mieniowej pacjentkę zaindukowano, ne. Czasami stwierdza się współwy-
vol. 57, s. 169-179.
podając dożylnie mieszaninę mede- stępowanie przepukliny pachwino- 11. Pretzer S.D.: Canine embryonic and fetal
development: A review.  Theriogenology
tomidyny, ketaminy i butorfanolu, wej i kroczowej u samców, co, być
2008, vol. 70, s. 300-303.
a w trakcie zabiegu suplementowa- może, oznacza wspólną patogenezę.
12. Koskimies P. i wsp.: Female mice carrying
no mieszaninÄ™ stosownie do potrzeb. W przypadku przepukliny kroczowej
a ubiquitin promoter-Insl3 transgene have
Zabieg chirurgiczny wykonano z do- jest to produkcja estrogenów przez
descended ovaries and inguinal hernias but
stępu pośrodkowego, gdzie otwarcie starzejące się jądra i brak androge- normal fertility.  Molecular and Cellular
jamy brzusznej nastąpiło w linii bia- nów, skutkujące osłabieniem struktu- Endocrinology , 2003, vol. 206, s. 159-
166.
łej, cięciem długości około 5 cm, które ry więzadeł i mięśni przepony mied-
13. Akajewski A.: Anatomia zwierzÄ…t do-
rozpoczęto od około 1,5 cm poniżej nicy, choć sugeruje się również rolę
mowych 2. Państwowe Wydawnictwo
pępka. Cięcie skórne zostało przedłu- relaksyny, znajdującej się w płynie
Rolnicze i Leśne, Warszawa 1985.
żone do spojenia łonowego, tak aby pochodzącym z torbieli w przebiegu
14. Waters D.J., Roy R.G., Stone E.A.:
obustronnie uwidocznić zawartość jednoczesnego występowania torbie- A retrospective study of inquinal hernia
in 35 dogs,  Vet Surg. 1993, Vol. 22 (1),
worków przepuklinowych. W prawym lowatego przerostu prostaty (5). Czę-
s. 44-49.
znajdował się róg macicy z trzema sto też przepuklina pachwinowa nie
dobrze rozwiniętymi ampułami pło- wywołuje objawów klinicznych i jest
dowymi, w lewym  tkanka tłuszczo- stwierdzana przypadkowo  podczas lek. wet. Natalia Blanda
wa. Ampuły płodowe były już na tyle badania klinicznego psa. We wspo- Przychodnia Weterynaryjna Nativet
rozwinięte, że odprowadzenie zawar- mnianym badaniu retrospektywnym 10-692 Olsztyn
tości worka przepuklinowego do jamy w obrębie worka przepukliny naj- ul. Piotrowskiego 10f
LISTOPADºöGRUDZIEC
" 11ºö12/2013
60
www.weterynaria.elamed.pl